O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
ISLOM KARIMOV NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT TEXNIKA UNIVERSITETI OLMALIQ FILIALI
KONCHILIK ISHI VA METALLURGIYA FAKULTETI

“KONCHILIK ISHI” KAFEDRASI
“Foydali qaazilma konlarini ochiq usulda qazib olish jarayolari” fani


Kurs loyihasi
Guruh 3ES-20 OKI
Bajardi Abdumannobov S
Qabul qildi Zuxriddinov Davron

Olmaliq 2022
Mundajira
Kirish

1. Qazib olishning kon-texnik sharoitlari.

2. Tog’ jinslarini qazib olishga tayyorlash (burg’ilash-

portlatish ishlari)

3. Tog’ jinslarini qazib-yuklash (ekskavatsiya).

4. Kon massasini tashish (transportirovka).

5. Avtomobil-buldozer otval hosil qilish.

Xulosa.

Foydalanilgan adabiyotlar.


Kirish
“Foydali qazilma konlarini ochiq usulda qazib olish jarayonlari” fanidan kurs loyihasini bajarish ma’ruza va amaliy mashg’ulotlarda o’tilgan mavzular asosida talabalarning har biriga berilgan boshlabg’ich ma’lumotlar asosida hisoblash ishlarini bajarish va nazariy ma’lumotlarni shakllantirishga qaratilgan hisoblanadi.

Kurs loyihasini bajarish quyidagi tartibda amalga oshiriladi:

1. Asosiy ishlab chiqarish jarayonlarining nazariy qismlarini shakllantirish;

2.Asosiy ishlab chiqarish jarayonlari hisoblangan: tog’ jinslarini qazib olishga tayyorlash, kon massasini qazib-yuklash, kon massasini transport qilish (tashish), qoplovchi to’g jinslari otvallarini hosil qilish kabi jarayonlarda ishlab chiqarish jarayonlarining parametrlarini hisoblash va kon-texnik ko’rsatkichlarga nisbatan solishtirish.

Kurs loyihasi talabalar tomonidan mustaqil ravishda hisoblanadi. Hisoblash ishlarini tekshirish va tushuntirish ishlarini olib borish hamda to’g’ri yo’nalsih berish ma’ruza va amaliyot o’qituvchisi tomonidan amalga oshiriladi.

Tugallangan kurs loyihasi kafedra professor-o’qituvchilari tomonidan tuzilgan mutaxassis komissiya tomonidan qabul qilinadi va tekshirilib, talaba baholanadi.

Kurs loyihasi hisoblash ishlarini tushuntirish qismi va grafik qismdan tashkil topadi.Grafik qismda har bir talabaga alohida variant asosida texnik chizmalar bo’lib, kurs loyihasining grafik qismini har bir talaba A1 farmatda topshiradi.

Hisoblash ishlarining tushuntirish qismi titul varaq, topshiriq varag’i, kirish, naariy va amaliy hisoblash natijalari xulosa, foydalanilgan adabiyotlardan tashkil topadi.

Kurs loyihasining grafik qismi quyidagi texnik chizmalardan biri sifatida qaraladi: qazib-yuklash ishlarining sxematik chizmasi, burg;ilash-portlatish ishlari chizmasi, otval hosil qilish sxematik chizmasi.

Hisoblash ishlari uchun boshlang’ich ma’lumotlar.
Hisoblash ishlarini bajarish uchun boshlang’ich ma’lumotlar sifatida quyidagi kon-texnik sharoitlar olinadi:

1. Qoplovchi tog’ jinslari qoyasimon yoki yarim qoyasimon tog’ jinslaridan tashkil topgan bo’lib professor M.M.Protodyakinovning mustahkamlik shklasi boyicha f = 12 ga teng..

2. Foydali qazilma (ruda) qoyasimon tog’ jinslaridan tashkil topgan bo’lib, professor M.M.Protodyakinovning mustahkamlik shkalasi bo’yicha f =14ga teng.

3. Tog’ jinslarini qazib olishga tayyorlash burg’ilash-portlatish ishlari yordamida amalga oshirilad. Skvazina zaryadi vertikal.

4. Qoplovchi tog’ jinslarining ( γ_в

---

_.п =1,5 t/m) va foydalai qazilmaning zichligi ( γ_п.и. =2,7 ), t/m³ .

5. Karyerning foydali qazilma bo’yicha ishlab chiqarish unumdorligi

(Q_п.и. ) =15 mln. t.

6. Joriy ochish koeffitsienti ( )=2,1 m³/t.

7. Pog’onaning balandligi (H_у),=14 m.

8. O’rtacha kon massasini tashish masofasi ( L_гр = L_пор),=2800m.

9. Karyerda foydalaniladigan transport vositasining turi- aralash usul.

10. Karyerda qabul qilingan ish grafigiga mos holda ishlab chiqarish jarayonlari ekskavator, transport moshinalari va ag’darmalar-3smena, burg’ilash mashinalari - 2 smenada tashkil etiladi.

11. Bir yildagi karyerning ish kunlari – 300 sutka.

12. Skvajina qatorlari soni (II).

Hisoblash ishlarida kerak bo’ladigan boshqa ma’lumotlar kurs loyihasi rahbari tomonidan yoki fanga oid bo’lgan adabiyotlardan olinadi.Hisoblash ishlarida foydalaniladigan emperik formulalar ham adabiyotlar va masalalarni yechish doir uslubiy ko’rsatmalardan olingan.

TOG’ JINSLARINI QAZI OLISHGA TAYYORLASH
1. Tog’ jinslarini qazib olishga tayyorlash burg’ilash-portlatish ishlari yordamida amalga oshiriladi. Pog’nalarda vertikal skvajina zaryad konstruksiyali joylashtirladi.

2. Portlovchi moddaning silishtirma sarfi (PM), q = 0,4÷0,8 kg/m³.

3. Skvajina diametrni aniqlash:

= mm
Bu yerda – pog’ona balandligi, m;

q – PM solishtirma sarfi, kg/m³;

Δ =0,7÷0,8 zayadning zichligi, t/m³.

Skvajinaning diamteri va tog’ jinslarining mustahkamlik koeffitsientiga bog’liq holda burg’ilash stanogining markasini tanlaymiz.

Jadval-1.

Ko’rsatkichlari	2СБШ-200-32	СБШ-250МНА32	СБШ-320-36
Dalota diametri mm	215,9; 244,5	244,5; 269,9	320
Skvajina chuqurligi m	32	32	36
Shtanga uzunligi m	8	10	17,5
Tog’jinslarining mustahkamligi f	5-14	12 dan yuqori	18 dan yuqori

---

4. Pog’ona ostki brovkasi bo’yicha qarshilik chizig;ini aniqlash:

=24 0,32 =8 m

Bu yerda – tanlangan burg’ilash stanoki uchun skvajina diametri СБШ-320-36

Δ – zaryad zichligi, t/m³;

q – PM ning solishtirma sarfi, kg/m³.

5. Pog’ona ostki brovkasi bo’yicha qarshilik chizig’ini quyidagi ifoda orqali tekshiriladi:

=14

=0,8 m

Bu yerda c = 2 m, pog’ona ustki brovkasidan burg’lish stanogi yurish zanjirigacha bo’lgan xavfsizlik masofasi.

α = 70⁰ – pog’ona qiyalik burchagi, ctg 70⁰=0,364.

6. Perebur chuqurligini aniqlash, m:

=0,5 = 2 m

7. Zaboyka (tiqin) uzunligi aniqlash m:

=0,6 m

8. PM zaryadi uzunligini aniqlash m:

=14+2-5=11 m

9. Skvajina chuqurligini aniqlash m:



10. Skvajina qatorlari orasidagi masofani aniqlash m:

=1,1

Bu yerda m = (0,8÷1,1) – skvajinalarni o’zaro yaqinlashish koeffitsienti.

11. Umumiy zaryad miqdorini aniqlash kg:



12. Skvajinaning solishtirma sig’imini aniqlash:

=7,85

Bu yerda: – tanlangan burg’ilash stanogiga mos holda skvajina diametric dm;

Δ – zaryad zichligi, t/m³.

13. PM umumiy miqdorini skvajinaning sig’imiga mos holda tekshiriladi:



616 =56 kg

14. Skvajinalar orasidagi masofa qisqa sekinlatib portlatishni hisobga olib quyidagicha aniqlanadi m:

---

15. Portlatilgan uyumning kengligini aniqlash m :



Bu yerda n – skvajina qatorlari soni

16. Portlatilgan uyumning balandligi skvajina qatorlari 2-3 ta bo’lganda aniqlash, m:


17. Uyumning kengligi (portlatilgandan so’ng birinchi qator skvajinadan hisoblanganda), m:



18. Portlatilgan blokning hajmini qazib-yuklash ishlarini belgilangan unumdorligini hisobga olib aniqlash, m³:

=14

Bu yerda – ekskavatorning eksplautatsion sutkal;ik unumdorligi, m³/sutka (ushbu qiymat kon massasini qazib-yuklash ishlari bo’limidan hisoblab aniqlanadi)

19. Portlatilgan blokning uzunligini aniqlash m:



20. Portlatilgan blokda burg’ilanadigan skvajinalar sonini aniqlash, dona :

= 222 dona

21. 1m zaryadlangan skvajina portlatilganda chiqadigan kon massasining hajmini aniqlash , m³

=

22. Bir yilda burg’ilanishi lozim bo’lgan skvajinalarning umumiy uzunligini aniqlash, m:

=

Bu yerda – karyerning kon massasi bo’yicha ishlab chiqarish unumdorligi, m³/yil;

???? = (1,05÷1,1) – burg’ilangan skvajinalarning yo’qotilish koeffitsienti.

Agarda karyerda qoplovchi tog’ jinslari ham, foydali qazilmalar ham qazib olishga tayyorlash bir usul bilan amalga oshirilsa u holda kon massasi ularning yig;indisi bilan ifodalanadi:





Bu yerda А_в.п. , А_п.и. – karyerning qoplovchi tog’ jinsi va foydali qazilma bo’yicha yillik ishlab chiqarish unumdorligi, m³;

k_т – joriy ochish koeffitsienti, m³/t.

23. Ishlab chiqarish unumdorligini ta’minlash uchun kerak bo’ladigan stanoklar sonini aniqlash, dona:



Bu yerda

---

= (60÷100) m/smena. – burg’ilash stanogining smenalik unumdorligi;

n_{смен.бур.} – burg’ilsh ishlari uchun ish smenalari soni.

24. Burg’ilash stanoglarining ro’yxatdagi sonini aniqlash, dona.:

=12 =14 ta

Bu yerda = 1,2 zaxira koeffitsienti.

Burg;ilash stanoglarining soni butun son sifatida olinadi.
TOG’ JINSLARINI QAZIB-YUKLASH (EKSKAVATSIYA).
Kon massasini qazib-yuklash ishlari uchun ekskavator markasini tanlash tog’ jinslarining fizik-mexanik xossalari va pog’onaning kon-texnik parametrlaridan kelib chiqqan holda 2 va 3 jadvallardan olinadi.

Jadvai-2.

Bir cho’michli mexanik kurakli ekskavatorlarning texnik xarakteristikasi

Ko’rsatkichlari	ЭКГ-8И	ЭКГ-10	ЭКГ-5А	ЭКГ-20
Cho’michining sig’imi, m3	8; 10	10; 8; 12,5	5,2; 3,2; 7	20; 16; 30
O’zi turgan gorizontdan maksimal qazish radiusi, m	12,2	12,6	9,0	14,2
Maksimal qazish radiusi, m	18,2	18,4	14,5	23,4
Maksimal yuklash radiusi, m	16,3	16,3	12,6	20,9
Maksimal qazish balandligi, m	12,5	13,5	10,3	17
Tsikl davomiyligi, sekund	26	26	23	30

---

Смотрите также файлы

• Курсовая работа по курсу математическая экономика.docx

• Рекомендации по состовлению распорядка дня на основе горманальных маркеров.docx

• 2. Что называется определителем поверхности Необходимая и достаточная совокупность независимых условий, однозначно задающих поверхность. 3.pdf

• Вфывфщшыпашщорщшыгфварфышзгрвшгфыытирапаыафщытрвшгйфцрвзгш98рфыитвшгаотивышгнаитгосвидшгуциа8шгнщци.docx

• Технология производства простокваши.pptx