ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 29.03.2024
Просмотров: 14
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Элективті курстардың сипаттамасы.
Элективті курстар білім алушылардың бейіні мен кәсіби өзін-өзі анықтауын қамтамасыз етеді. Білім беру ұйымы шешім қабылдайды және білім алушыларға элективті курстарды таңдауға мүмкіндік береді.
Элективті курстардың көптеген функциялары мен міндеттері бар:
- бейінді оқу пәндерінің бірін, оның тарауын жоғары деңгейде меңгеруін қамтамасыз етеді (мысалы, әлеуметтік-гуманитарлық бағыт бойынша орыс тілінен элективті курс «Іскерлік қарым-қатынас»);
- пәнаралық негізде өзара байланысы бар оқу пәндерін меңгеруге қызмет етеді (мысалы, «Математикалық статистика, «Компьютерлік графика», «Өнер тарихы»);
- бірнеше базалық оқу пәндердің бірін меңгеруде жоғары деңгейді қамтамасыз етеді (мысалы, орыс тілінен электив «Түрлі стиль мен жанрдағы функционалдық-мағыналық мәтіндер құру»);
- практикалық маңызды тапсырмаларды шешу үшін қызметтің дағдылары мен әдістерін қалыптастыруға көмектеседі;
- кәсіптік бағдар бойынша жұмыстың үздіксіздігін қамтамасыз етеді;
- өмірлік жолын таңдауды жүзеге асыратын мүмкіндіктер мен тәсілдердің қалыптасуына ықпал етеді;
- өмірлік маңызы бар мәселелерді шешуге, танымдық қызығушылығын қанағаттандыруға себеп болады;
- еңбек нарығында үздік жетістіктерге жету үшінбілім алушылардың білім нәтижелерін меңгеруге ықпал етеді (мысалы, элективтер «Іс жүргізу», «Бухгалтерлік есеп негіздері», «Іскерлік ағылшын тілі», «Әртүрлі кәсіптік қызметтегі бағдарламалық қамтамасыз ету»).
Білім алушы курсты өз бетінше таңдайды. Элективті курстың немесе таңдау бойынша курстың мазмұнын іріктеу арқылы мұғалім келесі сұрақтарға жауап беруі керек:
1. Бейіналды даярлық мәселелерін менқандай мазмұндағы материалдар және жұмыс түрлері арқылы толық жүзеге асыра аламын? (білім алушыға бейінді таңдауға көмектесу, оның бұрынғы дайындығының орнын толтыру, осы бейіндік іс-әрекеттерге тән көрсету, білім алушыға өзін көрсетуге және табысқа жетуге мүмкіндік береді).
2. Курстың мазмұны негізгі курстан қандай сапалы ерекшелігі бар? (ол тіпті негізгі курста мүлдем көрсетілмеген, ол «кездейсоқ» ұсынылған, ол туралы тек ескеріледі, ол бір жақты ұсынылған, басқа көзқарастар көрсетілмеген т.б.)
3. Аталған курс қандай оқу және қосымша материалдармен қамтамасыз етілген? (кітапхана қоры, хрестоматиялар, жинақтар, дидактикалық материалдар т.б.)
4. Қандай жұмыс түрлері (бейіндік – және кәсіби бағдарланған) аталған мазмұнда жұмыс жасауға мүмкін? (Мысалы, талдау әдісін пайдалану; химиялық тәжірибе өткізу; топпен, жеке, жұппен жұмыс; логикалық пікірталас; өткен материал бойынша резюме құрастыру).
5. Аталған курс жұмысында білім алушының өз бетімен жұмысының үлесі қандай? (зерттеу нысаны; есеп жұмыстарының түрлері (реферат, мақала жазу, презентация).
6. Аталған курсты зерттеу барысында педагог пен білім алушыға түсінікті қандай өлшемдер жетістікті бағалауға мүмкіндік береді? (сабақ үстінде белсенділікті бақылау; білім алушылармен, ата-аналармен әңгімелесу; білім алушылардың талдау жұмыстары; тестілеу).
7. Курсқа, болашақ бейінге деген қызығушылық динамикасы жұмыс барысында қалай анықталады (алғашқы және соңғы сабақта анкета алу. Міндетті жұмыстарды орындаған сайын жұмыс барысында әңгімелесу)?
8. Білім алушыға арналған курс қалай аяқталады, есеп беру формасы қандай?
Осы сұрақтарға жауап бере отырып, мұғалім бағдарламаға түсіндірме жазба құрастыруға дайындалады.
Бағдарлама құрылымы бірнеше компоненттерден тұрады:
-оқу-тақырыптық жоспар;
-ОӘК және басқа да тірек оқу құралдарының тізілімі;
-әдебиеттер тізілімі және библиография;
-түсіндірме жазба;
-қолданылатын технология түрлерінің тізілімі.
Бағдарлама:
-бейіндік мектептің тұжырымдамасына сәйкес келуі тиісті;
- практикалық бағыты болуы керек;
-оқу материалының құрылымы мен ұсыну логикасы болуы тиіс;
-мазмұны бойынша құрылымы және байланысы болуы;
-уақыт пен ресурстарын жұмсауда шынайы болуы керек;
-білім алушыларға үздіксіз білім алу үшін саналы және объективті түрде таңдауға мүмкіндік беретін белсенді оқыту әдістерін ұсыну;
-белгілі бір жаңашылдыққа ие болу;
-жалпы оқу және пәндік білім мен дағдыны дамытуға мүмкіндік беретін мазмұнды талдаудың кейбір түрлеріне ие болу.
Жоғарыда көрсетілген талаптарға сүйене отырып, бағдарламаны жазу алгоритмі құрастырылды:
1) Курстың атауы тартымды болуы керек. Ол бір жағынан мектептікіне ұқсамау керек, ал екінші жағынан курсқа қатысатын білім алушылардың курс барысында немен айналысатындығын көрсетуі тиіс. Мысалы: «Астрономия» - «Жұлдызды әліппе», «Журналистика»-«Қалам үлгісі».
2) Түсіндірме жазбада:
- элективті курстың түрі (пәндік-бағдарлы,пәнаралық),
- ұзақтығы мен апта сағаттарының саны,
- курс мақсаттарының тұжырымдамасы,
- курстың түрлері мен функцияларын ескере отырып, оның міндеттері,
- мұғалімнің пайдаланатын технологиялары,
- білім алушыларға ұсынылатын қызмет түрлері,
- аталған курсты оқу барысында табысты бағалауға мүмкіндік беретін критерийлер,
- ықтималды әлеуметтік сынақтар және күтілетін нәтиже.
3) Бағдарламаның мазмұны (зертханалық және практикалық жұмыстарды қоса).
4)Тақырыптық жоспарлау (білім алушылардың теориялық және практикалық сабақтарын, күтілетін іс-әрекеттерін көрсетеді).
5) Оқу-әдістемелік қамтамасыз ету.
6) Қосымша.
Элективті курстар мектепте вариативті компонентке берілген уақыт арқылы жүзеге асырылады. Элективті курстарды мектеп бағдарламасына енгізе отырып, бұл жерде оның бағдарламалары мен оқу құралдары туралы ғана емес, осы курстарды оқытуда қажетті барлық әдістемелік жүйе туралы екенін ескеру қажет. Сондықтан элективті курстарға берілген сағат аясында жеке бейіндердің жобалық оқу жоспарларында белсенді оқу технологияларына көңіл бөлу қарастырылған.
Элективті курстардың міндеттерінің күрделілігі мен көп өлшемділігі қатаң бекітілген тұжырымдамалық жүйе бойынша бағдарламалық қамтамасыз етуді және әдістемелік қолдау жүйесін құру қажеттілігін туғызады.
Элективті курстардың күрделілігі және көп жоспарлылығы элективті курстардың міндеттерінің күрделілігі мен көп өлшемділігі қатаң бекітілген тұжырымдама (яғни, өздігінен емес, іс жүзінде нығайтылған) негізінде бағдарламалық және әдістемелік қолдау жүйесін құру қажеттілігін туғызады. Ол үшін кез-келген таңдау бойынша немесе элективті курс оқу-әдістемелік жинақпен қамтамасыз етілуі тиіс.
Элективті курс бойынша оқу-әдістемелік жинаққа:
- курстың бағдарламасы;
- оқу, әдістемелік құралдар (мұғалімге, білім алушыға арналған әдебиеттер, қосымша әдебиеттер, электронды басылымдар. Интернет-ресурстар);
- білім алушының дәрістері, семинарлары, өзіндік жұмыстары үшін ақпараттық материалдар мәтіндері;
- өзіндік жұмысы үшін тапсырмалар каталогы және оны орындауға арналған әдістемелік нұсқаулықтар;
- жеке және сараланған тапсырмалар, соның ішінде тест түріндегі тапсырмалар;
- оқу тәжірибе бағдарламалары және оны өткізу бойынша әдістемелік нұсқаулықтар;
- зерттеу жұмыстары мен жобалардың тақырыптары;
- жобалық және зерттеу қызметінің бағдарламалары және оларды ұйымдастыру бойынша әдістемелік нұсқаулықтар;
- жобалық және зерттеу жұмыстарының үлгілері кіреді.
Характеристика элективных курсов
Элективные курсы обеспечивают успешное профильное и
профессиональное самоопределение обучающихся. Организация образования
принимает решение и обеспечивает обучающимся возможность выбора
элективных курсов.
Элективные курсы имеют очень широкий спектр функций и задач:
- обеспечивают повышенный уровень освоения одного из профильных
учебных предметов, его раздела (например электив по русскому языку
«Деловое общение» в социально-гуманитарном профиле);
- служат освоению смежных учебных предметов на междисциплинарной основе (например, «Математическая статистика», «Компьютерная графика», «История искусств»);
- обеспечивают более высокий уровень освоения одного (или нескольких) из базовых учебных предметов (например, электив по русскому языку «Создание текстов разных функционально-смысловых типов, стилей и
жанров»);
- служат формированию умений и способов деятельности для решения
практически значимых задач;
- обеспечивают непрерывность профориентационной работы;
- служат осознанию возможностей и способов реализации выбранного
жизненного пути;
- способствуют удовлетворению познавательных интересов, решению
жизненно важных проблем;
- способствуют приобретению школьниками образовательных
результатов для успешного продвижения на рынке труда (например, элективы «Делопроизводство», «Основы бухгалтерского учета», «Деловой английский язык», «Программные средства в различных видах профессиональной деятельности»).
Выбор курса учеником совершается интуитивно. Это означает, что,
отбирая содержание элективного курса или курса по выбору, учитель должен
ответить на следующие вопросы:
1. На каком содержательном материале и через какие формы работы я
смогу наиболее полно реализовать задачи предпрофильной подготовки?
(помочь ученику сориентироваться в выборе профиля, восполнить пробелы его предыдущей подготовки, показать типичные для данного профиля виды
деятельности, дать возможность ученику проявить себя и добиться успеха).
2. Чем содержание курса будет качественно отличаться от базового
курса? (оно вообще не представлено в базовых курсах; оно представлено
«вскользь», о нем лишь упоминается; оно представлено односторонне, не
отражены другие точки зрения и т.п.).
3. Какими учебными и вспомогательными материалами обеспечен
данный курс? (фонд библиотеки, хрестоматии, сборники, дидактические
материалы и т.п.).
4. Какие виды деятельности (профильно - и профессионально
ориентированные) возможны в работе с данным содержанием? (Например,
использование методов анализа; проведение химического эксперимента; работа в паре, группе, индивидуально; логическое рассуждение; составление резюме по изученному материалу).
5. Какова доля самостоятельности ученика в работе данного курса, в
чем он может проявить инициативу (объект изучения; вид отчетных работ
(реферат, статья в газету, презентация)?
6. Какие критерии, ясные педагогу и ученику, позволят оценить успехи в изучении данного курса? (наблюдение активности на занятиях; беседы с
учащимися, родителями; анализ работ учащихся; тестирование).
7. Каким образом в процессе работы будет фиксироваться динамика
интереса к курсу, к будущему профилю (анкетирование на первом и последнем занятии. Собеседование в процессе работы после выполнения каждого вида обязательных работ)?
8. Чем может завершиться для ученика изучение курса, какова форма
отчетности?
Ответив на данные вопросы, учитель фактически подготовится к
составлению пояснительной записки к программе.
Структура программы включает в себя несколько компонентов:
1. учебно-тематическое планирование;
2. перечень УМК и других опорных учебных пособий;
3. перечень литературы и библиография;
4. пояснительная записка;
5. перечень форм реализации и используемых технологий.
Программа должна:
1. соответствовать концепции профильной школы;
2. иметь практическую направленность;
3. обладать логикой построения и подачи учебного материала;
4. быть хорошо структурированной и связной по содержанию;
5. быть реалистичной по времени и затраченным ресурсам;
6. предполагать активные методы обучения, дающие учащимся осознанно
и объективно сделать выбор для продолжения образования
