Файл: Ньютонны бірінші заы. Материалды денелерді инерциялы заы. Кш. Масса.docx

Скачать файл (5,00Мб)

Заказать решение

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 17.03.2024

Просмотров: 8

Скачиваний: 0

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.

СОДЕРЖАНИЕ

Теоремалар

Массалар центрі

Теоремалар

Механикалық жүйенің массаларының центрі

Бұнда электр сыйымдылық қосылады:

C_жалпы = C₁ + C₂

Яғни екі конденсаторларды тізбектей жалғағанда олардың жалпы электр сыйымдылығы бұл конденсаторлардың электр сыйымдылықтарының қосындысына тең.

Конденсаторларды параллель жалғау дегеніміз осы:

Параллель жалғағанда желінің жалпы сыйымдылығы былай анықталады:

1/C_жалпы = 1/C₁ + 1/C₂

36 км/сағ жылдамдықпен келе жатқан темір жол құрамы күрт тежеледі. Цистернадағы спирттің температурасының қаншаға көтерілгенің анықтау керек. с_с =2,43*10³Дж/(кг*К) деп алу керек.

Нүкте радиусы R=20см шеңбердің бойымен а_t=5 м/сек² тұрақты тангенциаль үдеумен қозғалады.Қозғалыс басынан қанша уақыттан кейін нүктенің нормаль үдеуі а_n: 1) тангенциаль үдеуге тең болады, 2) тангенциаль үдеуден екі есе үлкен болады?

Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті

Физика және математика кафедрасы

5В070100-Биотехнология, 5В060800-Экология

Физика пәнінен қортынды тексеру үшін:

№ 10 Емтихан билеті

Механикалық жұмыс. Қуат.

Термодинамика. Термодинамика бастамалары.

Термодинамика – энергиялардың бір-біріне айналу заңы туралы ғылым. Сонымен қатар денелердің әр түрлі қасиеттерін және зат күйінің өзгерістерін зерттеумен шұғылданады. Термодинамика - табиғат құбылыстарының микроскопиялық қасиеттерін ескермей – макроскопиялық қасиеттерін зерттейді. Құбылыстарды ол тәжірибелерден қорытылып шығарылған бірнеше заңдарға (бастамаларға) сүйене отырып қарастырады.

Термодинамика негіздерінде оның 2-бастамасы жатады.

1. – Бастама энергияның бір түрден басқа түрлеріне айналғанында басталатын сандық қатынастарды тағайындайды.

2. – Бастама осы энергия айналымдары қай жағдайда жүзеге асатынын, яғни процесстердің қай бағытта өту мүмкін екендігін анықтайды.

Электр қозғаушы күш (ЭҚК)

20м/с жылдамдықпен магнит өрісі күш сызықтарына перпендикуляр бағытта қозғаушы 0,5 Кл . зарядқа әсер етуші күш 10 Н-ға тең.Магнит өріс индукциясы неге тең?

Бірінші жуықтауда сутегі атомындағы электрон дөңгелек орбитаның бойымен тұрақты жылдамдықпен қозғалады деп алуға болады. Ядроның айналасындағы электронның айналуының бұрыштық жылдамдығы мен оның нормаль үдеуін табу керек. Орбитаның радиусын r=0,5·10^-10 м және бұл орбитадағы электронның жылдамдығын 2,2·10⁶ м/сек деп аламыз.

Механикалық жүйелердегі энергияның сақталу заңы. Консервативтік және диссипативтік жүйелер.

Диссипативті жүйе (немесе диссипативті құрылым, лат. dissipatio — "тарату, жою") - термодинамикалық тепе-теңдіктен алыс жұмыс істейтін ашық жүйе. Басқаша айтқанда, бұл сырттан келетін энергияның диссипациясы (дисперсиясы) жағдайында тепе-теңдік емес ортада пайда болатын тұрақты күй.

Консервативті жүйе (лат. conservo-мен сақтаймын) - физикалық жүйе, ол үшін оған әсер ететін барлық сыртқы және ішкі потенциалды емес күштер жұмыс істемейді, ал барлық потенциалды күштер стационарлық, барлық байланыстар стационарлық, күштер уақытқа тәуелді емес. Мұндай жүйе үшін энергияны сақтау заңы дұрыс.

Термодинамиканың бірінші бастамасы. Ішкі энергия. Жылу берілу.

Термодинамикалық жүйенің ішкі энергиясы екі түрлі жолмен өзгереді: жүйеге

жылу берілуі арқылы немесе жүйенің жұмыс атқару кезінде.

Басқаша айтқанда, энергияның бір денеден екінші денеге берілуінің екі тәсілі бар: жұмыс және жылу. Механикалық қозғалыстың энергиясы жылулық қозғалыстың энергиясына ауыса алады және керісінше. Осындай ауысу кезінде энергияның сақталу және түрлендірілу заңы орындалады. Термодинамикалық процестерге қатысты бұл заң термодинамиканың бірінші бастамасыболып табылады.

Ішкі энергиясы

-ге тең кейбір жүйе (поршень астындағы цилиндрдегі газ) сырттан

жылу мөлшерін алып, сыртқы күштерге қарсы

жұмыс атқарсын. Сонда жүйе ішкі энергиясы

-ге тең жаңа күйге ауысады.

Егер жылу жүйеге берілсе

оң болып саналады, ал жұмыс

оң болу үшін ол сыртқы күштерге қарсы орындалу қажет.

Жүйе бірінші күйден екіншіге кез келген тәсілмен ауысқанда энергияның сақталу заңына сәйкес ішкі энергияның

өзгерісі бірдей болады да мынаған тең:

немесе

Ом заңдары. Өткізгіштің кедергісі.

Омның тағайындаған заңы бойынша біртекті металл өткізгіштің бойымен ағатын ток күші осы өткізгішке түсірілген U кернеуге пропорционал болады:

. Бұл өрнек тізбек бөлігі үшін Ом заңы деп аталады.

Тұйық тізбек үшін Ом заңы былай тұжырымдалады: тұйық тізбектегі ток күші э.қ.к.-і шамасына тура пропорционал да, тізбектің сыртқы және ішкі кедергілерінің қосындысына кері проорционал болады. Яғни,

.

Бөгде күштер әсер етейтін өткізгіш біртекті өткізгіш деп аталады.R шамасы өткізгіштің электрлік кедергісі деп аталады. Өлшем бірлігі: Ом. Өткізгіштің кедергісі өткізгіштің материалына, өлшеміне және формасына байланысты.

Біртекті цилиндр тәрізді өткізгіш үшін:

. Мұндағы: l - өткізгіштің ұзындығы, S – оның көлденең қимасының ауданы,

өткізгіштің меншікті электрлік кедергісі.

Ом заңының дифференциалды түрі мынадай:

.

Мұндағы:

- материалдың өткізгіштігі деп аталады.

Өткізгіштерді тізбекке қосудың екі түрі бар: егер өткізгіштерді тізбектей қоссақ, онда олардың толық кедергісі

болады. Өткізгіштерді параллель қоссақ, онда олардың толық кедергісі

Индукциясы 0,1 Тл магнит өрісі күш сызықтарына перпендикуляр қозғаушы 0,5 Кл зарядқа әсер етуші күш 1 Н-ға тең. Заряд қандай жылдамдықпен қозғалады?

Дөңгелек, радиусының бұрылу бұрышының уақытқа тәуелділігі = А+Вt+ Сt²+Dt³ теңдеумен өрнектелетіндей айналады. Мұндағы В=1рад/сек, С=1рад/сек² және D=1рад/сек³. Қозғалыстың екінші секундының аяғында дөңгелектің шеңберінде жатқан нүктенің нормаль үдеуі а_n= 3,46·10²м/сек²-қа тең деп алсақ, дөңгелектің радиусы қандай болады?

Ілгерлемелі қозғалыс. Масса центрі.

Ілгерілемелі қозғалыс – кез келген екі нүктені қосатын түзу өзіне-өзі параллель болып орын ауыстыратын қатты дене қозғалысы. Ілгерілемелі қозғалыс кезінде қатты дененің барлық нүктесі бірдей траектория сызады, сондай-ақ уақыттың кез келген мезетінде қатты дене нүктелерінің жылдамдықтары мен үдеулері өзінің сан мәні жөнінен де, бағыты бойынша да өзара бірдей болып отырады. Сондықтан дененің І. қ-ын зерттеу нүкте кинематикасын зерттеуге келтіріледі.[1]

Теоремалар

Ілгерілемелі қозғалыстағы дене нүктесінінің траекториясы, жылдамдығы және үдеуі туралы теорема - ілгерілемелі қозғалыстағы қатты дененің барлық нүктелері біртүрлі қисықтар (траекториялар) сызады және кез келген уақыт кезеңінде жылдамдықтары және үдеулері өзара тең болады.[2]

Массалар центрі

Массалар центрі, ауырлық центрі - дене қимылын немесе бөлшектердiң жүйесін сипаттайтын геометриялық нүкте; қатты дененің кеңістіктегі кез келген жағдайында оның бөлшегіне әсер ететін барлық ауырлық күштерінің қорытқы күші өтетін қатты денемен өзгеріссіз байланысты нүкте.[1]

Теоремалар

Массалар центрінің қозғалысы туралы теорема - жүйенің массалар центрінің қозғалысы, массасы жүйедегі барлық нүктелер массаларының қосындысына тең және жүйеге әсер ететін сыртқы күштердің әсерінен қозғалатын материялық нүктенің қозғалысындай.[1]

Механикалық жүйенің массаларының центрі

Механикалық жүйенің массаларының центрі - геометриялық нүкте, механикалық жүйені құрайтын барлық материялық нүктелердің массасын осы нүктелердін сол геометриялық нүкте арқылы өтетін радиус-векторларына кебейтіндісінің қосындысы нольге тең болатын.[1]