ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 16.03.2024
Просмотров: 10
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
САБАҚ ЖОСПАРЫ:
| Мұғалімнің аты-жөні: | Жандарова Жумагул Сейтжапбарқызы | ||
| Пән/Сынып: | Химия, 9сынып | ||
| Қай аптаның нешінші сабағы | ІІІ тоқсан. 10 сабақ | ||
| Тарау немесе бөлім атауы: | VІІІ тарау. 17 (VII), 16 (VI), 15 (V), 14 (IV) - топ элементтері және олардың қосылыстары | ||
| Сабақтың тақырыбы: | Аммиак. № 12 зертханалық тәжірибе «Аммиак молекуласының моделі» | ||
| Оқу мақсаты: | 9.1.4.6 -аммиактың молекулалық, электрондық және құрылымдық формуласын түсінеді | ||
| Бағалау критериі: | Аммиактың молекулалық, электрондық және құрылымдық формуласын түсінеді Аммиак молекуласының моделін құрастырады Аммиактың физикалық және химиялық қасиеттерін атайды Аммиакты зертханада және өнеркәсіпте алу, қолданылу анықтайды | ||
| Саралап оқыту тапсырмалары | |||
| Ұжымдық жұмыс | Бірлескен жұмыс (1,2 тапсырма) | Жеке жұмыс | |
| Жаңа тақырыпты цифрлық ресурстар арқылы түсіндіру. | Бекіту тапсырмасын бере отырып, дұрыс жауапты ұсыну арқылы үйрету. | Оқу тапсырманы ұсына отырып, оқушылар өз бетімен орындайды. | ||||||
| Уақыт ы | Кезеңдері | Тапсырма | Тапсырманың мақсаты | Мұғалімнің бақылауы мен зерттеуі не? | Бағалау | Ресурстар | ||
| 3 минут | Ұйымдастыр у | Сәлеметсіздер ме !.... Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы: Аммиак. № 12 зертханалық тәжірибе «Аммиак молекуласының моделі» Бүгінгі сабақта: Сенің білетінің: азоттың қасиеттері; азоттың тотықтырғыш-тотықсыздандырғыш қасиеттері Сенің меңгеретінің: аммиак молекуласының құрылысы аммиактың физикалық және химиялық қасиеттері коваленттік байланыстың донорлы-акцепторлы механизмі; аммиакты зертханада және өнеркәсіпте алу аммикаты қолданылу жолдары | Жаңа сабақтың мақсатымен таныстыру | | | Презентация Слайд 1, 2 | ||
| 14 минут | Жаңа сабақ | Аммиак молекласының құрылысы Аммиак молекуласы азот атомы мен сутек атомдарынан тұрады. Аммиак молекуласында (NH3) азоттың үш жұптаспаған p-электрондары сутек атомының үш s-электронымен жұптасып, ковалентті полюсті байланыс түзеді. Аммиак молекуласының пішіні үшбұрышты пирамида тәрізді келеді. Электрондық тығыздық электртерістілігі неғұрлым жоғарылау азот атомына қарай ығысқан сондықтан, аммиак молекуласында оң және теріс полюс (диполь) бар. Сұйық күйде аммиак молекулалары өзара сутектік байланыс арқылы байланысады | Жаңа тақырыпты меңгеру | | | Презентация Слайд 3 | ||
| | |  | | | Дескриптор: атом модельдерін қолданып аммиак молекуласының моделін құрастырады -химиялық байланысты анықтайды | |
| | Молекуланың формасы дұрыс пирамида: үшбұрыштың бұрыштарында сутегі атомдары, пирамиданың төбесінде – азот атомы орналасқан. H-N-H байланыстарының арасындағы бұрыш 107,78 градусқа тең. | Слайд 4 | ||||
| |   | | ||||
| 10 мин | № 12 зертханалық тәжірибе «Аммиак молекуласының моделі» Алдымен аммиактың құрылымдық формула- сын құрастырыңдар. Молекулалардың сфералық модельдерін құрастыруға арналған жиынтықтан екі түсті шар алыңдар. Шарлар- дың аммиак молекуласы үлгілерін жасап, аммиак молекуласындағы атомдар арасындағы химиялық байланыстардың санына назар аударыңдар Алынуы | Слайд 5 Слайд 6 |
| | | Аммиактың синтезінде қолданылатын азотты ауаны сұйылту арқылы алады, ал сутекті метан (табиғи газдың ең басты құраушысы) мен буды катализатордың (никель) қатысуымен 800- 1000°С температурада қыздыру арқылы жүзеге асатын «бу риформингі» арқылы алады. CH4(г)+ H2O(г) CO(г)+3H2(г) Өнеркәсіптік масштабта аммиакты Габер процесінің нәтижесінде алады. N2+3H2↔ 2NH3 Зертханада аммиакты аммоний тұздарын негіздермен әрекеттестіріп, қыздырғанда алмасу реакциясына түсіп, аммиак газы бөлінеді. Газды оның иісі арқылы анықтайды . NH4Cl+NaOH=NaCl+NH2(г)+H2O Физикалық қасиеттері. Аммиак- суда өте жақсы еритін, өткір иісі бар түссіз газ. Бөлме температурасында бір л итр суда 700 литр аммиак ериді. Бұл ерітінді аммиак суы немесе мүсәтір деп аталады Химиялық қасиеті талеин тамызса, таңқурай түс пайда болады, яғни сілтілік орта көрсетеді: +HOH→NH4OH
оттекте ашық жасыл түспен жанады: Платина өршіткісін қолданғанда азот (ІІ) оксиді NO түзіледі:
| | | | HYPERLINK "https://clck.r u / S a V V S " HYPERLINK "https://clck.r u / S a V V S " Слайд 7 Слайд 8 HYPERLINK "https://clck.r u / S a c Z w " |
| | |  Аммиак молекуласындағы азоттың екі жұптасқан электроны бос болады. Бұл екі электронға қышқыл немесе су молекуласының сутек атомы тартылады. Нәтижесінде, азоттың валенттілігіIV-ке тең, ал тотығу дәрежесі –3-ке тең аммоний катионы түзіледі. Ковалентті байланыстың мұндай механизмі донорлы- акцепторлы деп аталады. Бұл жағдайда аммиак донор, ал сутек катионы – акцептор рөлін атқарады. Аммиак қышқылдармен сәйкес аммоний тұздарын түзіп әрекеттеседі. 2NH3+H2SO4⟶ (NH4)2SO4 Аммиак сумен реакцияға түскенде аммоний гидроксидін түзеді (мүсәтір спирті). NH3+H2O⟶ NH4OH Аммиак кейбір металдарды олардың оксидтерінен тотықсыздандыра алады. Мыс оксидін аммиакпен қыздырған кезде таза мыс, азот және су бөлінеді. Аммоний түздары. Аммонийдің барлық тұздары – суда еритін қатты заттар. Аммоний тұздары күшті қышқыл ерітінділерімен және басқа тұздармен ерімейтін тұз түзіп әрекеттеседі. Қолданылуы. Төмен қысымда (7-8 атм) аммиак сұйықтыққа оңай айналады. Сұйық аммиакты буландыру | | | | Слайд 9 Слайд 10 |
| 10 мин | | кезінде көп мөлшерде жылу сіңірілетіндіктен, сұйық аммиак түрлі суытатын құрылғыларда қолданылады. Аммиактың суық ерітінділері медицинада және күнделікті өмірде қолданылады. Бірақ ө неркәсіпте өндірілген аммиактың көп бөлігі а зот қышқылын, сондай-ақ басқа азотты қосылыстарды өндіруге жұмсалады. Олардың ең маңыздысы-азотты тыңайтқыштар, аммоний сульфаты, аммоний нитраты және несепнәр. Бекіту тапсырмалары. №1тапсырма. Формулалар мен заттардың атын сәйкестендір. Дұрысжауап: 1. С 2. D 3. В 4. Е 5. А №2тапсырма Аммиактың молекулалық формуласын жазыңыз. Аммиак молекуласының құрылымын «нүктелер мен айқыштар» диаграммасы арқылы көрсетіңіз. Аммиактың құрылымдық формуласын сызыңыз. | | | Дескриптор: азот қосылыстарының формуласы мен атын әйкестендіреді Дескриптор: электрондық және құрылымдық формуласын салады және жазады | Слайд 11 Слайд 12 Слайд 13 Слайд14 Слайд 15 |
| 1 | NH3 | A | аммоний гидросульфат |
| 2 | NO2 | B | аммоний нитраты |
| 3 | NH4 NO3 | C | аммиак |
| 4 | NH4)3PO4 | D | азот (IV) оксиді |
| 5 | NH4HSO4 | E | аммионий фосфаты |
| | | Дұрысжауап: Молекулалық формуласы – NH3  аммиактың құрылымдық формуласы  | | | | |
| 3 минут | Бекіту | Сабағымызды қорытындылайық Оқу тапсырмасы: Массасы 112 кг азот N2 сутекпен Н2 әрекеттескенде түзілетін аммиактың көлемін есептеңіздер. Реакцияның теориялық мүмкіндікпен салыстырғандағы шығымы 80% Бүгінгі сабақта аммиак молекуласының құрылысы түсіндім аммиактың физикалық және химиялық қасиеттері білдім коваленттік байланыстың донорлы-акцепторлы механизмі; аммиакты зертханада және өнеркәсіпте алу аммикаты қолданылу жолдары білдім | Тақырыпты меңгергенін анықтау | | Дескриптор:
| Презентация Слайд 16-17 |
