Файл: Блім Биоалуантрлілік. ызыл кітапа енген жануарлар мен сімдіктер. Синтаксис 3тосан бжб 1 1нса.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 19.03.2024
Просмотров: 26
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Бөлім «Биоалуантүрлілік. Қызыл кітапқа енген жануарлар мен өсімдіктер. Синтаксис»
3-тоқсан БЖБ №1 1-нұсқа
| Күні; | |
| Сыныбы | |
| Аты-жөні: | |
1-тапсырма
1. Мәтінді мұқият тыңдаңыз және сұрақтарға жауап беріңіз.
Cұрақтар:
-
«Биоалуандылық» деген ұғымды қалай түсінесіз? -
Түрлердің әртүрлілігінің табиғат үшін маңызы қандай?
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2-тапсырма
«Бізге әрбір түр қажет. Бізге түрлердің шексіз әралуандылығы қажет. Біз үшін әрбір түр маңызды, себебі олардың азаюы аймақтың тұрақтылығын бұзады» (Уилсон Э.О.) деген пікірге қаншалықты келісесіз? Өз көзқарасыңызды білдіріңіз.
-
Менің ойымша...........................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
-
Себебі..............................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
-
Оған дәлелім. ...........................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
-
Қорытындылай келе.. .................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
3-тапсырма. Төмендегі сөйлемдерді сөйлем мүшесіне талдап, астын сыз.
-
Биоалуандылықтың қысқаруынан болашақ қорларымызға қауіп төнеді.
-
Биоалуандылықтың қысқаруы экожүйе мен бүкіл қоршаған ортаға қауіп төндіреді.
| Бағалау критерийі | Тапсырма | Дескриптор | Балл |
| Білім алушы | |||
| Сұрақтарға мәтін ақпараты бойынша жауап береді | 1 | Сұрақтарға жауап береді: 1-сұрақ; 2-сұрақ; | 1 1 |
| Көтерілген мәселе бойынша ой қорытады | 2 | Сұраққа қатысты өз пікірін білдіреді; Пікірінің себебін түсіндіреді; Дәлел келтіреді; Ой қорытады. | 1 1 1 1 |
| Тұрлаулы және тұрлаусыз сөйлем мүшелерінің сөйлем жасаудағы өзіндік орнын, қызметін түсініп қолданады | 3 | Тұрлаулы сөйлем мүшелерін тауып, талдау жасайды Тұрлаусыз сөйлем мүшелерін тауып, талдау жасайды | 2 2 |
| Барлығы | 10 | ||
Бөлім «Биоалуантүрлілік. Қызыл кітапқа енген жануарлар мен өсімдіктер. Синтаксис»
3-тоқсан БЖБ №1 2-нұсқа
| Күні; | |
| Сыныбы | |
| Аты-жөні: | |
1-т апсырма
1. Мәтінді мұқият тыңдаңыз және сұрақтарға жауап беріңіз.
Cұрақтар:
1.Биоалуандылықтың қысқаруы тіршілікке қалай әсер етеді?
2.Адамдар не себепті биалуантүрлілік үшін жауапты?
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2-тапсырма
«Бізге әрбір түр қажет. Бізге түрлердің шексіз әралуандылығы қажет. Біз үшін әрбір түр маңызды, себебі олардың азаюы аймақтың тұрақтылығын бұзады» (Уилсон Э.О.) деген пікірге қаншалықты келісесіз? Өз көзқарасыңызды білдіріңіз.
-
Менің ойымша...........................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
2.Себебі............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
3.Оған дәлелім. ................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
4.Қорытындылай келе.. ...................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
3-тапсырма. Төмендегі сөйлемдерді сөйлем мүшесіне талдап, астын сыз.
-
Ғаламшарымызда 10 миллионнан астам түр тіршілік етеді.
-
Тірі ағзалардың әркелкілігі «биоалуандылық» деп аталады
| Бағалау критерийі | Тапсырма | Дескриптор | Балл |
| Білім алушы | |||
| Сұрақтарға мәтін ақпараты бойынша жауап береді | 1 | Сұрақтарға жауап береді: 1-сұрақ; 2-сұрақ; | 1 1 |
| Көтерілген мәселе бойынша ой қорытады | 2 | Сұраққа қатысты өз пікірін білдіреді; Пікірінің себебін түсіндіреді; Дәлел келтіреді; Ой қорытады. | 1 1 1 1 |
| Тұрлаулы және тұрлаусыз сөйлем мүшелерінің сөйлем жасаудағы өзіндік орнын, қызметін түсініп қолданады | 3 | Тұрлаулы сөйлем мүшелерін тауып, талдау жасайды Тұрлаусыз сөйлем мүшелерін тауып, талдау жасайды | 2 2 |
| Барлығы | 10 | ||
МӘТІН
Биоалуандылық деген не?
Жер бетінде бір-біріне ұқсамайтын тіршілік иелері өте көп. Ғаламшарымызда 10 миллионнан астам түр тіршілік етеді. Тірі ағзалардың әркелкілігі «биоалуандылық» деп аталады. Ол әралуан түрлердің саны мен түр ішіндегі айырмашылықтарды қамтиды.
Биоалуандылық экожүйелердің саулығы үшін өте маңызды. Биоалуандылық: әралуан түрлердің саны, түрлер арасындағы айырмашылық. Тұрақты экожүйелер үшін маңызды әрбір түрдің ерекше рөлі бар, сондай-ақ, түрлердің әралуандығы өзгерістен қорғануға көмектеседі. Бірақ жаһандық биоалуандылық үлкен қарқынмен азаюда.
Жаһандық биоалуандылық қысқаруда. 2100 жылға қарай шамамен 50-75%-ға қысқарады. Бұл біздің тіршілігімізге қатты әсер етеді.
Қор
Біріншіден, барлық тағамдарымыз, көптеген дәрілер мен материалдар тірі ағзалардан алынады. Биоалуандылықтың қысқаруынан болашақ қорларымызға қауіп төнеді.
Тұрақты экожүйелер
Екіншіден, бір биологиялық түрдің жойылуы өзге бір түрдің жойылуына әкеледі. Әралуан түрлер өсімдіктерді тозаңдау, суды тазалау, топырақты қалпына келтіру, жерді э ррозиядан қорғау және атмосфераны тазарту қызметтерін атқарады. Биоалуандылықтың қысқаруы экожүйе мен бүкіл қоршаған ортаға қауіп төндіреді.
Құрметті профессор Уилсон Э.О., Гарвард университеті – «Бізге әрбір түр қажет. Бізге түрлердің шексіз әралуандылығы қажет. Біз үшін әрбір түр маңызды, себебі олардың азаюы аймақтың тұрақтылығын бұзады».
Барлық тірі ағзалар өзара тығыз байланысқандықтан, биоалуандылықтың азаюы бүкіл экожүйені бұзуы мүмкін. Сондықтан өзіміз тірі қалу үшін биоалуандылықты сақтауымыз керек. Көп адамның ойынша, адамдар Жердегі биоалуандылықты қорғауға моральді тұрғыда жауапты.
«Ғарышты игеру жетістіктері. Синтаксис» бөлімі БЖБ №2 1-нұсқа
| Күні; | |
| Сыныбы | |
| Аты-жөні: | |
Тапсырма. Мәтінді мұқият оқыңыз.
Адамзат баласы санаулы ғана жылдардың ішінде ғарыш кеңістігін игеруде үлкен жетістіктерге қол жеткізді. Ғарыш технологияларының ғылымға, техниканың дамуына игі ықпалын тигізіп отырғаны сөзсіз. Осы уақытта орбитада мыңдаған жерсеріктері ұшып жүр. Олар адамзат үшін қажетті аса маңызды стратегиялық міндеттерді орындауда. Ғарыш аппараттары Айға және Венераға, Марсқа ұшып, түрлі зерттеулер жүргізуде.
Қазіргі заманғы жоғары технологиялардың барлығы да ғарышпен байланысты. Осы орайда ғарыш саласында өзіндік үлесі бар ел ретінде Қазақстанның да өзіндік мақсаттары болуы шарт. Қазіргі жағдайда мемлекеттердің ғарыш саласын игерудегі көздеген мақсаты әртүрлі болып отыр. Мәселен, Иран Ислам Республикасының ғарыш саласы негізінен мемлекеттің әскери қорғаныс саласын, әскери қауіпсіздігін қамтамасыз етуге негізделген. Ал Ресей, АҚШ, Қытай сынды бірқатар елдер бірнеше бағытта қатар жұмыс жасай береді: байланыс саласы, әскери қорғаныстық, ғылыми-академиялық зерттеулер мақсатында. Ал көптен бері ғарыштық держава атануды өзіне мақсат етіп қойған еліміз Қазақстан ғарыш саласындағы барлық бағыттары бойынша бірдей күш жұмсай алмайды. Себебі бұған өте ауқымды қаржылық ресурстар қажет болар еді. Жалпы, капиталистік заманда кез келген тақырыпқа романтикалық қарым-қатынаста болу мүмкін емес. Яғни кез келген ел «ғарыштық держава» деген жалаң атақ үшін ғана бекер шығындала алмайды. Сондай-ақ еліміз дәл қазіргі жағдайда ғылым-білімнің ғарыш әлемін танып-білуге деген құштарлығы үшін салық төлеушілердің қалтасынан жиналған қаржыдан миллиардтар бөле алмайды. Әзірге ғарыштық ғылыми жобалар үшін қомақты қаражат құю төрт құбыласы түгенделген, дамыған мемлекеттердің қолынан келеді. Онда да әрбірінің емес.
Ендеше, Қазақстанның ғарыш саласы үшін Марс пен Венерада не болып жатқаны, «Күн системасында қандай ауытқулар бар», «өзге ғаламшарлар мен жатпланеталықтар бар ма» деген секілді сұрақтар уақытша қызықтырмауы керек. Демек, Қазақстан ғарыш саласын дамыту барысында негізінен өз жерімізді зерттеу мәселесіне көп икемделгені дұрыс. (255 сөз). https://qa.bilim-all.kz/57/
1-тапсырма. Мәтіннің жанрлық ерекшелігін анықтаңыз. Кестені толтырыңыз.
| Мәтін қандай жанрда жазылған? | |
| Мәтін қалай рәсімделген? | |
| Мәтіннің құрылымы қандай? | |
| Қандай жанрлық ерекшеліктер байқалады? | |
2-тапсырма. Мәтіндердің мазмұн желісін сақтап, әр бөлігінен алынған ақпараттардан жинақы мәтін жазыңыз. Сөз тіркесінің байланысу тәсілдері мен түрлерін, есімді, етістікті сөз тіркестерін қолданыңыз. Астын сызып көрсетіңіз. Сөз саны – 80-90 сөз.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
«Ғарышты игеру жетістіктері. Синтаксис» бөлімі БЖБ №2 2-нұсқа
| Күні; | |
| Сыныбы | |
| Аты-жөні: | |
Тапсырма. Мәтінді мұқият оқыңыз.
Ғарыштық дәуір 1957 жылдың 4 қазанында, бұрынғы КСРО-да дүние жүзінде алғаш рет Жердің жасанды серігінің ұшырылуымен байланысты басталды.Екінші маңызды ғарыш дәуірі – 1961 жылы 12 сәуірде адам баласының (Юрий Гагарин) тұңғыш рет ғарышқа ұшуы; ал космонавтиканың үшінші тарихи оқиғасы — 1969 жылы шілде айының 16 – 24-і күндері аралығында адамның Айға сапары (Нил Армстронг, Эдвин Олдрин, Майкл Коллинз) болды. Қазір ракета тасығыштар мен ғарыштық аппараттар бірсыпыра елдерде (КСРО-да 1957 жылдан, АҚШ-та 1958 жылдан, Францияда 1965 жылдан, Жапония мен Қытайда 1970 жылдан, Ұлыбританияда 1971 жылдан, Үндістанда 1980 жылдан) жасалып, пайдаланылып келеді.
1957 жылдың 4 қазаны мен 2000 жылдың 9 ақпаны аралығында Қазақстан аумағында орналасқан Байқоңыр ғарыш алаңынан 1147 ракета тасығыштар, 1186 ғарыштық аппараттар ұшырылды. Қазіргі ғарышқа ұшу теориясы аспан механикасы мен ұшу аппараттарын басқару теориясына негізделген. Космонавтика ұйтқушы күштің әсерін ескере отырып, ғарыштық ұшу аппараттарының тиімді траекториясын есептеуді талап етті. Орбитаға шығарылған ғарыштық аппарат ракета тасығыштан бөлінеді де, аспан механикасының инерция заңдылығы бойынша өзінің ұшуын одан әрі жалғастырады. Ғарышқа шығарылған аппараттар ғарыш кеңістігінің қатаң шартына сай ұзақ уақыт өздігінен ұшуға қабілетті болуы тиіс. Бұл үшін олардың борты бірнеше жүйелермен: температураны тұрақты ұстайтын жүйе, энергия қоры, Күн сәулесін энергияға айналдыратын батареялар немесе ядролық энергия, Жермен тұрақты байланыс, Жерден басқару жүйелерімен жабдықталады. Сонымен қатар ғарыш аппараты бортына әр түрлі бағыттағы 32 ғылыми аппаратуралар – ғарыш кеңістігінің физикалық қасиеттерін зерттейтін аспаптардан бастап, алып телескоптарға дейін орналастырылады.
