9-СЫНЫПТЫҢ БИОЛОГИЯ САБАҒЫНДА ҚОЛДАНЫЛАТЫН ТИІМДІ ӘДІС-ТӘСІЛДЕР

(ЖАҢАРТЫЛҒАН БАҒДАРЛАМА БОЙЫНША ҚҰРАСТЫРЫЛҒАН)

Көмекші құрал

Оқу-әдістемелік құрал биология пәні мұғалімдеріне арналған.

КІРІСПЕ

Қазіргі еліміздегі білім беру жүйесінің басты мақсаты-бәсекеге қабілетті, жан-жақты дамыған, білімді де, білікті жеке тұлға дайындау. Ал ол өз кезегінде білім жүйесінде түбегейлі өзгерісті талап етеді. Осыған орай қазіргі күні мектептерде жаңартылған білім мазмұны бойынша білім берілуде. Кез келген мемлекеттің мәдениетті даму деңгейін, рухани мазмұнын, интеллектуалдық қуатын, өркендеу әлеуетін айқындайтын бірден- бір көрсеткіш –білім берудің-жүйелілігі мен сапасы. Сондықтан ұстаздар қауымы үшін жеке тұлғаның өзіне, қоғамға қажетті қабілетін қалыптастыру, дамыту және өз бетімен білім алуына-өз-өзін дамытуға

жағдай жасау міндеті тұр. Осыған байланысты әр ұстаз сапалы білім мен саналы тәрбие берудің түрлі жолдарын іздестіруі қажет. Биология сабақтарында түрлі тапсырмалар, қызықты мәліметтер және ойын элементтерін жаңа тақырыпты түсіндіру барысында, қайталау, пысықтау,

жаттығу сабақтарында да пайдалануға болады. Түрлі тапсырмалар, қызықты мәліметтер және ойын элементтері оқушылардың ой-өрісін дамытып, ойлау

---

қабілетін арттырумен қатар, өтілген тақырыптарды саналы да берік меңгеруге үлкен әсер етеді. Тапсырмалар оқу пәндерінің мазмұнымен тығыз байланыста жүргізілгенде және шығармашылық қабілетін оятатын қызықты мәліметтерге толы болғанда ғана дұрыс нәтижелер береді. Құралдағы әдістемелік материалдар оқушылардың пәнге деген қызығушылығын, танымдық белсенділіктерін арттыра отырып, шығармашылық қабілеттерін дамытуға мүмкіндік береді. Бұл әдістемелік құрал пән мұғалімдері үшін сабақ барысында пайдаланатын таптырмас көмекші құрал болады деп сенемін. Оқушылардың шығармашылық қабілетін дамытуда тақырыптан тыс тапсырмалар орындатудың маңызы зор. Түрлі тапсырмалар оқушыларды белсенділікке тәрбиелеу, өз бетінше жұмыс істеуге дағдыландыру, сондай-ақ оқушыларды икемділік пен шеберлікке баулу мақсатында пайдаланылады.

Шығармашылық тапсырмалар балалардың жаңа бір нәрсені ашуы, яғни оқушы өзін белгілі бір жаңалықтардың авторы ретінде сезінеді.

Биологиядан тапсырмалар жинағы.

9-сынып. І бөлім

Жасушалық биология.

«Суретті сөйлет» әдісі

1. 
   Суреттен жасуша құрылымдарын анықтап, кестеге қажетті
   

сандарды жазыңыз.

11
8
10
7
9
4
3
12

6

	хлоропласт		қабықша
	ядро		митохондрия
	цитоплазма		рибосома
	ЭПТ		Гольджи жиынтығы
	Плазмалық мембрана		Жасуша орталығы
	ядрошық		вакуоль
	лизосома

---

«Кесте толтыру» әдісі

2. 
   Мембрана саны мен органоид типтері арасындағы байланысты анықтап, кестеге толтырыңдар.
   

Мембранасы жоқ	Бір мембраналы	Екі мембраналы

«Сәйкестендіру» әдісі

3. 
   Жасуша органоидтары мен олардың арасындағы қызметін анықтаңыз.
   

Органоидтар		Қызметі
1	Жасуша қабықшасы	А	Энергетикалық
2	Вакуоль	В	Қорғаныш
3	Митохондрия	C	Бұзушы-литикалық
4	Лизосома	D	Нәруызды синтездейді
5	Рибосома	E	Қысымды реттейді

А ) 1-B , 2- C, 3-Д, 4-А;

В) 1-В, 2-Е, 3-А, 4-С, 5-Д;

С) 1-А, 2-Д,3-С, 4-В, 5-Е;

Д) 1-Д, 2-А, 3-Е, 4-С, 5-В;

Е) 1-Д, 2-В, 3-Е, 4-А, 5-С;

«Суретті сөйлет» әдісі

4. 
   Төменде берілген жасуша органоидтарының атын шаршыға жазыңдар.
   

«Кесте толтыру» әдісі

4. 
   СИ жүйесі 1960 жылы Парижде өткен «Мөлшер мен салмақтар» Бас ХІ конференциясында қабылданған. Осы жүйеге сәйкес негізгі 7 бірлікті
   

кестеге жазыңдар.

Атауы	Метр	Килограмм	Секунд	Ампер	Келвин	Моль	Кандела
Халықаралық белгілеуі
Өлшем бірлігі

---

«Кесте толтыру» әдісі

4. 
   Ауыстыру коэффиценттерін пайдаланып, кестені толтырыңдар.
   

Сантиметр	Миллиметр	Микрон	Микрометр	Нанометр
				14
0,1	1	1000	1000	1000000
		23
	0,01
			160

2-бөлім.

Тірі ағзалардың көптүрлілігі. Биосфера және экожүйе.

«Тәртіппен орналастыр» әдісі

4. 
   Тірі ағзаларды жүйелеудің дұрыс ретін анықтап, қажетті сандарды кестеге жазыңдар.
   

	Туыс		Өсімдіктер дүниесі
	Түр		Класс
	Класс		Қатар
	Тұқымдас		Бөлім
	Отряд		Түр
	Жануарлар дүниесі		Тұқымдас
	Тип		Туыс

«Сөйлемді толықтыр» әдісі 7 . Берілген сөйлемді толықтырыңдар.

Жүйелеу (систематика) дегеніміз----------

Бинарлы номенклатура----------------

---

Жүйелеудің негізін салған ----------------

Туыс-

Түр –-

«Суретті сөйлет» әдісі

8. 
   Төмендегі суреттен ағзалардың қай типке жататынын анықтаңдар.
   

Омыртқалылар
Омыртқасыздар

«Биологиялық диктант» әдісі

8. 
   Қажетті сөздерді пайдаланып биологиялық диктантты орындаңдар. 1.----------------белгілі бір аумақта ұзақ уақыт тіршілік еткен бір түр
   

дараларының тобы. 2. Популяцияда жүретін үдерістерді экология бөлімі-----

-----------зерттейді. Популяция жағдайының ең негізгі көрсеткіштері: саны, өсімі, өсу қарқыны, тығыздығы. 3 популяциядағы дара саны.

4. 
   Туу мен өлім арасындағы айырмашылық--------------------. 5. Уақыт бірлігіндегі өсім-------------------деп аталады. 6 аудан
   

бірлігіндегі дара саны немесе топырақ және су ағзалары үшін көлем.

Қажетті сөздер: тығыздығы, саны, өсімі, популяция, демэкология, өсу қарқыны,

«Сәйкестендіру тесті» әдісі

10. 
    Қоректік деңгейлердің анықтамалары мен сипаттамаларын сәйкестендіріңдер.
    

І	Продуценттер	А	Түзілген бастапқы органикалық заттармен қоректенетіндер	1	Тұтынушылар
ІІ	Консументтер	В	Түзілген тірі организмдердің тіршілік өнімдерін және олардың қалдықтарын бейорганикалық заттарға ыдырататын микроорганизмдер.	2	Ыдыратушылар
ІІ	Редуценттер	С	Бейорганикалық заттардан органикалық зат түзушілер	3	Өндірушілер

---

Смотрите также файлы

• 12 билет.docx

• Сравнение поисковых систем.doc

• Геноцид на оккупированной территории ссср.rtf

• Геометрия измерительных приборов.rtf

• СергиевоПосадский аграрный колледж.pdf