ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 27.03.2024
Просмотров: 28
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Диктант № 2
Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілінен мемлекеттік стандарт бағдарламасын меңгертілуі деңгейін аңықтау
Міндеттер: Орфографиялық дағдылар біліктілігі және пунктуациялық
ережелерді практикалық түрде меңгерілуі.
Оқушылардың сауатты , көркем жазу дағдылары.
Ерекше құс
Құстардың ішінде түйеқұстың аяғы ұзын болып келеді.Басқа құстар сияқты ұша алмайды.Алайда қанаттары жүгірген кезде жылдамдық арттыруға себептігін тигізеді. Сағатын жүз жиырма шақырымға жүгіреді.Дегенмен бұл жылдамдық екі шақырымға жетеді.Әрі қарай баяу жүреді. Түйеқұстың үздіксіз алыс қашықтыққа жүгіруге шыдамы жетпейді.
Түйеқұстың жұмыртқасы ірі болып келеді.Оның тастай қатты әрі құнарлы жоғарлы.Тамаққа қолдануға болмайды.Түйеқұс ашуланса ең қауіпті құсқа айналады. Тепкен кезде тіпті аттан да қатты тебеді. (65 сөз) «Балдырған»журналынан
Грамматикалық тапсырма.
| 1 нұсқа | 2 нұсқа |
| 1.Дыбыстық талдау жаса | |
| Баяу | Таяу |
| 2.Буын, дыбыс үндестігіне ұшыраған сөздерді теріп жаз. | |
Диктант № 3
Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілінен мемлекеттік стандарт бағдарламасын меңгертілуі деңгейін аңықтау
Міндеттер: Орфографиялық дағдылар біліктілігі және пунктуациялық
ережелерді практикалық түрде меңгерілуі.
Оқушылардың сауатты , көркем жазу дағдылары.
Білесің бе?
Пингвин, сырт қарағанда ол май басқан денесін әрең қозғалтатын хайуант сияқты.Оның әсіресе екі жағына теңселе басып, жүрген жүрісін көрсеңіз, қайран қаласыз.Бұл кезде оның жүрісінің жылдамдығы сағатына небары үш, төрт километрден аспайды.
Ал , енді оны қауіп төнген кезде көрсеңіз, оның жүрісінің жылдамдығы отыз километрге дейін жүгіреді. Ендеше оны жаңағы бұрыла алмай жүрген дене деп ұғынудың өзі де қиын. Мұның осындай жүрісінің сырын әркім біле бермейді.
(64 сөз)
«Балбұлақ» журналынан
Грамматикалық тапсырма
| 1 нұсқа | 2 нұсқа |
| 1.Мәтіндегі екінші сөйлемді жай сөйлемге айналдырып жаз. | |
| 2.Мәтін түрін ажырат. | |
| 3.Мәтіндегі соңғы сөйлемді сұраулы сөйлемге айналдырып жаз. | |
Диктант № 4
Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілінен мемлекеттік стандарт бағдарламасын меңгертілуі деңгейін аңықтау
Міндеттер: Орфографиялық дағдылар біліктілігі және пунктуациялық
ережелерді практикалық түрде меңгерілуі.
Оқушылардың сауатты , көркем жазу дағдылары.
Мақта - бағалы өсімдік
Мақта- аса бағалы өсімдік.Одан тамаша талшық алынады.Жабайы мақтаның талшығын адамдар өте ерте уақытта- сонау адамзат мәдениетінің алғашқы кезінде –ақ жинай бастаған екен.Сөйтіп, мақта ежелгі заманнан мәдени өсімдікке айналды.Оны ең әуелі Үндістан, кейін Қытай мен Мысырда өсіре бастады.Үнділер басқалардан бұрын мақтадан жеңіл де жұқа,торғын маталар муслин және әдемі шыттар тоқуды үйренді.
Қазір мақта Үндістанда,Америкада,Қытайда және басқа елдерде егіледі.Біздің елімізде Орта Азия республикасында , Оңтүстік Қазақстанда өсіріледі. (72 сөз)
«Балбұлақ»журналынан.
Грамматикалық тапсырма.
| 1 нұсқа | 2 нұсқа |
| 1.Бірінші сөйлемді құрмаласқа сөйлемге айналдырып жаз. | |
| 2.Екінші сөйлемді жалаң сөйлемге айналдырып жаз. | |
| 3. Жалқы есімдерді теріп жаз. | |
Диктант № 5
Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілінен мемлекеттік стандарт бағдарламасын меңгертілуі деңгейін аңықтау
Міндеттер: Орфографиялық дағдылар біліктілігі және пунктуациялық
ережелерді практикалық түрде меңгерілуі.
Оқушылардың сауатты , көркем жазу дағдылары
Кішкентай жігіт.
Кішкентай Жәнібек үлкендерге еліктеп, сөйлегенді қызық көретін.Бірде ауылдан бейтаныс ағай бұлардың үйіне қыдырып келе қалды.жәнібектің әке –шешесі жік-жапар.Ағайдың көзі томпиған Жәнібекке түсті. Оның басынан сипап қораптағы кәмпитті қолына ұстатты да, төрге өтті.Жәнібектің шкафта сақтап жүретін фотосурет альбомы бар еді.
Ол тезірек шкафтан соны алды да, ағайдың жанына келді.қонақ та оған көңіл бөліп, сөзге тартты. Жәнібек ағайға өзінің жаттаған өлеңі мен ертегісін айтып, екеуі мәре-сәре болды. (69 сөз)
Грамматикалық тапсырма
| 1 нұсқа | 2 нұсқа |
| 1.Мәтіндегі соңғы сөйлемнен бірыңғай мүшені тауып, астын сыз. | |
| 2.Күрделі сөздерді теріп жаз. | |
| 3.Мәтіндегі бірінші сөйлемнен сөз тіркестерін теріп жаз. | |
Диктант № 6
Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілінен мемлекеттік стандарт бағдарламасын меңгертілуі деңгейін аңықтау
Міндеттер: Орфографиялық дағдылар біліктілігі және пунктуациялық
ережелерді практикалық түрде меңгерілуі.
Оқушылардың сауатты , көркем жазу дағдылары.
Менің қарлығашым
Жазғытұрым біздің босағаға бір қарлығаш ұя салды.Ол ұядан он алты балапан ұшырды.Күзге қарай құстар жылы жаққа ұшып кете бастады.Менің қарлығашым да дайындалды.Келесі жылы ол қайтып келер ме екен деп ойладым.Кешке қарлығашты ұстап алып,аяғына мықты жіп байладым.
Қыс өтіп,көктем келді.Құстар жылы жақтан ұшып келе бастады.Олардың ішінде қарлығаштар да болды.Оларды көрген сайын мен қарлығашымды ойладым.
Бір күні біздің қораға екі қарлығаш келіп қонды. Біреуі менің қарлығашым екен.Оған қатты қуандым.
( 78 сөз)
Грамматикалық тапсырмалар
І нұсқа
1. «Күні, қарлығашымды» сөздерін сөз құрамына талда.
2. Бірінші сөйлемді сөйлем мүшесіне талда.
3. «Қарлығаш» сөзін септеп жаз.
ІІ нұсқа
1. «Ұядан ,аяғына » сөздерін сөз құрамына талда.
2. Екінші сөйлемді сөйлем мүшесіне талда.
3. «Қыс » сөзін септеп жаз.
Диктант № 7
Мақсаты: Тақырыптарды қаншалықты меңгергендерін тексеру. Сауатты жазуға дағдыландыру.
Міндеті:Сөздердің жазылу және айтылу тәртібін қадағалау. Таныс емес сөздің мағынасын түсіндіру
Білім-біліктілігі: Берген сөйлемдерге дыбыстық талдау жасап,сөз құрамында тұрған түбір,жұрнағын ажырата білу
Балықшылар
Теңіз үстінің дауылы тіпті қатты екен. Қара дауыл қу қайықты қаңбақтай ұшырып әкеледі. Көк теңіз күші бойына сыймай қайнап жатыр. Толқындар қыр көрсеткендей теңіз бетіне ойнап шығады. Онан сайын Жалмұраттың зәресі ұшып барады. Андрей де үрейлі. Үстінде түнерген аспан. Табанының асты түпсіз құрдым. Айнала төңіректі мұнар басып, бар әлемді қысып бара жатты. Жағадан алыстаған сайын толқындар да есіре түсті. Сәт сайын ақ бас толқындар қатты түйіліп келіп, қайықты төсімен қағып жібереді. Ондай кезде қайық төңкеріле жаздап, қырындап бара жатады. Сөйкенде болмай, кейінгі жақтан екінші толқын тап беріп, қу қайықты іліп әкетеді. Бас еркінен айырылған қайық малтығып, су сабалай бастады.
Грамматикалық тапсырма:
| 1 нұсқа | 2 нұсқа | |
| 1.Сөйлем мүшесінде талда. | ||
| Қара дауыл қу қайықты қаңбақтай ұшырып әкеледі. | Толқындар қыр көрсеткендей теңіз бетіне ойнап шығады. | |
| 2.Төмендегі сөздерге дыбыстық талдау жасаңдар: | ||
| Теңіз | Балық | |
| 3.Төмендегі сөздердің антонимтерін табыңдар: | ||
| Алыс, ірі, суық. | Үстінде, ащы, сыртында. | |
Диктант № 8
Мақсаты: Қазақ тілінің бағдарлама талаптарындағы білім, білік, дағдыларын тексеру, қаншалықты меңгергендерін бақылау.
Міндеті: -Ұсынылған тапсырмаларды талапқа сай орындау.
- қиын сөздердің мағынасын ашу,жазылу тәртібін түсіндіру.
Білім-біліктілігі: Сөз құрамында берілген сөзді талдау. Мәтіннің мазмұнына байланысты ат қою.Тәуелдік,көптік жалғауларын анықтау.
Шоқан Уалихановты замандастары шығыстану іліміндегі қайталанбас ірі тұлға деп танығаны белгілі.
Суретшілік - өнер, тарихшы - географ, этнограф, фольклорист, саяхатшы Шоқанның сегіз қырының бірі ғана. Шоқан атауының өзі оның бала жастан зерек, алғырлығын байқатады. Шоқан туған жерінің дархандығына тартса керек. Қысқа өмірінде қыруар шаруа тындырған.
Шоқан Қашқарда алты ай тұрып, күрделі еңбектер жазды. Петербургте әйгілі ғалымдар алдында баяндама жасады.
Шоқан таза пікірлі, ақ жүректі, ұлт - жанды жігіт болған. Оның бар талабы ғылымға ұмтылу, халқына пайда келтіру болған. (75 сөз)
Грамматикалық тапсырма:
1. Жатжазуға тақырып қой.
2. Саяхатшы (І нұсқа), суретшілік (ІІ нұсқа) сөздерін сөз құрамына талдаңдар.
3. Бірыңғай мүшелерді табыңдар.
Диктант № 9
Мақсаты: Қазақ тілінің бағдарлама талаптарындағы білім, білік, дағдыларын тексеру, қаншалықты меңгергендерін бақылау.
Міндеті: -Ұсынылған тапсырмаларды талапқа сай орындау.
- қиын сөздердің мағынасын ашу,жазылу тәртібін түсіндіру.
Білім-біліктілігі: Сөз құрамында берілген сөзді талдау. Мәтіннің мазмұнына байланысты ат қою.Сан есімді және сын есімдерді талдау.
Сүт тағамдарының ішінде қымыздан кейінгі бағалы сусын- шұбат.Оның түйе сүтінен жасалатыны барша жұртқа белгілі. Шұбат та қымыз сияқты ашытылып, тері, ағаш, қыш ыдыстарға құйылып сақталады, пісіледі. Шұбат қымызға қарағанда дәмді, жұмсақ, майлы әрі қоюлау болады. Оның қуаты мен дәрулік қасиеті қымызданеш кем емес. Екі-үш күндік шұбат ең жақсы , сапалы шұбат деп есептеледі.
Қазақтар түйе сүтіне сиыр, қой сүтін қосып, қатық, сүзбе, құрт, ежегей дайындайды. / 66 сөз/
Грамматикалық тапсырма:
-
Сын және сан есімдердің астын сызу. -
Негізгі сын есімдерді бір бөлек, туынды сын есімдерді бір бөлек жаз. -
Шұбат сөзіне фонетикалық талдау жаса.
Диктант № 10
Мақсаты: Қазақ тілінің бағдарлама талаптарындағы білім, білік, дағдыларын тексеру, қаншалықты меңгергендерін бақылау.
Міндеті: -Ұсынылған тапсырмаларды талапқа сай орындау.
- қиын сөздердің мағынасын ашу,жазылу тәртібін түсіндіру.
Білім-біліктілігі: Сөз құрамында берілген сөзді талдау. Дыбыстық талдау жүргізу. Есімдіктерді талдау.
Ақ аю.
Ақ аю – жер бетіндегі ең ірі жыртқыш аң. Арктиканың қожайыны. Ол жақсы жүзеді, сүңгиді, жартаста, мұзды жарларда ептілікпен жүреді. Оның қалың жүні мен терісінің астындағы қалың майы суықтан жақсы қорғайды.
Ақ аю итбалық, бұғы және кеміргіштермен қоректенеді. Балықтарды аулайды. Итбалықты ұзақ жатып қарауылдайды. Оны аяғымен қатты ұрып құлатады да, мұзға сүйреп шығарады.
Қыста қонжықтары пайда болады. Олар көктемге дейін анасының сүтін еміп, ұйықтап жатады. Ал көктемде аюлар тамақ іздеп, шетсіз – шексіз мұз даланы кезуге шығады. (75 сөз)
Грамматикалық тапсырма:
-
Қонжық сөзіне фонетикалық талдау жаса. -
Есімдіктердің астын сыз. -
Арктиканың, терісінің, кеміргіштермен, балықтарды, қонжықтары деген сөздерді сөз құрамына талдау
Диктант № 11
Мақсаты: Қазақ тілінің бағдарлама талаптарындағы білім, білік, дағдыларын тексеру, қаншалықты меңгергендерін бақылау.
Міндеті: -Ұсынылған тапсырмаларды талапқа сай орындау.
- қиын сөздердің мағынасын ашу,жазылу тәртібін түсіндіру.
Білім-біліктілігі: Сөз құрамында берілген сөзді талдау. Дыбыстық талдау жүргізу. Шылауларды талдау.
Қарлығаш.
Қарлығаш - денесі ұзынша, ұзын айыр құйрықты, ұзын үшкір қанатты, епті қара құс. Қарлығаш тау үңгірлерінде де, өзендер мен көлдердің жартасты жағаларында да ұя салады. Қыстақ қарлығаштарының ұясы қора – қопсы мен үйлерде де бар. Олар ұя салатын жеріне ауа райы жылынған кезде ғана ұшып келеді. Қарлығаш балапан шығару үшін шөп – шаламмен араласқан топырақ немесе балшықтан кесе тәрізді ұя салады. Кейбіреулері тесігі бар шар тәрізді ұя жасайды. Ұрғашы қарлығаш ұяда жұмыртқаны жалғыз – ақ басып отырады . Жұмыртқаны жарып шыққан балапандарын ата – аналары қоректендіреді . ( 79 сөз).
Грамматикалық тапсырма:
1.Қарлығаш сөзіне фонетикалық талдау жаса.
2.Шылаулардың астын сыз.
3.Денесі, үңгірлерінде, қарлығаштарының, жұмыртқаны деген сөздерді сөз құрамына талдау
Диктант № 12
Мақсаты: Қазақ тілінің бағдарлама талаптарындағы білім, білік, дағдыларын тексеру, қаншалықты меңгергендерін бақылау.
Міндеті: -Ұсынылған тапсырмаларды талапқа сай орындау.
- қиын сөздердің мағынасын ашу,жазылу тәртібін түсіндіру.