Файл: Оытуды ойын дістерін олдана отырып, педагогикалы процесті йымдастыруды ерекшеліктері.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 12.04.2024
Просмотров: 6
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Оқытудың ойын әдістерін қолдана отырып, педагогикалық процесті ұйымдастырудың ерекшеліктері
Оның мақсаттары мен құндылықтарын жаңа түсінумен, жаңа тұжырымдамалық тәсілдермен, инновациялық технологияларды қолданумен сипатталатын қазіргі жағдайдағы өмір қауіпсіздігі негіздерінің мектеп курсы барған сайын маңызды бола түсуде. Қазіргі мұғалім бүгін сыныпқа келгенде өзіне сұрақ қояды. Сабақты қалай ерекше ету керек? Қызықтырмайтын материалды қалай ұсынуға болады? Қазіргі балалармен заманауи тілде қалай сөйлеуге болады? Бұл мәселелерді шешуде эмоционалды жайлы атмосферада оқитын оқушылардың белсенді танымдық іс-әрекеті барысында пәндік және білім беру білімдері мен дағдыларын қалыптастыруға және дамытуға ықпал ететін заманауи білім беру технологиялары көмектеседі, осы мәселелерді шешуге, нәтижесінде оқушылардың пән бойынша жеткілікті тиімділігіне әкелетін оқыту үшін оң мотивация жасауға көмектеседі.
Деректерді қабылдаудың ыңғайлылығы үшін диагностика нәтижелері осы жұмыста салыстырмалы түрде бақылау және эксперименттік топтар ұсынылған.
Білім алушылардың білімі мен іскерлігін бақылау яғни оқу процесінің негізгі элементтерінің бірі. Күнделікті өмірде туындайтын мәселелерді шешуге дайындық сондай-ақ оқу процесін басқарудың тиімділігі бақылаудың дұрыс ұйымдастырылуына байланысты.
Білім мен дағдыларды игеруді бақылау жеке тұлғаға бағытталуы керек және өзін-өзі бақылау мен өзін-өзі бағалауды жүзеге асыру үшін оқушылардың өздерін белсенді түрде тарту қажет. Сараланған бақылаудың маңызды ерекшелігі оқушылардың білімі мен дағдыларына қойылатын талаптардың әртүрлі деңгейлерін ұсыну. Мұнда материалды игерудің қажетті төменгі шегін белгілейтін міндетті дайындық деңгейін бөлуге болады, оның негізінде тақырыпты игерудің келесі деңгейлері негізделеді.
Білімді, іскерлікті және дағдыларды тексеруді бақылаудың ең тиімді әдістері тесттер мен бақылау жұмыстарын сонымен қатар бақылау практикалық тапсырмаларын жүргізу болып табылады.
Пән негіздері бойынша білімді, дағдыларды және дағдыларды неғұрлым жедел бақылау үшін соңғы уақытта тесттер қолданылады. Тесттер арқылы тексерудің басты артықшылығы ол уақытты азайту, ал дидактикалық материалдар арқылы дәстүрлі тексеру яғни мұқият болу деген ұғым.
Тестілік бақылау, ең алдымен, тексеру нәтижелерінің объективтілігін сипаттайды алдын ала дайындалған эталонның арқасында тексерушілер білім алушының тексерілетін жұмысы бойынша бір шешімдерге келеді.
Оқу процесінде тесттерді қолдану мұғалімнің бақылау іс-әрекетінің уақытын азайтады және бақылаудың жиілігі мен қарқындылығын арттыруға мүмкіндік береді.
Білім алушыларды тестілеу оқытылған тақырыптар шеңберінде дәстүрлі түрде және ойын әдістерін қолдана отырып өткізілді.
Пәндік нәтижелерді бағалау ол биология саласында оқушылардың жоспарланған нәтижелерге қол жеткізуін бағалау.
Стандарттың талаптарына сәйкес пәндік нәтижелерді бағалаудың негізгі объектісі оқу пәндерінің мазмұнына қатысты іс-қимыл әдістерін, оның ішінде мета-субъектілерді іс-әрекеттерді пайдалана отырып, оқу материалы негізінде білім беру проблемаларын шешу қабілеті болып табылады.
Стандартта қабылданған деңгей тәсілін ескере отырып, оқу жоспарын игерудің пәндік нәтижелерін бағалау жүйесі барлық бағалау жүйесін құру және оқушылармен жұмысты ұйымдастыру кезінде бағдар ретінде жетістіктердің базалық деңгейін бөлуді көздейді.
Жетістіктердің базалық деңгейі ол таңдалған міндеттер шеңберінде базалық білім жүйесінің көмегімен оқу іс-шараларын меңгеруді көрсететін деңгей.
Базалық деңгейден асып кету білім беру қызметін саналы түрде еркін меңгеру деңгейінде базалық білім жүйесін ассимиляциялауды, сонымен қатар мүдделердің көкжиегі, кеңдігі туралы куәландырады. Негізгі деңгейден асатын келесі екі деңгейді ажырату ұсынылады.
1) жоспарланған нәтижелерге қол жеткізудің жоғары деңгейі, бағалау
4 деген баға.
2) жоспарланған нәтижелерге қол жеткізудің жоғары деңгейі, бағалау
5 деген баға.
Қол жеткізу деңгейі негізгіден төмен оқушылардың дайындығын сипаттау үшін екі деңгейді бөліп көрсету керек.
3) жетістіктердің төмен деңгейі 3 деген баға.
4) жетістіктердің төмен деңгейі 2 деген баға
Базалық деңгейге қол жеткізбеу жетістіктердің төмен және төмен деңгейлері пәннің игерілген және игерілмеген мазмұнының көлемі мен деңгейіне байланысты белгіленеді.
Білім мен дағдыларды диагностикалау кезінде объективтілікке қол жеткізу үшін тест тапсырмалары қолданылды, оларды мұғалімдер өз жұмысында өмір бойы басқарды. Игеруді бағалау жоғарыда аталған деңгейлер негізінде жүргізілді.
Биология сабақтарында ойын әдістерін қолдану бойынша әдістемелік ұсынымдар әзірлеу
Арнайы педагогикалық жағдайлар ерекшеленеді, оларды жүзеге асыру қатысушылардың ойын іс-әрекетіне деген қызығушылығын, сондай-ақ материалды игеру тиімділігін арттыруды қамтамасыз етуі мүмкін.
1. Ойын жағдайына қатысушылар үшін өзекті мәселе негізінде ойын құру.
2. Қатысушылардың ақыл-ой және жеке сипаттамалары үшін ойын формасының жеткіліктілігі үшін жағдайдың болуы. Мысалы, егер ойынға қатысушылар жасөспірімдер болса, онда ойын жобасы осы жасқа арнайы бейімделуі керек.
3. Зияткерлік еркіндік, элементін енгізу қатысушылардың ойын жобасына қатысуына жағдай жасайды. Ойын жобасы тым қатал, реттелетін, егжей-тегжейлі болмауы керек.
4. Ойыншылардың ойынға қатысуға психологиялық дайындығының болуы, ойнауға деген ықыласы, ойынға деген көзқарасы пайдасыз нәрсе ретінде емес, қызықты және дамып келе жатқан әрекет ретінде.
Педагогикалық ойындар, үйреншікті ойындардан айырмашылығы, өзіндік ерекшелікке ие: олар белгілі бір нәтижеге бағытталған және оқу – танымдық бағытымен сипатталатын мұғалімнің алдына қойған мақсаттары мен міндеттеріне ие немесе білім алушылар педагогтің басшылығымен тұжырымдаған, яғни қалыптастыру болып табылады.
Оқу-тәрбие процесінде ойын технологиясын қолдану сапасы мен пайдалану мерзімділігі, оқу-жаттығудың ойын элементтерімен үйлесуі мұғалімнің функцияларды қаншалықты түсінетініне, педагогикалық ойындардың жіктелуін, ұйымдастырылуы мен өткізілу ерекшеліктерін білуіне, білім алушылардың жас физиологиясы мен психологиясы туралы білімдеріне байланысты болады.
Биология пәні шеңберінде оқыту сабақ және сабақтан тыс уақытты да қамтиды, бұл білім алушыларды дайындау үшін оңтайлы жағдай жасауға мүмкіндік береді. Бағдарламаны сәтті игеру үшін оқытудың әртүрлі әдістерін қолдану қажет. Бұл ретте оқу сабақтарының тәрбиелік әлеуеті рөлдік Имитациялық ойындарды, ойын жағдайларын пайдалануды, білім алушылардың шығармашылық жұмыстар мен жобаларды орындауын, интеграцияланған және әртүрлі жастағы сабақтарды қосу есебінен артады.
Биология сабақтарында ойын ережелерін іске асыру және ойын жағдайларын мынадай түрде құру қажет: мақсаттар мен міндеттерді қою – ойын түрінде; білім алушылардың оқу әрекеті ойынның белгілі бір ережелеріне бағынады, ал оқу материалы, білімі оның құралы ретінде пайдаланылады сонымен қатар жарыс элементін пайдалануға болады.
Мақсат қою және нақты оқу тапсырмасының міндеттерін анықтау кезінде тақырыптық жоспардың мазмұнына сүйене отырып, алдыңғы сабақтың нәтижелерін және жаңа материалды игерудің күрделілігін, сонымен қатар оқушылардың құрамын, олардың дайындығын ескеру қажет. Қойылған міндеттердің саны оларды бір сабақта іске асыру мүмкіндіктерімен анықталады.
Орта және орта мектеп жасында ойын технологияларын қолдану өзіндік сипаттамаларға ие. Бұл, ең алдымен, жасөспірім кезеңінде баланың өз әлемін құруға деген ұмтылысының оянуы, ересектікке деген ұмтылысы, қиял мен қиялдың дамуы, бәрін тез байқап көру, білу, айту қажеттілігімен байланысты.
Сондықтан, орта мектеп жасындағы ойынның ерекшеліктері қоғам алдында өзін-өзі растауға, әзілдесе сөйлеу әрекетіне бағдарлауға бағытталған.
Сондай-ақ, жас ерекшеліктеріне сүйене отырып, Биология сабақтарында ойын әдістерін енгізу үшін келесі түрлерін қолданған жөн.
1) оқу ойындары олар мәтіндік ақпаратты игеруге, оңтайлы оқытуға қажетті дағдыларды дамытуға қабылдауды зейінді есте сақтауды дамытуға ықпал ететін ойындар.
2) үй-жайда және ауада қозғалатын ойындар олар шығармашылық белсенділікті ұжымдық әрекетті ынталандыратын психофизиологиялық жеңілдетуге арналған ойындар.
3) әлеуметтік-психологиялық рөлдік тренинг белгілі бір әлеуметтік функцияларды әлеуметтік-мәдени нормаларды орындау дағдыларын дамытуға бағытталған ойындар.
4) психотехникалық ойындар бұлар әртүрлі психикалық функцияларды дамытуға арналған жаттығуларды топтық үйрену процедуралары.
Ойынның әр түрінің өзіндік кіші түрлері бар. биология сабақтарында келесі ойындарды қолданған жөн.
1. Іскерлік ойын Кәсіби қызметтің пәндік және әлеуметтік мазмұнын қайта құру осы қызмет түріне тән қатынастар жүйесін модельдеу нысаны ретінде. Іскерлік ойын жаңа материалды игерудің материалды шоғырландырудың шығармашылық қабілеттерін дамытудың жалпы білім беру дағдылары мен дағдыларын қалыптастырудың күрделі мәселелерін шешу үшін қолданылады оқушыларға оқу материалын әр түрлі тұрғыдан түсінуге және зерттеуге мүмкіндік береді.
2. Имитациялық ойын нақты жағдайларды модельдеу және осы жағдайларда адамның кәсіби іс-әрекетін ойын модельдеу бойынша белсенді тәуелсіз қызмет ретінде.
3. Рөлдік ойын Кәсіби қызметтің немесе әлеуметтік функциялардың типтік және маңызды белгілерін еліктеу ретінде.
4. Символдық ойын ойынның негізгі құралы белгілер, символдар мен сандар болатын зияткерлік ойын ретінде.
5. Ұйымдастырушылық әрекеттік ойындар проблемаларды шешуге бағытталған ұжымдық ойлау әрекетін ұйымдастырудың нысаны және ынталандыру әдісі ретінде. Классикалық нұсқада оңтайлы, инновациялық құралдарды ұжымдық іздеу құралы ретінде қолданылады.
Сабақтарында педагогикалық ойынды қолданудың нәтижелілігі оны қолданудың жүйелілігіне, ойынды жобалау процедурасының мақсаттылығына және дәстүрлі дидактикалық жаттығулармен үйлесімділігіне байланысты.
Пәнін оқу барысында оқушылар арасында ең танымал бұл оқу процесін белсендіруге және күшейтуге ықпал ететін ойын технологиялары.
Баланың ақыл-ойы мен танымдық белсенділігін дамытатын бірнеше ойын топтары бар.
I топ тақырыптық ойындар заттарды басқару сияқты. Сабақтарында жол қозғалысы ережелерін зерделеу жол белгілерін, реттеу таяқшасын, бағдаршамды пайдалана отырып, ойын түрінде жүргізілуі мүмкін.
II топ шығармашылық сюжеттік-рөлдік ойындар, онда сюжет интеллектуалдық қызметтің бір түрі болып табылады. Сюжеттік ойында оқушылар белгілі бір рөлдерді орындайды, белгілі бір сценарийді, диалогты жоғалтады.
Не? Қайда? Қашан?, Құтқарушылар, саяхат, олар оқу материалын тереңдетуге, бекітуге ықпал етеді.
Балалардың танымдық белсенділігін дамыту құралы ретінде қолданылатын ойындардың III тобы – дидактикалық деп аталатын дайын ережелері бар ойындар. Оларға білім беру ойындары кроссвордтар, викториналар, жұмбақтар, ребустар, шарлар және т. б.
V топ ойындары интеллектуалды ойындар, жаттығулар, ойын-тренингтер. Олар бәсекелестікке негізделген, сондықтан оқушыларға дайындық, жаттығу деңгейін айқын көрсетеді, өзін-өзі жетілдіру жолдарын ұсынады, яғни олардың танымдық және шығармашылық белсенділігін ынталандырады.
Осылайша, оқу және тәрбие процесінде ойын технологияларын қолдану оқушылардың танымдық іс-әрекетін жандандыруға, ойлауды, шығармашылық белсенділікті дамытуға ықпал етеді, жайлы психологиялық микроклиматты, ойынның барлық қатысушыларының эмоционалды қанағаттануын қамтамасыз етеді.
Дәстүрлі емес оқыту әрекетінде үш негізгі кезеңді бөлуге болады:
1. Дайындық ойын таңдау, мақсат қою, қатысушылардың жеке ерекшеліктерін ескере отырып, ойын бағдарламасын жасау. Ойынды материалдық қамтамасыз ету.
2. Өткізу іс-шаралар бағдарламасын іске асыру, іс-қимыл логикасын, ережелерді, атрибуттарды және т. б..
3. Қорытындылау жалпы ойынды талдау, рефлексия, әрекеттерді бағалау әр оқушының ұсыныстары.
Ойынды тиімді жүзеге асыру үшін мұқият дайындық қажет. Оқытушының оқушылармен болашақ бірлескен іс-шараларды жобалауы оқыту мен тәрбие құралдары мен әдістерін саналы түрде таңдауға ықпал етеді.
Оқытудың ойын әдістерін қолдана отырып сабақтарды әзірлеу және өткізу кезінде біз екінші буынның негізгі жалпы білім берудің мемлекеттік білім беру стандартының талаптарына сәйкес әзірлеген жұмыс бағдарламасына сүйендік.
