Файл: Ш. Улиханов атындаы Ккшетау университеті кеа Математика, физика жне информатика кафедрасы.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 17.03.2024
Просмотров: 22
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Құрастырды:
Оқытушы: _____________ /БиляловаК.М./
|
«Ш. Уәлиханов атындағы Көкшетау университеті» КЕАҚ
Математика, физика және информатика кафедрасы
6В05301 Физика мамандығы
Физикадан вертуалды тәжірибелік практикум пәнінен қорытынды бақылау үшін
№ 15 емтихан билеті
1.Тізбек бөлігі үшін және толық тізбек үшін Ом заңдарын тұжырымдап беріңіз.
Жауабы:
Толық тiзбек үшiн Ом заңы. ЭҚК-i ε, кедергiсi r (iшкi кедергi) ток көзiнен кедергiсi R болатын сыртқы тiзбек бөлiгiнен тұратын тұйық тiзбектек үшiн Ом заңы
(5.14)
формуласымен өрнектеледi (5.6 сурет). Тұйық тiзбектегi ток күшi ток көзiнiң ЭҚК-нiң, тiзбектiң сыртқы және iшкi кедергiлер қосындысына қатынасына тең.
Немiс физигi Георг Ом ток күшi тiзбектiң бөлiгiндегi кернеуге тура пропорционал екенiн тапты:
IU .
Ол өткiзгiштi басқа өткiзгiшпен ауыстырғанда тiзбектегi кернеу дәл сондай, ал ток күшi өзгеше болатынын байқады. Демек, әр түрлi өткiзгiштер тiзбектегi ток күшiн әр түрлi шектейдi. Тәжiрибелер нәтижелерiн математикаша былай жазуға болады:
немесе , (5.3)
мұндағы -пропорционал коэффициентi, ол өткiзгiштердiң қасиетiне тәуелдi. Өткiзгiштiң тiзбектегi ток күшiн шектеу қасиетiн сипаттайтын шама кедергi деп аталады. Еркiн электрондардың кристалл торының иондарымен соқтығысуы өткiзгiш кедергiсiне себеп болады.
(5.3) өрнегi бойынша, ток күшi тiзбек бөлшегiндегi кернеуге тура пропорционал және сол бөлшектiң кедергiсiне керi пропорционал болады (5.1 сурет):
|
5.1-сурет |
(5.3) формула тiзбектiң бөлiгi үшiн Ом заңын өрнектейдi
Ом заңы бойынша өткiзгiш кедергiсi өткiзгiштiң ұштарындағы кернеудiң ток күшiне қатынасына тең:
. (5.4)
Халықаралық бiрлiктер жүйесiнде СИ кедергi оммен (1 Ом) өлшенедi:
.
2.Меншікті кедергіні қандай формуламен есептеуге болады талқылап, түсіндіріп беріңіздер.
Жауабы:
3.Толық тізбек үшін Ом заңын тұжырымдаңыз.
Жауабы:
Құрастырды:
Оқытушы: _____________ /БиляловаК.М./
«Ш. Уәлиханов атындағы Көкшетау университеті» КЕАҚ
Математика, физика және информатика кафедрасы
6В05301 Физика мамандығы
Физикадан вертуалды тәжірибелік практикум пәнінен қорытынды бақылау үшін
№ 16 емтихан билеті
1.Ашық тізбектегі көздің ЭҚК неге тең екенін тұжырымдаңыз.
Жауабы:
Тегі электрлік емес күштер (бөгде күштер) қатысатын біртекті емес тізбектің бөлігін 1-2 қарастырамыз.
арқылы 1-2 бөліктегі ЭҚК-ті; бөліктің ұштарына түсірілген потенциалдар айырымын- арқылы белгілейміз.
орын ауыстырғанда күштің жасайтын жұмысы:
ЭҚК I ток күші сияқты скалярлық шама болып табылады. Егер ЭҚК таңдап алған бағытта оң таңбалы зарядтардың қозғалысына мүмкіндік туғызса, онда , егер мүмкіндік туғызбаса, онда .
t уақыт өткізгіште бөлінетін жылу:
Осыдан біртекті емес тізбектің бөлігі үшін интегральдық формадағы Ом заңы шығады, бұл Ом заңының жинақталған қортынды заңы болып табылады:
немесе
I=
Дербес жағдайларда.
1) Егер берілген тізбектің бөлігінде ток көздері болмаса, онда біз біртекті тізбек бөлігі үшін Ом заңын аламыз:
2) Егер тізбек тұйықталған болса ( ), онда тұйық тізбек үшін Ом заңын аламыз:
Мұндағы тізбектегі әсер ететін ЭҚК,
R-барлық тізбектің қосынды кедергісі,
Rсырт -сыртқы тізбектің кедергісі,
rішкі-ток көзінің ішкі кедергісі.
3) Егер тізбек ажыраған болса, онда I=0 және , яғни ажыраған тізбектегі әсер ететін ЭҚК оның ұштарындағы потенциалдар айырымына тең.
2.Нүктелік жарық көзінен шығатын жарықтың оптикалық тығыздығы көп ортадан оптикалық тығыздығы аз ортаға таралғанда энергиясының үлесі сыну коэффициентіне қалай тәуелді болатынын тұжырымдаңыз.
3.Теріс линза затты үлкейте алады ма
. Тәжірибе жүзінде жасап оны тұжырымдап беріңіз.
В деген дене шашыратқыш \теріс\ линзада В1 кескінін көрсетеді. Дене қай аралықта болмасын теріс линзада кішірейтіліп көрсетеді.
Теріс линза- Мақсаттың фокусына дейін қойылған қарапайым негативті линзаның an ұсынудың артықшылығы бар кескінді тұрғызу бірақ шектеулі көру өрісі төмен үлкейтуге ыңғайлы. Линзаның бұл түрі шамамен 1608 жылы Нидерландыда пайда болған алғашқы сынғыш телескоптарда қолданылған деген күдік бар. Ол сондай-ақ Галилео Галилей Окулярларды орналастырудың осы түріне атау берген телескоптың 1609 дизайны »ГалилеяОкулярдың бұл түрі әлі күнге дейін өте арзан телескоптарда, бинокльдерде қолданылады опера көзілдірігі.
Құрастырды:
Оқытушы: _____________ /БиляловаК.М./
|