№18 Зертханалық жұмыс. Клеман-Дезорм әдісі бойынша меншікті жылу сыйымдылықтарының қатынасын анықтау
Жұмыстың мақсаты:адиабата көрсеткішін Клеман-Дезорм бойынша анықтау.

Құрал – жабдықтар: сауыт А, сулық манометр, қолдық насос.
Теориялық кіріспе
Бойль-Мариотт заңы: берілген газ массасы үшін тұрақты температура кезінде газ қысымының оның көлеміне көбейтіндісі тұрақты шама:

, болғанда .

Тұрақты температура кезінде және шамаларының арасындағы тәуелділікті бейнелейтін қисықты изотерма деп тайды. Неғұрлым үрдістің өту температурасы жоғары болған сайын, соғұрлым изотермалар – графикте көрсетілген гиперболалар да жоғары болады.

Авогадро заңы: бірдей температурада және қысымда кез келген газдың бір молі бірдей көлемді алады. Қалыпты жағдайда бұл көлем

V_m = 22,41 · 10 ^-3 м³/моль

Зат мөлшері ( ) – заттың құрамына енетін молекулалар, атомдар немесе иондар тәрізді құрылымдық элементтердің санымен анықталатын физикалық шама. Өлшем бірлігі – моль.

Массасы 0,012 кг ¹²С нуклидінің құрамына кіретін құрылымдық элементтері бар жүйенің зат мөлшері.

Авогадро тұрақтысы: әр түрлі заттардың бір молінде молекулалардың саны бірдей болады, оны Авогадро тұрақтысы деп атайды:



Дальтон заңы: идеал газдардың қоспасының қысымы оның құрамына кіретін газдардың парциалдық қысымдарының қосындысына тең:

.

Парциал қысым: бұл газ қоспасының құрамына кіретін газдың бір өзі сол температурада қоспаның көлеміне тең көлемді алатын қысым.

---

Г ей-Люссак заңы:

1) берілген газ массасының көлемі тұрақты қысымда температураға байланысты сызықты өзгереді:

, болғанда

2) берілген газ массасының қысымы тұрақты көлем кезінде температураға байланысты сызықты өзгереді:

, болғанда

(мұндағы және - сәйкесінше 0 ⁰С температурадағы көлем және қысым, К^-1 термиялық коэффициент)

Т ұрақты қысымда жүретін үрдісті изо баралықдеп атайды. V, t координаталарындағы диаграммада бұл үрдіс изобара деп аталатын түзумен бейнеленеді. Тұрақты көлемде жүретін үрдісті изохоралық деп атайды. р, t координаталарындағы диаграммада бұл үрдіс изохора деп аталатын түзумен бейнеленеді.

Суреттерден изобаралар және изохоралар температура осін нүктесінде қиып өтеді. Егер санақ басын осы нүктеге ығыстырса, онда Кельвин шкаласына көшеміз

.

Температураның термодинамикалық шкаласындағы Гей-Люссак заңы

1) , болғанда

---

.

2) , болғанда .

Жұмыстың орындалу тәртібі:

1. К₁ қысқышты ашып насос жәрдемімен ыдысқа ептеп ауа сығылып енгізіледі. Манометрдегі судың деңгейлерінің айырмасы 25-30 см. жеткенде К₁ қысқыш жабылады.

2. 2-3 минуттан кейін ыдыс ішіндегі ауаның температурасы біраз төмендеп бөлмедегі температурамен теңескен жағдайда, h₁ өлшейді.

3. К₂ тығынын шапшаң ашып жабады.

Бірнеше минут өткеннен кейін манометрдегі судың деңгейлерінің айырмасы тұрақталған жағдайда, h₂ өлшейді.

4. /1.2/ өрнек арқылы , -ны есептеп шығарады.

(1) (2)

5. Тәжірибені 5-рет қайталап, табылған шамаларды таблицаға жазу керек.

№	h 1 /м/	h2 /м/	h1 - h 2				S
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

---

Бақылау сұрақтары:

1. 
   Дененің жылу сыйымдылығы, меншікті жылу сыйымдылығы, мольдік жылу сыйымдылығы дегеніміз не?
   
2. 
   Термодинамиканың бірінші заңы қалай тұжырымдалады?
   
3. 
   Қандай процесті адиабаталық деп атайды? Пуассон формуласын жазыңыз.
   
4. 
   С_р және С_v арасындағы байланыс.
   
5. 
   Изотермиялық және адиабаталық процестер үшін дененің жылу сыйымдылығын жазыңыз.
   
6. 
   Ауаны идеал газ деп есептеп С_р және С_v мәнін жазыңыз, -ның мәнін табыңыз.
   

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі

Қарағанды техникалық университеті

Физика кафедрасы

Клеман-Дезорм әдісі бойынша меншікті жылу

сыйымдылықтарының қатынасын анықтау

Орындаған: топ студенті

Тексерген: аға оқытушы Копбалина Қ.Б.

Қарағанды 2020

1. 
   Тақырыбы
   
2. 
   Қажетті құрал-жабдықтар
   
3. 
   Кесте
   
4. 
   Негізгі формулалар
   
5. 
   Есептеулер
   
6. 
   Бақылау сұрақтарына жауаптар
   

---

Смотрите также файлы

• Экзаменационные вопросы по дисциплине философия.docx

• Дисциплина Русский язык и культура общения. Часть 2 Письменная работа Тема.docx

• 2. Спутники планетгигантов и Плутон.docx

• Занятие по теме Задача Компания имеет следующие оборотные средства и краткосрочные пассивы.doc

• Кафедра Лингвистика, Теория и методика преподавания английского языка и культур англоязычных стран.docx