ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 28.04.2024
Просмотров: 40
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
- ... .
А) Мүсін. В) Еңбек. С) Мұражай. Д) Өнер. Е) Ескерткіш.
22. Тек тұрлаулы мүшелерден тұратын сөйлемді анықтаңыз.
А) Атаулы. В) Жалаң. С) Жақсыз. Д) Толымсыз. Е) Жайылма.
23. Жақсыз сөйлемді табыңыз.
А) Жаз. Егіс даласы. В) Менің сабақ оқығым келеді. С) Мен ауылға бардым. Д) Ертең осы жерге кел. Е) Балам, қайдан келдің?
24. Сөйлемді толықтырыңыз: «Мұраттың көзі ... .»
А) Қоңыр. В) Төрт. С) Аласа. Д) Биік. Е) Ащы.
25. Таң қалу, қуану сияқты сезімдерді көрсететін сөйлем түрін табыңыз.
А) Жақсыз. В) Лепті сөйлем. С) Толымды. Д) Жақты. Е) Атаулы.
Құрмалас сөйлем.
1- нұсқа.
1. Салалас құрмалас сөйлемді белгілеңіз.
А) Әл-Фараби ежелгі Фараб қаласында туып-өскендіктен, араб елдерінде оны Фараби деп атаған. В) Солардың 117-сінің аты белгілі, ал әзірге табылған36 кітап. С) Ол 200-ге жуық ғылыми кітап жазған. Д) Әбу Насыр қыпшақ, оғыз, араб тілдерін жетік білген.
Е) Жұрт жиналып болған соң, Самат көрген-білгенін асықпай айтып берді.
2. Сабақтас сөйлемді табыңыз.
А) Жиналыс бітті де, халық тарай бастады.
В) Мен үлкенмін, содықтан сен мені тыңдауың керек.
С) Мен кітабымды беріп едім, бірақ ол алмады.
Д) Оның бүгін кеткісі келмеді және күн суық болды.
Е) Ертең күн жылы болса, біз тауға барамыз.
3.Сабақтаса құрмаласқан сөйлемді табыңыз.
А) Бурабайға адамдар көп келеді.
В) Тыңдаушы ықыласты болса, сөйлеуші шешен болады.
С) Хамиттің жүзі өзгеріп кетті, себебі келген адамды ол бірден таныды.
Д) Теледидарда кино да, айтыс та, ән де кезектесіп жүріп жатты.
Е) Ержан далаға шығып еді, бірақ олар кетіп қалыпты.
4. Ыңғайлас салалас сөйлемді табыңыз.
А) Су табиғатта кең тараған, себебі бүкіл атмосфера судан тұрады.
В) Бүгін үш сабақ оқыдық және оқушылар жиналысы болды.
С) Күн біресе жауады, біресе басылады.
Д) Отан дегеніміз адамның туып-өскен жері.
Е) Күн бұлтты болды, бірақ жаңбыр жаумады.
5. Салалас құрмалас сөйлемді табыңыз.
А) Жақсы оқу үшін, көп ізденіс керек.
В) Мен келгенше, сен үйде отыр.
С) Ауылдан бүгін Әсем келеді немесе Кәкен келеді.
Д) Егер сен маған келсең, біз циркке барамыз.
Е) Қатты жаңбыр жауғандықтан, біз қонаққа бармадық.
6. Құрмалас сөйлемді табыңыз.
А) Алма ағашы. В) Күн ұзақ. С) Қазір қыс. Д) Жел тұрды, жаңбыр жаумады. Е) Жаз айлары.
7. Салалас құрмалас сөйлемді белгілеңіз.
А) Төле би 17 ғасырда өмір сүрген.
В) Раушанның қалаға келгеніне үшінші күн болғанда, жиналыс ашылды.
С) Күн бұлтты болды, бірақ жаңбыр жаумады.
Д) Мен мұғаліммен бірге құрбыма бардым.
Е) Үй іші жым-жырт.
8. Сабақтас құрмалас сөйлемді табыңыз.
А) Менің мектепке келгеніме жарты сағат болды, бірақ жиналыс әлі басталған жоқ .
В) Ұшақ сағат бесте ұшуы керек еді, алайда ұша алмады.
С) Ән басылды, бірақ домбыра сазы тоқталған жоқ.
Д) Ертең доп ойнауға я Бейсен барады, я сен барасың.
Е) Біз барғанда, ол мектепте жоқ еді.
9. Құрмалас сөйлемнің түрін көрсетіңіз.
А) Жай. В) Жақсыз. С) Хабарлы. Д) Толымсыз. Е) Сабақтас.
10. Сөйлемнің түрін анықтаңыз. Қоңырау соғылды, оқушылар үзіліске шықты.
А) Лепті сөйлем. В) Жай сөйлем. С) Аралас құрмалас сөйлем. Д) Сабақтас құрмалас сөйлем.
Е) Салалас құрмалас сөйлем.
11.Мақсат бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлемнің сұрағын көрсетіңіз.
А) Неліктен? В) Не мақсатпен? С) Қайткенде? Д) Қалай? Е) Не еткенмен?
12. Құрмалас сөйлемнің түрін анықтаңыз.
Жел тұрды да, жаңбыр жаумады.
А) Толымды сөйлем. В) Аралас құрмалас сөйлем. С) Жай сөйлем. Д) Салалас құрмалас сөйлем. Е) Сабақтас құрмалас сөйлем.
13. Қарсылықты салалас сөйлемді көрсетіңіз.
А) Қыз баласы әдемі болып өсіп келеді.
В) Ермек шахтадан шығып кетті, себебі шахта астында жарылыс жиі болып тұрады.
С) Жігіттер келген қонақты ортаға алып, әңгіме қызығына беріліп кетті.
Д) Күн сайын жер бетінде төтенше жағдай болады, бірақ оған ешкім таңданбайды.
Е) Күндіз олар не өзіне жем іздейді, не өзінің басқаға жем болмауын көздейді.
14. Құрмалас сөйлем түрін көрсетіңіз.
А) Одағай. В) Толымды. С) Жай. Д) Салалас. Е) Жайылма.
15. Сөйлемнің түрін анықтаңыз.
Күн батты, тауды қара көлеңке басты.
А) Сабақтас құрмалас сөйлем. В) Жай сөйлем. С) Толымды сөйлем. Д) Салалас құрмалас сөйлем. Е) Аралас құрмалас сөйлем.
16. Сабақтас құрмалас сөйлемді табыңыз.
А) Қаздар, үйректер жылы жаққа ұшып кетті.
В) Оған аудармашы болу қиын, дегенмен қызмет атқарып жүр.
С) Бүгін күн бұлтты болады, оқтын-оқтын жаңбыр жауады.
Д) Бүкіл жайлау елінен, қырдан қонақтар келе бастады.
Е) Көрші отырсақ та, кездесе беруге уақыт жетпейді.
17. Себеп бағынынқылы сабақтас құрмалас сөйлемді табыңыз.
А) Бала жақсы болу үшін жақсы тәрбие керек.
В) Егер мен шақырсам, досың бізге келер ме?
С) Біраз жүргеннен кейін, әкесінің қолынан бір шие түсті.
Д) Абай әкесі кеткелі, үйден шыққан жоқ.
Е) Қонақ үй болмағандықтан, досымның үйіне келдім.
18. Құрмалас сөйлемді белгілеңіз.
А) Қар аралас жаңбыр жауды. В) Күн суық болды. С) Күн аса суық болмағанымен, ызғары бар. Д) Үйлердің төбесін, ағаштарды, терезені қырау басты. Е) Табиғаттың көрінісі тамаша!
19. Қимыл-сын бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлемді көрсетіңіз.
А) Қар жауса, балалар қуанады. В) Сен оған айтқан соң, мен үндемедім. С) Олар су ішіп, шөлдерін қандырды. Д) Күн жарқырап тұрғанмен, қатты аяз. Е) Сабақ оқуға уақыттары аз бола тұра, емтиханды жақсы тапсырды.
20. Құрмалас сөйлемді табыңыз.
А) Олар екі-үш күн ерте келгенімен, ешкімге жолыға қойған жоқ. В) Ербол кеше сабаққа кешігіп келді. С) Мен оған ренжи қарадым. Д) Немересі қатты қуанды. Е) Шешесі қызына сүйсініп те, мақтанып та қарады.
21. Мезгіл бағыныңқылы сабақтас сөйлемді табыңыз.
А) Ақшамыз болмағандықтан, біз циркке барған жоқпыз. В) Баласы жақсы оқысын деп, әкесі көп кітап әкеліп берді. С) Олар су ішіп, шөлдерін қандырды. Д) Оладамдар еститіндей қаттырақ сөйледі. Е) Емтихан тапсырғаннан кейін, үйге барамыз.
22. Құрмалас сөйлемнің түрін анықтаңыз.
Автобус бірде тез жүреді, бірде баяу жүреді.
А) Кезектес салалас құрмалас сөйлем. В) Іліктес салалас құрмалас сөйлем. С) Талғаулы салалас құрмалас сөйлем. Д)Сабақтас құрмалас сөйлем. Е) Қарсылықты салалас құрмалас сөйлем.
23.Сабақтас құрмалас сөйлемді табыңыз.
А) Саяхатқа баратынымызды хабарламақ болып, сынып жетекшіні іздедім. В) Бұл күнде ел де өзгерді, адамдар да өзгерді. С) Күз түсті, күн салқындады. Д) Бүгін біз төрт сабақ оқыдық және оқушылар жиналысы болды. Е) Күн суық, әрі қар борап тұр.
24. Шартты сабақтас құрмалас сөйлемді табыңыз.
А) Не ексең, соны орарсың. В) Күз келді де, жаңбыр жауды. С) Сабақ ерте басталғанда, ерте бітеді. Д) Мұғалім айтқанда, ол жазады. Е) Ол көп уайымдап, үйге келді.
25. Мезгіл бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлемнің сұрағын табыңыз.
А) Қашанға дейін? В) Не себепті? С) Неге? Д) Неліктен? Е) Не мақсатпен?
Құрмалас сөйлем.
2-нұсқа.
1. Сабақтас құрмалас сөйлемнің қай түріне жататынын анықтаңыз.
Ол жақсы оқыса, университетке түседі.
А) Қарсылықты. В) Шартты. С) Себеп. Д) Мақсат. Е) Мезгіл.
2. Мақсат бағыныңқы сабақтасты табыңыз.
А) Қонақтарға әр түрлі базарлық алу үшін, біз бірнеше дүкенді араладық . В) Мен барғанша, ол кетіп қалды. С) Күн жылы болды деп, біз серуенге шықтық. Д) Ол келіссе, біз кешке киноға барамыз. Е) Оқушылар келген соң, сабақ басталды.
3. Себеп-салдар салалас құрмалас сөйлемді белгілеңіз.
А) Мен үндемедім, бірақ өз пікірімде қалдым. В) Биыл шөп қалың шықты, себебі жаңбыр көп жауды. С) Әке көрген оқ жонар, шеше көрген тон пішер. Д) Мұхит келіп еді, Арман шыға жөнелді. Е) Олар біресе тоқтап демалады, біресе күн ұзақ жүрді.
4. Ыңғайлас салалас сөйлемді көрсетіңіз.
А) Мен үндемедім, бірақ өз пікірімде қалдым. В) Еңбек адамды көрікті етеді және тынысты тазартады. С) Еңбек баланы мықты етеді. Д) Мен ол күні келмедім, себебі көлік жоқ болды.
Е) Қар жауса да, тоңбайды бай баласы.
5. Сабақтас құрмалас сөйлемді табыңыз.
А) Еңбектің наны, жалқаудың жаны тәтті. В) Ауылда жаңа мектеп салынды. С) Хамиттер ерте тұрып аттанатын болғандықтан, жаңағы жай-күй айтысудан өзге әңгіме қозғалмады. Д) Айгүл аттан түсіп еді, су қайта таязданып қалғандай екен. Е) Күн бұлттанды, бірақ жаңбыр жаумады.
6. Қарсылықты салалас сөйлемді көрсетіңіз.
А) Айжан дүкенге кетті. В) Біресе ол барады, біресе Айгүл барады. С) Күн де шығып тұр, жел де соғып тұр. Д) Бұл шөп әдемі, бірақ зияны да бар. Е) Мен кеше сабаққа келген жоқпын.
7. Себеп бағыныңқы сабақтас сөйлемді көрсетіңіз.
А) Кеш тым ыстық болғандықтан, жұрт әтеті бойынша далаға шығып отырған секілді. В) Әдейі танытпайын деп, ол бет-аузын жуып алыпты. С) Ағам келетін уақыт болды. Д) Әңгіме жалпақ елдің жайына көшкен кезде, Абай шешіле түсті. Е) Түн. Ай жап-жарық .
8. Сабақтас құрмалас сөйлемнің құрамы қалай анықталатынын көрсетіңіз.
А) Екі жай сөйлем. В) Атаулы сөйлем, түсіндірмелі сөйлем. С) Жалғаулықты сөйлем, жалғаулықсыз сөйлем. Д) Бағыныңқы, басыңқы. Е) Толымды, толымсыз сөйлем.
9. Салаластың түрін ажыратыңыз.
Ән басылып қалды, бірақ гитара сазы тоқталған жоқ .
А) Ыңғайлас. В) Қарсылықты. С) Түсіндірмелі. Д) Кезектес. Е) Талғаулы.
10. Кезектес салаласты табыңыз.
А) Күн сайынғы бір жаңалық ананы бұрынғыдай онша мазасыздандырмайды. В) Жайлаудың көлдеріне сене беруге болмайды, құрғақшылық жылы тартылып қалады. С) Қалада жаңа үйлер салынды. Д) Машина жүрісін бірде шапшандатады, бірде баяулатып жүреді. Е) Біз асыға кірдік.
11. Сабақтас құрмалас сөйлемнің түрін анықтаңыз.
А) Жай сөйлем. В) Шартты бағыныңқы сөйлем. С) Кезектес салалас сөйлем. Д) Қарсылықты салалас сөйлем. Е) Ыңғайлас салалас сөйлем.
12. «Әлде» жалғаулық шылауына тән құрмаластың түрін анықтаңыз.
А) Кезектес салалас. В) Себеп-салдар салалас. С) Ыңғайлас салалас. Д) Талғаулы салалас.
Е) Қарсылықты салалас.
13.Шартты бағыныңқы сөйлемді табыңыз.
А) Жақсы ұстаздық етсең, болашақтан еңбегіңнің жемісін көресің. В) Мысық ұйықтап жатқанда, тынышын алма. С) Басқа пәле тілден деген, байқап сөйлескен дұрыс қой. Д) Биылғы қыс суық болған жоқ . Е) «Бұның дұрыс болмайды»,-деп әкесі ренжіді.
14. Құрмалас сөйлемдерден қарсылықты салалас түрін табыңыз.
А) Таңат біресе сұрланды, біресе бозарды. В) Үлкендер төрде отыр, жастар босағада. С) Еңбек етсең ерінбей, тояды қарнын тіленбей. Д) Жазира осы жұмысқа орналасты, себебі мамандығына сәйкес еді. Е) Өлең жазуға ыңғайландым, бірақ шабытым келмеді.
15. Себеп бағыныңқы сабақтас сөйлемді табыңыз.
А) Мен оқыған кітап қызық-ақ . В) Әңгіме елдің жайына көшкен кезде Абай шешіле түсті.
С) Онның сөздік қоры мол болғандықтан, өз ойын еркін жеткізеді. Д) Түн. Е) Әдейі танытпайын деп, ол бет-аузын танып алыпты.
16. Түсіндірмелі салаласты көрсетіңіз.
А) Бір қарағанда-ақ біліп қойдым: бұл–Алматының және қала маңының картасы екен. С) Қыздар
тоғайға шие теруге кетті. С) Бес-алты айда келді. Д) Олкөпті көрген дана қарт. Е) Анықтама ұқыпты жазылғанмен, қария оқи алмады.
17. Қарсылықты салалас құрмалас сөйлемнің жалғаулығын көрсетіңіз.
А) Сонымен. В) Сондықтан. С) Да. Д) Бірақ . Е) Немесе.
18. Ыңғайлас салалас құрмалас сөйлемді табыңыз.
А) Шығарып салуға мен барайын немесе сен бар. В) Биыл мектеп бітіремін және оқуға түсемін.
С) Оқуға түспеймін, өйткені жұмыс істеймін. Д) Ол сабаққа кейде дайындалады, кейде дайындалмай келеді. Е) Биыл мектеп бітіремін, бірақ оқуға түспеймін.
19. Қарсылықты салалас сөйлемді табыңыз.
А) Ол дауыстарының шуылдамай, үйлесімді шығуын талап етті. В) Арай хат жазып кетті.
С) Ардақ Саятты күтті, бірақ ол келмеді. Д) Не істесем де алдыма қойған мақсатқа жетуім керек.
Е) Бүгін менің жалғыз інім келеді.
20. Ыңғайлас салалас құрмалас сөйлемді көрсетіңіз.
А) Ауылда бірде шам болады, бірде болмайды. В) Таң атты, мен ояндым. С) Риза болғаны сондай-мені құшақтай берді. Д) Қалаға мен барсам, сен болмай шықтың. Е) Қалаға не мен барамын, не сен барасың.
21. Мезгіл бағыныңқы сабақтас құрмалас сөйлемді табыңыз.
А) Көктем болғанмен, күн әлі жылынып кете қойған жоқ еді. В) Ойын аяқталды, бірақ көрермендер асықпады. С) Көктем енді келсе де, күн ысып кетті. Д) Кенжебек жауап іздеп көріп еді, орынды сөз ойына орала қоймады. Е) Абай араларынан кетісімен, сабыр бұйрық елге жайылды.
22. Талғаулы салалас құрмалас сөйлемді көрсетіңіз.
А) Ұялғанымнан да бетімнің оты шықты. В) Бұл жерде я сен тұрасың, я мен тұрамын. С) Бірде ұйқы еңсереді, бірде ерік еңсереді. Д) Қолың қатты дейді, қорқып тұрмын. Е) Сабырлы Олжабектің сасқаны соңша-орнынан атып тұрды.
А) Мүсін. В) Еңбек. С) Мұражай. Д) Өнер. Е) Ескерткіш.
22. Тек тұрлаулы мүшелерден тұратын сөйлемді анықтаңыз.
А) Атаулы. В) Жалаң. С) Жақсыз. Д) Толымсыз. Е) Жайылма.
23. Жақсыз сөйлемді табыңыз.
А) Жаз. Егіс даласы. В) Менің сабақ оқығым келеді. С) Мен ауылға бардым. Д) Ертең осы жерге кел. Е) Балам, қайдан келдің?
24. Сөйлемді толықтырыңыз: «Мұраттың көзі ... .»
А) Қоңыр. В) Төрт. С) Аласа. Д) Биік. Е) Ащы.
25. Таң қалу, қуану сияқты сезімдерді көрсететін сөйлем түрін табыңыз.
А) Жақсыз. В) Лепті сөйлем. С) Толымды. Д) Жақты. Е) Атаулы.
Құрмалас сөйлем.
1- нұсқа.
1. Салалас құрмалас сөйлемді белгілеңіз.
А) Әл-Фараби ежелгі Фараб қаласында туып-өскендіктен, араб елдерінде оны Фараби деп атаған. В) Солардың 117-сінің аты белгілі, ал әзірге табылған36 кітап. С) Ол 200-ге жуық ғылыми кітап жазған. Д) Әбу Насыр қыпшақ, оғыз, араб тілдерін жетік білген.
Е) Жұрт жиналып болған соң, Самат көрген-білгенін асықпай айтып берді.
2. Сабақтас сөйлемді табыңыз.
А) Жиналыс бітті де, халық тарай бастады.
В) Мен үлкенмін, содықтан сен мені тыңдауың керек.
С) Мен кітабымды беріп едім, бірақ ол алмады.
Д) Оның бүгін кеткісі келмеді және күн суық болды.
Е) Ертең күн жылы болса, біз тауға барамыз.
3.Сабақтаса құрмаласқан сөйлемді табыңыз.
А) Бурабайға адамдар көп келеді.
В) Тыңдаушы ықыласты болса, сөйлеуші шешен болады.
С) Хамиттің жүзі өзгеріп кетті, себебі келген адамды ол бірден таныды.
Д) Теледидарда кино да, айтыс та, ән де кезектесіп жүріп жатты.
Е) Ержан далаға шығып еді, бірақ олар кетіп қалыпты.
4. Ыңғайлас салалас сөйлемді табыңыз.
А) Су табиғатта кең тараған, себебі бүкіл атмосфера судан тұрады.
В) Бүгін үш сабақ оқыдық және оқушылар жиналысы болды.
С) Күн біресе жауады, біресе басылады.
Д) Отан дегеніміз адамның туып-өскен жері.
Е) Күн бұлтты болды, бірақ жаңбыр жаумады.
5. Салалас құрмалас сөйлемді табыңыз.
А) Жақсы оқу үшін, көп ізденіс керек.
В) Мен келгенше, сен үйде отыр.
С) Ауылдан бүгін Әсем келеді немесе Кәкен келеді.
Д) Егер сен маған келсең, біз циркке барамыз.
Е) Қатты жаңбыр жауғандықтан, біз қонаққа бармадық.
6. Құрмалас сөйлемді табыңыз.
А) Алма ағашы. В) Күн ұзақ. С) Қазір қыс. Д) Жел тұрды, жаңбыр жаумады. Е) Жаз айлары.
7. Салалас құрмалас сөйлемді белгілеңіз.
А) Төле би 17 ғасырда өмір сүрген.
В) Раушанның қалаға келгеніне үшінші күн болғанда, жиналыс ашылды.
С) Күн бұлтты болды, бірақ жаңбыр жаумады.
Д) Мен мұғаліммен бірге құрбыма бардым.
Е) Үй іші жым-жырт.
8. Сабақтас құрмалас сөйлемді табыңыз.
А) Менің мектепке келгеніме жарты сағат болды, бірақ жиналыс әлі басталған жоқ .
В) Ұшақ сағат бесте ұшуы керек еді, алайда ұша алмады.
С) Ән басылды, бірақ домбыра сазы тоқталған жоқ.
Д) Ертең доп ойнауға я Бейсен барады, я сен барасың.
Е) Біз барғанда, ол мектепте жоқ еді.
9. Құрмалас сөйлемнің түрін көрсетіңіз.
А) Жай. В) Жақсыз. С) Хабарлы. Д) Толымсыз. Е) Сабақтас.
10. Сөйлемнің түрін анықтаңыз. Қоңырау соғылды, оқушылар үзіліске шықты.
А) Лепті сөйлем. В) Жай сөйлем. С) Аралас құрмалас сөйлем. Д) Сабақтас құрмалас сөйлем.
Е) Салалас құрмалас сөйлем.
11.Мақсат бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлемнің сұрағын көрсетіңіз.
А) Неліктен? В) Не мақсатпен? С) Қайткенде? Д) Қалай? Е) Не еткенмен?
12. Құрмалас сөйлемнің түрін анықтаңыз.
Жел тұрды да, жаңбыр жаумады.
А) Толымды сөйлем. В) Аралас құрмалас сөйлем. С) Жай сөйлем. Д) Салалас құрмалас сөйлем. Е) Сабақтас құрмалас сөйлем.
13. Қарсылықты салалас сөйлемді көрсетіңіз.
А) Қыз баласы әдемі болып өсіп келеді.
В) Ермек шахтадан шығып кетті, себебі шахта астында жарылыс жиі болып тұрады.
С) Жігіттер келген қонақты ортаға алып, әңгіме қызығына беріліп кетті.
Д) Күн сайын жер бетінде төтенше жағдай болады, бірақ оған ешкім таңданбайды.
Е) Күндіз олар не өзіне жем іздейді, не өзінің басқаға жем болмауын көздейді.
14. Құрмалас сөйлем түрін көрсетіңіз.
А) Одағай. В) Толымды. С) Жай. Д) Салалас. Е) Жайылма.
15. Сөйлемнің түрін анықтаңыз.
Күн батты, тауды қара көлеңке басты.
А) Сабақтас құрмалас сөйлем. В) Жай сөйлем. С) Толымды сөйлем. Д) Салалас құрмалас сөйлем. Е) Аралас құрмалас сөйлем.
16. Сабақтас құрмалас сөйлемді табыңыз.
А) Қаздар, үйректер жылы жаққа ұшып кетті.
В) Оған аудармашы болу қиын, дегенмен қызмет атқарып жүр.
С) Бүгін күн бұлтты болады, оқтын-оқтын жаңбыр жауады.
Д) Бүкіл жайлау елінен, қырдан қонақтар келе бастады.
Е) Көрші отырсақ та, кездесе беруге уақыт жетпейді.
17. Себеп бағынынқылы сабақтас құрмалас сөйлемді табыңыз.
А) Бала жақсы болу үшін жақсы тәрбие керек.
В) Егер мен шақырсам, досың бізге келер ме?
С) Біраз жүргеннен кейін, әкесінің қолынан бір шие түсті.
Д) Абай әкесі кеткелі, үйден шыққан жоқ.
Е) Қонақ үй болмағандықтан, досымның үйіне келдім.
18. Құрмалас сөйлемді белгілеңіз.
А) Қар аралас жаңбыр жауды. В) Күн суық болды. С) Күн аса суық болмағанымен, ызғары бар. Д) Үйлердің төбесін, ағаштарды, терезені қырау басты. Е) Табиғаттың көрінісі тамаша!
19. Қимыл-сын бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлемді көрсетіңіз.
А) Қар жауса, балалар қуанады. В) Сен оған айтқан соң, мен үндемедім. С) Олар су ішіп, шөлдерін қандырды. Д) Күн жарқырап тұрғанмен, қатты аяз. Е) Сабақ оқуға уақыттары аз бола тұра, емтиханды жақсы тапсырды.
20. Құрмалас сөйлемді табыңыз.
А) Олар екі-үш күн ерте келгенімен, ешкімге жолыға қойған жоқ. В) Ербол кеше сабаққа кешігіп келді. С) Мен оған ренжи қарадым. Д) Немересі қатты қуанды. Е) Шешесі қызына сүйсініп те, мақтанып та қарады.
21. Мезгіл бағыныңқылы сабақтас сөйлемді табыңыз.
А) Ақшамыз болмағандықтан, біз циркке барған жоқпыз. В) Баласы жақсы оқысын деп, әкесі көп кітап әкеліп берді. С) Олар су ішіп, шөлдерін қандырды. Д) Оладамдар еститіндей қаттырақ сөйледі. Е) Емтихан тапсырғаннан кейін, үйге барамыз.
22. Құрмалас сөйлемнің түрін анықтаңыз.
Автобус бірде тез жүреді, бірде баяу жүреді.
А) Кезектес салалас құрмалас сөйлем. В) Іліктес салалас құрмалас сөйлем. С) Талғаулы салалас құрмалас сөйлем. Д)Сабақтас құрмалас сөйлем. Е) Қарсылықты салалас құрмалас сөйлем.
23.Сабақтас құрмалас сөйлемді табыңыз.
А) Саяхатқа баратынымызды хабарламақ болып, сынып жетекшіні іздедім. В) Бұл күнде ел де өзгерді, адамдар да өзгерді. С) Күз түсті, күн салқындады. Д) Бүгін біз төрт сабақ оқыдық және оқушылар жиналысы болды. Е) Күн суық, әрі қар борап тұр.
24. Шартты сабақтас құрмалас сөйлемді табыңыз.
А) Не ексең, соны орарсың. В) Күз келді де, жаңбыр жауды. С) Сабақ ерте басталғанда, ерте бітеді. Д) Мұғалім айтқанда, ол жазады. Е) Ол көп уайымдап, үйге келді.
25. Мезгіл бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлемнің сұрағын табыңыз.
А) Қашанға дейін? В) Не себепті? С) Неге? Д) Неліктен? Е) Не мақсатпен?
Құрмалас сөйлем.
2-нұсқа.
1. Сабақтас құрмалас сөйлемнің қай түріне жататынын анықтаңыз.
Ол жақсы оқыса, университетке түседі.
А) Қарсылықты. В) Шартты. С) Себеп. Д) Мақсат. Е) Мезгіл.
2. Мақсат бағыныңқы сабақтасты табыңыз.
А) Қонақтарға әр түрлі базарлық алу үшін, біз бірнеше дүкенді араладық . В) Мен барғанша, ол кетіп қалды. С) Күн жылы болды деп, біз серуенге шықтық. Д) Ол келіссе, біз кешке киноға барамыз. Е) Оқушылар келген соң, сабақ басталды.
3. Себеп-салдар салалас құрмалас сөйлемді белгілеңіз.
А) Мен үндемедім, бірақ өз пікірімде қалдым. В) Биыл шөп қалың шықты, себебі жаңбыр көп жауды. С) Әке көрген оқ жонар, шеше көрген тон пішер. Д) Мұхит келіп еді, Арман шыға жөнелді. Е) Олар біресе тоқтап демалады, біресе күн ұзақ жүрді.
4. Ыңғайлас салалас сөйлемді көрсетіңіз.
А) Мен үндемедім, бірақ өз пікірімде қалдым. В) Еңбек адамды көрікті етеді және тынысты тазартады. С) Еңбек баланы мықты етеді. Д) Мен ол күні келмедім, себебі көлік жоқ болды.
Е) Қар жауса да, тоңбайды бай баласы.
5. Сабақтас құрмалас сөйлемді табыңыз.
А) Еңбектің наны, жалқаудың жаны тәтті. В) Ауылда жаңа мектеп салынды. С) Хамиттер ерте тұрып аттанатын болғандықтан, жаңағы жай-күй айтысудан өзге әңгіме қозғалмады. Д) Айгүл аттан түсіп еді, су қайта таязданып қалғандай екен. Е) Күн бұлттанды, бірақ жаңбыр жаумады.
6. Қарсылықты салалас сөйлемді көрсетіңіз.
А) Айжан дүкенге кетті. В) Біресе ол барады, біресе Айгүл барады. С) Күн де шығып тұр, жел де соғып тұр. Д) Бұл шөп әдемі, бірақ зияны да бар. Е) Мен кеше сабаққа келген жоқпын.
7. Себеп бағыныңқы сабақтас сөйлемді көрсетіңіз.
А) Кеш тым ыстық болғандықтан, жұрт әтеті бойынша далаға шығып отырған секілді. В) Әдейі танытпайын деп, ол бет-аузын жуып алыпты. С) Ағам келетін уақыт болды. Д) Әңгіме жалпақ елдің жайына көшкен кезде, Абай шешіле түсті. Е) Түн. Ай жап-жарық .
8. Сабақтас құрмалас сөйлемнің құрамы қалай анықталатынын көрсетіңіз.
А) Екі жай сөйлем. В) Атаулы сөйлем, түсіндірмелі сөйлем. С) Жалғаулықты сөйлем, жалғаулықсыз сөйлем. Д) Бағыныңқы, басыңқы. Е) Толымды, толымсыз сөйлем.
9. Салаластың түрін ажыратыңыз.
Ән басылып қалды, бірақ гитара сазы тоқталған жоқ .
А) Ыңғайлас. В) Қарсылықты. С) Түсіндірмелі. Д) Кезектес. Е) Талғаулы.
10. Кезектес салаласты табыңыз.
А) Күн сайынғы бір жаңалық ананы бұрынғыдай онша мазасыздандырмайды. В) Жайлаудың көлдеріне сене беруге болмайды, құрғақшылық жылы тартылып қалады. С) Қалада жаңа үйлер салынды. Д) Машина жүрісін бірде шапшандатады, бірде баяулатып жүреді. Е) Біз асыға кірдік.
11. Сабақтас құрмалас сөйлемнің түрін анықтаңыз.
А) Жай сөйлем. В) Шартты бағыныңқы сөйлем. С) Кезектес салалас сөйлем. Д) Қарсылықты салалас сөйлем. Е) Ыңғайлас салалас сөйлем.
12. «Әлде» жалғаулық шылауына тән құрмаластың түрін анықтаңыз.
А) Кезектес салалас. В) Себеп-салдар салалас. С) Ыңғайлас салалас. Д) Талғаулы салалас.
Е) Қарсылықты салалас.
13.Шартты бағыныңқы сөйлемді табыңыз.
А) Жақсы ұстаздық етсең, болашақтан еңбегіңнің жемісін көресің. В) Мысық ұйықтап жатқанда, тынышын алма. С) Басқа пәле тілден деген, байқап сөйлескен дұрыс қой. Д) Биылғы қыс суық болған жоқ . Е) «Бұның дұрыс болмайды»,-деп әкесі ренжіді.
14. Құрмалас сөйлемдерден қарсылықты салалас түрін табыңыз.
А) Таңат біресе сұрланды, біресе бозарды. В) Үлкендер төрде отыр, жастар босағада. С) Еңбек етсең ерінбей, тояды қарнын тіленбей. Д) Жазира осы жұмысқа орналасты, себебі мамандығына сәйкес еді. Е) Өлең жазуға ыңғайландым, бірақ шабытым келмеді.
15. Себеп бағыныңқы сабақтас сөйлемді табыңыз.
А) Мен оқыған кітап қызық-ақ . В) Әңгіме елдің жайына көшкен кезде Абай шешіле түсті.
С) Онның сөздік қоры мол болғандықтан, өз ойын еркін жеткізеді. Д) Түн. Е) Әдейі танытпайын деп, ол бет-аузын танып алыпты.
16. Түсіндірмелі салаласты көрсетіңіз.
А) Бір қарағанда-ақ біліп қойдым: бұл–Алматының және қала маңының картасы екен. С) Қыздар
тоғайға шие теруге кетті. С) Бес-алты айда келді. Д) Олкөпті көрген дана қарт. Е) Анықтама ұқыпты жазылғанмен, қария оқи алмады.
17. Қарсылықты салалас құрмалас сөйлемнің жалғаулығын көрсетіңіз.
А) Сонымен. В) Сондықтан. С) Да. Д) Бірақ . Е) Немесе.
18. Ыңғайлас салалас құрмалас сөйлемді табыңыз.
А) Шығарып салуға мен барайын немесе сен бар. В) Биыл мектеп бітіремін және оқуға түсемін.
С) Оқуға түспеймін, өйткені жұмыс істеймін. Д) Ол сабаққа кейде дайындалады, кейде дайындалмай келеді. Е) Биыл мектеп бітіремін, бірақ оқуға түспеймін.
19. Қарсылықты салалас сөйлемді табыңыз.
А) Ол дауыстарының шуылдамай, үйлесімді шығуын талап етті. В) Арай хат жазып кетті.
С) Ардақ Саятты күтті, бірақ ол келмеді. Д) Не істесем де алдыма қойған мақсатқа жетуім керек.
Е) Бүгін менің жалғыз інім келеді.
20. Ыңғайлас салалас құрмалас сөйлемді көрсетіңіз.
А) Ауылда бірде шам болады, бірде болмайды. В) Таң атты, мен ояндым. С) Риза болғаны сондай-мені құшақтай берді. Д) Қалаға мен барсам, сен болмай шықтың. Е) Қалаға не мен барамын, не сен барасың.
21. Мезгіл бағыныңқы сабақтас құрмалас сөйлемді табыңыз.
А) Көктем болғанмен, күн әлі жылынып кете қойған жоқ еді. В) Ойын аяқталды, бірақ көрермендер асықпады. С) Көктем енді келсе де, күн ысып кетті. Д) Кенжебек жауап іздеп көріп еді, орынды сөз ойына орала қоймады. Е) Абай араларынан кетісімен, сабыр бұйрық елге жайылды.
22. Талғаулы салалас құрмалас сөйлемді көрсетіңіз.
А) Ұялғанымнан да бетімнің оты шықты. В) Бұл жерде я сен тұрасың, я мен тұрамын. С) Бірде ұйқы еңсереді, бірде ерік еңсереді. Д) Қолың қатты дейді, қорқып тұрмын. Е) Сабырлы Олжабектің сасқаны соңша-орнынан атып тұрды.