Файл: Реферат Таырыбы Нрестені шекаралы жадайлары Орындаан Халы Д. Е 6009 жмф абылдаан Жанабаева С. У.docx
Добавлен: 27.03.2024
Просмотров: 40
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
- десквамативті вульвовагинит-өмірдің алғашқы үш күнінде қыздардың 60-70%-у жыныс саңылауынан сұр-ақшыл түсті мол шырышты секрециялар. Шамамен 2-3 күннен кейін олар біртіндеп жоғалады;
- қынаптан қан кету-қыздардың 5-10% - жизни өмірдің 5-8-ші күндерінде пайда болады, дегенмен вагинальды шырыштағы жасырын қан десквамативті вульвовагинитпен ауыратын барлық қыздарда кездеседі. Қынаптан қан кетудің ұзақтығы 1-3 күн, көлемі 0,5-1 мл;
- Милия-1-2 мм өлшемді ақшыл-сарғыш түйіндер, олар тері деңгейінен сәл жоғары көтеріліп, мұрын мен мұрын көпірінің қанаттарында, маңдай, иек аймағында жиі локализацияланған. Түйіндер-бұл көп секрециясы бар және бітелген шығару жолдары бар май бездері. Олар 1-2 аптадан кейін емделусіз жоғалады, түйіндердің айналасында жеңіл қабыну белгілері сирек кездеседі;
- терінің гиперпигментациясы-ұлдардың емізіктері мен скротумының айналасында, жаңа туған нәрестелердегі сыртқы жыныс мүшелерінің ісінуі, қалыпты гидроцеле - жаңа туған нәрестенің өмірінің 2-ші аптасында емделусіз жоғалады. Шала туылған нәрестелерде жыныстық дағдарыс сирек кездеседі және оның ауырлығы аз. Жыныстық дағдарыстың генезисі: сүт бездерінің, жатырдың құрылымдық бөліктерінің өсуі мен дамуын ынталандыратын ұрықта эстроген өндірісінің жоғарылауы.
Бүйрек функциясының өтпелі ерекшеліктері:
а) ерте неонатальды олигурия - тәулігіне 15 мл/кг-нан аз зәр шығару. Өмірдің алғашқы 3 күніндегі барлық сау нәрестелерде байқалады және өте маңызды компенсаторлық-бейімделу реакциясы ретінде қарастырылады (баланың өмірінің алғашқы күндерінде дұрыс тамақтанбау салдарынан сұйықтық жетіспейді, тыныс алу кезінде сұйықтықтың үлкен шығыны болады - шамамен 1 мл/кг/сағ); б) протеинурия-алғашқы күндердегі барлық жаңа туған нәрестелерде кездеседі бүйрек шумақтары мен түтікшелер эпителийінің өткізгіштігінің жоғарылауының салдары болып табылады; в) несеп қышқылының инфарктісі - несеп қышқылының кристалдар түрінде, негізінен бүйректің жинау түтіктерінің люменінде тұндырылуы. Несеп қышқылының кристалдарынан басқа несеп тұнбасында гиалинді және түйіршікті цилиндрлер, лейкоциттер, эпителий кездеседі. Олардың барлығы емделусіз өмірдің 7-10 - шы күндерінде жоғалады. Несеп қышқылының инфарктісі метаболизмнің катаболикалық бағытына және көптеген жасушалардың (негізінен лейкоциттер) ыдырауына негізделген, ал нуклеин қышқылдарының ядроларынан пурин және пиримидин негіздері түзіледі, олардың метаболизмінің соңғы сатысы зәр қышқылы болып табылады.
Өтпелі дисбиоз-бұл барлық жаңа туған нәрестелерде дамитын өтпелі жағдай. Жүктіліктің асқынбаған ағымында ұрық стерильді, ал жатырдан тыс өмір микроорганизмдер әлемінде өтеді, онда адамның табиғи аутофлорасы өте үлкен физиологиялық мәнге ие. Туылған кезде баланың терісі мен шырышты қабығын ананың туу каналының флорасы толтырады. Инфекция көзі медицина қызметкерлерінің қолдары, ауа, күтім заттары, ана сүті болуы мүмкін. Сонымен қатар, ішек пен терінің, шырышты қабаттардың бастапқы бактериялық флорасы тек бифидобактериялар, сүт қышқылды стрептококктар, сапрофитті стафилококктар сияқты бактериялармен ғана емес, сонымен қатар оппортунистік стафилококктармен, ферментативті қасиеттері өзгерген ішек таяқшасымен, протейдің әртүрлі штаммдарымен, саңырауқұлақтармен ұсынылған.аз мөлшерде ересек адамның табиғи симбионттары болуы мүмкін. Өтпелі дисбиозға туылу кезіндегі тері мен шырышты қабаттардың тосқауыл функциясы өмірдің 1-ші аптасының аяғындағы балаларға қарағанда бірқатар көрсеткіштер бойынша онша жетілмегендігі ықпал етеді.
Ішектің өтпелі катарры (жаңа туған нәрестелердің физиологиялық диспепсиясы, ішектің өтпелі катарры). Өмірдің 1-ші аптасының ортасында барлық жаңа туған нәрестелерде кездесетін нәжістің бұзылуы. Бастапқы нәжіс (меконий) - қою жасыл (зәйтүн) түстің қалың, тұтқыр массасы, әдетте 1-2, 3 күннен аз уақыт ішінде ерекшеленеді. Содан кейін нәжіс жиірек болады, консистенциясы бойынша да (кесектер, шырыш, сұйық бөлік) және түсі бойынша да (қара-жасыл аймақтар жасыл, сары және тіпті ақшылмен ауысады), сулы болады (нәжістің айналасындағы жөргектегі су дақтары), ал микроскопия кезінде шырыш, лейкоциттер анықталады-дейін 30 көру аймағында, май қышқылдары. Мұндай нәжіс өтпелі деп аталады, ал жағдай ішектің өтпелі катарры деп аталады.
Метаболизмнің өтпелі ерекшеліктері:
- метаболизмнің катаболикалық бағыты-өмірдің алғашқы 3 күніндегі барлық балаларға тән өтпелі жағдай, сорылған сүттің калориясы негізгі метаболизмнің қажеттіліктерін де қамтымайды (тәулігіне 50 ккал / кг);
- өтпелі гипераммонемия (ТГАМ) - алғаш рет 70-ші жылдары терең шала туылған нәрестелерде және құрсақішілік дамуы тежелген балаларда (ТГМ) анықталған, бірақ одан әрі верификацияланған және толыққанды жаңа туған нәрестелерде шекаралық жағдай;
- өтпелі гипертирозинемия-парагидроксифенилпировин қышқылы оксидазасының жетілуінің артта қалуына байланысты жаңа туған нәрестелердің 5-10% - у анықталған шекаралық жағдай, бұл қан сарысуындағы тирозин деңгейінің күрт жоғарылауына әкеледі-600 мг/л дейін (қалыпты деңгейде 22 мг / л дейін);
- қандағы глюкозаның төмендеуімен және кетон денелерінің жоғарылауымен, эфирленбеген май қышқылдарымен белсендірілген гликолиз және липолиз барлық жаңа туған нәрестелерге тән;
- өтпелі ацидоз-босану кезіндегі барлық балаларға тән шекаралық жағдай, өйткені бұл кезде жатырдың плацентарлы қан ағымының ерекшеліктеріне байланысты (оның азаюы, жиырылу кезінде ұрықта гипоксемия кезеңдеріне әкеледі) қанның рН әрдайым 0,08-0,2-ге азаяды (ұрық қанының рН-мен салыстырғанда), туған кезде шамамен 7.27;
- липидтердің асқын тотығуының өтпелі активтенуі - барлық жаңа туған нәрестелерде байқалады. Бұл организмнің оттегі режимін күрт қайта құру жағдайындағы бейімделу реакциясы, фагоцитозды белсендіретін эритроциттік мембраналардың тұрақсыздығына ықпал етеді;
- өтпелі гипокальциемия және гипомагниемия-өмірдің алғашқы екі күнінде барлық балаларға тән.
Бастапқы дене салмағының өтпелі жоғалуы. Бұл, негізінен, өмірдің алғашқы күндерінде ораза ұстау (сүт пен судың жетіспеушілігі) салдарынан пайда болады. Бастапқы дене салмағының максималды төмендеуі (МУМТ) әдетте 3-4-ші күні байқалады. Дені сау толыққанды жаңа туған нәрестелерді тамақтандыру мен күтудің оңтайлы жағдайында МУМТ 6% - дан аспайды (рұқсат етілген ауытқулар 3-тен 10% - ға дейін). МУМТ-ның үлкен мөлшеріне мыналар ықпал етеді: шала туылу, туу кезіндегі үлкен салмақ (3500 г-нан жоғары), ұзақ босану, босану жарақаты, анадағы гипогалактия, жаңа туған нәрестелер палатасындағы жоғары температура мен ылғалдылықтың жеткіліксіздігі және т.б. мумт толық мерзімдегі 10% - дан жоғары ауруды немесе бала күтіміндегі бұзылуларды көрсетеді. Патогенез - негізінен дегидратациямен, судың жоғалуымен, тыныс алумен (50% дейін) және термен (20% дейін) байланысты. MUMT 3 дәрежесі бар (сәйкесінше гипогидратацияның 3 дәрежесі):
- біріншісі (МУМТ 6% - дан аз) - экзикоздың белгілері байқалмайды, бірақ жасушаішілік гипогидратация, сорудың кейбір ашкөздігі, кейде мазасыздық бар; терінің бозаруымен шырышты гиперемия, тері қатпарының баяу таралуы;
- екінші (МУМТ 6-10%) - симптомдар жоқ немесе шөлдеу, тітіркенген айқай, ентігу, тахикардия байқалады; жасушаішілік гипогидратация белгілері анықталады - гематокриттің жоғарылауы, қан сарысуындағы жалпы ақуыз, олигурияға бейімділік және т. б.;
- үшіншісі (МУМТ 10% - дан астам) - шөлдеу, шырышты қабаттар мен терінің құрғауы, тері қатпарының баяу түзілуі, батып кеткен фонтанель
, ентігу, тахикардия, тремор, адинамия, терінің мәрмәрлігі, акроцианоз, 160 ммоль/л жоғары гипернатриемия, олигурия және т.б. дене салмағының қалпына келуі өмірдің 6-7-ші күніне келеді.
Жылу балансының өтпелі бұзылуы жылу реттеу процестерінің жетілмегендігі, баланың бейімделу қабілетіне сәйкес келмейтін қоршаған орта температурасының жоғарылауы немесе төмендеуі нәтижесінде пайда болады.
Жаңа туылған нәрестелердегі терморегуляция процесінің негізгі шарттары:
- жылу өнімдеріне қатысты жоғары температура. Бұл жаңа туған нәрестенің денесінің бетінен 1 кг дене салмағына 3 есе және ересектердегі ұқсас көрсеткіштерге қатысты тыныс алудың минуттық көлемінің 2 есе үлкен мөлшеріне байланысты. Демек конвекция және булану арқылы жылу шығыны;
- қызып кету кезінде жылу беруді арттыру немесе салқындатуға жауап ретінде жылу өндірісін арттыру мүмкіндігі күрт шектеулі;
- типтік фебрильді реакция бере алмау, яғни жылу гомеостазын жаңа туған нәрестенің миының лейкоциттік пирогенге сезімталдығына және дене температурасын төмендететін аргинин-вазопрессиннің қандағы жоғары концентрациясына байланысты ересектердегі қызба кезінде байқалғандай қайта құру.
Өтпелі гипотермия (дене температурасының төмендеуі) туылғаннан кейінгі алғашқы 30 минутта пайда болады (1 минутта 0,3°С), ал өмірдің 5-6 сағатында дене температурасы көтеріліп, гомотермия орнатылады. Туылғаннан кейін төмендеген дене температурасының кеш қалпына келуі баланың компенсаторлық-бейімделу реакцияларының жеткіліксіз белсенділігін көрсетеді. Гипотермияның алдын алу үшін бала туу каналынан шыққаннан кейін стерильді оңтайлы қыздырылған жаялыққа оралады, теріден амниотикалық сұйықтықтың булануы кезінде жылу жоғалуын болдырмау үшін оны ақырын сулайды, қыздырылған үстелге сәулелі жылу көзінің астына орналастырады, босану бөлмесіндегі ауа температурасын кемінде 24-25°C ұстаңыз.
Өтпелі гипертермия өмірдің 3-5-ші күнінде пайда болады және температура 38,5-39,5°C және одан жоғары болуы мүмкін. Бала мазасыз, ашкөздікпен ішеді, дегидратация белгілері бар. Өтпелі гипертермияның дамуына ықпал етеді қызып кету (дені сау жаңа туған нәрестелерге арналған палатадағы ауа температурасы 24°C-тан жоғары, баланың бесігін жылыту батареясының жанында немесе тікелей күн сәулесінің астында орналастыру және т. б.), жеткіліксіз тамақтану, сонымен қатар дегидратация, метаболизмнің катаболикалық бағыты және т. б.
Терінің өтпелі өзгерістері өмірдің 1-ші аптасында барлық жаңа туған нәрестелерде пайда болады және келесі түрде көрінеді:
- қарапайым эритема. Бұл терінің реактивті қызаруы, ол алғашқы майлау мен алғашқы ваннаны алып тастағаннан кейін пайда болады. Алғашқы сағаттардағы қызару сәл цианотикалық реңкке ие, 2-ші күні ол ең жарқын болады, содан кейін оның қарқындылығы біртіндеп төмендейді және өмірдің 1-ші аптасының соңында жоғалады; шала туылған нәрестелерде эритема айқынырақ және ұзаққа созылады-2-3 аптаға дейін;
- терінің физиологиялық пиллингі-терінің үлкен қабыршақты пиллингі. Бұл өмірдің 3-5-ші күнінде жарқын қарапайым эритемасы бар балаларда пайда болады. Қартайған балаларда мол пиллинг байқалады;
- босану ісігі-веноздық гиперемияға байланысты ұсынылған бөліктің ісінуі, 1-2 күн ішінде өздігінен өтеді. Кейде босану ісігінің орнында петехиялар болады;
- уытты эритема-аллергоидты реакция. Бұл жаңа туған нәрестелердің 20-30% - отмеч байқалады. Ол өмірдің 2-5 - ші күнінде пайда болады және эритематозды, сәл тығыз, папула дақтары немесе ортасында көпіршіктер пайда болады. Локализация: буындардың айналасындағы аяқ-қолдардың экстензорлы беттері, бөкселер, кеуде, іш, бет. Бөртпелер көп, олар алақандарда, аяқтарда, шырышты қабаттарда болмайды. Көбінесе, пайда болғаннан кейін 2-3 күннен кейін бөртпе із-түзсіз жоғалады. Балалардың жағдайы әдетте бұзылмайды, температура қалыпты, тек ауыр эритемамен бала мазасызданады, диарея, микрополиадения, көкбауырдың ұлғаюы, эозинофилия бар.
Физиологиялық сарғаю. Бұл жаңа туған нәрестелердің 60-70% - Бывает болады. Себептері:
- құрамында ұрық гемоглобині бар эритроциттердің гемолизі;
- бауырдың конъюгациялық қабілетінің жеткіліксіздігі.
Терінің сарғаюы 3-ші күні пайда болады, 6-шы күнге дейін күшейеді және 7-10-шы күні жоғалады. Әл-ауқат зардап шекпейді. Билирубин деңгейі минималды 26-34 мкмоль / л, максимум 130-170 мкмоль / л.
Неонатальды гемопоэздің өтпелі ерекшеліктері:
1) туылған кездегі эритропоэздің жоғары белсенділігі (өмірдің бірінші күніндегі миелограммадағы нормобласттар саны 18-41 %, 7-ші күні 12-15 %, эритроциттер синтезінің басым болуымен 1-ші күні сүйек кемігіндегі эритроидты жасушалар пайызының миелоидтарға қатынасы 1,0:1,5, ал 7-ші күні 1,0:6,5) ұрықтың гемоглобинімен және тиімсіз эритропоэз мүмкіндігімен;
2) өмірдің 12-14 сағатына миелопоэз белсенділігінің артуы, өмірдің 1-ші аптасының соңына қарай оның қарқындылығының одан әрі төмендеуі;