Файл: I. Delphi визуалды бадарламалау жйесі. Кіріспе.docx

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 11.04.2024

Просмотров: 93

Скачиваний: 0

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.


4. Жобаны сақтаңыз, оны іске қосып орындалуын тексеріп көріңіз.

8 - кесте

Зат есімдер тізімі

Үстеулер тізімі

Әрекеттер тізімі

Мысық

Тез

жүзеді

Жылан

Биік

жүгіреді

Шегіртке

Жәй

ұшады

Дельфин

Күшті

жорғалайды

Қарлығаш

Жақсы

секіреді

Тасбақа

Нашар

тығылады


Ішкі бағдарлама листингі

procedure TForm1.OnCreate (Sender: TObject); begin

Randomize;

ComboBox1.Itemlndex :=0; ComboBox2.ItemIndex :=0; ComboBox3.ItemIndex :=0; end;

procedure TForml.ButtonlClick (Sender: TObject); begin

ComboBox1.ItemIndex := Random(ComboBox1.ItemIndex); ComboBox2.ItemIndex := Random(ComboBox2.ItemIndex); ComboBox3.ItemIndex := Random(ComboBox3.ItemIndex); end;

9. Көбейту кестесі
Жұмыстың мақсаты – мына әрекеттерді орындайтын бағдарлама құру.

1. Бағдарлама іске қосылғанда екі жылжытпа бейнеленуі тиіс.

2. Екі сан мәнін таңдап, солардың көбейтіндісін табу.

3. Егер бір ғана сан таңдалса, онда оның квадараты табылады.



17-сурет
4. Бағдарламадан шығу үшін тақырып жолындағы Жабу батырмасын шерту керек.
Бағдарламаны іске асыру жоспарының сипаттамасы

1.Жаңа жоба ашу.

2.Пішінге мына компоненттерді: Button басқару батырмасын, TrackBar жылжытпасын, GroupBox жақтауын, Label жазуын және CheckBox жалаушасын орналастыру.

3.Мына кестедегі әрекеттерді орындау:
9 - кесте

Белгі-ленген нысан

Object Inspector терезесінің астары

Қасиеттің

аты/

Оқиғаның

аты

Атқарылатын әрекет

Forml

Properties

Caption

Пішінге «Көбейту кестесі» атын орнату

TrackBarl

(Win32 астары)

Properties

Min(Минимум)

2 мәнін меншіктеу

Max(Максимум)

99 мәнін меншіктеу

Position (орны)

2 мәнін меншіктеу

LineSize (шағын өзгеріс)

1мәнін меншіктеу

PageSize

(Парақтық өзгеріс)

7 мәнін меншіктеу

Frequency (белгілеу жиілігі)

7 мәнін меншіктеу

Events

OnChange

Label1.Caption :=

IntToStr(TrackBar1.Position); Label3.Caption :=

IntToStr(TrackBar1.Position * TrackBar2.Position); if CheckBox1.Checked then TrackBar2.Position :=TrackBar1.Position;

TrackBar2

(Win32 астары)

Properties

Min (Минимум)

2 мәнін меншіктеу

Max (Максимум)

99 мәнін меншіктеу

Position (орны)

2 мәнін меншіктеу

LineSize (шағын өзгеріс)

1 мәнін меншіктеу

PageSize

(Парақтық өзгеріс)

7 мәнін меншіктеу

Frequency (Белгілеу жиілігі)

7 мәнін меншіктеу

Events

OnChange

Label2.Caption :=

IntToStr(TrackBar2.Position); Label3.Caption :=

IntToStr(TrackBar1.Position * TrackBar2.Position); if CheckBox1.Checked then TrackBar1.Position := TrackBar2.Position;

GroupBoxl

(Standard астары)

Properties

Caption

«Көбейтінді» жазуын енгізу

Labell

(Standard астары)

Properties

AutoSize (Автотаңдау)

False мәнін орнату

Caption

2 мәнін меншіктеу

Alignment (туралау)

taRightJustify мәнін орнату(оң жақ шеті бойынша туралау)

Label2

(Standard астары)

Properties

AutoSize

False мәнін орнату

Caption

2 мәнін меншіктеу

Alignment

taRightJustify мәнін орнату(оң жақ шеті бойынша туралау)

Label3

Standard астары)

Properties

AutoSize

False мәнін орнату

Caption

4 мәнін меншіктеу

Alignment

taRightJustify мәнін орнату(оң жақ шеті бойынша туралау)

CheckBoxl

(Standard астары)

Properties

Caption

"Квадрат" жазуын енгізу

Alignment

taRightJustify мәнін орнату(оң жақ шеті бойынша туралау)

Events

OnClick

TrackBar2.Position := TrackBar1.Position;



4. Жобаны сақтаңыз, оны іске қосып, орындалуын тексеріп көріңіз.


Ішкі бағдарламаның листингі:

procedure TForm1.TrackBar1Change (Sender: TObject); begin

Label1.Caption := IntToStr(TrackBar1.Position);

Label3.Caption := IntToStr(TrackBar1.Position * TrackBar2.Position);

if CheckBox1.Checked then TrackBar2.Position := TrackBar1.Position;

end;

procedure TForm1.TrackBar2Change (Sender: TObject); begin

Label2.Caption := IntToStr(TrackBar2.Position); Label3.Caption := IntToStr(TrackBar1.Position * TrackBar2.Position); if CheckBox1.Checked then TrackBar2.Position := TrackBar1.Position; end;

procedure TForm1.CheckBox1Click (Sender: TObject); begin

TrackBar2.Position := TrackBar1.Position; end;
Өздігінше орындауға арналған тапсырма

1. Бағдарламаны тек екі орынды сандардың ғана емес, 2-199 аралығындағы үш орынды сандардың да көбейтіндісін табатындай етіп өзгертіңіз.

2. Бағдарламаны екі санның қосындысын табуға арнап өзгертіңіз.

10. Фигураларды қозғалту
Жұмыстың мақсаты – мына әрекеттерді орындайтын бағдарлама құру:

1. Бағдарлама іске қосылғанда екі айналдыру жолағын бейнелеу. Тік жолақ вертикаль қозғалысты, ал көлденең жолақ горизонталь қозғалысты басқаруы қажет.

2. Тышқан көрсеткішін фигуралардың біріне апарып, олардың қай жолақпен байланысты екенін таңдай алу.



18-сурет
3. Терезедегі фигуралар қозғалысы аймағын шектеуге көмегі болатын қосымша нысандар қажет болады.

4. Айналдыру жолағы іске қосылған кезде, онда ол ЖОҒАРЫ, ТӨМЕН, СОЛҒА, ОҢҒА, PAGE UP, PAGE DOWN пернелерімен де басқарылуы тиіс.

5. Бағдарламадан шығу үшін тақырып жолындағы Жабу батырмасын шерту керек.
Бағдарламаны іске асыру жоспарының сипаттамасы

1. Жаңа жоба ашу.

2. Пішінге мына компоненттерді: Panel тақтасын, ScrollBar айналдыру жолақтарын, Shape фигураларын орналастыру.

3. Қосымша логикалық типті num айнымалысын енгізу. Егер num True мәнін қабылдаса, онда ағымдағы ретінде бірінші фигура саналады. Сонда екінші фигура False мәніне ие. Бұл айнымалы барлық процедуралар үшін қол жетімді болуы тиіс.

4. Мына кестеде көрсетілген әрекеттерді орындау:

10 - кесте

Белгі-ленген нысан

Object Inspector терезесінің астары

Қасиеттің

аты/

Оқиғаның

аты

Атқарылатын әрекет

Forml

Properties

Caption

Пішінге «Фигураларды қозғалту» атын орнату

Panel

(Standard астары)

Properties

Height

161 мәнін меншіктеу

Width

161 мәнін меншіктеу

Caption

Қасиет мәнін тазарту

ScrollBarl

(Standard астары)

Properties

Min

5 мәнін меншіктеу

Max

145 мәнін меншіктеу

Position

76 мәнін меншіктеу

SmallChange

2 мәнін меншіктеу







LargeChange

(үлкен өзгеріс)

20 мәнін меншіктеу

Events

OnChange

if num then Shape1.Left := ScrollBar1.Position else Shape2.Left := ScrollBar1.Position

ScrollBar2

(Standard астары)

Properties

Kind

sbVertical мәнін таңдау. Сонда көлденең жолақ тік жолаққа айналады.

Min

5 мәнін меншіктеу

Max

145 мәнін меншіктеу

Position

76 мәнін меншіктеу

SmallChange (шағын өзгеріс)

2 мәнін меншіктеу

LargeChange

20 мәнін меншіктеу

Events

OnChange

if num then Shape1.Top := ScrollBar2.Position else Shape2.Top := ScrollBar2.Position

Shapel

(Additional астары)

Properties

Height

11 мәнін меншіктеу

Width

11 мәнін меншіктеу

Left

76 мәнін меншіктеу

Top

76 мәнін меншіктеу

Shape (Түр)

stCircle (шеңбер) мәнін таңдау

Brush (Қылқалам)

Color-дың(қылқалам түсі) ішкі қасиеті үшін clAqua (көгілдір түс) мәнін таңдау

Events

OnMouseMove

(Тышқанды қозғалтқан кезде)

Shape1.Brush.Color := clAqua;

Shape1.Brush.Color :=

clFuchsia;

Num := True;

ScrollBar1.Position:=

Shape1.Left;

ScrollBar2.Position:=

Shape1.Top;

Shape2

(Additional астары)

Properties Events

Height

11 мәнін меншіктеу

Width

11 мәнін меншіктеу

Left

76 мәнін меншіктеу

Top

76 мәнін меншіктеу

Shape

stSquare (Квадрат) мәнін таңдау

Brush

OnMouseMove

Color -дың(қылқалам түсі) ішкі қасиеті үшін clFuchsia (сия көк түс) мәнін таңдау

Алдыңғыға ұқсас Shape2


5. Жобаны сақтаңыз, оны іске қосып, орындалуын тексеріп көріңіз.
Ішкі бағдарламаның листингі:

procedure Tform1.ScrollBar1Change (Sender: TObject);

begin

if num then Shape1.Left := ScrollBar1.Position else Shape2.Left := ScrollBar1.Position

end;

procedure Tform1.ScrollBar2Change (Sender: TObject); begin

if num then Shape1.Top := ScrollBar2.Position else Shape2.Top := ScrollBar2.Position

end;

procedure Tform1.Shape1MouseMove

(Sender: TObject; Shift: TShiftState; X, Y: Integer);

begin

Shape1.Brush.Color := clAgua; Shape1.Brush.Color := clFuchsia; Num := True;

ScrollBar1.Position:= Shape1.Left; ScrollBar2.Position:= Shape1.Top; end;

procedure Tform1. Shape2MouseMove

(Sender: TObject; Shift: TShiftState; X, Y: Integer);

begin

Shape2.Brush.Color := clFuchsia; Shape2.Brush.Color := clAgua; Num := False;

ScrollBar1.Position:= Shape2.Left; ScrollBar2.Position: = Shape2.Top; end;

procedure Tform1. FormCreate (Sender: TObject); begin

num := True; end;


11. Пайызды есептеу
Жұмыстың мақсаты - мына әрекеттерді орындайтын бағдарлама құру:

1. Бағдарлама іске қосылғанда пішінге үш мәтін өрісін шығару.

2. Бірінші өріске сан енгізіледі. Екінші өріске пайыз енгізіледі. Сонда «Есептеу» батырмасын басқанда үшінші өрісте санның есептелген пайызы шығуы тиіс.



19-сурет
3. «Тазарту» батырмасы басылғанда өріс тазарады. Әрі қарай өріске жаңа мән енгізіле береді.

4. Бағдарламадан шығу үшін тақырып жолындағы «Жабу» батырмасын шерту керек.
Бағдарламаны іске асыру жоспарының сипаттамасы

1. Жаңа жоба ашу.

2. Пішінге мына компоненттерді: Button басқару батырмасын, Label жазуын, Edit мәтіндік өрісін орналастыру.

3. Мына кестеде жазылған әрекеттерді орындау:

11 - кесте

Белгі-ленген нысан

Object Inspector терезесінің астары

Қасиеттің

аты/

Оқиғаның

аты

Атқарылатын әрекет

Form1

Properties

Caption

Пішінге «Пайызды есептеу» атын орнату

Label1

Properties

Caption

«Пайызды есептеу» атын енгізу

Edit1

Properties

Text

Қасиеттің мәнін тазалау

Edit2

Properties

Text

Қасиеттің мәнін тазалау

Edit3

Properties

Text

Қасиеттің мәнін тазалау

Button1

Properties

Caption

«Есептеу» атын енгізу

Events

OnClick

Number, Procent, Prn айнымалыларын сипаттау

Button2

Properties

Caption

«тазарту» мәнін енгізу

Events

OnClick

Editl.Text:-''; Edit2.Text:=''; Edit3.Text:='';


4. Жобаны сақтаңыз, оны іске қосып орындалуын тексеріп көріңіз.
Бағдарлама үзіндісі.

var

Number, Procent, Prn: Real; procedure TForm1.Button1Click(Sender: TObject); begin

Number:=StrToFloat(Edit1.Text); Procent:= StrToFloat(Edit2.Text); PrN:=0.01*Procent*Number; Edit3.Text:=FloatToStr(PrN); end;

procedure TForm1.Button2Click(Sender: TObject); begin

Edit1.Text:=''; Edit2.Text:=''; Edit3.Text:=''; end;


12. Ллойд басқатырғышы
Жұмыстың мақсаты - Самуэл Ллойд басқатырғышының біреуінің компьютерлік нұсқасын жасау: Берілген сандар жиынынан қосындысы 50-ге тең болатын сандарды таңдау керек.

Ллойдтың өз басқатырғышы үшін таңдаған сандары мыналар:

25, 27, 3, 12, 6, 15, 9, 30, 21, 19.



20-сурет
Мына әрекеттерді орындау:

1. Бағдарлама іске қосылғанда терезеде Ллойдтың сандары көрінеді.

2. Сандарды жалаушаның көмегімен таңдап, оларды оң жақ терезеге орналастырамыз.

3. Таңдалған сандардың қосындысы жазба түрінде шығады.

4. Бағдарламадан шығу үшін тақырып жолындағы «Жабу» батырмасын шерту қажет.
Бағдарламаны іске асыру жоспарының сипаттамасы.

1. Жаңа жоба ашу.

2. Пішінге мына компоненттерді: CheckListBox жалаушаларының тізімін, Label жазуын, ListBox тізімін орналастыру.

3. Мына 13-кестеде көрсетілген әрекеттерді орындау:


12 - кесте

Белгі-

ленген

нысан

Object Inspector терезесінің астары

Қасиеттің

аты/

Оқиғаның

аты

Атқарылатын әрекет

Forml

Properties

Caption

Пішінге «Ллойд басқатырғышы» атын орнату

BorderStyle

bsSingle мәнін меншіктеу

CheckListBoxl

(Additional астары )

Properties

Items

Тізім құрамын береміз. Құрушы батырманы шертейік.Сонда String List editor (Жолдар тізімінің редакторы) терезесі ашылады. Тізімге берілген сандарды Enter арқылы енгізіңіз. OK батырмасын басыңыз.

Height

Мәндерді барлық сандар тізімге сиятындай етіп таңдаңыз (айналдыру жолағынсыз).

Events

OnClickCheck

Тізімнің тазаруын сипаттаңыз. Жалаушаның орнатылуын тексеріңіз.Тізімді жаңартқан соң таңдалған сандардың қосындысын есептеу керек. Тізім элементтері сан түрінде көрінгенімен, олар мәтіндік жолдар болып табылады (StrToInt функциясын қолдану қажет).

ListBox1

(Standard астары)

Properties

Height

Мәндерді барлық сандар тізімге сиятындай етіп таңдаңыз (айналдыру жолағынсыз). Алғашында тізім бос тұрады. Ол бағдарламамен жұмыс кезінде толтырылады.

Label1

(Standard астары)

Properties

Caption

«Қосынды: 0» мәтінін енгізіңіз

Autosize

False мәнін беріңіз

Alignment

taCenter мәнін беріңіз