Файл: Биология пнінен мектепішілік олимпиада тапсырмалары Тапсырма 1. Бір дрыс жауабы бар. Дрыс жауап 1 балл.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 26.04.2024
Просмотров: 7
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Биология пәнінен мектепішілік олимпиада тапсырмалары
Тапсырма №1. Бір дұрыс жауабы бар. Дұрыс жауап– 1 балл.
1. Тірі жасушалардан тұратын өсімдік бөлімі:
А) сүрек;Б) камбий; В) склеренхима; Г) тоз.
2. Сабағында ашық өткізгіш шоқтары бар өсімдік:
А) асқабақ;Б) бидай;В) жүгері;Г) меруертгүл.
3. Қалталы саңырауқұлақ:
А) бүріскі ;Б) түбіртек;В) мухомор;Г) қайыңқұлақ.
4. Өсімдік жасушасында көп кездеседі:
А) вакуоль;Б) жасуша қабығы;В) рибосомы;Г) ядро қабықшасы .
5. Мезофиттер:А) тұзды топырақта;Б) ылғал жетіспейтін жерде;В) қалыпты ылғалда; Г) төмен температурада тіршілік ететіндер
6. Құстардың қанатында қанша саусақ бар:А) саусақ болмайды;Б) бір;В) екі;Г) үш.
7. Қазақстан Қызыл кітабына енген:
А) жасыл бақа;Б) шөп бақасы ;В) қызылаяқ бақа; Г) сақиналы құртпошым.
8. Сиырдың қарны неше бөлімді:
А) бір;Б) екі;В) үш;Г) төрт.
9.Омыртқалы жануарлардың құрлыққа шыққан кезең:
А) триас;Б) девон;В) пермь;Г) кембрий.
10. Палеозой заманының бір кезеңін пермь деп атаған ғалым:
А) Р. Мурчисон; Б) А. Сэджвик;В) Ч. Дарвин;Г) И.А. Ефремов.
11.Есту рецепторлары:
А) бос жүйке талшықтары;Б) кірпікшелі жасуша;В) емізікшелі жасушалардан;Г) түкті жасушалардан тұрады.
12. Құрамына торлы сүйек кіретін бас сүйегінің бөлімі:
А) жоғарғы жақ;Б) төменгі жақ; в) бет;Г) ми.
13. Адамда жамбас сүйегі түзілген: А) маңдай, сегізкөз,құйымшақ;Б) сербек, қасаға, шоңданай; В) сегізкөз, құйымшақ, сербек;
Г) сербек, шоңданай, құйымшақ.
14. сынауықтағы қанға 2%-тік тұз ерітіндісін қосқанда эритроциттер:А)формасын өзгертпейді;Б) ісініп, жарылады;
В) бүрісіп, ыдыстың түбіне шөгеді;Г) жоғарыға жүзіп шығады.
15. Темекі құрамындағы иіс газы қауіпті, себебі:А) артериялық қысымды көтереді;Б) гемоглобинмен берік байланыс түзеді; В) ауыр тұздарды жинайды;Г) қан ағысының бағытын өзгертеді.
16. Ататегіндегі белгінің көрініс беруі:
А) рудимент;Б) редукционды;В) филогенетикалық;Г) атавизм.
17.Бұрын өліп-біткен түрлердің белгілері бар организмдер:
А) эндемиктер;Б) гомологиялық;В) автохтонды;Г) реликті.
18. Реакция нормасы шегінде байқалатын өзгергіштік белгі:
А) фенотипті; Б) генотипті;В) паратипті;Г) экологиялық.
19. Неотения – бұл:А) Арнай қабықша не аналық денесінде өтетін бейімделушілік түрі;Б)Тарихидамудағыоргандардыңөзара өзгерісі;
В)Онтогенездіңерте (личинкалық) сатыларындакөбею қабілеті;
Г)Бірфилогенетикалық қатардаболатынөзгерістер.
20.Қазіргізаманғықұстардыңорманда,далада, шөлде, тауларда өмір сүруге бейімделуі нәтижесіндегі эволюция түрі:
А) арогенез;Б) полимеризация;В) аллогенез; Г) автономизация.
21. Бір ағзаның екінші ағза үшін қорек, не тіршілік ортасы болуы қандай қарым-қатынасқа жатады:
А) мутуализм;Б) аменсализм;В) паразитизм;Г) комменсализм.
22. Рептилиялар – бұл:
А) гомойотермділер;Б) эндотермділер;В) гетеротермділер;Г) эктотермділер.
23. Биоценоздағы форикалық байланыстар-бұл:
А) бір түрдің екінші түрдің таралуына қатысуы; Б) бір түрдің екінші түрдің тіршілік ету нәтижесінде мекендеу жағдайларының физикалық немесе химиялық өзгеруі; в) бір түр басқа түрмен қоректенде;
Г)қауымдастықтарбіртүрлердіңсаныныңбасқатүрлерініңсандықреттелуіненегізделгенқұбылыс.
24. Ағзалардың сандық дамуы қоршаған ортада салыстырмалы минимумда болатын элементпен немесе фактормен анықталады деген тұжырымдалатын заң:
А) Ю.Либих заңы; Б) оптимум заңы;В) А.Уоллес заңы; Г) Г.Лейбниц заңы
25.Альбедо-бұл:
А) жұтылған радиацияның шағылысқан радиацияға қатынасы; Б) шағылысқан жарықтың жұтылған радиацияға қатынасы; в) шағылысқан радиацияның құлайтын радиацияға қатынасы; Г) шағылысқан радиацияның жұтылған радиацияға қатынасы.
26. Артық ұғым: А) кератин;Б) хитин;В) трипсин;Г) альбумин.
27. Мына заттардың қайсысында суда нашар еритін қосылыстар кездеспейді:
А)көмірсуларда ; Б) нәруызда; В) витаминде; Г) нуклеотидтерде.
28. Вирустық РНК бөлшектерінде болуымүмкінемес:
А) нәруыз синтезі үшін матрица болу; Б) ДНҚ синтезі үшін матрица болу;
В) жасуша иесі рецепторларын тануға қатысу;
Г) мембраналық белоктардың гендерінің болуы.
29. Бактериялар ДНҚ –ның эукариот ДНҚ-нан ерекшелегі:
А) нәруыздармен байланыспайды;
Б) ұсақ молекулалар көп;
В) аса ширатылған құрылымда;
Г) гистондар жоқ.
30. Әкесінен баласына берілмейтін белгі:
А) көккөзділік;Б) фенил кетонурия;
В) гемофелия;Г) қоңыр шаш.
№2 .Тапсырма.Дұрыс жауап– 2 балла.
1. Қырықжапырақтарға тән:
I. гаплоидты споралар;
II. даму циклында гаметофиттіңбасым болуы;
III. қосалқы тамырлар;
IV. тамырдың болмауы;
V. тек жыныссыз көбею.
А) II, III;
Б) I, III;
В) I, III, V;
Г) IV, V;
Д) I, II, IV.
2. Гүлді өсімдіктердің ұрық қапшығында болады:
I. 1 жұмыртқа жасуша;
II. 2 жұмыртқа жасуша;
III. 2 архегония;
IV.синергидтер;
V. антиподтар.
А)II, III;
Б)II, III, IV, V;
В)I, IV;
Г) I, IV, V;
Д)II, IV, V.
3. Күнбағысқа тән белгілер:
I.Гүлшоғыры шатыр;
II. 5 күлтесі бар;
III.жай жапырақты;
IV.тұқымыэндоспермсіз;
V.жемісікөптұқымшалы.
А)III, IV;
Б)II, III, IV, V;
В)II, III, IV;
Г) I, III;
Д) I, III, V.
4. Қоңыр балдырлар:
I. ламинария;
II.фукус;
III.кладофора;
IV.порфира;
V. анфельция.
А) I, II;
Б) I, II, III;
В) I, II, III, IV, V;
Г)III, V;
Д)II, III, IV.
5.Тамыр бүршіктерінтүзетін өсімдіктер:
I.бидайық;
II. итмұрын;
III. осот;
IV.меруертгүл;
V.терек.
А) II, III,V;
Б) I, IV;
В) I, III, IV;
Г) I, III;
Д) II, V.
6.Карптәрізділер отрядына жатады:
I. сазан;
II. пескарь;
III. линь;
IV. налим;
V. алабұға
А) II, III,V;
Б) I, IV;
В) I, III, IV;
Г) I, II, III;
Д) II, V.
№3-тапсырма. Дұрыс тұжырымды көрсетіңіз. Дұрыс жауап– 1 балл.
-
Вегетативті жүйке жүйесінің симпатикалық бөлімі несеп түзуге тежейді, парасимпатикалық – ынталандыратын әсер етеді. -
Көмірқышқыл газы тыныс алу орталығына әсер ете отырып, тыныс алудың гуморальді реттелуіне қатысады. -
Қанды сүзу және несептің пайда болуы бүйрек астаушасында жүреді. -
Жұлынның алдыңғы түбірлері сезімтал нейрондардың өсінділерін қамтиды. -
Ересек адамда мидың сұр заты униполярлы, биполярлы және мультиполярлы нейрондардан тұрады. -
Мукор саңырауқұлақтарға жатады. -
Гаметофит плаундар-жеке өсімдік. -
Үйеңкі, сирень, терек қайыңның жапырағы супротивті. -
Ботаникада туыстық тұқымдастар қатарға біріктіріледі. -
10.Жоғары сатыдағы өсімдіктердің споралары гаплоидты, ал төменгі сатыдағы өсімдіктерде диплоидты -
Силурдың соңында тұщы су қоймаларында алғашқы амфибиялар –ихтеостегидтер пайда болды. -
Буынақтылардың аяқтары көпқылтанды құрттардың параподияларынан дамыған, олар денеге буындар арқылы қозғалмалы қосылған және бірнеше буындардан тұрады. -
Сүтқоректілердің эритроциттерінде ядросы болады. Ол оттегінің сыйымдылығын арттырады. -
Губкалар- ең қарапайым көп клеткалы көп клеткалы болып табылады, бұл олардың денесінің құрылысының қарапайымдылығы мен оның жасушаларының едәуір дербестігі куәландырады -
Құстардың өкпелері кішкентай болғандықтан, газалмасу ішінара ауа қапшықтарында жүреді. -
Полиморфизм-панмиксияны шектейтін кез келген кедергілердің пайда болу құбылысы. -
Табиғи сұрыпталу – генотиптер мен гендер жиынтығын іріктеп шығару -
Барлықтіріорганизмдердіңнегізгіқұрылымдық-функционалдықбірлігі ядро болыптабылады. -
Мойыномыртқалары: атлант жәнеэпистрофейқосмекенділердепайдаболды. -
Ірі мүйізді қаралардың қарнында бактериялар мен қарапайымдар симбионтты тіршілік етеді
Тапсырма №4. Генетика есептері
№1. Адамда ауру көрінеді – орақ пішінді-жасушалық анемия. Бұл ауру қанның эритроциттері дөңгелек емес, орақ тәрізді, нәтижесінде оттегі аз тасымалданады. Орақ тәрізді-жасушалық анемия толық доминантты белгі ретінде тұқым қуалайды, және де геннің гомозиготикалық жағдайында ағзаның бала жасында өлуіне әкеледі. Отбасында ерлі-зайыптылардың екеуінде де анемия белгілері бар. Осы отбасында сау бала тууының пайыздық мүмкіндігі қандай?
№2. Адам ағзасындағы зат алмасу реакцияларын реттейтін екі ген Х-хромосомамен тіркескен және бір-бірінен 32 морганида қашықтықта орналасқан. У-хромосомада аллельді гендер жоқ. Доминантты гендер қалыпты зат алмасуды бақылайды. Әртүрлі мутагендік факторлардың әсері Х-хромосоманың осы учаскелеріндегі нуклеотидтердің тізбектілігін өзгертеді,бұл заттар синтезінде ауытқуларға және рецессивті тип бойынша тұқым қуалайтын ауруларға әкеледі. Дені сау ата-аналардан генотипінде екі мутантты гені бар ауру бала туылады. Зат алмасуы бұзылған келесі баланың туу ықтималдығын пайызбен қандай болатынын анықтаңыз?