Ұзақ мерзімді жоспардың тарауы: 2.«Көбею, тұқым қуалаушылық, өзгергіштік. Эволюциялық даму» 10.2.6 Эволюциялық даму Мектеп: Шымкент қаласы,№52 мектеп-лицей Күні: Мұғалімнің аты-жөні: Менликулова Парасат Турганбековна Сынып: 10 сынып(ЖМБ) Қатысқандар: Қатыспағандар:
Сабақтың тақырыбы	Табиғи сұрыпталу. Тіршілік үшін күрес.
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)	10.2.6.2 - эволюция үдерісіне әсер ететін факторларды талдау
Сабақтың мақсаты	Табиғи сұрыпталу және тіршілік үшін күрестің түрлерін анықтау. Табиғи сұрыпталу және тіршілік үшін күрестің ерекшелігін сипаттау. Табиғи сұрыпталу және тіршілік үшін күрестің эволюция үдерісіне әсерін саралау
Бағалау критерийі	1. Табиғи сұрыпталу және тіршілік үшін күрестің түрлерін анықтайды. 2. Табиғи сұрыпталу және тіршілік үшін күрес анықтамаларын сәйкестендіреді. 3. Табиғи сұрыпталу және тіршілік үшін күрестің эволюция үдерісіне әсерін талдайды
Тілдік мақсаттар	Пән бойынша оқыту мақсаты Оқушылар орындай алады: Табиғи сұрыпталу және тіршілік үшін күрес түрлерін ажырату Табиғи сұрыпталу және тіршілік үшін күрестің эволюция үдерісіне әсерін талдау Оқытудың тілдік мақсаты Оқушылар орындай алады: Ақпараттарды қолдана отырып, Табиғи сұрыпталу мен қолдан сұрыптауды салыстырады. Кестеде тіршілік үшін күрес түрлерін анықтамасымен сәйкестендіреді. (оқу және жазу дағдылары) Пәнге қатысты лексика мен терминология табиғи сұрыпталу, түраралық күрес, түрішілк күрес,тура күрес, жанама күрес. Диалог құруға / жазылымға қажетті сөздер топтамасы Табиғи сұрыпталу.......... Қолдан сұрыптау............... Тіршілік үшін күрес................ Түраралық күрес.................. Түрішілік күрес...............
Құндылықтарға баулу	« Мәңгілік Ел» жалпыұлттық идеясының 1. «Индустрияландыру мен инновацияларға негізделген экономикалық өсу» құндылығын ескере отырып өндірісті, білім мен ғылымды дамытуда табиғи сұрыпталу мен қолдан сұрыпталудың маңыздылығын түсіндере отырып, инновациялық- индустриялық кластерлерді дамыту сияқты құндылықтарын арттыру. «Тарихтың, мәдениет пен тілдің біртұтастығы» Туған жеріміздің тарихында бірнеше мыңжылдықтар бар, оның беттерінде ата-бабаларымыздың ұлы істері сақталған. Табиғи сұрыпталу, тіршілікүшін күрес және эволюция мәнін жете түсіндіре отырып, Қазақ халқының тарихы – бұл бірігу тарихы екендігіне көз жеткізу.
Пəнаралық байланыс	География пәнімен байланыс: Тірі ағзалардың таралу аймағын картадан айқындау, тіршілік ортасы туралы алған білімдерін тіршілік үшін күрес мәнін жете түсінуде қолданады.
Алдыңғы білім	Белгілерді анықтаудығы гендердің рөлін түсінеді. Хромосомадағы генетикалық ақпарат ДНҚ рөлін түсінеді. Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштіктің эволюциядағы рөлін дәйектейді. Ағзалар селекциясы үшін қолдан сұрыптаудың маңызын сипаттайды; Эволюцияның қозғаушы күштерін сипаттайды; Ағзалардың бейімделушілігіндегі табиғи сұрыпталудың рөлін сипаттайды. Тұқымқуалайтын өзгергіштік пен эволюция арасындағы өзара байланысты түсінеді.

---

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері	Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері				Ресурстар
Сабақтың басы 5-мин	Ұйымдастыру(сәлемдесу,оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру, сыныптажағымды ахуал орнату) «Ой қозғау» Интерактивті тақтадағы суретке қарап өз ойларын айтып, бірлесіп тақырыпты ашады. Оқушыларды оқу мақсатымен, бағалау критерийімен таныстырамын.				Жануарлардың суреттері, Интерактивті тақта https://www.google.kz/search?q=%D0%B1%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%83+%D3%99%D0%B4%D1%96%D1%81%D1%96%D0%BD%D1%96%D2%A3+%D1%82%D2%AF%D1%80%D0%BB%D0%B5%D1%80%D1%96&tbm=isch&ved=2ahUKEwiTuPG5mfbsAhVlAncKHfxNAQMQ2-cCegQIABAA&oq=%D0%B1%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%83+%D3%99%D0%B4%D1%96%D1%81%D1%96&gs_lcp
Сабақтың ортасы 5-мин 3-мин 3-мин 10-мин 10-мин 3-мин	1-Тапсырма: Бейнероликті көріп, «Менің көзқарасым» әдісімен берілген сұрақтарға жауап береді.(Ж) https://bilimland.kz/kk/courses/biologiya-kk/ehvolyucziya/ehvolyucziyalyq-ideyalardyng-damuy/lesson/ehvolyucziya-teoriyasy 1.Неліктен табиғатта бір даралар тіршілігін жойып, екіншілері көбейіп жатады? 2. Тірі ағзалар тіршілігін қалай сақтап қалу керек деп ойлайсыңдар? 3. Дарвиннің «Түр даралары көбірек қырылса, соғұрлым қарқынды дамиды» деген сөзін қалай түсінесіңдер? 4. Табиғи сұрыпталу эволюцияның қозғаушы күші дегенді қалай түсінесіңдер? 5. Тіршілігін сақтап қалу үшін ағзалардың күресін қай факторға жатқызуға болады? 6. Қолдан сұрыптау қалай жүзеге асады? Дескриптор: Бейнероликті көріп, табиғи сұрыпталудың қалай жүретінін анықтайды. Тіршілік үшін күрес эволюцияға әсер етуші фактор екендігін таниды. Табиғи сұрыпталу эволюцияның қозғаушы күші екендігін түсінеді. Сұрақтарға жауап беру арқылы табиғи сұрыпталу мен қолдан сұрыптауды ажыратады. Қ.Б «Бағдаршам» әдісі 2-тапсырма: Метатанымды қолдау үшін қажетті «Терминдермен жұмыс» әдісін қолданамын. (Ж) Тақырыпқа қатысты терминдердің аудармасын табады. (орыс, ағылшын тілінде) Қазақ тілінде Орыс тілінде Ағылшын тілінде табиғи сұрыпталу, түраралық күрес, түрішілк күрес, тура күрес, жанама күрес. естественный отбор, межвидовая борьба, внутривидовая борьба прямая борьба, косвенная борьба. natural selection, inter-species wrestling, intra-species wrestling straight fight, indirect wrestling. Дескриптор: 1.Терминдердің атауын үш тілде біледі. 2.Дәптерге терминдерді сауатты жазады. Қ.Б «Смайлик» әдісімен бағалау Топтық жұмысты бастамас бұрын «Мозайка» әдісімен 3 топқа бөлемін. 1-топ «Арыстан» 2-топ «Бұғы» 3-топ «Жолбарыс» 3-тапсырма: « Сәйкестендіру» әдісі. Кестені дәптерге сызып, тіршілікүшін күрес түрлерін сәйкестендіріңіздер (Тж) Сұрақтары Жауаптары 1. Түраралық күрес а) бір түрге жататын даралар арасында жүреді ә) әр түрге жататын даралар арасында жүреді 2. Түрішілік күрес б) жыртқыш жағдайдағы бәсекелестік в) паразитік жағдайдағы бәсекелестік г) қорек, жарық, ылғал, орын үшін күрес 3. Қоршаған ортаның қолайсыз жағдайларымен күрес ғ) бір түрге жататын даралардың аталықтарының арасындағы күрес д) қатты аяз, үсік шалу, су тасқыны е) шөлді аймақта ылғалдың аз болуы Жауап кестесі 1 2 3 Дескриптор: 1. . Түраралық күресті сәйкестендіреді. 2. Түрішілік күресті сипаттайды. 3. Қоршаған ортаның қолайсыз жағдайларымен күрес нобайын жасайды. Қ.Б «Екі жұлдыз, бір тілек» 4-тапсырма: «Венн диаграммасы» арқылы табиғи сұрыталу мен тіршілік үшін күрес ерекшеліктерін топтастырыңыз. (Тж) Дескриптор: Табиғи сұрыталу мен тіршілік үшін күрес ерекшеліктерін біледі. Ұқсастықтарын анықтайды Эволюцияға әсер етуші факторларды табады Табиғи сұрыталу мен тіршілік үшін күрестің эволюциялық үдеріске әсерін саралайды. Қ.Б «Екі жұлдыз, бір тілек» Қосымша тапсырма: «Бір минуттық эссе» әдісі. (Ж) «Эволюция үдерісіне әсер ететін факторлардың ролі» Дескриптор: Эволюция үдерісінің қозғаушы күшін анықтайды. Эволюция үдерісіне әсер ететін факторлардың маңызын бағалайды. Қ.Б «смайлик» әдісі				Терминдер жазылған стикерлер Жануарлардың суреттері Е.А. Очкур, Ж.Ж.Құрманғалиева, М.А. Нұртаева Биология 10-сынып оқулық. 2-бөлім.93-бет. https://www.google.kz/search?q=%D0%B1%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%83+%D3%99%D0%B4%D1%96%D1%81%D1%96%D0%BD%D1%96%D2%A3+%D1%82%D2%AF%D1%80%D0%BB%D0%B5%D1%80%D1%96&tbm=isch&ved=2ahUKEwiTuPG5mfbsAhVlAncKHfxNAQMQ2-cCegQIABAA&oq=%D0%B1%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%83+%D3%99%D0%B4%D1%96%D1%81%D1%96&gs_lcp
Сабақтың соңы 5-мин	Оқушылардың рефлексиясы:				https://www.google.kz/search?q=%D0%B1%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%83+%D3%99%D0%B4%D1%96%D1%81%D1%96%D0%BD%D1%96%D2%A3+%D1%82%D2%AF%D1%80%D0%BB%D0%B5%D1%80%D1%96&tbm=isch&ved=2ahUKEwiTuPG5mfbsAhVlAncKHfxNAQMQ2-cCegQIABAA&oq=%D0%B1%D0%B0%D2%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%83+%D3%99%D0%B4%D1%96%D1%81%D1%96&gs_lcp
Саралау – Сіз қандай тəсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз? Сіз басқаларға қарағанда қабілетті оқушыларға қандай тапсырмалар бересіз?		Бағалау – Сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлап отырсыз?		Денсаулық жəне қауіпсіздік техникасын сақтау
Балаларға (жеке немесе топта) олардың меңгерген білімдеріне негізделген әртүрлі тапсырмалар берілді, яғни білім деңгейі әртүрлі оқушыларға арналған оқу мақсатына сай және қажеттіліктеріне қарай тапсырмалар құрылды. Мұғалімнің көмегін қажет ететін оқушыларға бүгінгі сабақта оқу мақсатына жету үшін «Тіршілік үшін күрес» түрлерін сипаттайтын суреттерге қарап өз ойларын жеткізе білуге арнайы,түрткі сұрақтар қою арқылы жетелеп, қолдау көрсетемін. «Жақсы», «Керемет», «Жарайсың» деген бағалумен ынталандырамын. Балаларға ортақ тапсырма берілді, бірақ оларды аяқтауға жұмсалған уақыт олардың дағдыларына қарай беріледі. Кестені дәптерге сызып, тіршілікүшін күрес түрлерін сәйкестендіру және «Венн диаграммасы» арқылы табиғи сұрыталу мен тіршілік үшін күрес ерекшеліктерін топтастыру үшін оқулықпен жұмыстануына ұсыныс білдіріп, қолдау көрсетемін. Тапсырмаларды түсіндіруге көмек қажет ететін оқушыларға біршама уақыт беремін. Мұғалімнің көмегін қажет етпейтін оқушыларға қосымша тапсырма оқу мақсатына сай ұсынамын. «Бір минуттық эссе» әдісі бойынша эволюция үдерісіне әсер ететін факторлардың ролін бағалай білуі олардың ойлау дағдыларының ең жоғары деңгейіне жетуіне қолдау көрсетемін. Кейбір оқушылар басқа сыныптастарына қарағанда анағұрлым күрделі дереккөздермен жұмыс істей алады. Оларға оқулықтан Е.А. Очкур, Ж.Ж.Құрманғалиева, М.А. Нұртаева Биология 10-сынып оқулық. 2-бөлім.93-бет, интернет желісінен https://bilimland.kz/kk/courses/biologiya-kk/ehvolyucziya/ehvolyucziyalyq-ideyalardyng-damuy/lesson/ehvolyucziya-teoriyasy ұсынамын. Оқушылар үнемі бағаланып отырады, осылайша педагогикалық қызмет пен саралаудың басқа да түрлері оқушылардың қажеттіліктеріне қарай үнемі түзетіліп отырады. Тапсырмалардың барлығына Блум токсономиясына сәйкес дескриптор қойылады.		« Смайликтер» әдісі арқылы бағалау, оқушылардың қызығушылығын арттырады. Суреттерге қарап ой тұжырымдау, бейнероликті көріп, өз көзқарасын айтуы, ашық сұрақтарға жауап беруі, «Бағдаршам» арқылы өзін-өзі, «Екі жұлдыз, бір тілек» арқылы өзара бағалау жүргізуі, «Бір минуттық эссе» әдісі арқылы эволюция үдерісіне әсер ететін факторлардың маңызын бағалауы оқушылардың сыни ойлауын дамытады. «Мазайка»,«Венн диограммасы», «Сәйкестендіру» белсенді әдістерін қолдану оқушылардың қызығушылығын арттырады.		География пәнімен пәнаралық байланыс бар. Презентация қолданылады. Интерактивті тақтаны 25 минутта өшіріп отыру керек. «Мозайка» әдісімен топқа бөлу, оқушыларды сергітеді. Ашық сұрақтар қолдану, «Сәйкестендіру», «Венн диограммасы» оқушылардың белсенділігін арттырады. «Бағдаршам» арқылы өзін-өзі, «Екі жұлдыз, бір тілек» арқылы өзара бағалау жүргізуі, «Бір минуттық эссе» әдісі оқушылардың уәжі қалыптасады. « Мәңгілік Ел» жалпыұлттық идеясының 1. «Индустрияландыру мен инновацияларға негізделген экономикалық өсу» құндылығын ескере отырып өндірісті, білім мен ғылымды дамытуда табиғи сұрыпталу мен қолдан сұрыпталудың маңыздылығын түсіндере отырып, инновациялық- индустриялық кластерлерді дамыту сияқты құндылықтарын арттыру. «Тарихтың, мәдениет пен тілдің біртұтастығы» Туған жеріміздің тарихында бірнеше мыңжылдықтар бар, оның беттерінде ата-бабаларымыздың ұлы істері сақталған. Табиғи сұрыпталу, тіршілікүшін күрес және эволюция мәнін жете түсіндіре отырып, Қазақ халқының тарихы – бұл бірігу тарихы екендігіне көз жеткізу.
Сабақ бойынша рефлексия			Бұл тарауды сабақ туралы рефлексия жасау үшін пайдаланыңыз. Сол бағандағы өзіңіз маңызды деп санайтын сұрақтарға жауап беріңіз.

---

Сабақ мақсаттары немесе оқу мақсаттары шынайы, қолжетімді болды ма? Барлық оқушылар оқу мақсатына қол жеткізді ме? Егер оқушылар оқу мақсатына жетпеген болса, неліктен деп ойлайсыз? Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме? Сабақ кезеңдерінде уақытты тиімді пайдаландыңыз ба? Сабақ жоспарынан ауытқулар болды ма жəне неліктен?
(оқыту_мен_оқуға_қатысты)_1:_2:_Сабақтың'>Жалпы бағалау Сабақта ең жақсы өткен екі нəрсе (оқыту мен оқуға қатысты)? 1: 2: Сабақтың бұдан да жақсы өтуіне не оң ықпал етер еді (оқыту мен оқуға қатысты)? 1: 2: Осы сабақтың барысында мен сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістіктері/ қиыншылықтары туралы нені анықтадым, келесі сабақтарда не нəрсеге назар аудару қажет?

---

Смотрите также файлы

• Федеральное государственное бюджетное образовательное учреждение высшего образования санктпетербургский горный университет кафедра общей и технической физики .docx

• Бeкітемін м. озыбаев атындаы Су басарма Траасыны Ректорды м а. Е. Исакаев.doc

• Управление персоналом одна из сфер менеджмента, где этика управления является основой предупреждения и разрешения как производственных, так и социальных конфликтов.docx

• Контрольная работа по дисциплинам инженерная экология Иэкология.docx

• Порядок формирования бюджета Российской Федерации.docx