Файл: ЖАа байланыстырушы материалдарды олдана отырып, темір кені шекемтастарын дайындауа арналан технологияларды зерттеу жне зірлеу.docx
Добавлен: 17.03.2024
Просмотров: 94
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
, оның 0,2-ден 3,0%-ға дейін өзгеруі тұтқырлықтың алты есе артуына (9,2-ден 57,0 мПа*с), сонымен қатар уақыттың ұлғаюына әкеледі. толық еріту 7 минуттан 17 минутқа дейін.
Кесте 5. Органикалық байланыстырғыш ерітіндінің түзілу кинетикасы.
Бентонит суспензиясының тұтқырлығы да уақыт өте келе артады.
Бентониттің 10% суспензиясының тұтқырлығының уақыт бойынша өзгеруі туралы, сондай-ақ органикалық байланыстырушы ерітінділер үшін эксперименттік мәліметтер Y = A ln(τ) + B түріндегі функциямен қанағаттанарлық сипатталған. Грек кенінен бентониттің қасиеттерін зерттеу кезінде коэффициенттердің келесі мәндері алынды: A = 1,35±0,29; B = 22,72±0,73. Корреляциялық тәуелділік айтарлықтай, К корреляция коэффициенті 0,85 (Ккрит = 0,44). Тұтқырлығы максимумның 90% тең болатын суспензия түзілу уақыты шамамен 19 минутты құрайды.
Тамшы ылғалдандыратын ядролардың пайда болуы шихтадағы ылғалдың таралу процестерінен бұрын жүреді. Тұтқырларды қолдану кезіндегі су манжетінің пайда болуының бөлшектер аралық контактілерге әсері сұйықтықтың (кеуекті ерітіндінің) бөлшектердің бетіне таралуын қамтамасыз ететін сулау күштерінің қатынасымен анықталады. сұйықтықтың қозғалысына кедергі келтіретін тұтқыр күштер.
Тұтқыр ерітінділердің түйірленетін материалдың бетімен әрекеттесуі жылтыратылған пластина түріндегі табиғи магнетиттің бетіне калибрленген тамшы көлемін (0,3 мл) тарату арқылы зерттелді (6-кесте).
Кесте 6. Магнетит концентратының байланыстырғыш бөлшектерінің ерітінділерінің сулану қабілетінің сипаттамасы.
Магнетиттік негізге ерітіндінің түсу ауданы бойынша есептелетін манжеттің өлшемі бентонит ерітіндісімен салыстырғанда (тұтқырлығы - 30 мПа * с) 35,19 мм су үшін (ең аз тұтқыр кедергі) 38,47 мм2 құрайды. Беттік-белсенді компонент болып табылатын полиакриламид ерітінділерін пайдалану ылғалдың таралу үлгісін өзгертеді (Сурет 7).
Ерітіндідегі полиакриламид концентрациясының жоғарылауы, негізінен, манжет ұзындығының 63,85 мм2-ге дейін бір мезгілде ұлғаюымен фазааралық керілуге (кинетикалық тұрғыдан күрделірек) әсер етумен бірге жүреді. Бұл концентрат бөлшектерінің тұтқыр ерітіндімен жақсырақ сулануын көрсетеді, бұл негізінен шихта ылғалдылығының әрекетін анықтайды [11].
Сурет – 7. Магнетиттің жылтыратылған бетіндегі су тамшылары (сол жақта) және органикалық байланыстырғыш ерітінді (оң жақта)
Полиакриламидтің сулы ерітіндіден 0,2% ерітіндісіне өту кезінде манжет ұзындығының салыстырмалы өзгеруі 10% құрады. Манжеттің ұзындығының ұлғаюына жанашырлықпен шикі шекемтастардың күші 10% -ға артты (8-сурет). Ұқсас әсер. кокс өндірісінің ағынды сулары ретінде пайдаланылатын беттік-белсенді заттарды қолдану арқылы агломерациялық қоспаларды түйіршіктеу кезінде бұрын атап өтілді. Ерітінді концентрациясының одан әрі жоғарылауы (1%-дан жоғары) тұтқыр күштердің әсерінен манжетаның ұзындығының ұлғаюына әкелмейді.
Осылайша, ісінуден кейін шихтада үлкен көлемдік үлесі бар бентониттен айырмашылығы, органикалық байланыстырғыш ерітіндінің түзілуі арқылы таралады. Органикалық байланыстырғыш ерітіндінің түзілуі концентрат бөлшектерінің сулануын және ылғалдың біркелкі таралуын жақсартады. Органикалық байланыстырғышты қолдану шихта көлемінде ылғалдың оңтайлы таралуына қол жеткізу үшін ерітіндінің концентрациясын белгілі (өте тар) шектерде және түйіршіктеу алдында шихтаның әсер ету уақытын қажет етеді [12].
Түйіршіктеу кезінде шекемтастың (эмбрионның) қалыптасу механизмі.
Шекемтастарды өндіруге арналған дисперсті орталарда түйіршіктену орталықтары болып табылатын ядролар ылғалдылығы жоғары флуктуациялық көлемдер болып табылады.
Бентонитті қолдану арқылы жасалған түйіршіктерде жоғары ылғалдылықтың мұндай көлемі ылғалды белсенді түрде сіңіретін бентонит бөлшектерінің локализациясы аймақтарымен шектеледі. Бұл болжамды ядролар санының (фракция 5...8 мм) бентонит шығынына тәуелділігі растайды (9-сурет). Бентонит шығынының 4 кг/т дейін ұлғаюы флуктуациялық көлемдер санының ұлғаюына және соның салдарынан зарядтың бірлік көлеміне шаққандағы ядролардың шығымының 18-ден 31%-ға дейін артуына әкеледі. Бұл жағдайда бентониттің ісінуінен (15...20 есе) қалыптасқан эмбрионның тұрақтылығы бөлшектер арасындағы механикалық контактілердің өсуімен қамтамасыз етіледі (10.а-сурет).
Сурет 8 – Шикі шекемтастардың күші
Органикалық байланыстырғышпен зарядтардың түйіршіктенуі кезінде ядролардың тұрақтылығына байланысты қол жеткізіледі. материалдың негізгі бөлігінде полимер молекулаларының тізбектерінің таралуынан түзілетін кеңістіктік коагуляция құрылымы. Бұл құрылымның қалыптасуы қаңқалық құрылыммен және руда бөлшектерінің полиакриламидті молекулалармен нүктелік байланыстарымен қамтамасыз етілген байланыстырғыш ерітінділердің тұтқырлығы және кептіруден кейінгі шекемтастардың беріктігі туралы мәліметтермен расталады (8-сурет).
Органикалық байланыстырғышты тұтынудың артуына байланысты ядролардың тұрақтылығының артуы (кеңістіктік коагуляция құрылымының тығыздығы) ядролар шығымының жоғарылауымен бірге жүреді (фракция: 5...8 мм) (9-сурет).
Сурет 9 – Шикі шекемтастардың гранулометриялық құрамы
Органикалық байланыстырғыш шығынының 0,2 кг/г дейін артуы (кеуек ерітіндісінің тұтқырлығының бір мезгілде 1,0-ден 9,2 мПа*с-қа дейін жоғарылауымен) ядролар шығымының 18-ден 38%-ға дейін артуына және азаюына әкеледі. жасыл шекемтастардың эквивалентті диаметрі 14,0-ден 12,9 мм-ге дейін.
Салыстырғанда. бентонит, органикалық байланыстырғышты қолдану, суланудың жақсаруына және сәйкесінше, шихтада біркелкі таралуына байланысты, бөлшектердің біркелкі таралуының қалыптасуына ықпал етеді (11-сурет). Бұл жағдайда органикалық байланыстырғышпен шекемтастардың қолайлы фракцияларының (8...16 мм) жалпы шығымы 98,7%, ал бентонитпен 93,2% жетеді.
Жоғарыда келтірілген фактілерге сәйкес құрамында бентонит немесе органикалық байланыстырғыш бар қоспалардан ядролардың түзілу процесін келесі түрде көрсетуге болады. Уақыттың бастапқы моментінде (10.Ia және 10.Ib-сурет) құрамында кен бөлшектері де, байланыстырғыш бөлшектер де бар зарядтың бос көлемдері болады. Шихтаны араластыруға және түйіршіктеушіге тасымалдауға қажетті уақыттың өтуімен байланыстырғыш шихтаның ылғалдылығымен бір мезгілде бентониттің ісінуі (10.Іа-сурет) және органикалық байланыстырғыш ерітіндінің түзілуімен әрекеттеседі (10-сурет). Бұл жағдайда шихтада бентониттің таралуы оның айтарлықтай көлемдік концентрациясымен, ал органикалық байланыстырушы кен бөлшектерінің бетіне қатысты жоғары сулану қабілеті бар жоғары қозғалмалы ерітіндінің түзілуімен қамтамасыз етіледі. Түйіршіктеу процесінде механикалық жүктемелер нәтижесінде шихта көптеген жеке көлемдерге бөлінеді, олардың тығыздалуы және осылайша шекемтастардың (эмбриондардың) түзілуі (10.IIIа және 10.IIIб-сурет), оларда әр түрлі болады. құрылымдары мен қасиеттері.
Сурет 10. Коагуляция құрылымының қалыптасуы
I – бос ылғалдың шихтасының көлемінің күйі;II – түйіршіктеудің бастапқы сәтіндегі шихта көлемінің күйі;III – түйіршіктенуден кейінгі шихтаның (шекемтастардың) көлемінің күйі;
а – бентонитпен заряд б – органикалық байланыстырғышпен заряд;
1 - темір кені концентратының бөлшектері: 2 - бастапқы бентониттің бөлшектері; 3 - ылғалдылықты зарядтау; 4 - ісінген бентониттің бір бөлігі: 5 - еріген полиакриламидтің бір бөлігі:
6 – бастапқы құрғақ органикалық байланыстырғыштың бөлшектері.
Сурет 11. Шикі шекемтастардың фракциялық құрамы
Шикі шекемтастардың беріктігі.
Шикі шекемтастардың әсер ету күші екі түрдегі байланыстырғыштарды тұтынудың жоғарылауымен артады. Бентонит шығынын 4 кг/т дейін арттыру тамшылар санының 2,3-тен 2,5 есеге дейін, ал органикалық байланыстырғышты 0,2 кг/т дейін ұлғайту шекемтастардың түсуін 2,7 есеге дейін арттырады.
Сығылу арқылы деформациялау кезінде органикалық байланыстырғышпен (0,2 кг/т) және бентонитпен (4 кг/г) өңделмеген шекемтастардың беріктігі бірдей деңгейде -1,1...1,2.
Шекемтастарды бентонитпен және органикалық байланыстырғышпен қатайту механизміндегі айырмашылық (бірінші жағдайда қатайту байланыстырғыштың жоғары көлемді концентрациясында үлкен ұзындықтағы механикалық контактілердің пайда болуымен, екіншіден, қаңқалық молекулалық құрылыммен қамтамасыз етіледі руда бөлшектерімен нүктелік контактілер) кептірілген шекемтастардың беріктігіне әсер етеді: органикалық байланыстырғышы бар түйіршіктер кептіру кезінде іс жүзінде қатып қалмайды (9-сурет).
3.3 Шикі шекемтастардың құрылымы
Органикалық байланыстырғыштың жасыл түйіршік құрылымына әсері байланыстырғышсыз алынған жасыл шекемтастармен, сонымен қатар құрамында бентонит немесе әктас бар шекемтастармен салыстырғанда зерттелді. Келесі құрамдағы шихталардан алынған шикі шекемтастардың төрт түрі зерттелді:
- №1 шихта: концентрат,
- №2 шихта: концентрат - + әктас (40 кг/тконц);
- №3 шихта: концентрат + бентонит (4 кг/тконц):
- №4 шихта; концентрат + органикалық байланыстырғыш (0,2 кг/тконц).
7-кестеде механикалық қоспалардың тығыздығының аддитивтік қасиетін ескере отырып орындалған құрғақ қоспалардың тығыздықтарын есептеу және диаметрі 14 мм құрғақ шекемтастардың кеуектілігін тәжірибе жүзінде анықтау нәтижелері келтірілген [13].
Кесте 7. Әртүрлі құрамдағы шекемтастардың кеуектілігі.
Ең аз кеуектілік тек концентраттан алынған шекемтастарға тән. Концентратқа әртүрлі материалдарды қосқанда шихтаның тығыздығы төмендейді, шекемтастардың кеуектілігі артады. Шекемтастардың кеуектілігінің байқалатын өзгеруі шихта тығыздығының төмендеуіне пропорционалды емес. Шихтаның құрамына байланысты салыстырмалы тығыздық 0,1...3,4% өзгереді. Бұл жағдайда шекемтастардың кеуектілігі 30...50% өзгереді.
Кесте 5. Органикалық байланыстырғыш ерітіндінің түзілу кинетикасы.
| Ерітінді концентрациясы, %. | Үлгі параметрлері | Корреляция коэффициенті, R | Еріту уақыты, мин | |
| А | В | |||
| 0,2 | 0,42±0,01 | 7,61±0,12 | 0,70 | 7 |
| 1,0 | 0,48±0,01 | 12,36±0,21 | 0,63 | 10 |
| 3,0 | 5,28±0,09 | 35,64±0,34 | 0,82 | 17 |
Бентонит суспензиясының тұтқырлығы да уақыт өте келе артады.
Бентониттің 10% суспензиясының тұтқырлығының уақыт бойынша өзгеруі туралы, сондай-ақ органикалық байланыстырушы ерітінділер үшін эксперименттік мәліметтер Y = A ln(τ) + B түріндегі функциямен қанағаттанарлық сипатталған. Грек кенінен бентониттің қасиеттерін зерттеу кезінде коэффициенттердің келесі мәндері алынды: A = 1,35±0,29; B = 22,72±0,73. Корреляциялық тәуелділік айтарлықтай, К корреляция коэффициенті 0,85 (Ккрит = 0,44). Тұтқырлығы максимумның 90% тең болатын суспензия түзілу уақыты шамамен 19 минутты құрайды.
Тамшы ылғалдандыратын ядролардың пайда болуы шихтадағы ылғалдың таралу процестерінен бұрын жүреді. Тұтқырларды қолдану кезіндегі су манжетінің пайда болуының бөлшектер аралық контактілерге әсері сұйықтықтың (кеуекті ерітіндінің) бөлшектердің бетіне таралуын қамтамасыз ететін сулау күштерінің қатынасымен анықталады. сұйықтықтың қозғалысына кедергі келтіретін тұтқыр күштер.
Тұтқыр ерітінділердің түйірленетін материалдың бетімен әрекеттесуі жылтыратылған пластина түріндегі табиғи магнетиттің бетіне калибрленген тамшы көлемін (0,3 мл) тарату арқылы зерттелді (6-кесте).
Кесте 6. Магнетит концентратының байланыстырғыш бөлшектерінің ерітінділерінің сулану қабілетінің сипаттамасы.
| Тамшылар құрамы | Тамшылар аймағы, мм2 |
| Дистилденген су | 38,47 ±0,92 |
| Бентониттің кеуекті ерітіндісі (4 кг/т) | 35,19 ±1,78 |
| 0,2% органикалық байланыстырғыш ерітінді | 43,04 ±2,64 |
| 1,0% органикалық байланыстырғыш ерітінді | 63,85 ±4,72 |
| 3,0 % органикалық байланыстырғыш ерітінді | 38,73 ±3,68 |
Магнетиттік негізге ерітіндінің түсу ауданы бойынша есептелетін манжеттің өлшемі бентонит ерітіндісімен салыстырғанда (тұтқырлығы - 30 мПа * с) 35,19 мм су үшін (ең аз тұтқыр кедергі) 38,47 мм2 құрайды. Беттік-белсенді компонент болып табылатын полиакриламид ерітінділерін пайдалану ылғалдың таралу үлгісін өзгертеді (Сурет 7).
Ерітіндідегі полиакриламид концентрациясының жоғарылауы, негізінен, манжет ұзындығының 63,85 мм2-ге дейін бір мезгілде ұлғаюымен фазааралық керілуге (кинетикалық тұрғыдан күрделірек) әсер етумен бірге жүреді. Бұл концентрат бөлшектерінің тұтқыр ерітіндімен жақсырақ сулануын көрсетеді, бұл негізінен шихта ылғалдылығының әрекетін анықтайды [11].
Сурет – 7. Магнетиттің жылтыратылған бетіндегі су тамшылары (сол жақта) және органикалық байланыстырғыш ерітінді (оң жақта)
Полиакриламидтің сулы ерітіндіден 0,2% ерітіндісіне өту кезінде манжет ұзындығының салыстырмалы өзгеруі 10% құрады. Манжеттің ұзындығының ұлғаюына жанашырлықпен шикі шекемтастардың күші 10% -ға артты (8-сурет). Ұқсас әсер. кокс өндірісінің ағынды сулары ретінде пайдаланылатын беттік-белсенді заттарды қолдану арқылы агломерациялық қоспаларды түйіршіктеу кезінде бұрын атап өтілді. Ерітінді концентрациясының одан әрі жоғарылауы (1%-дан жоғары) тұтқыр күштердің әсерінен манжетаның ұзындығының ұлғаюына әкелмейді.
Осылайша, ісінуден кейін шихтада үлкен көлемдік үлесі бар бентониттен айырмашылығы, органикалық байланыстырғыш ерітіндінің түзілуі арқылы таралады. Органикалық байланыстырғыш ерітіндінің түзілуі концентрат бөлшектерінің сулануын және ылғалдың біркелкі таралуын жақсартады. Органикалық байланыстырғышты қолдану шихта көлемінде ылғалдың оңтайлы таралуына қол жеткізу үшін ерітіндінің концентрациясын белгілі (өте тар) шектерде және түйіршіктеу алдында шихтаның әсер ету уақытын қажет етеді [12].
Түйіршіктеу кезінде шекемтастың (эмбрионның) қалыптасу механизмі.
Шекемтастарды өндіруге арналған дисперсті орталарда түйіршіктену орталықтары болып табылатын ядролар ылғалдылығы жоғары флуктуациялық көлемдер болып табылады.
Бентонитті қолдану арқылы жасалған түйіршіктерде жоғары ылғалдылықтың мұндай көлемі ылғалды белсенді түрде сіңіретін бентонит бөлшектерінің локализациясы аймақтарымен шектеледі. Бұл болжамды ядролар санының (фракция 5...8 мм) бентонит шығынына тәуелділігі растайды (9-сурет). Бентонит шығынының 4 кг/т дейін ұлғаюы флуктуациялық көлемдер санының ұлғаюына және соның салдарынан зарядтың бірлік көлеміне шаққандағы ядролардың шығымының 18-ден 31%-ға дейін артуына әкеледі. Бұл жағдайда бентониттің ісінуінен (15...20 есе) қалыптасқан эмбрионның тұрақтылығы бөлшектер арасындағы механикалық контактілердің өсуімен қамтамасыз етіледі (10.а-сурет).
Сурет 8 – Шикі шекемтастардың күші
Органикалық байланыстырғышпен зарядтардың түйіршіктенуі кезінде ядролардың тұрақтылығына байланысты қол жеткізіледі. материалдың негізгі бөлігінде полимер молекулаларының тізбектерінің таралуынан түзілетін кеңістіктік коагуляция құрылымы. Бұл құрылымның қалыптасуы қаңқалық құрылыммен және руда бөлшектерінің полиакриламидті молекулалармен нүктелік байланыстарымен қамтамасыз етілген байланыстырғыш ерітінділердің тұтқырлығы және кептіруден кейінгі шекемтастардың беріктігі туралы мәліметтермен расталады (8-сурет).
Органикалық байланыстырғышты тұтынудың артуына байланысты ядролардың тұрақтылығының артуы (кеңістіктік коагуляция құрылымының тығыздығы) ядролар шығымының жоғарылауымен бірге жүреді (фракция: 5...8 мм) (9-сурет).
Сурет 9 – Шикі шекемтастардың гранулометриялық құрамы
Органикалық байланыстырғыш шығынының 0,2 кг/г дейін артуы (кеуек ерітіндісінің тұтқырлығының бір мезгілде 1,0-ден 9,2 мПа*с-қа дейін жоғарылауымен) ядролар шығымының 18-ден 38%-ға дейін артуына және азаюына әкеледі. жасыл шекемтастардың эквивалентті диаметрі 14,0-ден 12,9 мм-ге дейін.
Салыстырғанда. бентонит, органикалық байланыстырғышты қолдану, суланудың жақсаруына және сәйкесінше, шихтада біркелкі таралуына байланысты, бөлшектердің біркелкі таралуының қалыптасуына ықпал етеді (11-сурет). Бұл жағдайда органикалық байланыстырғышпен шекемтастардың қолайлы фракцияларының (8...16 мм) жалпы шығымы 98,7%, ал бентонитпен 93,2% жетеді.
Жоғарыда келтірілген фактілерге сәйкес құрамында бентонит немесе органикалық байланыстырғыш бар қоспалардан ядролардың түзілу процесін келесі түрде көрсетуге болады. Уақыттың бастапқы моментінде (10.Ia және 10.Ib-сурет) құрамында кен бөлшектері де, байланыстырғыш бөлшектер де бар зарядтың бос көлемдері болады. Шихтаны араластыруға және түйіршіктеушіге тасымалдауға қажетті уақыттың өтуімен байланыстырғыш шихтаның ылғалдылығымен бір мезгілде бентониттің ісінуі (10.Іа-сурет) және органикалық байланыстырғыш ерітіндінің түзілуімен әрекеттеседі (10-сурет). Бұл жағдайда шихтада бентониттің таралуы оның айтарлықтай көлемдік концентрациясымен, ал органикалық байланыстырушы кен бөлшектерінің бетіне қатысты жоғары сулану қабілеті бар жоғары қозғалмалы ерітіндінің түзілуімен қамтамасыз етіледі. Түйіршіктеу процесінде механикалық жүктемелер нәтижесінде шихта көптеген жеке көлемдерге бөлінеді, олардың тығыздалуы және осылайша шекемтастардың (эмбриондардың) түзілуі (10.IIIа және 10.IIIб-сурет), оларда әр түрлі болады. құрылымдары мен қасиеттері.
Сурет 10. Коагуляция құрылымының қалыптасуы
I – бос ылғалдың шихтасының көлемінің күйі;II – түйіршіктеудің бастапқы сәтіндегі шихта көлемінің күйі;III – түйіршіктенуден кейінгі шихтаның (шекемтастардың) көлемінің күйі;
а – бентонитпен заряд б – органикалық байланыстырғышпен заряд;
1 - темір кені концентратының бөлшектері: 2 - бастапқы бентониттің бөлшектері; 3 - ылғалдылықты зарядтау; 4 - ісінген бентониттің бір бөлігі: 5 - еріген полиакриламидтің бір бөлігі:
6 – бастапқы құрғақ органикалық байланыстырғыштың бөлшектері.
Сурет 11. Шикі шекемтастардың фракциялық құрамы
Шикі шекемтастардың беріктігі.
Шикі шекемтастардың әсер ету күші екі түрдегі байланыстырғыштарды тұтынудың жоғарылауымен артады. Бентонит шығынын 4 кг/т дейін арттыру тамшылар санының 2,3-тен 2,5 есеге дейін, ал органикалық байланыстырғышты 0,2 кг/т дейін ұлғайту шекемтастардың түсуін 2,7 есеге дейін арттырады.
Сығылу арқылы деформациялау кезінде органикалық байланыстырғышпен (0,2 кг/т) және бентонитпен (4 кг/г) өңделмеген шекемтастардың беріктігі бірдей деңгейде -1,1...1,2.
Шекемтастарды бентонитпен және органикалық байланыстырғышпен қатайту механизміндегі айырмашылық (бірінші жағдайда қатайту байланыстырғыштың жоғары көлемді концентрациясында үлкен ұзындықтағы механикалық контактілердің пайда болуымен, екіншіден, қаңқалық молекулалық құрылыммен қамтамасыз етіледі руда бөлшектерімен нүктелік контактілер) кептірілген шекемтастардың беріктігіне әсер етеді: органикалық байланыстырғышы бар түйіршіктер кептіру кезінде іс жүзінде қатып қалмайды (9-сурет).
3.3 Шикі шекемтастардың құрылымы
Органикалық байланыстырғыштың жасыл түйіршік құрылымына әсері байланыстырғышсыз алынған жасыл шекемтастармен, сонымен қатар құрамында бентонит немесе әктас бар шекемтастармен салыстырғанда зерттелді. Келесі құрамдағы шихталардан алынған шикі шекемтастардың төрт түрі зерттелді:
- №1 шихта: концентрат,
- №2 шихта: концентрат - + әктас (40 кг/тконц);
- №3 шихта: концентрат + бентонит (4 кг/тконц):
- №4 шихта; концентрат + органикалық байланыстырғыш (0,2 кг/тконц).
7-кестеде механикалық қоспалардың тығыздығының аддитивтік қасиетін ескере отырып орындалған құрғақ қоспалардың тығыздықтарын есептеу және диаметрі 14 мм құрғақ шекемтастардың кеуектілігін тәжірибе жүзінде анықтау нәтижелері келтірілген [13].
Кесте 7. Әртүрлі құрамдағы шекемтастардың кеуектілігі.
| № | Қоспа | Құрғақ шихта қоспасының тығыздығы | Кептірілген шекемтастардың тығыздығы | Құрғақ шекемтастардың кеуектілігі | ||||
| Түрі | кг/тконц | абс., г/см3 | отн2 % | абс., г/см3 | отн3 % | абс., г/см3 | отн4 % | |
| 1 | Қоспасыз | - | 5,200 | 100.0 | 3,88 | 100 | 25.4 | 100 |
| 2 | Әктас | 40,0 | 5,021 | 96,6 | 3.36 | 87 | 33,2 | 130 |
| 3 | Бентонит | 4,0 | 5,179 | 99.6 | 3.47 | 89 | 33,1 | 130 |
| 4 | Органикалық байланыст. | 0,2 | 5,195 | 99,9 | 3,22 | 83 | 37,9 | 149 |
Ең аз кеуектілік тек концентраттан алынған шекемтастарға тән. Концентратқа әртүрлі материалдарды қосқанда шихтаның тығыздығы төмендейді, шекемтастардың кеуектілігі артады. Шекемтастардың кеуектілігінің байқалатын өзгеруі шихта тығыздығының төмендеуіне пропорционалды емес. Шихтаның құрамына байланысты салыстырмалы тығыздық 0,1...3,4% өзгереді. Бұл жағдайда шекемтастардың кеуектілігі 30...50% өзгереді.