Файл: 1868 жылдан 1869 жыла дейiн созылды Ктерiлiс ктпеген жерден бр ете алып Ендi кiмет билiгi мсылмандарды.docx

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 04.02.2024

Просмотров: 24

Скачиваний: 0

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.

1868 жылдан 1869 жылға дейiн созылды

Көтерiлiс күтпеген жерден бұрқ ете қалып
Ендi үкiмет билiгi мұсылмандардың

Уфа губерниясындағы дiни басшылығына қолқа салды
Әуелi Орал облысында басталған толқу бiрте-бiрте көршiлес

Торғай облысын да қамтыды
Қазақтардың 600-700 адамнан тұратын жасақтары ауыл-ауылды аралап

Патша үкiметiнiң әкiмшiлiгiне бағынбауға, басқарудың жаңа тәртiбiнен бас тартуға шақырды
1868 жылдың мамырында қазақтар Жамансай деген жерде

фон Штемпельдiң құрамында 200 солдаты бар жаяу әскер ротасына шабуыл жасады
Жамансай жерінде 20 мың қазақтар фон Штемпельдің әскерін қоршады

7 күн бойы
Юрковский бастаған жазалаушы әскер

Орынбор шегара шебiне шегiнiп кеттi
1868 жылғы маусымның бас кезiнде

Орал облысындағы көтерiлiс өзiнiң шырқау шегiне жеттi
Қарапайым көшпелi халықтың ашу-ызасы

Жергiлiктi ақсүйектерге де қарсы бағытталды
Жаңа ереженi қабылдауға келiсiм берген ақсүйектердiң ауылдарына

Шабуыл ұйымдастырылды

Торғай мен Орал облыстарындағы көтерiлiстiң кеңiнен өрiстеуi

Патшалық Ресейдiң жергiлiктi әкiмшiлiктерiн ғана емес, оның орталық үкiметiнiң де мазасын кетiрiп, үрейiн ұшырды
Көтерілісті аяусыз басып тастау үшiн патша үкiметi жазалаушы әскер жiбердi

Петербургтен, Мәскеуден, Харьковтан және Қазаннан жалпы саны 5 мыңға солдаты бар
подполковникРукин мен Веревкин бастаған жазалаушы әскерлер жойқын қимыл көрсеттi.

Орал облысында
Маңғыстау түбегiндегi адайларда жер мәселесi қатты шиеленiсiп кеттi

Жаңа ереже енгiзiлгеннен кейiн
Бозашы деген жерде

Досан Тәжiұлы, Иса Тiленбайұлы 200-ге жуық қарулы қол жинады, кескiлескен шайқас басталып кеттi

Сарытау шығанағында тартып алынған қайықтардан қазақтар өздерiнше флотилия құрып

Александровск фортын қоршауға қатысты
Көтерiлiске қатысушылардың саны

10 мың адамға жеттi
1870 жылдың сәуiрінде көтерiлiсшiлер

Александровск форты мен Николаев станицасына шабуыл жасады. Олар форттың маягын өртедi және Нижнее бекiнiсiн қиратты.
Патша үкiметi Хиуа хандығына қарсы шабуыл жасау мақсатымен

өз әскерiн Красноводск төңiрегiне шоғырландыра бастады

Маңғыстаудағы көтерiлiс орталығы олардың ту сыртында қалды

Ондағы көтерiлiстi басу Кавказдағы аймақтың бастығына жүктелдi
Мамыр айының аяқ кезiнде

Кавказдан Маңғыстауға әскер күшi жеткiзiлдi.
1873 жылы

Адайлардың кезектi жаңа көтерiлiсi бұрқ ете түстi. Бұл көтеріліс те жеңіліске ұшырады

Кавказ әскери әкiмшiлiгi

Маңғыстауда қалған 8 мың үйден түтiн салығын және басқа да алымдарды - барлығы 58 мыңдай сомды жинап алды
адайлар контрибуция төлеуге мәжбүр болды

90 мың қой мөлшерiнде
Торғай облысының өзiнен ғана

1880 жылы 500 адам, ал 1890 жылы 3 мыңға жуық адам жер аударылды

1870 жылдың желтоқсанында

Көтерiлiстiң басшылары ағайын-туыс жақтастарымен Хиуа хандығының аумағына өтiп кеттi

Сұлтан Ханғали Арыстанұлы

Бастаған 57 мыңға жуық қазақ Хиуа хандығының аумағына өтiп кеттi
1892 жылдан 1901 жылға дейiн бiр ғана

Жетiсу жерiндегi орыс шаруаларына 9 мыңнан астам мылтық берiлдi
19 ғасырдың соңында патша үкiметi Қазақстанда құпия мәлiметтер жинап тұратын жалдамалы агенттер тобын құрды
Халық арасында жаңа толқулар туып кетедi деген қауiппен, олардың алдын алу үшiн

1882 жылы

Жаңа аумақтық құрылымның орталығы Омбы қаласы болды.
ü Орал және Торғай облыстары

тiкелей Iшкi iстер министрлiгiне бағындырылды.
ü ХIХ ғасырдың 80-90-жылдарындағы әкiмшiлiк реформалар

Қазақстанда отаршылдық билiктiң рөлiн күшейттi.
Ресей сот жүйесiнiң енгiзiлуi:
Генерал-губернаторға саяси тұрғыдан сенiмсiз қазақтарды

әкiмшiлiк жаза ретiнде жер аударып жiберуге толық құқық берiлдi.

Iрi қалаларда

полиция басқармалары құрылды.
ü Ресейдiң еуропалық бөлiгiнен шаруаларды Қазақстан жерiне жаппай қоныс аударту iсiн ретке келтiру мақсатымен

Қоныс аударту басқармалары құрылды.
ü Түтiн салығының мөлшерi артты

4 сомға дейiн
ü ХIХ ғасырдың 80-90-жылдарындағы әкiмшiлiк реформаларын жүзеге асырудың одан әрi жалғасуы

қазақ өлкесiн Ресей империясының отар ретiндегi шет аймағына түпкiлiктi айналдырды.
шаруа бастығы деген жаңа лауазым енгiзi

лдi.

Олар мәртебесi жағынан қазақтың болыстарынан жоғары тұрды.
Контрибуция –

соғыста жеңген жақтың жеңiлген жақтан соғыс шығындарын өндiрiп алу жөнiнде салатын салығы.
Шаруа бастығы –

лауазымды әкiмшiлiк қызмет. Ол Қазақстанға 1902 жылы енгiзiлдi. Ондағы мақсат Ресейден қоныс аударып келген орыс шаруаларын, сондай-ақ жергiлiктi қазақтарды басқару болатын
Дала генерал-губернаторлығы құрылды. Оның құрамына

Қазақстанның Ақмола, Семей, Жетісу облыстары түгел кiрдi