Файл: 6В01101 Педагогика жне психология 3 жылды,1 курс Кемел адаммны этникалы мінезі.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 28.03.2024
Просмотров: 8
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Қазыкенова Жансая
6В01101 – «Педагогика және психология»
3 жылдық,1 курс
1.Кемел адаммның этникалық мінезі?
Кемел адам - өзін ғаламның бір бөлігі ретінде білетін, құндылық үлгісін алып жүретін, санаға, ауызша және белсенді тәжірибеге "ұтымды өлшем" беретін, өзін үнемі жетілдіретін, рухани құндылықтар негізінде әлеммен бірлікте дамитын адамның ең жоғары түрі.
Әл-Фарабидің мұрасы, оның идеалды қоғам, ізгі қала және кемелді адам туралы тұжырымдамасы бүгінгі күнге дейін ерекше және өзекті. Қалай кемел адам болуға болады, қандай негізгі қасиеттер адамдарды жақсарта алады? Қоғам қалай ізгілікті бола алады? Бұл сұрақтардың барлығы Әл-Фараби үшін маңызды болды. Ол оларға жауап табуға тырысты және идеалды қоғам, кемелді адам тұжырымдамасын жасады және ғылымның барлық салаларында көптеген ғылыми еңбектер қалдырды.
Кемел адаммның этникалық мінезі – бұл жас кезінен бастап бойына дарытылатын қасиеттерінен мінезі қалыптасады. Олар: 1. Мүшелері мінсіз. 2. Жадында жақсы сақтайтын. 3. Аңғарымпаз. 4. Өнер-білімге құштар. 5. Қанағатшыл. 6. Шыншыл. 7. Ізгі ниетті. 8. Әділетті. 9. Мінезі қыңыр емес. 10. Шешімшіл. 11. Батыл, ержүрек. 12. Өткір сөз иесі.
2. Қазақ этнопедагогикасының теориялық негіздері?
Қазақ этнопедагогикасы өз құрамында этнологияны, этнопсихологияны, этномәдениетті, этнофилософияны біріктіретін педагогикалық ғылымның құрамдас бөлігі болып табылады және білімнің интеграцияланған саласы ретінде әрекет етеді. Қазақ халқының халықтық педагогикасында адамдардың тарихи және табиғи өмір сүру жағдайлары, тұрмысы, салт-дәстүрлері, өзара қарым-қатынастары ашылады. Педагогикалық құндылықтар этнопедагогикалық мәдениеттің мәнін құрайтын көптеген халықтық өнер туындыларында, әдет-ғұрыптарда, әдет-ғұрыптарда, әдет-ғұрыптарда, қазақтардың типтік мінез-құлқында анықталған. Қазақ халқының ғасырлар бойы тамыры бар бай рухани мұрасы бар. Ұзақ уақыт бойы халық даналығы бір ұрпақтан екінші ұрпаққа ауыздан-ауызға берілді. Көшпелі өмір салтының ерекшеліктері балаларды оқыту мен тәрбиелеуге қойылатын талаптардың қалыптасуына әсер етті.
Қазақ этнопедагогикасының негізгі принциптері:
-әлемнің объективтілігі мен танымы;
-даму және тарихизм; теория мен практиканың бірлігі;
-кешенділік, тұтастық және жүйелілік;
-ұлты, мәдениеті, табиғаты;
-жас және жеке ерекшеліктерін есепке алу;
-туыстық қатынастардың басымдығы;
-үлкендерді құрметтеу; этникалық және әлеуметтік қатынастар.
Қазақ этнопедагогикасының мақсаттары:
-педагогикалық ғылымдар жүйесіндегі қазақ этнопедагогикасының орнын анықтау;
-қазақ этникалық тәрбиесінің ерекшелігін зерттеу;
-ұлттық сипат пен өзін-өзі танудың қалыптасу ерекшеліктерін зерттеу;
Негізгі функциялары:
-танымдық: ата-бабалардағы тәрбие заңдарының мәні, халықтық білім беру тәжірибесін, мақсаттарын, әдістерін және т. б. сипаттау және талдау;
-ұлттық дүниетаным мен ұлттық менталитетті қалыптастыру;
-патриотизмге, қазақ халқының тілі мен тарихына деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу;
-ұлттық мәдениет құндылықтарына тәрбиелеу;
-отбасындағы этникалық тәрбиенің оң тәжірибесін насихаттау;
-қазақ халқының этникалық ерекшелігін сақтау.
Қойылған міндеттерді шешу және аталған функцияларды орындау үшін жалпы ғылыми әдістер қолданылады: талдау, синтез, индукция, дедукция, аналогия, идеализация, салыстыру, бақылау, өлшеу және т.б.
3.Ұлттық салт - дәстүр,әдет ғұрыптың ұрпақ тәрбиесіне ықпалы?
Әдет-ғұрыптар мен дәстүрлер кез-келген халықтың мәдениетінің маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Бір мағынада олар ұлт бірлігінің негізі ұрпақтан-ұрпаққа беріледі. Қазақ халқының салт-дәстүрлері ұзақ ғасырлар бойы көшпелі өмір салтының ықпалымен қалыптасты.
Бүгінгі таңда жастардың өткеніне деген қызығушылығы артып келеді және бұл табиғи процесс: адамдар өздерінің ата-бабаларының тарихын және тұратын жерін білуі, дәстүрлерін есте сақтауы және ұрпақтарына беруі керек.
Өскелең ұрпақты тәрбиелеуде халықтық дәстүрлердің рөлі зор. Тұлғаның адамгершілік қалыптасуындағы ең маңызды кезең-бастауыш мектеп жасы. Бұл жас сыртқы әсерлерге сезімталдықтың жоғарылауымен, үйретілген, айтылғандардың бәрін тәрбиелеуге деген сеніммен, адамгершілік нормаларының шартсыздығы мен қажеттілігімен, басқаларға қойылатын моральдық талаптардағы мінез-құлықтағы жеделдікпен сипатталады. Бұл бастауыш сынып оқушыларының оқуы мен білім алуының кепілі. Баланың білім беру процесінде халықтық дәстүрлер маңызды рөл атқарады. Өйткені, оларда рухани негіздер мен қоғамда қабылданған нормалар жинақталады.
Халықтық дәстүрлер мен әдет-ғұрыптар жүйесі тәрбиенің тиімді құралдарының бірі болып табылады, өйткені ол мінез-құлық нормаларын, мәдени және рухани құндылықтарды бір ұрпақтан екінші ұрпаққа беру механизмін жүзеге асырады.
Адамзаттың білімі, дағдылары мен дағдыларын уақытпен және тарихи іріктеумен сенімді тексерілген дәстүрлер, әдет-ғұрыптар, мерекелер қосымша білім беру үшін әлеуметтік сұраныс пен өзектіліктің тақырыбын білдіреді.
Бұл жақсы мысалдарды, белгіленген нормалар мен ережелерді ұстануға деген ынтаны тудырады. Бастауыш сынып оқушыларында халықтық дәстүрлер мен әдет-ғұрыптарға, терең құрметке, олардың мәнін түсінуге, адамдардың үлгісін үйренуге және ұстануға деген белгілі бір қатынасты қалыптастыру қажет.
Дәстүрлер ұрпақтар байланысын ұйымдастыратын сияқты, халықтың рухани-адамгершілік өмірі оларда сақталады. Үлкендер мен кішілердің сабақтастығы дәстүрге негізделген. Дәстүрлер неғұрлым алуан түрлі болса, адамдар соғұрлым рухани бай болады.