Файл: аза тіліне тн дыбыстарды дыбыстауа арналан фонетиалы жаттыулар 1 Кішкентай озы анасыны артынан жгіріп келе жатып айайлайды м, м, ммм.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 27.04.2024
Просмотров: 10
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Р.Ж. Жаминова қазақ тілі мұғалімі
ГККП № 53 балабақшасы, Павлодар қаласы.
Қазақ тіліне тән дыбыстарды дыбыстауға арналған фонетиқалық жаттығулар
«Ә»
1 Кішкентай қозы анасының артынан жүгіріп келе жатып айқайлайды: «мә-ә-ә, мә-ә-ә, мә-мә-мә»
Ә - жіңішке дыбыс, оны ә-ә-ә-ә деп әндетуге болады. Ол сөзде де өте жұмсақ естіледі.
Ән - ән, сән-сән, мән-мән
Менің туған күніме
Әжем қуыршақ әперді,
Әкем кітап әперді,
Әсем мысық әкелді.
«І»
Кішкентай тотықұс Кеша торда отырып тұмсығымен тарсылдатып өз-өзінен қазақ тілінде сұрайды:
Кім келді? Кім? Кім? Кім?
Кеша і дыбысын өте таза, анық дыбыстайды. Егер де буында, сөзде бұл дыбыс болса, сөздің дыбысталуы өте жіңішке болады.
Ің-ің-ің кісі-кісі-кісі піл-піл-піл тіл-тіл-тіл
Қыс келді
«Ө»
Кішкентай бұзау су ішкісі келіп: «Мө-ө-ө, мө-ө-ө, мө-мө-мө» деп сұрады. Мө-мө, кө-кө, көз-көз-көз, сөз-сөз-сөз, көйлек-көйлек-көйлек
Көгілдір көктем,
Көңілді көтереді.
Көбелек гүлдерге
Көп ұшып келеді.
«Ү»
Кішкентай үкі ағаш бұтағында отырып, анасы үкіні шақырады: «ү-ү-үп, ү-ү-үп»
Кішкентай үкінің өленін бірге айтайық: ү-ү-үп, ү-ү-үп
Өлең өте жұмсақ атйылады.
Үн-үн,түн-түн, күн-күн, үкі-үкі, түлкі-түлкі
Күндей болып күліңдер,
Гүлдей болып жайнандар.
Үлкендерді қуантып
Бұлбұл болып сайрандар.
«Ұ»
Анасы баласын: Ұлым-құлыным, ұлым-құлыным. Бірге сөздерді таза, анық дыбыстайық: ұл-ұл-ұл, құс-құс-құс, құм-құм-құм
Құсты қумаңдар,
Аңды ұрмаңдар.
Табиғатты, балалар,
Аяландар, сақтандар.
«Ғ»
Кішкентай ғалым зообақта бұғыны көріп, қуанғаннан үлкен ағасына айқайлап жіберді: Аға, аға! Мынау бұғы, мынау бұғы. Ғажайып «ғ» дыбысының дыбысталуын тындап көріндерші. Дұрыс дыбыстағыларын келе ме? Ол үшін «тамағымызды шайайық». Сендер таңертен тамақтарынды шайып жатырмыз деп ойландар: ғ-ғ-ғ-ғ. Енді біздің тамағымыз таза, біз осы дыбыспен буындар мен сөздерді таза, анық айта ал
Су беремін қозыға,
Шөп беремін лағыма,
Маған қарай жүгірді-
Не беремін бұзауға?
«Ң»
Кішкентай бала оянып кетіп жылады: ің-гә, ің- гә, ің – гә. Іңкәр деген қызбала келіп уатты: дің –дің- дің. Анасы көріп, Іңкәрді мақтады. Жарайсың Іңкәр, рахмет! Кең –кең – кең, мең –мең – ме
«Қ»
Қарға орманға ұшып келіп, ағаш бұтағына отырып, жан-жағына қарап, таңырқап айқайлады: Қар-қар-қар! Қыс келді! Қыс келді! Күн суық! Күн суық! Осылай қарға ормандағы жануарларға жыл мезгілі қыс келгенін жариялады.
Қазым-қазым
Қазым-қазым қаңқылда,
Көлде жүзіп саңқылда,
Жем берейін жейсін бе?
Әлде кәмпит жейсін бе?
«Һ»
Ман-ман-ман – Асан қаһарман
Һар-һар-һар - менің атым – Гауһар
Һар-һар-һар – айбарлы айдаһар.
