ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИСТРЛІГІ

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

БАТЫС ҚАЗАҚСТАН ЖОҒАРЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ ЖШС


I-IІ КУРСТАРДА АКРОБАТИКАЛЫҚ ЖАТТЫҒУЛАРДЫ ОРЫНДАУ ТЕХНИКАСЫ ЖӘНЕ ҮЙРЕТУ ӘДІСТЕМЕСІ
«ГИМНАСТИКА» КУРСЫ БОЙЫНША

ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ҚҰРАЛ

Орал 2022

Жумагалиев А.Ж.
I-IІ курстардағы акробатикалық жаттығуларды орындау техникасы және оқыту әдістемесі. "Гимнастика "курсы бойынша оқу құралы / БҚЖМК".- Орал, 2022.
Оқу құралында "Гимнастика" курсы, "Акробатика"бөлімі көрсетілген. Оқу құралындағы жаттығулардың реттілігі мен күрделілігінің артуы техникалық және кәсіптік білім беру оқушыларының дене тәрбиесінің кешенді бағдарламасына сәйкес келеді. Акробатикалық жаттығулар техникасының негізінде колледж студенттерімен сабақ құруға және ұйымдастыруға қойылатын талаптар белгіленеді, техниканы, көмек пен өзін-өзі сақтандырудың әртүрлі әдістерін үйретуге үлкен мән беріледі.

Бұл әдістемелік құрал техникалық және кәсіптік білім беру студенттеріне арналған.
ОКП әдістемелік кеңесінің отырысында қаралды және бекітілді

Хаттама № _____

1. 
   КІРІСПЕ
   

Акробатика-дене шынықтыру жүйесінің негізгі құралдарының бірі. Жалпы білім беретін мектеп оқушыларының дене тәрбиесінің кешенді бағдарламасында салыстырмалы түрде қарапайым акробатикалық жаттығуларды дамытуға көп көңіл бөлінеді.Олар ұлдар (ұлдар) және қыздар (қыздар) үшін I-ден ІІ курсқа дейін қарастырылған.


Акробатика сабақтары адамның дене дамуының мәселелерін сәтті шешуге және оның моторикасын жетілдіруге ықпал етеді. Акробатикалық жаттығулар ептілік, жылдамдық, қимылдарды үйлестіру және күш сияқты моториканы дамытуға және жетілдіруге мүмкіндік береді. Жалпы жаттығулардың тізімі үлкен емес, бірақ олардың динамикасы мен эмоционалдылығы үшін олар мектептегі гимнастика сабақтарында кеңінен қолданылады және студенттерді физикалық тәрбиелеудің тиімді құралы болып табылады және әр түрлі спорт түрлерінде арнайы тамақ дайындау үшін сәтті қолданылады. Олардың көпшілігі гимнастикадағы еркін жаттығулардың негізгі мазмұны болып табылады.
Мұнда I-IІ топ білімалушыларына арналған кешенді бағдарламаның базалық компонентін құрайтын акробатикалық жаттығулар қарастырылған. Оларды игеру білімалушылардың дене тәрбиесі бойынша жалпымемлекеттік білім беру стандартының талаптарын орындауға мүмкіндік береді. Білімалушылары үшін акоробатикалық жаттығулар жаңа нәрсе емес екені белгілі, олар акробатикалық жаттығуларды үлкен қызығушылықпен, тырысумен меңгереді..

---

Бұл жаттығуларға қызығушылықты оята отырып, мұғалім оны тек қолдап қана қоймай, сонымен қатар дамытуы тиіс. Бұл үшін оқушыларға мәлім жаттығулардың әр түрлі варианттарын зерттеп, оларды өзгертіп, басқа да элементтер қосып, ойындар мен эстафеталарға қосуы тиіс. Акробатикалық жаттығулар негізінен бастан асыра айналу қимыдарын білдіреді. Айналу компоненті көлденең, ұзын және алдыңғы-артқы өстер маңында ішінара немесе толық сипатта болады





Білім алушы

үшін белгілі бұрыш, бойлық және алдыңғы өстер бөлек және барлық жерде бірден қолыңызды төменгі артқы жағыңызға қойыңыз (бас бармақтарыңыз алға), аяқтар бүгілген, төменгі аяқтар тігінен. Бұл иық пышақтарына қарсы тұруға арналған жаттығу.
14

2 сур. Гимнастикалық көпір

.

2.АКРОБАТИКА БОЙЫНША ОҚУ САБАҚТАРЫНЫҢ ОРЫНДАРЫН ЖАБДЫҚТАУ ЖӘНЕ ҰЙЫМДАСТЫРУ
2.1.Оқу сабақтарының орындарын жабдықтау
Акробатика элементтері бар мектептегі сабақтар әрдайым жағымсыз тосынсыйларды болдырмайтын және қатысушыларда жарақат алуға жол бермейтін жағдайларда жүргізілуі керек. Ол үшін, ең алдымен, сабақтар өткізілетін орындарға жүйелі бақылау жүргізу қажет. Сабақ орындарын, жабдықтар мен құрал-саймандарды жақсы жағдайда ұстау, санитариялық-гигиеналық нормаларды сақтау керек.

Колледжде акробатикалық жаттығулар жүргізу әртүрлі снарядтарды пайдалануды талап етпейді. Сондықтан гимнастика сабақтарын колледждің кез-келген спорт залында ұйымдастыруға болады. Алайда, оқушылармен жұмыс істеу кезінде жарақаттануды болдырмау үшін сабақ орны ұзындығы 10-15 метр және одан да көп жолмен тығыз төселген жұмсақ поролонды мата қызмет ете алады.


Ашық ауада, мысалы, акробатика үшін арнайы дайындалған дренажды үгінділер мен құм шұңқырларын қолдануға болады.

Тепе-теңдік, жарты шпагат, тіректер сияқты жеке элементтерді еденде үйренеді. Акробатикалық жеке секірулерді орындау үшін трамплинді немесе стандарттық өлшемде гимнастикалық көпірді қолдануға болады. Жұптық және топтық жаттығулар







1 сур. Сабақ кілемшесі.




гимнастикалық кілемде игеріледі.

Акробатикалық мүлік әрдайым жақсы жағдайда болуы керек. Жаттығу алдында жолдардың, көпірлердің жұмыс бетін мұқият тексеріп, олардағы кедір-бұдырлардың алдын алу керек. Ақаулы мүлікті пайдалануға болмайды.

---

Оны сақтаудың бір шарты-бұл оқу орындарын тазалаудың міндетті түрде ұйымдастырылуы.
2.2.Оқу сабақтарын ұйымдастыру.
Акробатикалық сабақтарды оның дамуының қазіргі кезеңінде ұйымдастыру мұғалімнің жеке тәжірибесіне, мысалы моральдық бейнесіне ерекше мән береді.


Оқытушы-тренер өз оқушыларын қызықтыра білуі тиіс, олардың акробатикаға деген сүйіспеншіліктерін оятуы тиіс. Талапшылдық, әділеттілік, сезімталдық сынды мінез-құлық қасиеттері сыныпта дұрыс қарым-қатынас орнатуға және оқу-тәрбие процесін табысты жүргізуге ықпал етеді.




3 сур. Гимнастика сабағының басталуы

Әр сабақ топты қатарға тұрғызудан және кезекшінің жұмысқа даярлығы жөніндегі баянаттан басталуы тиіс. Оқытушы студенттерге алдағы сабақтың міндеттерін түсіндіреді, спорттық киімнің болуын тексереді, сабаққа қатысушыларды оқу журналына белгілейді.

Қатысушылардың денесінің психологиялық және функционалды жағдайын педагогикалық бақылау ерекше маңызды. Асыра сілтеу, депрессия, дімкәстік және апатия жағдайында психикалық жай-күйді реттеу құралдарын сабақтардан уақытша шеттетуге дейін шебер қолдану қажет.

Акробатика студенттермен жұмыстың бастапқы кезеңі олардың дене дамуы мен дене шынықтыру деңгейін анықтауға бағытталуы керек.. Арқаның, іштің бұлшықеттерін дамытатын жаттығулар жиі болуы керек сабақтың дайындық бөлімінде әртүрлі ашық ойындарға, эстафеталарға, кедергілер жолақтарына қосылыңыз. Сабақтың негізгі бөлігінде студенттерге қойылған міндеттерді сәтті шешу үшін ұйымның алдыңғы, Алдыңғы-ауысымдық, ағымдық және ойын тәсілдерін қолдану, оқу процесінің ғылыми-әдістемелік негіздерін нақты сақтау қажет. Сабақ барысында жеке сақтандыруды қамтамасыз етуге көп көңіл бөлу керек, әсіресе қауіпті элементтерді орындау кезінде,сол бағытта болу керек және артқы жағынан айналып өтіп, тізеде тұрып немесе отыру кезінде қайтадан тоқтауға келу керек.

Айналысушылардың алдына қойылған міндеттерді неғұрлым табысты шешу үшін сабақтың негізгі бөлімінде ұйымдастырудың фронталды, фронталды-ауысымдық, лектік және ойындық тәсілдерін қолданып, оқыту процесінің ғылыми-әдістемелік негізіне нақты сүйене отыру керек.

Сабақтар процесінде жеке сақтандыруды қамтамасыз етуге баса назар аударған жөн, әсіресе қатерлі элементтерді орындау кезінде, сол бағытта болу керек және артқы жағынан айналып өтіп, тізеде тұрып немесе отыру кезінде қайтадан тоқтауға келу керек.

---

5 10

1.Артқы жағында жатқан позициядан топтасу.

2. Тізерлеп тұрып, бүйірге қарай домалау.

3. Тізерлеп тұрып, бір жаққа қарай құлау.

4. Екпіндерді бір жаққа қарай екпіндеп, екпіндеп отыру.
Типтік қателер.

1. Құлаудың басында қол білекке қойылмайды.

2. Бос топтасу.
Сақтандыру және көмек. Артқы жағында тұрып, жамбас буындарын ұстап тұруға көмектеседі
Артқа тоңқалаң асуды орындау техникасы. Жүрелеп тіренуде, қолдар аздап алда тұрады — дене ауырлығын қолға аудару; содан кейін, қолмен сілкіне отырып, тығыз топтасу есебінен айналдырушы сәтті ұлғайта отырып, тез артқа аунап кету; жауырынға жанасу сәтінде алақандарды иықтың артына қойып, оған сүйене отырып, бастан айналдыра асып түсу (аяқтарды бүкпестен) және жүрелеп тіренуге ауысу.




8 сурет. Артқа тоңқалаң асуды орындау


Оқыту реттілігі

1. 
   Алға тоңқалаң асу
   
2. 
   Жүрелеп тіренуден кейіннен қолдармен басты тіреумен топтасуда артқа аунау
   
3. 
   Жүрелеп тіренуден топтасуда жүрелеп тіренуге артқа тоңқалаң асу
   

Типтік қателіктер

1. 
   Қолдарды дәл қоймау (жұдырыққа, алақанның сырт жағына, алақандар мен шынтақтарды параллель қоймау).
   
2. 
   Қолдарды қою және бастан асып аударылу сәтінде аяқтарды жазып жіберу
   
3. 
   Тығыз емес топтасу
   
4. 
   Аударылу кезінде тіренудің және қолды бүгіп, жазудың болмауы
   

Тіреуге дененің әртүрлі буындарының бірізділікпен жанасуы. Тоңқалаң асу техникасын жете меңгеру сальто типті акробатикалық секірістерді жақсы орындауда маңызы зор.

А

лға тоңқалаң асу техникасын орындау. Жүрелеп тіреуден (қолдарды табан алдына 30-40 см алға тірей отырып), аяқтарды тік түзеп, дене массасын қолға аудару. Қолдарыңызды бүгіп, басыңызды алға қарай еңкейтіп, аяқтарыңызды итеріп, бас арқылы төңкеріп, мойын мен иық пышақтарына ораңыз. Жауырынмен еденге сүйеніп, аяғыңызды күрт бүгіңіз және топтаңыз. Сальтоны аяқтай отырып, енкейіп түруға назар аударыңыз.

7 сурет. Алға тоңқалаң асуды орындау

Оқыту реттілігі

1. 
   Әр түрлі бастапқы қалыпта топтасу
   
2. 
   Жүрелеп тіренуден артқа аунап кету және алға аунау, топтасуда отыру
   
3. 
   Жүрелеп тіренуден топтасудағы отырысқа алға тоңқалаң асу
   
4. 
   Жүрелеп тіренуден артқа аунау және алға аунау, жүрелеп тірену
   
5. 
   Кең тұрыспен тіренуден аяқтар талтайып, алға қарай тоңқалаң асу, жүрелеп тірену
   
6. 
   Жүрелеп тіренуден алға қарай жүрелеп тіренуге тоңқалаң асу
   

---

Типтік қателер

1. 
   Қолдармен табанға жақын тіреп тұру (арқаға соққыға әкеледі).
   
2. 
   Аяқпен сілкінудің болмауы.
   
3. 
   Жеткіліксіз топтасу
   
4. 
   Қолдарды дұрыс қоймау
   
5. 
   Жүрелеп тіренуге ауысу кезінде қолдармен арттан тіреу
   

Сақтандыру және көмек. Көптеген жағдайларда бұл жаттығу өзін-өзі орындау үшін қолжетімді. Әдетте көмек тек жеке студенттерге қажет. Сонымен қатар, серіктес бір тізеде тұрып, бір қолымен орындаушыға басын кеудеге алға, ал екінші қолымен кеудеге немесе иыққа сүйеніп, жауырынға жұмсақ түсіруді қамтамасыз етеді және алға қарай айналуды арттырады.

Ж
9 6
анға тоңқалаң асуды орындау техникасы. Тізерлеп тұра тіренуден немесе жүрелеп тіренуден орындалады. Тоңқалаң асудың бірінші бөлігі тіземен тұра тіренуден жанға аунау қимылымен бірдей, алайда дененің айналуы өмір үшін белгілі бір қауіп төндіреді. Бұнымен қоса, оқытудың ең бастапқы кезеңдерінде оқушыларды өзін-өзі сақтандыру дағдыларына үйрету керек, оларды өз беттерімен кеңістікте бағдарлана білуге және қатерлі жағдайлардан өз бетімен шыға білуге үйрету қжет.

Әр сабақтың соңында топтар құрылып, оқушының ескертулері мен қорытындылары айтылуы тиіс. Сыныппен сабақтың ұйымдастырылмаған тоқтатуына жол бермеу керек. Оқу сабағының ұйымдастырылған аяқталуының үлкен тәрбиелік маңызы бар және гимнастика сабағын ұйымдастырудың міндетті компоненттерінің бірі және міндеттерді толыққанды шешудің шарты болып табылады.
3. АКРОБАТИКАЛЫҚ ЖАТТЫҒУЛАРДЫ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ

3.1 Топтасу.

Орындау техникасы. Топ - бұл буындардағы салыстырмалы түрде қарапайым, жақын өзара байланысты қозғалыстар. Бұл көптеген акробатикалық секірулерді орындаудың маңызды факторы болып табылады және денені бір позициядан екінші позицияға ауыстыру қажет болған кезде қолданылады.

Топтасу, кеңістіктегі дене қозғалысының бұзылуын бұзуда өте маңызды рөл атқарады. Топтардың тығыздығына байланысты дененің айналу сипаты да өзгереді. Сонымен қатар, неғұрлым тығыз болса, айналмалы әсер айқынырақ болады. Бұл құбылыстың физикалық әсері топтастыруды орындау кезінде дәл көрінеді.

Арнайы терминология бойынша топтасу деп тізе иыққа дейін тартылып, шынтақты денеге қысып, қол жіліншіктен ұстап тұратын дененің бүгілген қалпын айтады (Брыкин А.Т., 1969)..


Топтасудың егжей-тегжейлі идеясын жасау үшін, оны орындау кезінде арқа дөңгелектенуі керек, қолдар тізенің ортасынан ұсталуы керек, басы кеудеде ұсталады, тізелер біршама бөлек. Топтастыру туралы жоғарыда айтылғандардың барлығын акробаттар орама, сальто және сальтоны меңгеру үшін жетекші жаттығу ретінде пайдаланады.






4 сурет. Топтасу




5 сурет. Жүрелеп отырып, отырып, арқамен жатып топтасу

Оқыту реттілігі

1. 
   Арқамен жатып, қолдар жоғарыда, аяқты тез бүгіп, топтасу
   
2. 
   Арқамен жатып, қолдар жоғарыда, кеудені көтеріңкіреп, отырып топтасу.
   
3. 
   Арттан отыра тіренуден аяқтарды тез бүгу және топтасу.
   
4. 
   Қолдарды жоғары қаратып тұрудан тез отыру, топтасуда жүрелеп отыруды қабылдау.
   

Типтік қателер

1. 
   Бас артқа шалқайған
   
2. 
   Аяқтар бірге, ашылмаған
   
3. 
   Аяқ өте кең ашылған.
   
4. 
   Қолдармен балтырды дұрыс қармамау (өте жоғары немесе өте төмен «құлып»).
   
5. 
   Тығыз емес топтасу (айналысушының тобықты қоса еденнен бірнеше сантиметрге көтерілуімен тексеріледі).
   

Орындауға қойылатын талаптар. Әр жаттығуды бірнеше рет орындау керек. Қимылды біртіндеп тездетіп, соңғы қалыпты бекіту керек
3.2. Аунаулар
Орындау техникасы. Тіректің міндетті түрде бірізді жанасуымен дененің айналмалы қозғалысы бұрылыс деп аталады. Домалау кезінде басты айналдыруға болмайды. Жаттығудың көмекші сипатына қарамастан, ролик-бұл тәуелсіз жаттығу және жаңадан бастаушы акробаттарды дайындауда тиімді құрал ретінде әрекет етеді. Кейде орам екі негізгі элемент арасындағы байланыстырушы рөл атқара алады, бірақ негізінен сальтоға үйрену үшін кіріспе жаттығу ретінде пайдаланылады.Бағдарлама тізе бүгіп тұрған кезде екпіннен екі жаққа қарай алға және артқа айналдыруды, іште жатып иілуді, артқа айналдыруды, содан кейін қолды бастың артында ұстап тұруды қарастырады.




6 сурет. Аунауды орындау



12 СУРЕТ «Көпір» жаттығуын орындау
Оқыту реттілігі

1. Артқы және иық белдеуінің бұлшықеттерін алдын-ала созыңыз (дененің алға, артқа, бүйірге бейімділігі, дененің айналуы, шеңберлер және қолдың серпілісі).

2. Бастапқы позицияны және бастың артқы жағын, тұрып, игеріңіз

аяқтар гимнастикалық қабырғада бөлек, оған сүйенеді.

1. Артқы жағында жатып," көпірді " көмекпен жасаңыз.

2. Артқы жағында жатып, "көпірді" өзіңіз жасаңыз.
Алдымен "көпірді" 3-5 рет қайталаңыз, содан кейін алға иілу,сальто және позициялармен кезектесіп 8-12 есеге дейін көбейтіңіз
Типтік қателер

1. 
   Аяқтар тізеден бүгілген, табан башпайда.
   
2. 
   Аяқтар тізеге бүгілген, иықтар тірек нүктелерінен алшақ орналасқан
   

3. Қолдар мен аяқтар кең ашылған.

4. Басы алға қарай еңкейген




13 сурет. «Көпір» жаттығуын орындау барысындғы типтік қателер
Сақтандыру және көмек. Жанынан тұрып, бір қолмен арқаның астынан жауырын тұсты демеп ұстау, екінші қолмен белден ұстап тұру.

10 сурет. Жауырынмен тұруды орындау

Оқыту реттілігі.

1. 
   Отырып тіренген күйде аяқты бүге отырып, артқа аунау, аяқты бүгіп, жауырынмен тұру.
   
2. 
   Жүрелеп тіренуден артқа аунау, аяқтарды бүгіп, жауырынмен тұру — аяқтарды ашып, жауырынмен тұру — ұстап тұру.
   
3. 
   Артқа отырып тіренуден артқа қарай аунау, жауырынмен тұру.
   
4. 
   Жүрелеп тіренуден артқа аунау, жауырынмен тұрыс.
   

Типтік қателіктер

1. 
   Жамбас-сан буындарын бүгу
   
2. 
   Дене тік жазықтықтан ауытқыған.
   
3. 
   Ш
   Сақтандыру және көмек. Оқушының жауырынмен тіреген жерінде жанында тұрып, бір қолмен балтырдан ұстап, аяқтың басқа түсу мүмкіндігін болдырмау. Жауырынмен тұрыстан шыққаннан кейін қосымша арттан саннан демеп ұстау (қажеттілігіне қарай), аяқ ұштары созылып, дененің тура тік күйіне қол жеткізу
   
   ынтақтар кең ашылған.
   

11 сур. Жауырынмен тұрысты орындауды сақтандыру


Арқамен жату күйінен «көпірді» орындау техникасы

Арқамен жатып, отырып, аяқтарды қатты бүгу және ашу керек (табан ұзындығына), ұштарын ішке қарай бүгу керек, қолдармен иыққа тірену керек (саусақтармен иыққа). Қолдар мен аяқтарды бір мезгілде түзей отырып, иіліп, басты артқа шалқайту керек.

Қ
13
2
олдар мен аяқтарды бүгіп, басты алға еңкейте отырып, баяу арқаға бастапқы күйге ену керек. Орындау барысында толығымен аяқтарды жазу керек және дене массасын қолға аудару қажет.

3 12

Оқыту реттілігі

1. 
   Жүрелеп тіренуден артқа және алға аунау.
   
2. 
   Отырып арттан тіренуден аяқтарды бүге артқа аунау, тізені бүге жауырынмен тұру
   
3. 
   Жүрелеп тіренуден артқа аунау, аяқтарды бүге тұра жауырынмен тұру
   

Типтік қателер

1. 
   Аунаудың иық пен басты артқа шалқайтып орындалуы.
   
2. 
   Қолдар арқаға ерте қойылады, шынтақтар кең ашық тұрады
   
3. 
   Дене тік жағдайды қабылдамаған.
   
4. 
   Тізелер тік жағдайдан ауытқыған, аяқ ұштары созылмаған .
   

Сақтандыру және көмек. Оқушының жанында тұрып, бір қолымен арқа астынан ұстап, екінші қолымен аяғынан ұстап көмектесу
Жүрелеп тіреніп, тізені бүгіп алға аунап, жауырынмен тұруды орындау

Қолдарды белден ажыратып алға аунауды бастау, сонымен бірге топтасуды алу. Аунаудың соңында иықпен алға қарай ширақ қимылды орындау керек және жүрелеп тірену қалпын қабылдау керек.
Оқыту реттілігі

1. 
   Жүрелеп тіренуден артқа аунау және алға аунау, топтасуда отыру.
   
2. 
   Жүрелеп тіренуден топтасуда артқа аунау және жүрелеп тіренуден алға аунау.
   
3. 
   Жүрелеп тіренуден тізені бүге артқа аунау жауырынмен тұру (ұстап тұру), алға аунау, топтасуда отыру.
   
4. 
   Жүрелеп тіренуден артқа аунау, тізені бүгіп, артқа аунау (ұстап тұру), алға аунау, жүрелеп тірену.
   

Типтік қателіктер. Тізені бүгіп, жауырынмен тұруды орындау және алға тоңқалаң асып түсудің екінші жартысындағы қателермен ұқсас
Сақтандыру және көмек. Арқа немесе иық астынан демей отырып, жүрелеп тіренуге ауысу сәтінде жанынан тұрып көмектесу.
Жауырынмен тұруды орындау техникасыжүрелеп тіренуден, қолдармен тізенің ортасынан ұстай отырып, артқа аунауды орындау. Аунау соңында, жауырынды еденге тигізе отырып, қолдармен белден ұстау және аяқтарды кең ашып, жауырынмен тұруды орындау. Дене тік қалыпта болу керек және шынтақты ашпау керек.
Сақтандыру және көмек. Бүйірде тұрып, бір қолыңызбен иықтың астына, екінші қолыңызбен, қажет болған жағдайда, арқаңыздың астына итеріңіз
Артқа тоңқалаң асу және артқа аунау, жауырынмен тұру. Бұл орам үйретілген элементтерден тұрады. Сондықтан да оларды жекелеп қайталап, содан кейін қосу керек. Орындау техникасына, сақтандыруға және көмекке қойылатын талаптар дәл сондай.
Алға екі-үш тоңқалаң асуды орындау техникасы. Бірінші тоңқалаң асу тез әрі күшті орындалады, содан кейін қолды еденге қойып, аздап іркіліп, екіншісі мен үшіншісі орындалады.
Оқыту реттілігі.

1. Жүрелеп тіренуден алға тоңқалаң асу, жүрелеп тірену

2. Жүрелеп тіренуден алға жүрелеп тіренуге тоңқалаң асу және жоғарыға секіру

3. Жүрелеп тіренуден алға екі тоңқалаң асу, жүрелеп тірену.

Типтік қателіктер.

1. Тоңқалаң асулар арасында тоқтап қалу.

2. Алға тоңқалаң асуды орындау барысындағы қателер.
3.3.Тоңқалаң асулар

Дененің міндетті түрде бастан асып, аударылып түсуін тоңқалаң асу деп атайды.
3.4. Тұрулар

Тұру дегеніміз аяқтарды жоғарыға қаратып, дененің тігінен тұрған күйі. Олар шектелген тұрақты тепе-теңдік түріне жатады. Тіреудің контакт алаңына байланысты тұрулар әр түрлі санат қиындықтарына бөлінеді.



Мысалы, тұрулар жауырынмен тіренумен, иықпен, баспен, қолмен, т.б. түрде орындала алады. Тұрулар акробатиканың спорт түрі ретіндегі ерекшелігін айқын көрсетеді және негізгі жұмыс жағдайлары ретінде кеңінен қолданылады.

9 сурет. Тізені бүге, жауырынмен тұруды орындау

аяқтарды бүгіп, жауырынмен тұруды орындау техникасы жауырынмен тұру топтасуда артқа аунаумен орындалады.
Көптеген акробатикалық элементтерді орындау техникасын салыстырмалы талдау олардың гимнастикалық көпсайыстың жекелеген түрлеріндегі тіреусіз фазалармен сәйкес жаттығулармен құрылымдық ұқсастығын көрсетеді, сәйкесінше жақсы акробатикалық даярлық гимнастикалық снарядтардағы жаттығуларды орындауға тікелей қатынасы бар.
4. ЖЕТІЛДІРУ ЖӘНЕ БАҚЫЛАУ САБАҚТАРЫНА АРНАЛҒАН КОМБИНАЦИЯЛАР
№1 комбинация

Бастапқы қалып - жүрелеп тірену – бастапқы қалып - алға қарай тоңқалаң асып түсу – жауырында тұрып, артқа аунау – алға аунау бастапқы қалыпқа келу – бастапқы қалыпта жанға тоңқалаң асып түсу және негізгі тұрысты қабылдау.

№2 комбинация

Бастапқы қалып – негізгі тұріс - жүрелеп тірену – жүрелеп тіренуде алға қарай екі мәрте тоңқалаң асып түсу – жауырынмен тұрып, артқа аунау – алға аунап, жату және «КӨПІР» - жату, қолмен бастың артынан тірей отырып, артқа аунау – жүрелей тіреніп, алға аунау және негізгі тұрыс.

5. 
   16-17 ЖАСТАҒЫ БІЛІМ АЛУШЫЛАРДЫҢ ДЕНЕ ДАЯРЛЫҒЫ
   

Икемділікті дамытуға арналған жаттығулар:

1. 
   Бастапқы қалыптан алға қарай еңкейіп, кеудені тік аяқтарға тигізу.
   
2. 
   Табан ұшының маңында еденге алақандарды тигізе отырып, тұрған күйде бүгіле тірену
   
3. 
   Басты табан сызығында еденге тигізе отырып, аяқтарды талтайтып, тұрып тірену.
   
4. 
   Гимнастикалық қабырғаға қарап тұрып, кеуде тік аяқтарға тигенше қолдармен рейкаға тартыла отырып, алға еңкею.
   
5. 
   Гимнастикалық қабырғаның қасында жатқан күйде «Көпір» жасау.
   

Күшті дамытуға арналған жаттығулар:

1. 
   Жатып тіренген күйде қолдарды бүгу және түзеу, қолдар гимнастикалық орындықта, қолдарды түзеген кезде қарын прессін қатайту, денені тік ұстап, бүгілмеу керек.
   
2. 
   Ілінген кезде қолдарды бүгу және түзеу (3-5 рет).
   
3. 
   Ілінгенде бұрыш жасау (3-4 с.).
   

Жылдамдық пен ептілікті дамытуға арналған жаттығулар:

1. 
   15-20 с бойы секіргішпен секіру, 3-4 серия, үзіліс 20-30 с.
   
2. 
   Жүгіріс ойындары, эстафеталар және кедергілерді жеңу.
   
3. 
   Арқанмен өрмелеу, 3 амалмен.
   

Оқыту реттілігі.

1. 
   Отырып топтасу қалпынан арқамен артқа аунау.
   
2. 
   Отырып топтасу қалпынан артқа аунау және алға аунап, қайта оралу.
   
3. 
   Жүрелеп тіренуден топтасуда артқа аунау және алға аунап, жүрелеп отыру.
   
4. 
   Жүрелеп тіренуден топтасуда артқа аунау және алға аунау.
   
5. 
   Ішпен жату күйінде бүгіліп алға және артқа аунау. Ішпен жатып бүгілу, басты артқа шалқайту және жамбаспен жатып тірену күйін қабылдау. Қолдарды тез бүгіп, алға аунауды орындау және оларды жазып, артқа аунау.
   
6. 
   Тіземен тұрып, тіренуден топтасуда жанға аунау. Содан кейін иықпен, бүйірмен, екінші иықпен және екінші бүйірмен топтасуды алу және кері қимылдармен кері оралу.
   
7. 
   Жүрелеп тіренуден жанға аунау және бастапқы қалыпқа оралу.
   
8. 
   Бүгіліп, қолдың әр түрлі жағдайларымен (жоғарыда, арқаның артында, иықта) алға және артқа аунау.
   
9. 
   «көпірді» орындау үшін арқамен жату күйінен бастапқы күйді орындау, яғни тізені бүгіп, шынтақты бүгіп, алақанды бастың астына қою.
   
10. 
    Жүрелеп тіренуден кейіннен қолмен басты тірей отырып, топтасуда артқа шалқаю және алға аунау.
    

Орындауға қойылатын талаптар. Келтірілген аунаулардың ішіндегі ең күрделісі жүрелеп тіренуден жүрелеп тіренуге аунау болып табылады. Бұл элементті жақсы меңгеру үшін оны аяқтар матаның қасында еденде болған кезде жүрелеп тіренуден арқамен матаға орындауға болады. Аунауларды орындау барысында топтасудың дұрыстығына және тығыздығына назар аудару қажет.
ӘДЕБИЕТ

1.Қыдырмолдина А. Дене тәрбиесі мен спорт түрлерінің физиологиялық негіздері: оқулық.

2.Қазақстан Республикасының білім және ғылым министірлігі.-Алматы, 2014.-527б.

3.Тайжанов С, Қарақов А. Дене тәрбиесі оқулық. Алматы, 2011.

4.Тайжанов С. Жеңіл атлетика әдістемелік құрал.-Алматы, 2012

5.Қобланов Ж.Н., Ысқақов Ж.Ж. Спорт терминдерінің сөздігі мен тарихы. -Алматы, 2002. 

МАЗМҰНЫ

1.	Кіріспе ………………………………………………………………	3
2.	Акробатика сабақтарының орнын жабдықтау және ұйымдастыру ………………………………………………………………..	5
2.1	Оқу сабақтарының орнын жабдықтау ………………………
2.2	Оқу сабақтарын ұйымдастыру……………………………..
3	Акробатикалық жаттығуларға үйрету әдістемесі ……….	6
3.1	Топтасулар ……………………………………………………..
3.2	Аунау ……………………………………………………….
3.3	Тоңқалаң асу ………………………………………………..
3.4	Тұру …………………………………………………………….
4	Жетілдіру және бақылау сабағына арналған комбинациялар	15
5	16-17 жастағы студенттердің дене даярлығы …………………..	15
6	Әдебиет …………………………………………………………….	15

---

Смотрите также файлы

• Основы программирования практическое задание 1 .docx

• Выполнение работы.docx

• Даны вершины А(5 3), В(11 9), С(4 15) треугольника авс.docx

• азастан републикасыны Оуаарту министірлігі азастан републикасыны денсаулы сатау министірлі.docx

• 1. Классификация керамических изделий по свойствам (перечислить, знать основные отличия) (билет 1, 11, 15, 23).pdf