Файл: 4 І. Бастауыш сынып оушыларын оытуда тарихи материалдарды олдану ажеттілігі.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 25.04.2024
Просмотров: 22
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
1-4 сынып математикасын оқытуда тарихи материалдарды пайдалану.
МАЗМҰНЫ:
КІРІСПЕ..................................................................................................................4
І. БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫН ОҚЫТУДА ТАРИХИ МАТЕРИАЛДАРДЫ ҚОЛДАНУ ҚАЖЕТТІЛІГІ..........................................5
1.1 Бастауыш сыныпта математикада тарихи материалдардарға түсінік беру.5
1.2 Бастауыш сыныпта математикада тарихи материалдарды қолданудағы ерекшеліктері мен маңыздылығы........................................................................10
II. БАСТАУЫШ СЫНЫПТА МАТЕМАИТКАНЫ ОҚЫТУДА ТАРИХИ МАТЕРИАЛДАРДЫ САБАҚТА ҚОЛДАНУ.................................................17
2.1 1-2 сыныпта тарихи материалдарды қолдану...............................................17
2.2 3-4 сыныпта тарихи материалдарды қолдану және оның нәтежиесі.........19
ҚОРЫТЫНДЫ....................................................................................................23
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР.....................................................................24
КІРІСПЕ
Зерттеу өзектілігі: Бастауыш білім берудің әртүрлі пәндерінің сабақта-рында оқушылар қоршаған оқиғалар мен құбылыстар, олардың қасиеттері туралы нақты түсінік алады. Математиканың айрықша ерекшелігі - бұл математика заттық әлемнің және оның кеңістіктегі ең жалпы аспектілеріне жатпайтындардың барлығына қатысты объективті болмысты зерттеумен бір мезгілде зерттелетін оқиғалар мен объектілердің тақырыптық мазмұнынан абстракцияланады. формасы мен қатынастары. Бұл математиканың үлкен күші, яғни ұғымдардың абстракциясы мен жалпылығы, және бұл басқа пәндермен жан-жақты байланыс пен байланыс орнатудың мүмкіндігі.
Мұндай байланыстарды орнатуда сандар, арифметикалық амалдар, геометриялық фигуралардың түсініктері мен элементтері, шамалар, пішіндер, әртүрлі дағдылар мен дағдылар, іс-әрекет түрлері, оқыту формалары мен әдістері сияқты жалпы фактілерге негізделуі мүмкін.
Математика оқушылардың жаратылыстану, география, тарих, кескінде-ме, сурет, еңбек, дене шынықтыру және басқа пәндер бойынша білімдерін пайдаланады.
Осы пәндер туралы ақпарат арифметикалық есептер мен мысалдар үшін материал бола алады. Мысалы, тарихи оқиғалар туралы білу, біздің елдің және басқа елдердің шекараларының ұзақтығы, оккупацияланған территориялардың келбеттері, өзендердің ұзындығы, таулардың биіктігі, теңіз күлінің ұзындығы мен тереңдігі. Ол математика сабақтарында ариф-метикалық есептер мен мысалдарды құрастыруда, сандарды салыстыру мен талдауда негізгі материал бола алады.
Зерттеу нысаны: 1-4 сынып математикасын оқытуда тарихи материал-дарды пайдалану.
Зерттеу пәні: математика оқыту әдістемесі.
Зерттеу мақсаты: 1-4 сынып математикасын оқытуда тарихи мате-риалдарды пайдалану жолдарын анықтау.
Зерттеу міндеттері:
-
Бастауыш сынып оқушыларын оқытуда тарихи материалдарды қолдану қажеттілігі; -
Бастауыш сыныпта математикада тарихи материалдардарға түсінік беру; -
Бастауыш сыныпта математикада тарихи материалдарды қолданудағы ерекшеліктері мен маңыздылығы; -
Бастауыш сыныпта матемаитканы оқытуда тарихи материалдарды сабақта қолдану;
Зерттеу әдістері: теориялық (талдау, синтездеу, модельдеу) және эмпирикалық (әдебиеттерді, құжаттарды зерттеу, педагогикалық тәжірибені зерттеу және жалпылау).
Курстық жұмыстың құрылымы: жұмыс кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан, әдебиеттер тізімінен тұрады.
І. БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫН ОҚЫТУДА ТАРИХИ МАТЕРИАЛДАРДЫ ҚОЛДАНУ ҚАЖЕТТІЛІГІ
1.1 Бастауыш сыныпта математикада тарихи материалдардарға түсінік беру
Интеллектуалды өсудің ішкі қажеттілігін дамытуға бағытталған маңыз-ды педагогикалық құрал танымдық тапсырмаларды, оның ішінде тарихи сипаттағы тапсырмаларды қолдану болып табылады.
Ғылым тарихымен танысу негізгі ғылыми ұғымдарды тереңірек игеруге айтарлықтай әсер етеді және таным процесінің диалектикасы, математикалық ғылымның даму заңдылықтары туралы идеяларды дұрыс тұжырымдауға және Оқушыларды мәдени мұраны жағымды қабылдауға эмоционалды түрде бейімдеуге мүмкіндік береді.
Әрбір мұғалім пәнге деген қызығушылық бір уақытта оның сәтті өтуі үшін жағдай жасауды, оны оқушылардың жадына берік бекітуді білдіретінін біледі. Тәжірибелі мұғалім ешқашан жаңа тақырыпты, математиканың жаңа бөлімін, оқушылардың қызығушылығы мен назарын аударатын тиісті кіріспе бөлімінсіз ашпайды. Бағдарламамен негізделген жерде мұндай кіріспе бөлігі математика тарихымен байланысты қысқа, қызықты әңгіме болуы мүмкін және болуы керек. Математиканың өткеніне осындай қысқа экскурсиялар оқушылардың қызығушылығын тудырады. Ғылым тарихынан ақпарат беру танымдық тұрғыдан да пайдалы, өйткені ол оқушылардың дүниетанымын қалыптастыруға ықпал етеді. Мұндай экспозиция Оқушыларға әрбір жаңа бөлімді немесе тақырыпты зерттеу кезінде математиканың нақты әлемнің кеңістіктік формалары мен сандық қатынастары туралы ғылым ретінде адам-ның практикалық іс-әрекетіне байланысты пайда болғанын және дамығанын көрсетуге мүмкіндік береді. Мектепте зерттелген қасиеттер, ережелер, теоремалар-адамзаттың мың жылдық тәжірибесін жалпылау. Олар қоршаған әлемді тану нәтижесінде алынған, тәжірибе арқылы тексерілген және дайын емес. Математика тарихы бойынша материалды енгізу оқушыларды ғылымның дамуындағы қозғаушы күш өндірістік қажеттіліктер екеніне сендіреді.
Оқушыларға атақты ғалымдардың шығармашылық өмірбаяндарының кейбірін айту пайдалы екені сөзсіз: олар өздерінің зерттеу сұрақтарын қоюға қалай келді, зерттеу әдісін қалай тапты, түпкілікті нәтиже қалай тұжырымда-лды. Бұл шығармашылық атмосфераны қалыптастырады, шығармашылық процесінде ерекше, табиғаттан тыс ештеңе жоқ екенін түсінуге көмектеседі. Сізге тек зерттеу тақырыбына назар аударып, оған әртүрлі көзқарастардан жақындау керек. Ғылым тарихының мысалдары ретінде мұғалім кем дегенде кейбір оқушылардың жаңа және белгісізді іздеуге деген қызығушылығын ояту үшін көп нәрсе жасай алады. Ғалымдардың өмірінен алынған жақсы таңдалған мысалдар бізді қаншалықты белгісіз қоршап тұрғанын, біздің қасымызда екенін көрсете алады, бірақ біз оны байқамаймыз, өйткені біз оған тым үйреніп қалғанбыз және оған жаңа, ерекше позициялардан қарай алмаймыз.1
Тарихи материалды сабақтың кез-келген кезеңінде қолдануға болады. Кейде бұл ақпаратты белгілі бір материалды түсіндірмес бұрын беру, кейде оны сабақ тақырыбының жеке сұрақтарымен органикалық түрде байланыс-тыру, кейде математика курсының кейбір бөлімін, тақырыбын жалпылау немесе зерттеу нәтижесі ретінде беру пайдалы. Бірінші жағдайда, тарихи ақпарат жаңа тақырыптың және жаңа бөлімнің маңыздылығын жақсырақ ын-таландыруға көмектеседі, бұл оқушылардың оларды оқуға деген қызығу-шылығын тудырады.
Тарихи материалды таңдау кезінде математика бағдарламасын басшы-лыққа алу қажет. Таңдалған материал математиканың ғылым ретінде дамуы-ның негізгі мәліметтерін көрсетуі керек. Тарихи Материалды ұсыну кезінде оқушылардың жасы, олардың ойлау қабілетінің даму деңгейі, дайындығы ескерілуі керек. Тарихи материалды қайталамау керек, бірақ бағдарламалық материалға шебер тоқып, оны білім беру және білім беру мақсатында пайдалану керек. Математика сабақтарын тарих сабақтарына айналдырмау үшін сабақтарда қолданылатын Тарихи материалдың көлемі үлкен болмауы керек. Оны қолданудың негізгі мақсатын есте ұстаған жөн: тарихи көзқарас математикаға деген қызығушылықты арттыруға, оны тереңірек түсінуге ықпал етуі керек.
Тарихи материалды жеткізуде ең көп қолданылатын әдістемелік әдістер: мұғалімнің әңгімесі, эвристикалық әңгіме, проблемалық презента-ция, дәріс, оқушылардың зерттеу жұмыстары. Мұғалім қолданатын әдістеме-лік әдістер Тарихи материалдың ерекшелігіне, мұғалімнің осы материалды беру кезінде қоятын мақсаттары мен міндеттеріне байланысты. Олардың ішінде мұғалімнің әңгімесі ерекше орын алады, ол жеке маңызды тарихи ақпаратты хабарлау үшін жиі қолданылады. Материалды жеткізудің эмоцио-налдылығы оқушылардың оны жақсы игеруіне ықпал етеді. Егер оқушы жаңа материалдың мәтінінде баяндалған оқиғаларды терең сезінсе, онда мұндай материалды зерттеу оның қалыптасуында оң рөл атқарады. Мұндай материал жақсы сіңеді және көбейтіледі.
Тарихи материалды хабарлау кезінде проблемалық тәсілді де қолдануға болады. Жаңа материалды түсіндіруді бұрын өткеннен қисынды түрде туын-дайтын және қоршаған әлем туралы білімнің жоғары сатысының қажеттілігі-не әкелетін проблеманы қоюдан бастауға болады. Тарихи материалды ұсыну-дың бұл тәсілі, әдетте, оқушылардың математикаға деген қызығушылығын тудырады.
Сабақ барысында белгілі бір ғалымның өмірбаяндық деректері мен шығармашылық қызметін хабарлау үшін оқушылар да тартылады. Тәжірибе көрсеткендей, тіпті математикамен ерекше айналыспайтын Оқушылар де тарихи тақырыптар бойынша хабарламалар дайындауға қуанышты. Сонымен қатар, оқушыларды тәуелсіздікке үйрету үшін хабарлама материалы біртін-деп күрделене түсуі керек. Осылайша, оқушылар анықтамалық және оқу әдебиеттерімен өз бетінше жұмыс істеуге біртіндеп үйренеді.
Математика сабақтарына дайындық кезінде сабақтағы оқу іс – әрекеті-нің түрлерін барынша әртараптандыру, екінші сынып оқушыларының осы пәнге деген қызығушылығын арттыруға көмектесетін қызықты тарихи мате-риалды пайдалану міндеті қойылды.
Тарихи компоненті бар 6 математика сабағы өткізілді, осы бағыттағы үй тапсырмалары таңдалды, оларды өз қалауыңыз бойынша орындауға бола-ды.2
Сабаққа дайындық кезінде оқушылардың танымдық іс-әрекетін белсендіру үшін тарихи материалды пайдалану мүмкіндігі бар сабақтарға дайындықтың жалпы жоспары қолданылды:
- тақырыпты зерттеу кезінде тарихи материалдың орнын анықтаңыз;
- тарихи материалды пайдалануды осы тақырыптың немесе тақырып-тар тобының қандай элементтерімен байланыстыруға болатындығын анықта-ңыз;
- сабақтағы Тарихи материалдың орнын, оны бүкіл сабақ бойы немесе үзінді түрінде пайдалану мүмкіндігін анықтаңыз;
- осы сабақта неғұрлым тиімді пайдаланылуы мүмкін іске асырудың белгілі құралдарының ішінен таңдау;
- осы мәселелер неғұрлым толық талқылануы мүмкін сыныптан тыс сабақтарды белгілеу.
Тарихи-математикалық материалды қосу формаларын да ұсынамыз. Оларға мыналар жатады:
- сабақтағы Тарихи шегіністер (әңгіме 2-7 минут);
- бағдарламалық материалмен органикалық байланысты тарихи мәліметтерді хабарлау;
- қызықты көне тапсырмалар мен басқатырғыштар;
- шығармашылық үй тапсырмасы.
- "халық математикасын" жинау бойынша жұмыс;
- презентацияларды дайындау.
Тарихи-математикалық сипаттағы танымдық тапсырмалар құрылатын негізгі принциптерді бөліп көрсетейік. Олар:
- мектеп математика курсының негізгі тақырыптарын қамту;
- еліміздің тарихы үшін тақырыптың өзектілігі;
- ғылымның тарихи дамуындағы жалпы заңдылықтарды, отандық математиканың даму ерекшеліктерін ашу;
- танымдық тапсырмалардың формасы мен мазмұны бойынша, оларды орындаудағы қиындық дәрежесі бойынша әртүрлілігі;
- оқушылардың қызығушылықтарын есепке алу.
Танымдық тапсырмаларды қолдану орын алған кезде оң нәтижелерге әкеледі:
- тапсырмаларды жүйелі түрде қою;
- олардың біртіндеп және дәйекті орналасуы;
- оқушылардың танымдық қабілеттерін дамыту үшін тапсырмалардың рөлі мен маңыздылығын түсіну;
- тапсырмаларды оқушылардың зияткерлік дамуының қажеттіліктері мен негізгі тенденцияларына барынша жақындату.
Тарихи сипаттағы танымдық тапсырмалар жүйесін дамытуға қойылатын талаптарды қарастырыңыз. Оларға мыналар жатады:
- тапсырма материалының терең ғылымы;
- математика бағдарламасымен органикалық байланыс;
- тапсырмаларды жаңа білім алуға, оларды қайталауға және бекітуге, Дағдылар мен дағдыларды дамытуға, әртүрлі зерттеу көздері мен әдістерін қолдануға бағыттау;
- тапсырмалар мүмкіндігінше проблемалық сипатта болуы керек, өзін-өзі іздеуге, зерттеуге бағдарлануы және қызығушылықты арттыруы керек.
Тарихи материал сабақтың әртүрлі кезеңдерінде қолданылды: ауызша есеп шеңберінде ойын-сауық сұрақтары мен кроссворд түрінде, білімді ашу кезеңінде проблемалық жағдай туғызу ретінде; тақырыпты бекіту кезеңінде анықтамалық-танымдық материал түрінде, сондай-ақ шығармашылық үй тапсырмасы түрінде.
Сабақтан тыс жұмыстарда әр түрлі өлшем бірліктері туралы тарихи фактілер "ойын-сауық математикасы" және "қағаз геометриясы"курстарында үнемі қолданылып келді.
Өз бастамасы бойынша бірнеше екінші сынып оқушылары өз жобаларын құруға сабақтан тыс уақытта және сабақтан тыс уақытта пайдаланылған тарихи мәліметтерді алуға шешім қабылдады.
Қалыптастырушы эксперимент барысында Оқушылар математика сабақтарына айтарлықтай қызығушылық танытып қана қоймай, тарихи ақпаратты іздеуге белсенді қатыса бастады, сабақ тақырыбы бойынша шағын хабарламалар мен презентациялар дайындады, шығармашылық үй тапсырмаларын қызығушылықпен орындады.
