Ойлан
Ақынның бұл өлең жолдарынан нені байқауға болады?

  Ақын өзінің шығармаларында ислам іліміне көп назар аударып, қазақ даласында дінді нығайтуды қолдады. Ол мықты хан билігі кезеңін аңсады. Ақын өлең-жырларында отандастарын оқу мен білім, ғылым мен өнерді меңгеруге шақырды. Қоғам өміріндегі білімнің орны мен маңызы туралы: «Бай білімсіз болса кедейшілікке ұшырайды», – деп ескертеді.

  «Зар заман» ақындары елдің жай-күйін ойлаған ұлт қайраткерлері ретінде танылды, ұлттық әдебиет тарихында лайықты орын алды. Олар өлеңдері арқылы патша үкіметінің әскери-отаршыл әрекеттерінен бұрынғы емін-еркін өмірінен айырылған қазақ халқының қайғылы тағдырын кейінгі ұрпаққа жеткізді.



1. «Зар заман» ақындарының мақсаты қандай еді?
2. «Зар заман» кезеңі қазақ мемлекеттілігі үшін күрес болды» деген пікірмен келісесіңдер ме?
3. Бүгінгі әдебиетте «Зар заман» ақындарының ықпалы байқала ма?



«Зар заман» – ХІХ ғасырда Қазақстанның Ресейге қосылуы аяқталып, патша үкіметі бұрынғы ел басқару тәртібін жойып, 1867–1868 жылдары қазақтарды басқару жөніндегі ереже бойынша жаңа тәртіп орнатқан кезде туған ағым.

Этноаумақ – бір-бірімен әлеуметтік-экономикалық байланыстағы этникалық қауымдастық тұратын аумақ.



Мұрат Мөңкеұлы (1843–1906) – қазақ поэзиясының көрнекті өкілі, айтыскер ақын, жырау.
Шортанбай Қанайұлы (1819–1881) – ақын. ХІХ ғасырда өмір сүрген қазақ халқының тарихындағы ірі тұлғалардың бірі.

Мәтінмен жұмыс.
INSERT кестесі арқылы «Зар заман» ағымы өкілдерінің қоғамдық-саяси көзқарастарына тұжырымдама жасаңдар.



Шығармашылық тапсырма. «Зар заман» өкілдері бірінің шығармашылығы жайлы эссе жазыңдар.



Мұрат Мөңкеұлы
«ҮШ ҚИЯН»

Замана қайтіп түзелсін:

---

Қоңсыдан туған би болды,
Бұ сықылды күй болды,
Көрген жұртқа таң болды.
Азамат ердің баласы
Айдарына малы жоқ,
Топ көрерге зар болды.
Қара кісі хан болды,
Қоспақтан туған қортықша

Қатарға шығып нар болды.
Асылзада баласы,
Дәулеті кетіп қолынан,
Қоңсысына құл болды.
Асылсыздың баласы,
Ақшасына сүйеніп,
Айтқан сөзі пұл болды.
Замананың адамы,
Заманың мұндай сұм болды!

***

Мен қауіп еткеннен айтамын:
Ақ борықтай иілген,
Кейінгі туған баланың
Ұстай ма деп білегін,
Шая ма деп жүрегін,

Шашын, мұртын қойдырып,
Ащы суға тойдырып,
Бұза ма деп реңін.
Адыра қалғыр заманның
Мен жаратпаймын сүреңін!..

 

  Қазақ әдебиеті. Хрестоматия. 8-сыныпқа арналған. – Алматы, 2018, 46–47-беттер.  



Өлең жолдары бойынша сол кезеңдегі қоғамдық өмірге сипаттама беріңдер.

---

Смотрите также файлы

• Проект Города России Орел Дорониной Нины ученицы 2 класса Селезневской школы.pptx

• Задача Найти произведение матриц Матрица a 5 1 0.docx

• Таырыбы азастандаы инклюзивті білім беру жйесі.docx

• Методический план проведения занятия с личным составом караула псч по предмету Пожарно строевая и тактико специальная подготовка на.docx

• Совы не то чем кажутся Совы не то чем кажутся совы Совы не то чем кажутся Совы не то чем кажутся совы.docx