ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 18.03.2024
Просмотров: 7
Скачиваний: 0
СОДЕРЖАНИЕ
Берілген заттардағы химиялық байланыс түрін анықтаңыз
Na2O, Mg, CsF, CaCl2, Cu, HCl, Al2O3, Br2, MgI2, PH3, H2O, Fe, I2, SiO2, Ca, F2, LiH, CO2
Кристалды заттар- кристалды тор түзеді
Заттардың қасиеттері: 1) өте берік 2) Тб өте жоғары (алмаз 3500°С), 3) қиын балқығыш,
4) суда мүлдем ерімейді, 5) ұшқыш емес
Мысалы: жай заттар (алмаз, графит, бор және т.б.), күрделі заттар (Al2O3, SiO2)
Химиялық байланысы: ковалентті полюсті және полюссіз.
6) басым көпшілігі суда ерімтал
7) қатты күйде электр тогын өткізбейді, бірақ ерітіндісі мен балқымасы электрөткізгіш
Мысалы: тұздар (NaCl, K2CO3), оксидтер, негіздер (Ca(OH)2, NaOH)
Тор түйіндерінде: металл атомдары және металл катиондары.
Заттардың қасиеттері: 1) металдық жылтыр; 2) жылу- және электрөткізгіш , 3) иілгіш және созылғыш;
Мысалы: металдар және құймалар
Барлық металдарда металдық байланыс болады
Mr (Al2O3) = 27*2 + 16*3 = 102 г/моль
w(Al) = N*Ar(Al) / Mr *100%= 2*27 / 102 *100% =52,94 %
w(O) = 3*16 / 102 * 100% = 47,06%
CuSO4 + 2NaOH = Cu(OH)2 + Na2SO4
Mr(CuSO4) = 64 + 32 + 16*4 = 160 г/моль
Mr(NaOH) = 23 + 16 + 1 = 40 г/моль
Ar(C)*N = w * Mr / 100 % = 62,1 * 58 / 100 = 36 (C – 3)
Ar(H)*N = w * Mr / 100 % = 10,3 * 58 / 100 = 6
Ar(O)*N = w * Mr / 100 % = 27,6 % * 58 / 100 = 16
Берілген заттардағы химиялық байланыс түрін анықтаңыз
Na2O, Mg, CsF, CaCl2, Cu, HCl, Al2O3, Br2, MgI2, PH3, H2O, Fe, I2, SiO2, Ca, F2, LiH, CO2
Тақырыбы: «Кристалдық тор түрлері, байланыс типтері және заттардың қасиеттері арасындағы өзара байланыс»
8 сынып
МАТМЛИ «ОЗАТ»
Химия пәні мұғалімі: Ескатова Алтын Болатовна
Оқу мақсаты
Бағалау критерийлері
- 8.1.4.3 -заттар қасиеттерінің кристалдық тор типтеріне тәуелділігін түсіндіру
- Байланыс түрлерін біледі.
- Кристалдық торлардың түрлері туралы түсінік береді.
- Кристалл тор түрлерін ажырата алады.
- Заттардың құрылымы мен қасиеттері арасындағы қатынас орнатады.
Кристалдық тор түрлері
Сабақ мақсаты:
Кристалдық тордың зат қасиетіне қалай әсер ететінін түсіндіре аламын.
Иондық, молекулалық, макромолекулалық, металдық кристалл торларының қасиеттерін түсіну
Иондық, молекулалық, атомдық, металдық кристалл торларының айырмашылықтарын білемін.
Кристалдық тор түрлерін білемін.
Кристалдық тор – кристалл заттардағы атомдардың, иондардың, молекулалардың белгілі бір ретпен орналасуы.
Бөлшектердің орналасқан нүктелері кристалдық тор түйіндері деп аталады.
Кристалдық торлар
Тірек ұғымдар:
- Кристалдық торлар
- Атомдық
- Молекуалалық
- Иондық
- Металдық
Қатты
Газ
Сұйықтық
ЗАТТЫҢ АГРЕГАТТЫҚ КҮЙЛЕРІ
ҚАТТЫ ЗАТТАР
КРИСТАЛДЫ
АМОРФТЫ
Кристалды заттардың аморфты заттардан
айырмашылығы қандай?
Аморфты заттар
Кристалл заттар
Кристалды заттар- кристалды тор түзеді
- Кристалдық тор түйіндерінде бөлшектер дұрыс ретпен белгілі бір арақашықтықта орналасады;
- Кристалдық тор түйіндерінде орналасқан бөлшектерге сәйкес кристалдық тордың бірнеше түрі болады
Кристалл торының
түйіндері
Кристалдық тор – кристалл заттардағы атомдардың, иондардың, молекулалардың
белгілі бір ретпен орналасуы. Бөлшектердің орналасқан нүктелері кристалдық тор түйіндері деп аталады.
ф
Кристалдық торлар
Атомдық
Кристалдық тор типтері
Молекуалалық
Иондық
Металдық
Кристалдық торлар
Тордың типтері | Құрылыс белгілері | Бөлшектер дің арасындағы байланыс типтері | Заттардың қасиеттері | Мысалдар | |
t 0 С балқу | Ерігіштігі | ||||
Атомдық | Бейтарап атомдар | Ковалентті | Жоғары | Ерімейді | С, Si, SiO2 |
Молекулалық | Молекулалар | Әлсіз молекула аралық байланыс | Төмен | Органикалық еріткіштер мен суда ериді | Барлық заттар, жай заттар, І2, Вr2, қышқылдық оксидтер, қышқылдар, органикалық заттар |
Иондық | Иондар | Иондық | Жоғары | Суда ерімтал келеді | Металдар мен бейметалдардан тұратын заттар, гидроксидтер, тұздар |
Атомдық кристалдық тор
Тор түйіндерінде: атомдар.
Химиялық байланысы: көбісінде ковалентті полюссіз (кейбіреулерін ковалентті полюсті және иондық байланыс).
Заттардың қасиеттері: 1) өте берік 2) Тб өте жоғары (алмаз 3500°С), 3) қиын балқығыш,
4) суда мүлдем ерімейді, 5) ұшқыш емес
Мысалы: жай заттар (алмаз, графит, бор және т.б.), күрделі заттар (Al2O3, SiO2)
алмаз
графит
Атомдық кристалдық торлар
алмаз
графит
Атомдық кристалдық торлардың түйіндерінде коваленттік байланыспен байланысқан жеке атомдар орналасқан. Бор В, кремний Si, алмаз С, графит С жай заттарға тән. Ал күрделі заттардан кәдімгі өзен құмының SiO2 кристалдық торы атомдық болады
Молекуалалық кристалдық тор типтері
Йод I2
Көмір қышқыл газы СО2
Химиялық байланысы: ковалентті полюсті және полюссіз.
Заттардың қасиеттері: 1) төмен беріктілік; 2) Тб және Тқ төмен; 3) Әдетте бөлме Т сұйық немесе газ; 4) ұшқыш.
Мысалы: жай заттар (H2, N2, O2, F2, P4, S8, Ne, He), күрделі заттар (СО2, H2O, қант С12H22O11 және т.б.)
Иондық кристалдық тор
Ас тұзы
Химиялық байланысы: иондық.
Иондық кристалдық торға заттардың қасиеттері: 1) салыстырмалы түрде жоғары берік; 2) морт сынғыш; 3) жылуға төзімді; 4) қиын балқығыш; 5) ұшқыш емес
6) басым көпшілігі суда ерімтал
7) қатты күйде электр тогын өткізбейді, бірақ ерітіндісі мен балқымасы электрөткізгіш
Мысалы: тұздар (NaCl, K2CO3), оксидтер, негіздер (Ca(OH)2, NaOH)
Металдық кристал торлар
Тор түйіндерінде: металл атомдары және металл катиондары.
Химиялық байланыс: металдық.
Заттардың қасиеттері: 1) металдық жылтыр; 2) жылу- және электрөткізгіш , 3) иілгіш және созылғыш;
4) мөлдір емес;
5) суда ерімейді;
6) ұшқыш емес.
Мысалы: металдар және құймалар
Барлық металдарда металдық байланыс болады
Металдық байланыс – металл катионы сыртқы қабатындағы бос делокальданған электрондардың тартылуы әсіренен түзілетін байланыс.
Металл атомдарының сырқы
қабатындағы бос электрондар
Металл иондары
Металдық байланыс –металдарға тән қасиеттерді түсіндіреді
Бекіту тапсырмасы
1-тапсырма. Төменде берілген кристалл торлардың атымен сәйкестендір
Атомдық
Молекуалалық
Иондық
Дескриптор: кристалл торларын дұрыс табады
Білім алушы
Дұрыс жауабы
1-тапсырма. Төменде берілген кристалл торлардың атымен сәйкестендір
Атомдық
Молекуалалық
Иондық
1
2
3
4
5
Бекіту тапсырмасы
2-тапсырма. Кристалл торлары бірдей заттарды диагоналді, көлденең, тігінен сызық жүргізіп белгілеп шығыңыз
NaCl | N2O | H2 |
CO2 | O2 | NH3 |
Cl2 | K2S | NaOH |
Дескриптор: кристалл торлары бірдей заттарды дұрыс табады.
Білім алушы
Дұрыс жауабы
2-тапсырма. Кристалл торлары бірдей заттарды диагоналді, көлденең, тігінен сызық жүргізіп белгілеп шығыңыз
NaCl | N2O | H2 |
CO2 | O2 | NH3 |
Cl2 | K2S | NaOH |
Кейбір заттардың балқу температуралары
Заттардың физика-химиялық қасиеттері олардың кристалдық торларының типтеріне тәуелді болады.
Қорытынды
Заттар атаулары | Балқу температурасы (С) |
Натрий фториді NaF | 905 |
Фторсутек HF |
|
Фтор F2 | - 220 |
Жеке жұмыс
- Периодтық кестенің көмегімен байланыс және кристалдық тор типтерін анықтау үшін алгоритм құрастырыңыз.
- Әр түрлі түспен көрсетілген элементтерден түзілген жай заттардың физикалық қасиеттері, кристалдық торлар типтері туралы ақпараттармен кестені толықтырыңыз.
Период | Топ | |||||||
I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII | |
1 | | | | | | | Н | He |
2 | Li | Be | B | C | N | O | F | Ne |
3 | Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar |
4 | K | Ca | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr |
5 | Rb | Sr | In | Sn | Sb | Te | I | Xe |
Кристалдық торлар типтері | | | | | | | | |
Физикалық қасиеттері | | | | | | | | |
Металдық кристалдық тор
Металдарда металдық байланыстар болады, себебі кристалдық торларының түйіндеріне металл атомдары мен иондар орналасқан , ал металдың көлемінде электрон бұлттары еркін қозғалып жүреді. Осы электорндар металдық қасиеттерді анықтайды:
а) жоғары жылу және электрөткізгіштік
ә) металдық, жылтыр
б) созылғыштық, тапталғыштығы
Тордың типі | Құрылыс бірлігі | Бөлшектердің арасындағы байланыс типі | Балқу температурасы | Ерігіштігі | Мысалдар |
Атомдық | |||||
Молекулалық | |||||
Иондық | |||||
Металдық |
Тордың типі | Қүрылыс бірлігі | Бөлшектердің арасындағы байланыс типі | Балқу температурасы | Ерігіштігі | Мысалдар |
Атомдық | Бейтарап атомдар | Ковалентті | Жоғары | Ерімейтін | С, Si, SiO2 |
Молекулалық | Молекулалар | Әлсіз молекулааралық байланыстар | Төмен | Органикалық еріткіштер мен суда ериді | Барлық газдар, жай заттар, І2, Вr2, қышқылдық оксидтер, қышқылдар, органикалық заттар |
Иондық | Иондар | Иондық | Жоғары | Суда ерімтал келеді | Металдар мен бейметалдардан түратын заттар, гидроксидтер, тұздар |
Металдық | Металл атомдары мен катиондары | «Электрон» газы | Әр түрлі | Ерімейтін Металдар | Металдар |
Қорытынды
ЗАТ ҚҰРАМЫ
ХИМИЯЛЫҚ БАЙЛАНЫС ТИПІ
КРИСТАЛДЫҚ ТОР ТҮРІ
ҚАСИЕТТЕРІ
ҚОЛДАНЫЛУЫ
Заттың қасиеті химиялық байланыс типі мен
кристалдық тор құрылысына тәуелді
Қорытынды:
- Қатты күйдегі заттардың қасиеттері кристалдық тор типіне тәуелді (ең бірінші кезекте кристалл тор түйінінде орналасқан бөлшекке байланысты)
Сабақ мақсаты:
Сабақ мақсаты:
- заттардың қасиеттері кристалдық тор түрлері мен байланыс типтеріне тәуелділігін зерттеу;
Сабақ тақырыбы: Кристалдық тор түрлері, байланыс типтері және заттардың қасиеттері арасындағы өзара байланыс
Fe
Йод не болды, ыстыққа шыдамай жатырсынба?
Ойлан- жұптас-бөліс
Заттардың байланыс типін анықтаңыз, соған сәйкес қасиеттерін сипаттаңыз
NaCl | N2O | Mg(OH)2 |
CO2 | K2S | NH3 |
Cl2 | O2 | NaOH |
NaCl | N2O | Mg(OH)2 |
CO2 | K2S | NH3 |
Cl2 | O2 | NaOH |
Кристалл торлары бірдей заттарды диагоналді, көлденең, тігінен сызық жүргізіп белгілеп шығыңыз
CaO
CaO
Берілген қосылыстардағы заттардың
байланыс типі мен кристалдық тор түрін анықтаңыз
NH3
NH3
Берілген қосылыстардағы заттардың
байланыс типі мен кристалдық тор түрін анықтаңыз
Al
Al
Берілген қосылыстардағы заттардың
байланыс типі мен кристалдық тор түрін анықтаңыз
KF
KF
Берілген қосылыстардағы заттардың
байланыс типі мен кристалдық тор түрін анықтаңыз
I2
Берілген қосылыстардағы заттардың
байланыс типі мен кристалдық тор түрін анықтаңыз
I2
КЕРІ БАЙЛАНЫС
Бүгінгі сабақта:
- Байланыс түрлерін білемін.
- Кристалдық торлардың түрлері туралы түсінік беремін.
- Кристалл тор түрлерін ажырата аламын.
- Заттардың құрылымы мен қасиеттері арасындағы қатынас орнатамын.
Қосымша ресурстар
Химия оқулығы 8 сынып
Оспанова М.Қ., Белоусова Т.Г. Аухадиева.Қ.С
https://bilimland.kz/kk/subject/ximiya/8-synyp/
- Номер: 641662
- Прямая ссылка: https://www.Learnis.ru/641662/