Файл: Жамбыл облысы кімдігі білім басармасыны ОУдістемелік кабинеті 7сынып аза тілі.docx

Балл қою кестесі

Тыңдалым және айтылым

Балл	Коммуникативтік құзыреттілік	Грамматикалық құзыреттілік
5	Мәтінде көтерілген мәселені терең түсінгендігін көрсетеді. Өз пікірін мәтінмен, басқа да дереккөздердегі ақпараттармен байланыстырып, ұтымды жеткізеді. Дәйектемелері көзқарасын дәлелдеуде өте дәл, нақты.	Ойын аяқталған, толық сөйлемдермен жеткізеді. Ой мен ойды байланыстыруда грамматикалық дағдыны өте жақсы қолданады. Сөздік қоры мол. Паразит сөздер мен қайталаулары жоқ. Жеке пікірін білдіруде қыстырма сөздер мен оқшау сөздерді өте орынды, тиімді пайдаланады.
4	Мәтінде көтерілген мәселені жеткілікті деңгейде түсінгендігін көрсетеді. Өз пікірін мәтінмен, басқа да дереккөздердегі ақпараттармен байланыстырып, жеткізеді. Дәйектемелері көзқарасын дәлелдеуде орынды.	Ойын аяқталған, толық сөйлемдермен жеткізеді. Ой мен ойды байланыстыруда грамматикалық дағдыны жақсы қолданады. Сөздік қоры жеткілікті. Паразит сөздер мен қайталаулар аздап кездеседі. Жеке пікірін білдіруде қыстырма сөздер мен оқшау сөздерді орынды пайдаланады.
3	Мәтінде көтерілген мәселені қанағаттанарлық деңгейде түсінгендігін көрсетеді. Өз пікірін мәтін ақпараттармен байланыстырып жеткізеді. Дәйектемелері көзқарасын дәлелдеуде үнемі орынды бола бермейді, кейде негізгі мәселеге қатыссыз пайымдаулар кездеседі.	Ойын кейде аяқталған, аракідік синтаксистік құрылымы сақталмаған сөйлемдермен жеткізеді. Ой мен ойды байланыстыруда грамматикалық қателері кездеседі. Сөздік қоры қанағаттанарлық. Паразит сөздер мен қайталаулары кездеседі. Жеке пікірін білдіруде қыстырма сөздер мен оқшау сөздерді орынды, орынсыз пайдаланады.
2	Мәтінде көтерілген мәселені шектеулі деңгейде түсінгендігін көрсетеді. Өз пікірін мәтін ақпараттармен байланыстыра жеткізуде қолдауды қажет етеді. Көзқарасын дәлелдейтін дәйектемелір сирек, көбіне жалпылыққа ұрынады..	Ойын көп жағдайда аяқтамайды, жай сөйлемдерді, қарапайым синтаксистік құрылымдарды қолданады. Ой мен ойды байланыстыруда грамматикалық қателері жиі кездеседі. Сөздік қоры күнделікті ауызекі лексикадан тұрады. Паразит сөздер мен қайталаулары жиі кездеседі. Жеке пікірін білдіруде қыстырма сөздер мен оқшау сөздерді орынсыз пайдалануы жиі кездеседі.
1	Мәтінде көтерілген мәселені түсінуі өте шектеулі. Ақпаратқа қатысты жеке көзқарасы мен пікірі жоқ, көбінесе, дайын ақпаратты қайталап беру деңгейінде. Себебін түсіндіруі аз.	Ойын аяқтамайды, қарапайым синтаксистік құрылымдармен шектеледі. Грамматикалық дағдылары жетіспегендіктен, ой мен ойы байланыспайды, жүйе жоқ. Паразит сөздер мен қайталаулары негізгі лексикадан басым.

---

Оқылым

2-НҰСҚА.

Тапсырма

Мәтіндерді оқып, олардың тақырыбы мен сөз қолданыстарындағы ерекшеліктерге мысалдар келтіріңіз.

[10]
А мәтіні

...Тарихсыз болашақ болмайды, біз елімізге бостандық алып берген ағаларымыз бен апаларымызды еш уақытта ұмытпауымыз қажет. Қасым Қайсенов – Ұлы Отан соғысында Кеңес жерін жаудан қорғап, Белоруссияда, Украинада партизан қозғалысына қатысып, ерен ерлік көрсеткен жерлестеріміздің бірі. Қасым ағамызды тек қана жауынгер, қолбасшы ғана емес, көрнекті жазушы, қазақтың тұлғалы азаматы деп айтуға болады. Жерлесіміздің «Халық қаһарманы» атағын алғашқылардың бірі болып алғаны да бекерден-бекер емес. Біз әрқашан Қасым ағамыздың алдында басымызды иеміз, оны мәңгілік жадымызда сақтаймыз. Өздеріңіз білесіздер, Ұлан ауданы жұртшылығының ұсынысымен, аудандық мәслихат депутаттарының қолдауымен бұрынғы Молодежное кенті қазір Қасым Қайсенов кенті деп аталады. Бүгін батырдың туғанына 95 жыл толып отыр. Бұл мерекені біз Өскемен қаласынан бастап, өзінің туған жері – Ұлан ауданында атап өтеміз. Барша қонақтарға, батырдың ағайын-туысқандарына арнайы келгендері үшін үлкен рақметімді айтамын, ағамыздың аруағы бәрімізді қолдап жүрсін, жатқан жері жайлы болсын, бүгінгі мереке құтты болсын!
Ә мәтіні
Механикалық бөлшектермен өрнектелген қобдиша, ыдыс-аяқ, киім-кешек. Қостанайлық сәулетші Дмитрий Говорковтың үйі осындай ерекше заттарға толы. Бұл «стимпанк» деп аталатын өнер түрі ғылыми фантастикаға негізделген. «Стимпанк» сөзін ағылшыннан аударсақ, алғашқы буыны «бу» деген мағынаны білдіреді. Яғни бумен жүретін бұрынғы паровоздардың даму үрдісін танытатын өнер түрі. Басқаша айтсақ, байырғы және бүгінгі заманның техникалық жетістіктері түрлі бұйымдарда көрініс табады. «Стимпанк» стилі киім-кешек, әсемдік бұйымдар, ғимараттарды безендіру ісінде кең тараған. Дмитрий Горовков қобдиша, маска сияқты заттарды жасағанда негізінен ескі сағаттардың тетіктерін пайдаланады. Дмитрий Говорков, Қостанай қаласының тұрғыны: – Түрлі бұйымдарды безендіруге көбіне сағаттардың тегершіктері қолданылады. Себебі олар өмірлік қозғалыс, үздіксіз қимыл ұғымын білдіреді. Ал енді киім үлгілері бұрынғы металист, рокерлерді еске түсіреді. Мысалы, Дмитрий Горовковтың цилиндр қалпағы кәдімгі линолеумнен тігілген, ал карнавалдық костюмінде түтікше, шынжыр, білезік сияқты ұсақ бөлшектер үйлесім тапқан. Қазір бұл өнер түрін үйренуге ынта танытып жүрген шәкірттері де бар.

---

( https://24.kz/kz/zha-aly-tar/o-am/item/204645-negizdelgen-ner-t-rimen-ajnalysyp-keledi)

А мәтіні	Ә мәтіні
Тақырыптары
Мәтін қай стильде ?
Қандай ерекше сөз қолданыстары бар? Мысалдар келтіріңіз

Балл қою кестесі

Оқылым

Балл	Сипаттамасы
9-10	Мәтінде көтерілген мәселені, стилі мен тілінің сипаттық ерекшеліктерін өте жақсы түсініп талдайды.
7-8	Мәтінде көтерілген мәселені, стилі мен тілінің сипаттық ерекшеліктерін жақсы түсініп талдайды.
5-6	Мәтінде көтерілген мәселені, стилі мен тілінің сипаттық ерекшеліктерін қанағаттанарлық деңгейде түсініп талдайды.
3-4	Мәтінде көтерілген мәселені, стилі мен тілінің сипаттық ерекшеліктерін шектеулі түсінеді, талдауға талпыныс жасайды.
1-2	Мәтінде көтерілген мәселені, стилі мен тілінің сипаттық ерекшеліктерін өте шектеулі деңгейде түсінеді.
0	Мәтінде көтерілген мәселені, стилі мен тілінің сипаттық ерекшеліктерін түсінбейді.

Жазылым

2-НҰСҚА

Төменде берілген тақырыптардың бірін таңдап, шағын мақала жазыңыз.

[10]

1. 
   Біздің ата-бабаларымыз сұм соғыста от кешіп, окоптан кеуделерін отқа төсегенін білеміз. Олар Отанымызды, біздің тыныштығымызды, төбеміздегі бейбіт аспанды қорғады. Олар ерліктің үлгісін көрсетті. Ұлы Отан соғысының немесе тыл ардагерлерінің еңбегін баяндай отырып, мектепішілік газеттің «Ел айнасы» айдарына мақала-портрет жазыңыз.
   

2. 
   Ғылыми фантастика жанрындағы шығармаларға сұраныс деңгейі қандай? Осы мәселені көтеріп мектепішілік газетке "Фантастика бізге керек пе? " тақырыбында ақпараттық мақала жазыңыз.
   

Балл қою кестесі

---

Жазылым

Балл	Сипаттамасы
9-10	Тақырыптың мазмұнын толық ашады. Оқырманға ерекше әсер беру мақсатымен тіл құралдарын барынша (тұрақты сөз тіркестері, афоризмдер, цитаталар көркемдегіш құралдар, мақал-мәтелдер т.б.) жанрға сәйкес орынды қолданады. Ойын еркін, логикалық тұрғыдан жүйелі жеткізеді. Сөздік қоры мол. Жанрлық ерекшеліктерді (мәселеге фактілер келтіру, фактінің негізінде субъективті көзқарасын дамыту), жазылу сипатына қарай бірізділікті бастан-аяқ сақтайды. Грамматикалық, стильдік тұрғыдан өте сауатты. Қателері жоқ.
7-8	Тақырыптың мазмұнын ашады. Оқырманға ерекше әсер беру мақсатымен тіл құралдарын (тұрақты сөз тіркестері, афоризмдер, цитаталар көркемдегіш құралдар, мақал-мәтелдер т.б.) жанрға сәйкес қолданауға тырысатыны байқалады. Ойын логикалық тұрғыдан жүйелі жеткізеді. Сөздік қоры жеткілікті. Жанрлық ерекшеліктерді (мәселеге фактілер келтіру, фактінің негізінде субъективті көзқарасын дамыту), жазылу сипатына қарай бірізділікті сақтайды. Грамматикалық, стильдік тұрғыдан сауатты, бірақ 1-2 ұсақ қате кездеседі.
5-6	Тақырыптың мазмұнын ашуы жеткіліксіз. Жанрға сәйкес тіл құралдарын (тұрақты сөз тіркестері, афоризмдер, цитаталар көркемдегіш құралдар, мақал-мәтелдер т.б.) сирек болғанымен, орынды қолданады. Ойдың логикалық тұрғыдан жүйесі аракідік байланыспайды. Сөздік қоры қанағаттанарлық деңгейде. Жанрлық ерекшеліктерді (мәселеге фактілер келтіру, фактінің негізінде субъективті көзқарасын дамыту) сақтайды, бірақ жазылу сипатында бірізділіктен ауытқу бар. Грамматикалық, стильдік тұрғыдан 2-3 ұсақ және ірі қателер кездеседі.
3-4	Тақырыптың мазмұнын ашуы шектеулі. Жанрға сәйкес тіл құралдарын (тұрақты сөз тіркестері, афоризмдер, цитаталар көркемдегіш құралдар, мақал-мәтелдер т.б.) сирек қолданады, орынсыздық байқалады. Ойдың логикалық тұрғыдан жүйесі байланыспайды. Сөздік қоры шектеулі. Жанрлық ерекшеліктерді (мәселеге фактілер келтіру, фактінің негізінде субъективті көзқарасын дамыту) ескермейді, жазылу сипатында бірізділік сақталмайды. Грамматикалық, стильдік тұрғыдан 4-5 ұсақ және ірі қателер кездеседі.
1-2	Тақырыптың мазмұнын ашпайды. Жанрға сәйкес тіл құралдарын қолданбайды. Ойдың логикалық тұрғыдан жүйесі жоқ. Жанрлық ерекшеліктерді сақтамайды. Грамматикалық, стильдік тұрғыдан алтыдан көп ұсақ және ірі қателер кездеседі.

---

ҚОРЫТЫНДЫ

Қазақ тілі пәнінен «Жиынтық бағалау тапсырмаларының жинағының» мақсаты – жаңартылған білім беру мазмұны аясында оқушыларды өз білімін түрлі жағдайларда қолдануға бағыттау. Сондай-ақ сана әлеуеті жоғары дамыған, сын тұрғысынан және жаңашыл ойлай білетін, сөзін салмақтап жұмсай алатын ұрпақ тәрбиелеу.

Әдістемелік ұсыныстар мұғалімге, 7-сынып білім алушыларына «Қазақ тілі» пәні бойынша жиынтық бағалауды жоспарлау, ұйымдастыру және өткізуге көмек құралы ретінде құрастырылған. Әдістемелік ұсыныстар негізгі мектептің (5-9-сыныптары) «Қазақ тілі» пәні бойынша оқу бағдарламасы (орта білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы) мен оқу жоспарының негізінде дайындалған.

Нұсқаулық білім беру мазмұнын жаңарту аясында оқушылардың білімдерін арттырып, сабақтарда қалыптастырушы бағалаумен жан-жақты талқыланған тақырыптарды шынайы өмірмен байланыстырып, функционалдық сауаттылығын арттыру мақсатына бағытталған.

Білім алушылардың Республикамызда және әлемде болып жатқан өзгерістер мен жетістіктерді тереңірек білуге септігін тигізеді. Өнер саласы және жаратылыстану пәндерімен тығыз пәнаралық байланысты көздейді. Тапсырмаларды орындау барысында білім алушылардың орындаушылық және шығармашылық дағдылары қалыптасады.

Жиынтық бағалау тапсырмалары жаңа ғасырдың мақсаттарын көздейді. Оларға ойларын еркін ауызша жеткізуде және жаза білуде қолдау көрсету, дәлелдер келтіру, салыстыру және анализ жасау дағдыларын қалыптастырады.

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

1. 
   Қазақ тілі. Орта білім беру мазмұнын жаңарту аясында негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған оқу бағдарламасы. -Астана, 2016.
   
2. 
   Қазақ әдеби тілінің сөздігі. - Алматы, 2011.
   
3. 
   Мағауин М. Таңдамалы жинағы, - Алматы, 1992.
   
4. 
   https://infourok.ru
   
5. 
   http://massaget.kz
   
6. 
   https://massaget.kz/kyizdarga/kulinariya/708
   
7. 
   https://massaget.kz/kyizdarga/psihologiya/26308
   
8. 
   https://massaget.kz/layfstayl/madeniet/dep/43713https://massaget.kz/layfstayl/alemtanu/Qazaqstanym/374
   
9. 
   https://massaget.kz/layfstayl/madeniet/teatr/382
   
10. 
    https://e-history.kz/kz/publications/view/2625
    
11. 
    https://massaget.kz/layfstayl/sport/makala/95
    
12. 
    https://massaget.kz/layfstayl/alemtanu/syrly-alem/2855http://adebiportal.kz
    
13. 
    https://24.kz/kz/zha-aly-tar/o-am/item/204645-negizdelgen-ner-t-rimen-ajnalysyp-keledi
    
14. 
    https://www.inform.kz/kz/zhaponiya-universitet
    

---