Файл: Нары жне оны задарыны ызмет етуі. Бсекелестік жне монополия Бсекені теориялы мні.pptx

Нарық және оның заңдарының қызмет етуі. Бәсекелестік және монополия

1.Бәсекенің теориялық мәні

2. Бәсеке және оның нарықтық экономикадағы рөлі

3. Бәсекенің түрлері және әдістері.

Бәсеке (лат. nілінен аударғанда cocunenne, concurentia – тиіп кету, қақтығысу) – бұл нарықтық экономиканың қатысушыларының арасындағы тауарларды сатып алу және сату барысындағы өндірістегі ең жақсы жағдайлар үшін бақталастық. Яғни, бұл ең жақсы нәтижеге қолжеткізу үшін күрес, жарысу.

Бәсеке – нарықтық қатынастардың негізгі категориясы, әр түрлі нысандары болады және әр түрлі жолдармен іске асырылады. Бәсеке нарықта реттеушілік қызмет атқарады.

А.Смит бәсекені: нарықтың «Көрінбейтін қолы» деп атаған.

• Жетілген бәсеке деп нарықты бір – біріне тәуелсіз көптеген сатушылар мен сатып алушылар қызмет ететін және тең мүмкіндіктері мен құқықтары бар бәсекенің бейнесі.
• Жетілмеген бәсеке– бағаға қайдағы бір бәсекелес әсер еткенде пайда болады.

Жетілмеген бәсеке:

•  Монополия
• Олигополия
• Монополистік

.

Монополия– жеке өндіруші тауар нарығын бақылап және сол нарықта үстемелі орын алатын кезде пайда болады.

Олигополия– бірнеше фирма үстемдік ететін нарық.

Монополистік–біртекті емес, бірақ ұқсас тауар ұсынатын сатушылар саны көп нарық.

.

Монополия



табиғи жасанды кездейсоқ

.

Табиғи– бұл екі және одан да көп фирмалардан гөрі, нарықты шығыны аз қандай да бір тауып не қызметпен қамтамасыз ететін жалғыз ғана фирмадан монополия.

Жасанды – сөз байласу және бәсекелесті басып тастау арқылы құрылған монополия.

Кездейсоқ – өз тұтынушылары үшін уақытша сұранысты ұсыныстан асырып түсіру нәтижесінде п.б.

---