Файл: Берілген заттардаы химиялы байланыс трін анытаыз.ppt

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 18.03.2024

Просмотров: 7

Скачиваний: 0

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.

СОДЕРЖАНИЕ

Берілген заттардағы химиялық байланыс түрін анықтаңыз

Na2O, Mg, CsF, CaCl2, Cu, HCl, Al2O3, Br2, MgI2, PH3, H2O, Fe, I2, SiO2, Ca, F2, LiH, CO2

Аморфты заттар

Кристалл заттар

Кристалды заттар- кристалды тор түзеді

Атомдық кристалдық тор

Тор түйіндерінде: атомдар.

Химиялық байланысы: көбісінде ковалентті полюссіз (кейбіреулерін ковалентті полюсті және иондық байланыс).

Заттардың қасиеттері: 1) өте берік 2) Тб өте жоғары (алмаз 3500°С), 3) қиын балқығыш,

4) суда мүлдем ерімейді, 5) ұшқыш емес

Мысалы: жай заттар (алмаз, графит, бор және т.б.), күрделі заттар (Al2O3, SiO2)

Химиялық байланысы: ковалентті полюсті және полюссіз.

Заттардың қасиеттері: 1) төмен беріктілік; 2) Тб және Тқ төмен; 3) Әдетте бөлме Т сұйық немесе газ; 4) ұшқыш.

Мысалы: жай заттар (H2, N2, O2, F2, P4, S8, Ne, He), күрделі заттар (СО2, H2O, қант С12H22O11 және т.б.)

Химиялық байланысы: иондық.

Иондық кристалдық торға заттардың қасиеттері: 1) салыстырмалы түрде жоғары берік; 2) морт сынғыш; 3) жылуға төзімді; 4) қиын балқығыш; 5) ұшқыш емес

6) басым көпшілігі суда ерімтал

7) қатты күйде электр тогын өткізбейді, бірақ ерітіндісі мен балқымасы электрөткізгіш

Мысалы: тұздар (NaCl, K2CO3), оксидтер, негіздер (Ca(OH)2, NaOH)

Металдық кристал торлар

Тор түйіндерінде: металл атомдары және металл катиондары.

Химиялық байланыс: металдық.

Заттардың қасиеттері: 1) металдық жылтыр; 2) жылу- және электрөткізгіш , 3) иілгіш және созылғыш;

4) мөлдір емес;

5) суда ерімейді;

6) ұшқыш емес.

Мысалы: металдар және құймалар

Барлық металдарда металдық байланыс болады

Металдық байланыс – металл катионы сыртқы қабатындағы бос делокальданған электрондардың тартылуы әсіренен түзілетін байланыс.

Жеке жұмыс

Қорытынды

Қорытынды:

Сабақ мақсаты:

Сабақ мақсаты:

CaO

CaO

NH3

NH3

Al

Al

KF

KF

I2

I2

КЕРІ БАЙЛАНЫС

1-тапсырма

2-тапсырма

3-тапсырма

4-тапсырма

Есептер:

Есептер:

Есептер:

X г у г

C + O2 = CO2

12 г 44 г

У = 44х / 12 = 3,6 х

2 – x z

S + O2 = SO2

32 г 64 г

Z = 64 * (2-x) / 32 = 4-2x

3,6 x + 4 – 2x = 6

1,6 x = 2

X = 1,25 г С

Есептер:

Есептер:

Есептер

Есептер

4. Хлорсутегінің 14,6 г мен аммиактың  8 г араластырылды. Қанша аммоний хлориді түзілді? Қай газ, қандай мөлшерде артық қалды? 

Есептер

Есептер:

Есептер:

Х г y г

С + О2 = СО2

12 г 44 г

У = 44х / 12 = 3,6 х

2-x г z г

S + O2 = SO2

32 г 64 г

Z = 64*(2-x) / 32 = 4-2x

3,6х + 4-2x = 6

X=1,25 г (С)

2-1,25 = 0,75 г (S)

Есептер:

Mr (Al2O3) = 27*2 + 16*3 = 102 г/моль

w(Al) = N*Ar(Al) / Mr *100%= 2*27 / 102 *100% =52,94 %

w(O) = 3*16 / 102 * 100% = 47,06%

Есептер:

50 г х г

CuSO4 + 2NaOH = Cu(OH)2 + Na2SO4

160 г 80 г

Х = 50*80/160 = 25 г

Mr(CuSO4) = 64 + 32 + 16*4 = 160 г/моль

Mr(NaOH) = 23 + 16 + 1 = 40 г/моль

Есептер:

Есептер:

Заттың құрамында 62,1 % көміртегі, 10,3 % сутегі, 27,6 % оттегі бар, оның мольдік массасы 58. Заттың формуласын табыңыз. 

W(C) = 62,1 %

W(H) = 10,3%

W(O) = 27,6 %

Mr = 58

W =

Ar*N*100% = w * Mr

Ar(C)*N = w * Mr / 100 % = 62,1 * 58 / 100 = 36 (C – 3)

N=36/Ar(C) = 36/12 = 3(C)

Ar(H)*N = w * Mr / 100 % = 10,3 * 58 / 100 = 6

N = 6 / Ar(H) = 6/1 = 6 (H)

Ar(O)*N = w * Mr / 100 % = 27,6 % * 58 / 100 = 16

N = 16 /16 = 1 (O)

C3H6O

C3H5OH – аллил спирті

Есептер

Есептер

Есептер

14,6 г 8 г х г

HCl + NH3 = NH4Cl

36,5 г/моль 17 г/моль 53,5 г

n=m/M

0,4 моль 0,47 моль

Х = 14,6 * 53,5 / 36,5 = 21,4 г NH4Cl

Есептер

Берілген заттардағы химиялық байланыс түрін анықтаңыз

Na2O, Mg, CsF, CaCl2, Cu, HCl, Al2O3, Br2, MgI2, PH3, H2O, Fe, I2, SiO2, Ca, F2, LiH, CO2


Тақырыбы: «Кристалдық тор түрлері, байланыс типтері және заттардың қасиеттері арасындағы өзара байланыс»

8 сынып

МАТМЛИ «ОЗАТ»

Химия пәні мұғалімі: Ескатова Алтын Болатовна

Оқу мақсаты

Бағалау критерийлері
  • 8.1.4.3 -заттар қасиеттерінің кристалдық тор типтеріне тәуелділігін түсіндіру
  • Байланыс түрлерін біледі.
  • Кристалдық торлардың түрлері туралы түсінік береді.
  • Кристалл тор түрлерін ажырата алады.
  • Заттардың құрылымы мен қасиеттері арасындағы қатынас орнатады.

Кристалдық тор түрлері

Сабақ мақсаты:

Кристалдық тордың зат қасиетіне қалай әсер ететінін түсіндіре аламын.

Иондық, молекулалық, макромолекулалық, металдық кристалл торларының қасиеттерін түсіну

Иондық, молекулалық, атомдық, металдық кристалл торларының айырмашылықтарын білемін.

Кристалдық тор түрлерін білемін.

Кристалдық тор – кристалл  заттардағы атомдардың, иондардың, молекулалардың белгілі бір ретпен орналасуы. 

Бөлшектердің орналасқан нүктелері кристалдық тор түйіндері деп аталады.

Кристалдық торлар

Тірек ұғымдар:
  • Кристалдық торлар
  • Атомдық
  • Молекуалалық
  • Иондық
  • Металдық

Қатты

Газ

Сұйықтық

ЗАТТЫҢ АГРЕГАТТЫҚ КҮЙЛЕРІ

ҚАТТЫ ЗАТТАР

КРИСТАЛДЫ

АМОРФТЫ

Кристалды заттардың аморфты заттардан

айырмашылығы қандай?

Аморфты заттар

Кристалл заттар

Кристалды заттар- кристалды тор түзеді

  • Кристалдық тор түйіндерінде бөлшектер дұрыс ретпен белгілі бір арақашықтықта орналасады;
  • Кристалдық тор түйіндерінде орналасқан бөлшектерге сәйкес кристалдық тордың бірнеше түрі болады

Кристалл торының

түйіндері



Кристалдық тор – кристалл  заттардағы атомдардың, иондардың, молекулалардың

белгілі бір ретпен орналасуы. Бөлшектердің орналасқан нүктелері кристалдық тор түйіндері деп аталады.

ф

Кристалдық торлар

Атомдық

Кристалдық тор типтері

Молекуалалық


Иондық

Металдық

Кристалдық торлар

Тордың типтері

Құрылыс белгілері

Бөлшектер

дің арасындағы байланыс типтері

Заттардың қасиеттері

Мысалдар

t 0 С балқу

Ерігіштігі

Атомдық

Бейтарап атомдар

Ковалентті

Жоғары

Ерімейді

С, Si, SiO2



Молекулалық

Молекулалар

Әлсіз молекула аралық байланыс

Төмен

Органикалық еріткіштер

мен суда ериді

Барлық заттар, жай заттар, І2, Вr2, қышқылдық оксидтер, қышқылдар, органикалық заттар

Иондық

Иондар

Иондық

Жоғары

Суда ерімтал келеді

Металдар мен бейметалдардан тұратын заттар, гидроксидтер, тұздар

Атомдық кристалдық тор

Тор түйіндерінде: атомдар.

Химиялық байланысы: көбісінде ковалентті полюссіз (кейбіреулерін ковалентті полюсті және иондық байланыс).

Заттардың қасиеттері: 1) өте берік 2) Тб өте жоғары (алмаз 3500°С), 3) қиын балқығыш,

4) суда мүлдем ерімейді, 5) ұшқыш емес

Мысалы: жай заттар (алмаз, графит, бор және т.б.), күрделі заттар (Al2O3, SiO2)


алмаз

графит

Атомдық кристалдық торлар

алмаз

графит

Атомдық кристалдық торлардың түйіндерінде коваленттік байланыспен байланысқан жеке атомдар орналасқан. Бор В, кремний Si, алмаз С, графит С жай заттарға тән. Ал күрделі заттардан кәдімгі өзен құмының SiO2 кристалдық торы атомдық болады



Молекуалалық кристалдық тор типтері

Йод I2

Көмір қышқыл газы СО2

Химиялық байланысы: ковалентті полюсті және полюссіз.

Заттардың қасиеттері: 1) төмен беріктілік; 2) Тб және Тқ төмен; 3) Әдетте бөлме Т сұйық немесе газ; 4) ұшқыш.

Мысалы: жай заттар (H2, N2, O2, F2, P4, S8, Ne, He), күрделі заттар (СО2, H2O, қант С12H22O11 және т.б.)




Иондық кристалдық тор

Ас тұзы

Химиялық байланысы: иондық.

Иондық кристалдық торға заттардың қасиеттері: 1) салыстырмалы түрде жоғары берік; 2) морт сынғыш; 3) жылуға төзімді; 4) қиын балқығыш; 5) ұшқыш емес

6) басым көпшілігі суда ерімтал

7) қатты күйде электр тогын өткізбейді, бірақ ерітіндісі мен балқымасы электрөткізгіш


Мысалы: тұздар (NaCl, K2CO3), оксидтер, негіздер (Ca(OH)2, NaOH)

Металдық кристал торлар

Тор түйіндерінде: металл атомдары және металл катиондары.

Химиялық байланыс: металдық.

Заттардың қасиеттері: 1) металдық жылтыр; 2) жылу- және электрөткізгіш , 3) иілгіш және созылғыш;

4) мөлдір емес;

5) суда ерімейді;

6) ұшқыш емес.

Мысалы: металдар және құймалар

Барлық металдарда металдық байланыс болады

Металдық байланыс – металл катионы сыртқы қабатындағы бос делокальданған электрондардың тартылуы әсіренен түзілетін байланыс.


Металл атомдарының сырқы

қабатындағы бос электрондар

Металл иондары

Металдық байланыс –металдарға тән қасиеттерді түсіндіреді

Бекіту тапсырмасы

1-тапсырма. Төменде берілген кристалл торлардың атымен сәйкестендір

Атомдық

Молекуалалық

Иондық

Дескриптор: кристалл торларын дұрыс табады

Білім алушы

Дұрыс жауабы

1-тапсырма. Төменде берілген кристалл торлардың атымен сәйкестендір

Атомдық

Молекуалалық

Иондық

1

2

3

4

5

Бекіту тапсырмасы

2-тапсырма. Кристалл торлары бірдей заттарды диагоналді, көлденең, тігінен сызық жүргізіп белгілеп шығыңыз

NaCl

N2O

H2

CO2

O2

NH3

Cl2

K2S

NaOH

Дескриптор: кристалл торлары бірдей заттарды дұрыс табады.

Білім алушы

Дұрыс жауабы

2-тапсырма. Кристалл торлары бірдей заттарды диагоналді, көлденең, тігінен сызық жүргізіп белгілеп шығыңыз

NaCl

N2O

H2

CO2

O2

NH3

Cl2

K2S

NaOH

Кейбір заттардың балқу температуралары

Заттардың физика-химиялық қасиеттері олардың кристалдық торларының типтеріне тәуелді болады.

Қорытынды

Заттар атаулары

Балқу температурасы (С)

Натрий фториді NaF

905

Фторсутек HF
  • 83

Фтор F2

- 220

Жеке жұмыс

  • Периодтық кестенің көмегімен байланыс және кристалдық тор типтерін анықтау үшін алгоритм құрастырыңыз.
  • Әр түрлі түспен көрсетілген элементтерден түзілген жай заттардың физикалық қасиеттері, кристалдық торлар типтері туралы ақпараттармен кестені толықтырыңыз.


Период

Топ

I

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

1

 

 

 

 

 

 

Н

He

2

Li

Be

B

C

N

O

F

Ne

3

Na

Mg

Al

Si

P

S

Cl

Ar

4

K

Ca

Ga

Ge

As

Se

Br

Kr

5

Rb

Sr

In

Sn

Sb

Te

I

Xe

Кристалдық торлар типтері

 

 

 











Физикалық қасиеттері

 

 

 











Металдық кристалдық тор

Металдарда металдық байланыстар болады, себебі кристалдық торларының түйіндеріне металл атомдары мен иондар орналасқан , ал металдың көлемінде электрон бұлттары еркін қозғалып жүреді. Осы электорндар металдық қасиеттерді анықтайды:

а) жоғары жылу және электрөткізгіштік

ә) металдық, жылтыр

б) созылғыштық, тапталғыштығы

Тордың типі

Құрылыс бірлігі

Бөлшектердің арасындағы байланыс типі

Балқу температурасы

Ерігіштігі

Мысалдар

Атомдық

Молекулалық

Иондық

Металдық

Тордың типі

Қүрылыс бірлігі

Бөлшектердің арасындағы байланыс типі

Балқу температурасы

Ерігіштігі

Мысалдар

Атомдық

Бейтарап атомдар

Ковалентті

Жоғары

Ерімейтін

С, Si, SiO2

Молекулалық

Молекулалар

Әлсіз молекулааралық байланыстар

Төмен

Органикалық еріткіштер мен суда ериді

Барлық газдар, жай заттар, І2, Вr2, қышқылдық оксидтер, қышқылдар, органикалық заттар

Иондық

Иондар

Иондық

Жоғары

Суда ерімтал келеді

Металдар мен бейметалдардан түратын заттар, гидроксидтер, тұздар

Металдық

Металл атомдары мен катиондары

«Электрон» газы

Әр түрлі

Ерімейтін Металдар

Металдар

Қорытынды


ЗАТ ҚҰРАМЫ

ХИМИЯЛЫҚ БАЙЛАНЫС ТИПІ

КРИСТАЛДЫҚ ТОР ТҮРІ

ҚАСИЕТТЕРІ

ҚОЛДАНЫЛУЫ

Заттың қасиеті химиялық байланыс типі мен

кристалдық тор құрылысына тәуелді

Қорытынды:

  • Қатты күйдегі заттардың қасиеттері кристалдық тор типіне тәуелді (ең бірінші кезекте кристалл тор түйінінде орналасқан бөлшекке байланысты)

Сабақ мақсаты:

Сабақ мақсаты:

  • заттардың қасиеттері кристалдық тор түрлері мен байланыс типтеріне тәуелділігін зерттеу;

Сабақ тақырыбы: Кристалдық тор түрлері, байланыс типтері және заттардың қасиеттері арасындағы өзара байланыс

Fe

Йод не болды, ыстыққа шыдамай жатырсынба?

Ойлан- жұптас-бөліс

Заттардың байланыс типін анықтаңыз, соған сәйкес қасиеттерін сипаттаңыз

NaCl

N2O

Mg(OH)2

CO2

K2S

NH3

Cl2

O2

NaOH

NaCl

N2O

Mg(OH)2

CO2

K2S

NH3

Cl2

O2

NaOH

Кристалл торлары бірдей заттарды диагоналді, көлденең, тігінен сызық жүргізіп белгілеп шығыңыз

CaO

CaO


Берілген қосылыстардағы заттардың

байланыс типі мен кристалдық тор түрін анықтаңыз

NH3

NH3


Берілген қосылыстардағы заттардың

байланыс типі мен кристалдық тор түрін анықтаңыз

Al

Al


Берілген қосылыстардағы заттардың

байланыс типі мен кристалдық тор түрін анықтаңыз

KF

KF


Берілген қосылыстардағы заттардың

байланыс типі мен кристалдық тор түрін анықтаңыз

I2


Берілген қосылыстардағы заттардың

байланыс типі мен кристалдық тор түрін анықтаңыз

I2

КЕРІ БАЙЛАНЫС


Бүгінгі сабақта:
  • Байланыс түрлерін білемін.
  • Кристалдық торлардың түрлері туралы түсінік беремін.
  • Кристалл тор түрлерін ажырата аламын.
  • Заттардың құрылымы мен қасиеттері арасындағы қатынас орнатамын.

Қосымша ресурстар

Химия оқулығы 8 сынып

Оспанова М.Қ., Белоусова Т.Г. Аухадиева.Қ.С

https://bilimland.kz/kk/subject/ximiya/8-synyp/
  • Номер: 641662
  • Прямая ссылка: https://www.Learnis.ru/641662/