Файл: Биохимиялы ан анализі Топ 631 Орындаандар Багытова Ж. Оразалиев А.pptx

Биохимиялық қан анализі

Топ: 631

Орындағандар: Багытова Ж.

Оразғалиев А.

Сапарбаев Д.

Қанның биохимиялық талдауы -ішкі ағзалардың (бауыр, бүйрек, ұйқы безі, өт қабы және т.б.) жұмысын бағалауға, метаболизм (липидтер, ақуыздар, көмірсулар алмасуы) туралы ақпарат алуға, микроэлементтерге қажеттілікті анықтауға мүмкіндік беретін зертханалық диагностика әдісі.

Сонымен қатар, талдау нәтижелеріне әсер етуі мүмкін бірқатар факторларды атап өткен жөн:

• Зерттеу қарсаңында қабылданған тамақ және сұйықтық мөлшері;
• Алкогольді немесе дәрі-дәрмектерді қабылдау қарсаңында немесеталдау тапсырылған күні;
• Науқастың физикалық белсенділігі және жүйке-психикалық жағдайы;
• Материалды алу үшін қолданылатын әдіс;
• Материал дұрыс емес (уақыт бойынша) ;
• Үлгіні алу ұзақтығы және сақтау шарттары,ол зертханаға зерттеуге қалай түседі;
• Материалды тасымалдау әдісі.

1. Ақуыздар

Жалпы ақуыз – бұл қанның сұйық бөлігіндегі жалпы ақуыздың (альбуминдер + глобулиндер) концентрациясын өлшеу, оның нәтижелері организмдегі ақуыз алмасуын сипаттайды.Қан сарысуындағы ақуыздар екі класқа бөлінеді: альбуминдер және глобулиндер.

Ақуыздар көптеген функцияларды орындайды:

• Құрылыс (жасуша қабырғасының бөлігі);
• Транспорт (қан ағымы бар заттарды органдарға тасымалдау);
• Онкотикалық қысымды ұстап тұру (қанның сұйық бөлігі ағып кетпейді қан тамырларының қабырғалары);
• Қанның ұюы (қан кетуді тоқтату үшін);
• Қоректік (егер денеде қоректік заттар жетіспесе, ол «отын»ретінде пайдаланадыбелоктар);
• Дененің қышқыл – негіз балансын сақтау;
• Реттеуші (ақуыздар-гормондар, ферменттер және биологиялық белсенді заттар)
• Қорғаныс (иммундық қорғауға қатысады);
• Микроэлементтер деңгейін сақтау (кальций, темір, магний...).

Ақуыз	Жоғарылауы	Төмендеуі
Жалпы ақуыз	Дегидратация: диарея, құсу, кең күйік; -жедел, созылмалы жұқпалы аурулар - -Патологиялық ақуыздардың гиперпродукциясы бар онкологиялық аурулар (миелома ауруы, вальденстрем макроглобулинемиясы) -Аутоиммунды аурулар (ЖҚА, ревматикалық қызба, ревматоидты артрит); -Гипериммуноглобулинемия; -Поли/моноклоналды гаммапатия.	- Ақуызды тамақпен бірге жеткіліксіз қабылдау; Ақуыздың жоғалуы; Бауыр патологиясы кезінде ағзадағы ақуыз өндірісінің төмендеуі; Дене белсенділігі, ұзақ қызба, тиреотоксикоз, онкологиялық аурулар кезінде ақуыздың ыдырауы (катаболизм); ақуыздардың қайта бөлінуі
Гаммаглобулин	-Амилоидоз; - Бауыр циррозы; -Созылмалы лимфолейкоз; -Криоглобулинемия; -Тиреоидит Хашимото; -Ювенильный ревматоидный артрит; ревматоидный артрит; -Саркоидоз; жүйелі склеродермия; жүйелі қызыл жегі; -Макроглобулинемия Вальденстрема	- Жедел вирусты гепатит Агаммаглобулинемия; Гломерулонефрит; Лейкоз, лимфома; Нефротикалық синдром; Мальабсорбция; Склеродермия; Стеаторея; Бейспецификалық жаралы колит.
С – реактивті белок	Жүйелі аутоиммунды қабыну аурулары; Жүйелі ревматикалық аурулар Қайталама амилоидоз; Жедел бактериялық инфекция (менингит, сепсис); Трансплантациядан бас тарту реакциясы; асқазан-ішек жолдарының аурулары; Қатерлі ісіктер; Эстрогендерді, ауызша контрацептивтерді қабылдау.

---

Ферменттер'>2. Ферменттер

1.Аланинаминотрансфераза-бұл дененің барлық жасушаларында, негізінен бауыр мен бүйректе, жүрек пен бұлшықетте одан аз болатын фермент.

2.Аспартатаминотрансфераза - бұл организмнің барлық жасушаларында, бірақ негізінен жүрек пен бауыр жасушаларында, аз дәрежеде бүйрек пен бұлшықетте болатын фермент. Әдетте қандағы АСТ белсенділігі өте төмен.

3.Амилаза - сілекей бездері мен ұйқы безі шығаратын ас қорыту ферменті.

4. Сілтілік фосфатаза - бұл біздің денеміздегі барлық дерлік жасушаларда кездесетін фермент, бірақ оның ең көп мөлшері сүйек тінінде, бауыр жасушаларында, өт жолдарында, ішектің шырышты қабығында және плацентада (жүктілік кезінде) кездеседі.

Ферменттер	Жоғарылауы	Төмендеуі
Алат	-Гепатоциттердің цитолиз синдромы; -Бауырдан астылық сарғаю; Жедел миокард патологиясы (миокардит, инфаркт); - Бұлшықет тінінің жаппай бұзылуы (миозит, миодистрофия, кең күйіктер); - Гепатотоксикалық препараттарды қабылдау	-В6 витаминінің жетіспеушілігі; - АЛТ өндіретін гепатоциттердің азаюына байланысты бауыр ауруларының соңғы сатысы
Асат	-Миокардтың зақымдануы; -Әртүрлі этиологиядағы гепатоциттердің зақымдануы (вирустық, уытты, алкогольдік, аутоиммунды); -Бауыр ісігі; -Холестаз синдромы; -Қаңқа бұлшықеттерінің кең жарақаты; - әртүрлі миопатиялар.	-В6 Гиповитаминозы; - Бауырдың ауыр патологиясы, оның синтетикалық функциясының бұзылуымен бірге жүреді.
Амилаза	-Жедел, созылмалы панкреатит; -Ұйқы безінің жарақаты, қатерлі ісігі, каналының бітелуі (тас); -Жедел аппендицит, перитонит, асқазан жарасының перфорациясы (перфорациясы); -қант диабетінің декомпенсациясы-диабеттік кетоацидоз; -Жедел холецистит – өт қабының қабынуы; -Ішек өтімсіздігі;	-Ұйқы безінің функциясының төмендеуі; -ауыр гепатит; Муковисцидоз -ұйқы безін алып тастау.
Сілтілі фосфотаза	-Холестаз синдромы; -остеомаляция, деформацияланатын остеит, сүйек сынықтарын емдеу, рахит; -Жылдам өсу кезеңі, жүктіліктің үшінші триместрі; - Дәрілік препараттарды қабылдау: магний сульфаты, аскорбин қышқылы үлкен дозада, кең спектрлі антибиотиктер, цитостатиктер.	-гипотиреоз; -тағамдағы магний мен мырыштың жетіспеушілігі; -Тұқым қуалайтын гипофосфатаземия; -Дәрілік препараттарды қабылдау: эстрогендер, пероральді контрацептивтер, иммуносупрессанттар.

---

3. Липидтер және көмірсулар.

3. Глюкоза - ағза өз қызметі үшін энергия алатын негізгі зат. Қандағы глюкозаның концентрациясы орталық жүйке жүйесімен, бауырмен және гормондармен реттелетін көмірсулар алмасуының күйін көрсетеді.

2. Триглицеридтер (ТГ, бейтарап майлар) – ағзаға тамақ арқылы енетін немесе бауырда көмірсулардан түзілетін күрделі молекулалар. Энергетикалық функцияны орындауда маңызды рөл атқарады ("Қор туралы"кейінге қалдырылады).

1.Холестерин ("қатты өт") – дене жасушаларының қабырғасының негізгі компоненті. Холестериннің 80% - ы бауырда өндіріледі, ал 20% - ы тамақпен бірге келеді. Оның арқасында жасуша қабырғасы әртүрлі агрессивті факторлардың әсерінен жойылмайды. Тағы бір маңызды функция – әртүрлі биологиялық белсенді заттардың-D дәрумені, бүйрек үсті безінің стероидты гормондары, әйел гормондарының өндірісіне қатысу.

Холестериннің 3 түрі бар – жоғары тығыздықтағы липопротеидтер (ЖТЛП), төмен тығыздықтағы (ТТЛП) және өте төмен тығыздықтағы (ӨТТЛП).

---