Файл: Дайындаан Айбасова Абота азабайызы ызылорда аласы 2023жыл мазмНЫ.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 09.02.2024
Просмотров: 10
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Қазақстан Республикасының Оқу-ағарту министрлігі.
ПЕД ОҚУ
Тақырыбы: «Тиімді стратегиялар арқылы ерекше қажеттілігі бар оқушыларды оқыту мен оқу дағдыларын арттыру».
Дайындаған: Айбасова Ақбота Қазақбайқызы
Қызылорда қаласы -2023жыл
МАЗМҰНЫ
Кіріспе
1. Инклюзивті білім беру ортасын ұйымдастыру
1.1. Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалардың психологиялық-педагогикалық ерекшеліктері
1.2. Сабақта қолданылатын инклюзивті білім берудің педагогикалық технологиялары
1.3. Көп деңгейлі оқыту технологиясы
Қорытынды
Әдебиеттер
Кіріспе
Қазіргі таңда бала тұлғасының қалыптасуы мен дамуы бірінші орынға шығып отыр. Оқушыларда білімді өз бетінше меңгеру, үздіксіз білім алу және өзін-өзі тәрбиелеу қажеттілігінің туындауы қазіргі қазақ мектебінің маңызды міндеттерінің бірі болып табылады. Оны жүзеге асыру студент, оның ішінде ерекше қажеттілігі бар оқушылары, оқудың тұрақты танымдық мотивтері, танымдық қызығушылығы жоқ кезде жүзеге асырылмайды.
Барлық елдерде ерекше қажеттілігі бар оқушылар бар. Олар біздің қоғамның елеулі бөлігін құрайды және олардың саны әлі де артып келеді. Оқу әдебиеттерін зерделеу және талдау «Ерекше қажеттілігі бар оқушыларды қалай тәрбиелеуге болады?» деген сұрақ туындайды. Мектеп өз түлектерін өмірге, ондағы жеңістерге жетуге, мемлекеттегі, табиғаттағы, қоғамдағы, өндірістегі саналы мінез-құлыққа дайындауға тиіс болғандықтан, бүгінгі таңда өте өзекті. Ерекше қажеттілігі бар мектеп оқушысы басқалармен тең дәрежеде білім алып, дами алады, алайда мұндай балаларды оқытудың арнайы оқыту әдістері әлі әзірленбеген.
Инклюзивті білім беру – белгілі бір даму және денсаулық ерекшеліктері бар балалар үшін қажет озық білім беру жүйесі. Дені сау және ерекше қажеттілігі бар балалар бірге оқиды. Инклюзивті білім берудің негізгі проблемасы – ерекше қажеттілігі бар балалардың оқу-тәрбие процесін психологиялық-педагогикалық және әдістемелік қамтамасыз етудің жоқтығы.
Ерекше қажеттілігі бар балаларды оқыту олардың кәсіби және әлеуметтік қызметтің әртүрлі түрлерінде өзін-өзі тиімді жүзеге асыруының және табысты әлеуметтенуінің негізгі шарттарының бірі болып табылады.
Ерекше қажеттілігі бар балалардың ата-аналары үшін инклюзивті білім барған сайын тартымды бола түсуде және олар балаларын басқа балалармен бірге оқу үшін жалпы білім беретін мектептерге көбірек әкелуде.
Кейде өте әртүрлі балаларды бірлесіп оқытуды ұйымдастыру мұғалімнен әдістер мен тактиканы қайта құруды талап етеді. Бұл инклюзивті білім берудің негізі.
Инклюзивті сыныпта оқитын балалардың құндылық көзқарастарының қалыптасуы мен эмоционалдық күйі мұғалімнің жеке кәсіби стилі құрылған құндылық, моральдық негізге тікелей байланысты.
Ерекше қажеттілігі бар оқушы сыныбында білім алу (ЕБҚ) мұғалімнің кәсіби іс-әрекетін дамытудың әрі қарайғы жолын таңдау алдында қояды. Сонымен қатар, кәсіби іс-әрекеттің негізі – белгілі бір ерекше жағдайларды жасау кезінде әрбір баланың оқуға қабілетті екендігіне сенімділік.
Бастауыш – ерекше қажеттілігі бар мектеп оқушыларының қоғамда әлеуметтенуіне және бейімделуіне, қоршаған шындыққа танымдық қызығушылығын дамытуға мүмкіндік беретін мектеп пәндерінің бірі. Бастауыш сыныпта оқытудың көптеген технологиялары тиімсіз және Ерекше қажеттілігі бар балалар үшін қолжетімсіз.Ерекше қажеттілігі бар мектеп оқушыларына географияны оқытудың осындай әдістемесін әзірлеу қажеттілігі туындап отыр, бұл мұндай балалардың мектеп географиясын барынша тиімді меңгеруіне ықпал етеді.
Осылайша, мен өзімнің педагогикалық тәжірибемде келесі қарама-қайшылықтарды анықтадым:
мемлекеттік білім беру стандартын және негізгі жалпы білім беру деңгейінде мемлекеттік білім беру стандартын енгізу шеңберінде білім беруді ұйымдастыруға қойылатын талаптар мен бастауыш сынып бойынша инклюзивті білім беруді ұйымдастыруды әдістемелік қамтамасыз етудің жеткіліксіздігі арасында сабақтар;
сабақта ерекше қажеттілігі бар оқушыларға сапалы білім беру қажеттілігі мен нәтижелерді қадағалау үшін бақылау-өлшеу материалдарының жоқтығы
Жоғарыда келтірілген қайшылықтардан мәселе тұжырымдалды: сабақта ерекше қажеттілігі бар балалардың оқуын барынша арттыру мақсатында оқу-тәрбие процесін ұйымдастыру.
Жоғарыда айтылғандарға байланысты, аттестация аралық кезеңдегі педагогикалық қызметімнің мақсаты – ерекше қажеттілігі бар оқушылардың жеке нәтижесіне қол жеткізу үшін оқу іс-әрекетін ұйымдастыруды жетілдіру болды.
мақсатқа жету үшін мен келесі міндеттерді қойдым:
- оқушылардың білім сапасын арттыруға бағытталған ғылыми-зерттеу және жобалық іс-әрекеттерді зерделеу және жұмыста қолдану;
- ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды оқытудың сараланған және жеке тәсілдерін енгізу;
- өздігінен білім алу және біліктілікті арттыру курстары арқылы кәсіби құзыреттілігін арттыру.
мақсаты – Ерекше қажеттілігі бар оқушылардың оқу нәтижелерін жақсартуға ықпал ететін педагогикалық шарттарды өз тәжірибесіне енгізудің тиімділігін талдау және бағалау.
ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ
1. Сабақта инклюзивті білім беру ортасын ұйымдастыру
1.1. Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалардың психологиялық-педагогикалық ерекшеліктері
№222 Т.Рысқұлов атындағы орта мектебінде психикалық дамуы тежелген балаларға арналған негізгі жалпы білім берудің Бейімделген негізгі білім беру бағдарламасы және психикалық дамуы тежелген (зияткерлік қабілеті бұзылған) оқушыларға арналған негізгі жалпы білім берудің Бейімделген негізгі жалпы білім беру бағдарламасы жүзеге асырылуда.
Сабақ беретін жалпы білім беретін сыныптарда даму нормасы бар балалар да, психикалық дамуы тежелген және психикалық дамуы жеңіл (ақыл-ой кемістігі) бар балалар да оқиды.
Ақыл-ой кемістігі – бұл олардың орнын толтыруға бейім қимыл-қозғалыс, когнитивті, эмоционалды-еріктік сфералардың, сөйлеудің дамуының жеңіл бұзылыстарының кешені. Орталық жүйке жүйесінің органикалық немесе функционалдық зақымдануы ең аз балаларға қатысты психикалық дамудың тежелуі ұғымы қолданылады. Олар эмоционалды-еріктік сфераның жетілмегендігімен және танымдық іс-әрекеттің дамымауымен сипатталады, бұл бұқаралық мектеп бағдарламасын меңгеруді мүмкін емес етеді.
Психикалық дамуы тежелген балалардың танымдық қызығушылықтарының жеткіліксіз экспрессивтілігі жоғары психикалық функциялардың жетілмегендігімен, есте сақтаудың бұзылуымен, көру және есту қабылдауының функционалдық жеткіліксіздігімен, қозғалыстардың нашар үйлестіруімен біріктіріледі. Қол қимылдарының кішігірім дифференциациясы өнімді әрекеттерге теріс әсер етеді - модельдеу, сурет салу, жобалау, жазу.
Танымдық белсенділіктің төмендеуі қоршаған орта туралы білім қорының шектеулі болуымен және мектепте оқу кезінде баланың жасына сәйкес және қажетті практикалық дағдылардан көрінеді.
Психикалық дамуы тежелген балаларды оқытудағы мұғалімнің негізгі міндеті мыналар арқылы түзету-дамыту кеңістігін қалыптастыру болып табылады:
оқушылардың танымдық әрекетін белсендіру;
- олардың психикалық даму деңгейін арттыру;
оқу әрекетін қалыпқа келтіру;
физикалық және жүйке-психикалық денсаулықты қорғау және нығайту.
Ақыл-ой кемістігі онтогенездің бастапқы кезеңдерінде (құрсақішілік даму сәтінен бастап үш жасқа дейін) органикалық бас миының зақымдануы нәтижесінде пайда болатын интеллектуалдық дамудың бұзылуымен байланысты. Психикалық дамуы тежелген барлық оқушыларға тән жалпы белгі – мектептегі білім беру мазмұнын меңгеруде және әлеуметтік бейімделуде қиындықтарға әкелетін интеллектуалдық жеткіліксіздіктің айқын басымдылығымен психиканың дамымауы.
Жеңіл психикалық дамуы тежелген балалардың даму ерекшелігі олардың қозу және тежелу процестерінің теңгерімсіздігінен, бірінші және екінші сигналдық жүйелердің өзара әрекеттесуінің бұзылуынан көрінетін жоғары жүйке қызметінің ерекшеліктеріне байланысты.
Мұндай баланың психикасының құрылымында, ең алдымен, танымдық қызығушылықтың дамымауы және танымдық белсенділіктің төмендеуі байқалады, бұл психикалық процестердің қарқынының баяулығынан, олардың әлсіз қозғалғыштығы мен ауыспалылығына байланысты. Ақыл-ойдың дамуы тежелген кезде жоғары психикалық функциялар ғана емес, сонымен қатар эмоциялар, ерік-жігер, мінез-құлық, кейбір жағдайларда физикалық даму, ойлау процесі ең бұзылғанымен, ең алдымен, абстракциялау және жалпылау қабілеттері зардап шегеді. Психикалық дамуы тежелген балалардың қоршаған әлем туралы білімі толық емес және бұрмалануы мүмкін, ал олардың өмірлік тәжірибесі өте нашар. Бұл өз кезегінде мектептегі оқу процесінде оқуды, жазуды, санауды меңгеруге кері әсерін тигізеді.
Сонымен қатар, орын алған кемшіліктерге қарамастан, талдау, синтез, салыстыру, жалпылау, абстракциялау, нақтылау сияқты операцияларға негізделген процеске қарағанда, ақыл-ойы кем оқушылардың қабылдауы әлдеқайда бүтін. Балалардың осы санатындағы аталған логикалық операциялардың бірқатар ерекше белгілері бар, олар заттың бөліктері арасындағы қарым-қатынастарды орнату, оның маңызды белгілерін бөліп көрсету және оларды маңызды еместерден ажырату, объектілерді табу және салыстыру негізіндегі қиындықтардан көрінеді. ұқсастықтары мен айырмашылықтары және т.б.
Жеңіл психикалық дамуы тежелген оқушылар ойлау процестерінің белсенділігінің төмендеуімен және ойлаудың реттеуші рөлінің әлсіздігімен сипатталады: әдетте олар нұсқауларды тыңдамай, тапсырманың мақсатын түсінбей, ішкі жоспары жоқ жұмыс істей бастайды.
Балалардың оқу материалын қабылдау және түсіну ерекшеліктері олардың ерекшеліктерімен тығыз байланысты. Психикалық дамуы тежелген оқушылардың алған ақпаратты есте сақтауы, сақтауы және қайта жаңғыртуы да бірқатар спецификалық ерекшеліктерге ие: олар сыртқы, кейде кездейсоқ, көзбен қабылданатын белгілерді жақсы есте сақтайды, ал ішкі логикалық байланыстарды тану және есте сақтау қиынырақ; кәдімгі құрбыларына қарағанда кейінірек бірнеше рет қайталауды қажет ететін ерікті есте сақтау қалыптасады. Логикалық есте сақтау аз дамыған, бірақ механикалық жады жоғары деңгейде қалыптасуы мүмкін. Психикалық дамуы тежелген оқушылардың есте сақтауындағы кемшіліктер ақпаратты алу мен сақтаудағы қиындықтардан емес, оны қайта жаңғыртудан көрінеді: логикалық байланыстарды орнатудағы қиындықтарға байланысты алынған ақпарат кездейсоқ, көп санды болуы мүмкін. бұрмаланулар; сонымен бірге сөздік материалды жаңғырту ең үлкен қиындықтарды тудырады.
Психикалық дамуы тежелген мектеп оқушыларының жүйке жүйесінің ерекшеліктері дыбыс көлемінің тарылуымен, тұрақтылығының төмендігімен, оның таралуының қиындығымен, баяу ауысуымен сипатталатын зейінінің ерекшеліктерінен де көрінеді. Ерікті зейін негізінен бұзылған, ол қиындықтарды жеңуге бағытталған ерікті шиеленіспен байланысты, оның тұрақсыздығы мен тез сарқылуымен көрінеді. Алайда, егер тапсырма орындалатын және оқушы үшін қызықты болса, онда оның зейінін белгілі бір уақыт ішінде тиісті деңгейде ұстауға болады. Сондай-ақ оқу процесінде кез келген бір объектіге немесе әрекет түріне шоғырлануда қиындықтар кездеседі. Оқыту мен тәрбиелеудің әсерінен зейін көлемі және оның тұрақтылығы біршама жақсарады, бірақ сонымен бірге олар жас нормасына жетпейді.
Психикалық дамуы тежелген балалардың бейнелері дифференциацияланбау, бөлшектену, бейнелерді ассимиляциялаумен сипатталады, бұл өз кезегінде оқу материалын тану мен түсінуге әсер етеді. Қиял ең күрделі процестердің бірі ретінде оның қарабайырлығымен, дәлсіздігімен, схемалықтығымен көрінетін айтарлықтай пішінсіздігімен сипатталады.
Айта кету керек, психикалық дамуы тежелген мектеп оқушыларының сөйлеуі өзінің реттеуші қызметін дұрыс атқармайды, өйткені ауызша нұсқаулар жиі дұрыс түсінілмейді, бұл тапсырманы дұрыс түсінбеуге және орындауға әкеледі. Дегенмен, күнделікті тәжірибеде мұндай балалар қарапайым сөйлем құрылымдарын қолдана отырып, өздерінің жеке тәжірибесіне жақын тақырыптарда әңгіме жүргізе алады.
Оқыту тапсырмасын орындау барысында ақыл-ойы шамалы дамуы тежелген балалар көбінесе іс-әрекеттің дұрыс басталған орындалуын қалдырады, бұрын орындалған іс-әрекеттерге «сырғып», жағдайдың өзгеруін ескермей, бұрынғы күйіне ауыстырады. Сонымен бірге, мектеп оқушыларының осы тобын мақсат қоюды, жоспарлауды және бақылауды үйретуге бағытталған ұзақ мерзімді, жүйелі және арнайы ұйымдастырылған жұмыстарды жүргізу кезінде олар әр түрлі іс-әрекет түрлеріне қол жеткізе алады: көрнекі және конструктивті әрекеттер, ойындар, соның ішінде дидактикалық , қол еңбегі, ал жоғары мектеп жасында және бейіндік жұмыстың кейбір түрлері.
«Т.Рысқұлов атындағы №222 орта мектебі» КММ 2017-2022 оқу жылында үйден оқытылатын оқушыларының 5 жылдық сандық мәліметі
| Жылдары Сыныптары | 2017-2018 | 2018-2019 | 2019-2020 | 2020-2021 | 2021-2022 |
| 1 сынып | 2 | 5 | 2 | 3 | 1 |
| 2 сынып | 4 | 1 | 4 | 1 | 4 |
| 3 сынып | 2 | 3 | 1 | 4 | 1 |
| 4 сынып | 2 | 4 | | 1 | 4 |
| 5 сынып | 2 | 5 | 4 | | 2 |
| 6 сынып | 3 | 2 | 2 | 4 | |
| 7 сынып | 1 | | 2 | 2 | 4 |
| 8 сынып | 2 | 1 | 1 | 2 | 2 |
| 9 сынып | 3 | 4 | 1 | 1 | 1 |
| 10 сынып | 1 | 1 | | | |
| 11 сынып | 1 | | 1 | | |
| Жалпы оқушы саны | 23 | 26 | 18 | 18 | 19 |
