ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 11.04.2024
Просмотров: 22
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
5-11 СЫНЫПТАРДАҒЫ«ЖАҺАНДЫҚ ҚҰЗІРЕТТЕР» КУРСЫ
2022-2023 оқу жылында үлгілік оқу жоспарының вариативтік компонентіне 5-11сыныптардағы«Жаһандық құзыреттер»курсы енгізілді.
Жаһандық құзыреттер жаһанданудың қарқынмен дамып келе жатқан ықпалына, жедел әлеуметтік, экономикалық және технологиялық өзгерістерге,сондай-ақадамдарға,мәдениет пен ұлттарға жаппай әсер ететін басқада маңызды жаһандық мәселелерге байланысты ерекше мәнге ие болады.
Курс жаһандық азаматтық құзыреттіліктеріне ие бәсекеге қабілетті тұлғаны,жергілікті және жаһандық проблемалардың өзара байланыстылығымен өзара тәуелділігін түсінуді,мәдениетаралық өзара іс-қимыл мәселелерін,әртүрлі көзқарастар мен дүниетанымдарды сыни талдау мен бағалауды, бірегей білім мен идеяларды құру дағдыларын қалыптастыруға бағытталған.
Курстың мазмұны зерттеу дағдыларын дамытуды және қажетті өзекті ақпаратты іздеуді,сыни ойлау мен рефлексияны,коммуникативті құзыреттілікті қамтиды.
Курстың белгіленген мақсаттары мен міндеттері орта білім беру мазмұнымен сабақтастықпен өзара байланысты көздейді,оқу процесінің ажырамас бөлігі ретінде тәрбиелік контентті кеңейтеді.
«Жаһандық құзыреттер»курсының үлгілік оқу бағдарламасының оқу жүктемесінің көлемі мыналарды құрайды:
-
5-8–сыныптарда-0,5сағат(екі аптада бір рет),оқу жылында18сағат -
9–сыныпта-аптасына1сағат,оқужылында36сағат -
10-11сыныптарда–аптасына1сағат,оқу жылында36сағат. -
0,5сағатжүктемесібаркурсекіаптада1ретөткізіледі.
Негізгіортабілімберудеңгейінің5-9-сыныптарынаарналған«Жаһандыққұзыреттер»курсы
Курстыңмақсаты:Жаһандықазаматтыққұзыреттіліккеиебәсекегеқабілеттітұлғаны қалыптастыру.
5-8сыныптардакурсбесбірліктіқамтиды:«Парасаттылықжәнеэтика»,
«Азаматтықжәнепатриотизм»,«Медиасауаттылықжәнеқаржылықсауаттылық»,«Тіршілікқауіпсіздігі»,«Экологиялықмәдениет»,9-сыныпта
«Зайырлылықжәнедінтану»юнитіқосымшаенгізілді.
Әр сынып үшін сағат саны мен күтілетін нәтижелерді көрсететін әр түрлібірліктер ұсынылады. Ұсынылған курс тақырыбы 5-9 сынып оқушыларыныңжасерекшеліктерінескере отырып жасалған.
Мысалы,«Парасаттылықжәнеэтика»бірлігі(5-сынып)келесітақырыптарды қамтиды
-
Барлығысәлемдесуденбасталады -
Ата-аналарғаризашылықбілдірудіүйрену -
Жанныңкеңдігі-адамныңбезендірілуі -
Үстелдегімінез-құлықэтикасы.Үстелдіорнату -
Бізқорлау/қорлауғақарсымыз.
«Адалдықжәнеэтика»бірлігі(9-сынып)келесітақырыптардықамтиды:
-
Отбасыжәненеке.Бақытнеәкеледіжәнеоғаннекедергі? -
Корпоративтікеңбекмәдениеті -
Адалдықпенәділеттілікөмірдіңпринциптеріретінде -
Саяхатэтикасы:бізөзеліміздітаныстырамыз -
Қарым-қатынасмәдениеті:гендерлікрөлдер
Юниттақырыбының«Парасаттылықжәнеэтика»мазмұныбілімалушылардыңэтикалықмәдениетіндамытуға,нақтыөмірлікжағдайлардамінез-құлыққағидаларыменнормаларынбілуінқолдануға,социумдағытабыстыөзараіс-қимылға,ахуалдысыниталдаужәнежауаптышешімдерқабылдаудағдыларынқалыптастыруға бағытталған.
Юниттің«Азаматтылықжәнепатриотизм»(5-9-сыныптар)контентітақырыптарыныңконтентібілімалушылардыңжергілікті,өңірлік,елдік,жаһандық ауқымдағы өзара тәуелділік мәселелерін сыни ұғыну, мемлекеттің,саясижәнедінибірлестіктерменмәдениеттердіңөзарабайланысықағидаттарын
түсіну, әлемде өз ұстанымдарын табысты айқындаудың әмбебап құзыреттеріниелену дағдыларынкөздейді.
«Экологиялықмәдениет»юнитініңтақырыбы(5-9сыныптар)білімалушыларды Экологияның негізгі заңдарымен таныстырады, өз денсаулығына,қоршаған адамдарға және табиғатқа жауапкершілікпен қарау қажеттілігі туралытүсінікқалыптастыруғаықпалетеді.Оқытукурсыныңнәтижесітабиғаттыпайдалануқұндылықтарынаие,экологиялықсанасыдамығанәлеуметтікбағдарланғантұлға болады.
Әртүрліпәндербойыншаоқытупроцесіндеқалыптасатынбілімалушылардың экологиялық мәдениеті алынған білімді практикада қолдануғабасаназараудараотырып,«Жаһандыққұзыреттер»курсыюнитінзерделеубарысындабекітіледі.
«Тіршілікқауіпсіздігі»(5-9сыныптар)юнитініңконтентіпедагогтарғаоқупроцесін мынадай тақырыптар төңірегінде ұйымдастыруды ұсынады: «Қауіпсізүй,аула,мектеп»,«Меніңүйім»,Табиғаттағықауіпсіздік»,«Ережелермензаңдардыбұзғаныүшінжауапкершілік»,«Қандайдабірқауіптуындағанжағдайда білу маңызды», «Отпен ойнамаңыз!», «Құтқару қызметтері», «Табиғиапаттар кезіндегі қауіпсіздік», «Жауапты мінез-құлық және инфекциялардыңалдын-алу», «Мен өзіме және басқаларға төтенше жағдайларда қалай көмектесеаламын?»,«Меніңқауіпсіздігім менің қолымда!», «Абайлаңыз, күдіктізаттар!»,
«Техниканықауіпсізпайдалану»,«Жекебасынақолсұғылмаушылыққұқығы»,
«Өмір мен денсаулық үшін қауіпті жағдайлардан қалай шығу керек?», «Меніңденсаулығымменіңқолымда!»,«Денсаулықпенсұлулыққұпияларынемесегигиенанеүшінқажет»,«Меннежеймін»,«Тамаққауіпсіздігі»,«Зорлық-зомбылыққатөзбеушілік»,«Қауіпсіздік мәселесін кімменталқылауға болады?»,
«Жолаушыкөліктеқалайпілболаалады?»,«Үйдегіқауіпсізмінез-құлықережелері»,«Телефоналаяқтары:неістеукерек?»,«Жекетұлғанысақтауқұқығы»,«Алғашқыкөмек көрсетуережелері».
«Жаһандық құзыреттер» курсын аяқтау нәтижесінде білім алушылар онытабыстытұлғаретіндесипаттайтынқұндылықтарға:коммуникативтікдағдылар,этикалықнормаларменмінез-құлықұстанымдарынаиеболады.
«Зайырлылықжәнедінтанунегіздері»юнитінзерттеутек9-сыныптаұсынылады.Келесітақырыптарбелгіленді:«Зайырлымемлекетжәнедін»,
«Дінніңпайдаболуыменмаңызы,оныңәлеуметтікмақсатыменжіктелуі»,
«Дінніңқұрылымыменфункциялары»,«Дінніңшығутегіментарихинысандары», «Ежелгі сенім жүйелері, ұлттық және дәстүрлі діндер»,
«Буддизмнің діни ілімінің негіздері», «Діни сенімнің негіздері», «Ислам дінініңнегіздері»,«ҚазақстанаумағындағыИслам»,«Қазақстанаумағындағыправославиелік діни ұйымдардың қызметі», «Ислам мәдениеті», «Жалған діниұйымдар мен ағымдар туралы түсінік. Терроризм», «Қазақстан – біртұтас жәнезайырлымемлекет»,«Қазақстанныңбейбітшілікпендінаралықкелісімсаласындағы саясаты».
Жалпыортабілімберудеңгейінің10-сыныбынаарналған«Жаһандыққұзыреттер» жалпылама курсы.
Курстыңмақсаты:білімалушылардажергіліктіжәнежаһандықпроблемалардыңөзарабайланыстылығыменөзаратәуелділігін,мәдениетаралықөзараіс-қимылмәселелерінтүсінуді,әртүрлікөзқарастармендүниетанымдардытүсінудіжәнебағалауды,бірегейбілімменидеялардықұрудағдыларынқалыптастыру.
Оқукурсымазмұныныңбағдарламасыбілімалушылардыңжасерекшеліктері мен қызығушылықтарын ескере отырып әзірленген бес бөлімнентұрады.
Біріншібөлімде білім алушыларжаһандықмәселелер, мәдениетаралыққатынастар,әлеуметтікқатынастардыңәртүрлімодельдерініңмаңыздылығытуралыбілімдерінтереңдетеді,жобалықжұмыстыңтақырыптарыменмақсаттарын,қажеттіақпараткөздерініздеу,ақпараттыталдаужәнежинауәдістерін анықтайды. Білім алушылар жоба нәтижелерін бағалау рәсімдері менкритерийлерінбелгілейді.
Екіншібөлімінде«Жергілікті,жаһандықжәнемәденимаңызыбаркейбірмәселелердізерделеу»бойыншабілімалушыларғазерттеужәнежобалаужұмыстарын жүргізу үшін тақырыпты таңдауда еркіндік беріледі, халықаралықжәнежергіліктікөздерге шолужасалады.
Үшінші бөлімінде «Әр түрлі дүниетанымдар мен көзқарастарды түсінужәнеқұрметтеу»бойыншакіретінтақырыптар:«Дүниетанымдытүсіну»,
«Басқаадамныңкөзқарасынқабылдауқабілеті»,«Басқамәдениеттердіұстанатынадамдарғақұрмет»,«Толеранттылық:бір-біріміздітүсінудіүйрену»,
«Жобалықжұмыс.Зерттеу».
Төртіншібөлім«Білімалушылардың мәдениеттеріарасындағыашықжәнеөзаратиімдіәрекеттергеқатысу»білімалушылардыңөзіндікерекшелігіменмәдениеттердіңалуантүрлілігінтүсінуінқалыптастыруға,әртүрлімәдениеттердіңқұндылықтаржүйесіментанысуға,мәдениетаралықкоммуникациядағдыларынқалыптастыруғабағытталған.
Бесіншібөлімұжымдықәл-ауқатпентұрақтыдамудыңмаңыздылығына,жергілікті, ұлттық және жаһандық бастамаларға белсенді қатысу қажеттілігінеарналған.
11-сыныпқаарналған«Жаһандыққұзыреттер»курсы«Бизнесжәнекәсіпкерлікнегіздері»және«Қаржылықсауаттылық»екіюнитінентұрады.
10-11-сыныптарда«Жаһандыққұзыреттер»курсыныңмазмұныбілімалушылардапәнсаласынақатыстыдағдыларды(hardskills),әлеуметтендірудағдыларын (soft skills), өздігінен білім алу және үздіксіз білім алу дағдыларын(selfskills)қалыптастырудыңжүйеліпроцесінқамтамасызетугемүмкіндікбереді.
Жалпы,«Жаһандыққұзыреттерді»оқытушеңберіндеортабілімберетін5-11-сыныптарда білім алушылар жаһандық оқиғаларды, олардың себептері менсалдарын, әртүрлі процестер мен құбылыстарды аналитикалық бағалау, олардыбасқаадамдардыңұлттық-мәдениқұндылықтарымендұрысбайланыстыру,өзіндік және топтық жұмыс, педагог-тәлімгердің қолдауымен өз оқыту процесінбасқару,маңыздыпроблемалардыжеке,өңірлік/ұлттықжәнежаһандық
тұрғыдан қарау, олардың өзара байланысын түсіну, қол жетімді ақпаратты сынибағалау,өзұстанымынталқылаужәнедәлелдеу,сыртқыәлемменбелсендіөзараіс-қимыл, жеке өсу перспективаларын, өз елінің дамуы мен оның жетістіктерінежекеқатысуын көрудағдыларын меңгереді.
«Жаһандыққұзыреттер»курсы(5-11-сыныптар)білімалушылардыңзерттеу жобаларын, стартаптарын іске асыруда, ұжымда, қоғамда туындайтынситуациялық міндеттерді шешуде олардың белсенділігін арттыруға, акцияларға,әлеуметтікжобаларғажәневолонтерлікбағдарламаларғабастамашыболуғаықпалететінсыниойлауынжәнефункционалдықсауаттылығынқалыптастырудыкөздейтінәртүрліжұмыснысандарынпайдаланудыкөздейді.
Юниттертақырыбыоқытудыңалуантүрлітәсілдерінұсынады:проблемалықжәнезерттеу,шығармашылық,саналыжәнегуманистікоқыту.
Білім алушылардың оқу қызметі ұжымдық, шығармашылық және өзіндікжұмысы форматында ұйымдастырылуы мүмкін, оның барысында тиімді өзараәрекетіменынтымақтастық,коммуникация,коллаборация,сынижәнешығармашылықойлау,өзін-өзібағалаужәнеөзін-өзібасқарудағдыларыкүнделікті өмірініңажырамас бөлігі ретінде қалыптасады.
Білім алушылардың ғылыми-зерттеу жобалары мен әлеуметтік бағыттағыакциялардыжүзегеасырудағыбастамаларын қолдау маңызды.
Педагог білім алушылардың бастамаларына қолдау көрсете отырып, оқупроцесінмынадай форматтаұйымдастырады:
-
жаһандықпроблемалар,олардыңсебептері,салдарыжәнеықтималәрекеттербағыттары бойынша зерттеулер жүргізу; -
дәлелдерді,аргументтерменкөзқарастардықолдауүшіндәлелдемелердіпайдалану; -
мәселеніанықтаужәнеталдау,дәлелдерменкөзқарастардытұжырымдау; -
шағымдарды, дәлелдер мен көзқарастарды қолдау үшін қолданылатындәлелдер менаргументтердіталдаужәне бағалау; -
зерттеулерді,дәлелдерменкөзқарастардықолдауүшінкөздердіжәне/немесепроцестердіталдаужәне бағалау; -
аргументті, көзқарасты,іс-қимыл жоспарыннемесе нәтиженіқолдауүшінойлаусызығын жасау; -
жеке,аймақтық,ұлттықжәнежаһандықұстанымдардағымаңыздымәселелердіқарастыру,осыкөзқарастар(перспективалар)арасындағыбайланыстытүсіну; -
жаһандықоқиғалар,олардыңсебептеріменсалдарларытуралыаналитикалықбағалаутүсінігін дамыту.
рефлексияаясында:
-
әртүрлікөзқарастардыобъективтітүрдеқарастыру; -
аргументтермендәлелдердіқолданаотырып,жекекөзқарастынегіздеу; -
топтық жұмыс және зерттеу нәтижелері жеке оқуға қалай әсер еткенінтүсіну және түсіну.
коммуникацияжәнеколлаборацияшеңберінде:
-
тиісті дәлелдерді, аргументтер мен көзқарастарды нақты жәнеқұрылымдытүрде таңдаужәнеұсыну; -
ғылыминегіздеменіқосаалғанда,зерттеунәтижелерінұсыну; -
командалықжобаныңжалпымақсатыменнәтижесінеүлесқосу; -
жауаптыазаматтықұстанымдыбілдіру.
5-11-сыныптарда«Жаһандыққұзыреттер»курсыноқукезіндепедагогтүрлінысандарментехнологияларды:топтықжұмыс,диаграммаларды,кестелердіталдау,жобалаужұмысы,волонтерлікқозғалыспенакциялар,деректержинау,әлеуметтанушылықзерттеулер,ғылымижәнезерттеужобалары,мақалалар,эсселер,шолулар,ескертпелержазудыпайдаланаотырып,сабақтарды әзірлеуге шығармашылықпен қарауы тиіс. Тақырып бойынша қысқаәңгімелер,ғылыми-фантастикалықәңгімелер,бейнероликтертүсіру,тұжырымдамалықкарталар,глоссарий,библиография,берілгентақырыпбойыншанұсқаулықтар мен жадынамалар жасаужәнебасқалар.
Курсты оқу барысында білім алушылардың жеке және топтық әлеуметтік,құқықтық,экологиялықпроблемалардыөзектендіреотырып,зерттеу,практикағабағытталған,шығармашылық,волонтерлікжобалардыорындауыұсынылады.