10.1 НЕГІЗГІ ЕРЕЖЕЛЕР

Пайдалану және сақтау кезінде электр жабдықтары мен электр қондырғылары әртүрлі пайдалану факторларына ұшырайды, нәтижесінде олар тозады және ескіреді. Тозу салдарынан істен шығу қаупі артады, бұл өнімнің жұмысының бұзылуына әкеледі.

Әдетте, істен шығудың алдында құрылғы сипаттамаларының өзгеруіне, оларды пайдаланудың қалыпты режимдерінен ауытқуға байланысты ақаулардың пайда болады. Ақаулардың пайда болуын тудыратын себептерді уақтылы жою арқылы ақаулардың пайда болуының алдын алуға болады. Электр жабдықтарын жоспарлы-алдын ала жөндеу және техникалық қызмет көрсету жүйесін енгізудің мақсаты-электр техникалық жабдықтар мен желілерді толық жұмыс қабілеттілігі жағдайында қолдау, олардың мерзімінен бұрын тозуы мен істен шығуының алдын алу, энергетикалық қызметтер жоспарлы түрде жүзеге асыратын ұйымдастыру-техникалық іс-шаралар кешені есебінен. Техникалық қызмет көрсету мен жөндеуді ұйымдастыруды жетілдіруге, пайдалану шығындарын азайтуға көмектеседі.

Жүйеге келесі жұмыстар мен іс-шаралар кіреді:

- электр жабдықтарына техникалық қызмет көрсету және жөндеу жұмыстарының түрлерін анықтау және оларды сипаттау;

- техникалық қызмет көрсету мен жөндеу арасындағы мерзімділікті белгілеу;

- алдын алу операцияларын жоспарлау және олардың жүзеге асырылуын бақылау;

- шаруашылықтың энергетикалық қызметі қызметкерлерінің еңбегіне ақы төлеу жүйесін әзірлеу;

- бұл қызметті материалдармен және қосалқы бөлшектермен жабдықтауды ұйымдастыру;

- техникалық қызмет көрсету және жөндеу сапасын бақылау әдістерін әзірлеу және ұйымдастыру;

- техникалық қызмет көрсетуді және жөндеуді ұйымдастыру;

- қызмет көрсету және жөндеу кестелерін жасау және оларды орындау;

- қажетті жұмыстарды орындау үшін өндірістік базаны ұйымдастыру;

- әр түрлі стандарттарды әзірлеу және нақтылау (еңбек сыйымдылығы, жұмыс уақыты, материалдар мен қосалқы бөлшектердің шығындары және т.б.).

10.2 ЖЫЛДЫҚ ӨНДІРІСТІК БАҒДАРЛАМАНЫ ЕСЕПТЕУ (ЖӨБ)

Электртехникалық қызметің жылдық өндірістік бағдарламаны жұмысының шамалық құрлысы мен номенклатурасы келтірілген. Оған үш бөлімге біріктірілген жұмыстың 12 …20 түрі кіреді. Бағдарламаның бірінші бөлімі электржабдықтың техникалық эксплуатациясы. Екінші бөлімінде ЭТҚ-нің тез дамуы мен эксплуатация деңгейін жоғарылату үшін қажет. Бұл бөлімнің үлесі арттыру керек. Үшінші бөлім кәсіпорынның автоматтандыру және электрлендіруін әрі қарай дамуы жөніндегі жұмыстарды құрайды. Бұл жұмыстарды арнайы мердігерлік ұйымдарға тапсырған дұрыс.

---

Курстық жұмыстарды орындау кезінде, электршаруашылыққа талдау мәліметтерін алғанда, кәсіпорынның электротехникалық қызметің жылдық өндірістік бағдарламасының жұмыс түрін анықтау және оларды түсініктеме қағазда кесте түрінде келтіру керек.

Жылдық өндірістік бағдарлама құрамымен ғана емес, сонымен қатар көлемімен, жұмыс бағасымен, еңбек сыйымдылығымен сипатталады. Жұмысының көлемі электржабдықтың пайдалану шартты бірлігінен есептеледі (ПШБ) еңбек сыйымдылығы - адам/сағат, бағаның - мың тг. бойынша есептеледі.

Өндірістік бағдарламаның жұмыс көлемін есептеу. Пшб-гі жұмыс көлемі жөніндегі мәліметтер, инжинерлік-техникалық жұмыскерлердің санын анықтау үшін, электржабықтың қызметінің формасын таңдау және дәлелдеу, басқа да эксплуатациялық тапсырмаларды шешу үшін қажет. Сондықтан жылдық өндірістік бағдарлама бөлімдері бойынша және жұмыс көлемін анықтаған жөн. Жылдық жұмыс көлемін анықтау кезінде пшб–ің жүйесі қолданылады, Пшб жүйесі электротехникалық қызмет жоспарлы техникалық қызмет ету және жылжымалы жөндеу бойынша жасалатын жұмыстың еңбек өнімділігін анықтау үшін электрқондырғыны оперативті қызмет көрсету, ұсақ монтажды жұмыстарға; жұмыс орындарын және қажетті өткел дайындауға, жылдық өндірістік бағдарламаның бірінші бөлімінің жұмыстарын есептеу үшін арналған.

Пшб электрқондырғыдағы алғашқы және таратушы және құрылыстың, өлшеуіш аспаптың, басқару аппаратураның, сигнализацияның және қорғаныс құрылыстарының, электр сымдарының барын ескереді.

Бірінші бөлімнің жұмыс көлемін пшб-дегі электрқодырғыларның физикалық бірлігін көшіру жолымен анықтайды. (А қосымшасын қараңыз). Ол үшін подстанция, электржетек, электртермиялық қондырғы және т.б және параметрлері бірдей әрбір топтағы электрқондырғыларның физикалық бірлік санын есептейді де оны сәйкес топтық көшіру коэффициентіне көбейтеді, яғни
(9.1)
мұнда – i топтағы электрқодырғының физикалық бірлік саны;

–сәйкес i тобының көшіру коэффициентіне.

Электрқодырғыларның физикалық бірлігінің санын паспорттық мәліметтер бойынша электржабдықтар тіркеме картасы немесе журналы бойынша (курстық жұмыста электржабдықтардың тіркеу мәліметтері қолданылады). Нақты обьектте эксплуатациялық практика кезінде алған. Тіркеме мәліметтері 9.1-кестеде көрсетілген.

---

18 кесте. Электр жабдықтың техникалық пайдалануға еңбек шығынын есептеу

№ п/п	Объект, оршаған орта шифрі, мезгілдік коэффициенті, электржабдық атауы (түрі, қуаы және т.б.)	Өлшем бірлігі	Саны	Бір күндегіжұмыс бастылықты тәулікте/ай жылда	Мізгіл шығатын/жылдық саны		Бірлік еңбек көлемі		Жылдық еңбек шығыны		Жылдық еңбек шығыны	ПШБ аудару коэффициенті	Барлығы ПШБ
					ТҚ	АЖ	ТҚ	АЖ	ТҚ	АЖ	МА
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14
	Спорт кешені	1-орта
	Кс=0,83
1	Кіріс кабелі	Км	0,05	24/12	3/3	12/1	1	15	0,15	0,75	-	1,29	0,0645
2	Холодильник 1,1/3000	Шт	1	24/10							-
	Электржетек 1,1/3000	Шт	1	24/10	3/4	24/0,5	0,4	4,1	1,6	2,05	-	0,61	0,61
	ПЗА	Шт	1	24/10	6/2	24/0,5	1,77	3,71	3,54	1,85	-	-	-
4	Жарық қалқаны	Шт	2	24/12	3/3	24/0,5	0,76	11,4	4,56	11,4	-	-	-
6	Шамдар	Шт	75	24/12	6/2	24/0,5	0,1	0,25	1,5	0,937	-	0,84	6,3
7	ЯРВ-100	Шт	1	24/12	3/3	24/0,5	0,20	0,8	0,6	19,2	-	-	-
8	Күштік сым	М	30	24/12	4/3	18/0,6	0,18	2,7	0,0162	0,0486	-	-	-
9	Жарық сымы	М	250	24/12	4/3	18/0,6	5,95	89,28	4,462	13,392	-	-	-
10	Электродный котел 9кВт	Шт	1	24/6	3/3	12/1	2,6	23,5	7,8	23,5	-	5,54	5,54
11	СПУ 8гр	Шт	1								-
	Силовая сборка	Шт	1	24/12	3/4	24/0,5	0,6	9	2,4	4,5	-	-	-
12	Занульение	Шт	1	24/12	3/4	120/0,1	0,3	3,7	1,2	0,37	-	-	-
13	Заземление	Шт	5	24/12	6/2	72/0,16	0,3	4	3	3,2	-	-	-
	Қорытынды								45,36	94,45	-	9,64	13,824

---

2 графада обьектті, қоршаған ортаның сипаттамасын (шифр), мезгілдік коэффициентін, электржабдықтардың атын (түрін, қуатын және т.б) 18 кестесінде көрсетеді.

Қоршаған орта (шифр), сипаттамасының жазбасын қысқарту мақсатымен шартты түрде белгілейді:

1.- құрғақ және ылғалды бөлме;

2.- дымқыл;

3.-, өте дымқыл;

4.- химиялық активті өте дымқыл;

5.- шаңды;

6.- ашық аспан астында және шатыр астында.
Мезгілдік коэффициент мына көрініспен анықталады:
, (9.2)
мұнда –электржабдықтарының жыл бойы қолдану ұзақтығы, ай.
Физикалық бірлік санын 4 графада 9.1 кестесінде көрсетеді.

Электржабдақтарды жыл бойы пайдалануын және тәулікте босамауын 5 графада сәйкесінше алымы мен бөліміне 9.1 кестесінде жазады.

Көшіру коэффициенті электржабдақтары жұмыс істейтін қоршаған ортаның жағдайын, тоқ қабылдағышы тәулік бойы жұмыс уақытын және қолданылу мезгілдігін ескеріп отырады. Электржабдықтарының жыл бойына 4 айдан аз қолданылған кезінде 0,7 түзетпе коэффициенті алынады.

Электрқодырғыларның тәулігіне 6 сағаттан аз қолданылған кезінде келтірілген шартты бірлікті 0,85 коэффициентке көбейтеді, ал 10 сағаттан аса жұмыс жасалса – 1,2.

Бір бөлменің өзінде әртүрлі электржабдықтар профилактикалық шаралардың кезектілік реттілігі мен сәйкестігінің болмауы мүмкін. ППРСх жүйесі ТҚК мен АЖ-ң кезектілігінің нормадан жылжуына рұқсат етеді, бірақ электржабдықтарың техникалық жағдайының бұрынғыдай немесе одан да жоғары деңгейде сақталу шартымен. Сондықтан ұсынылған кезектіліктен жылжу +35% жиегінде болу қажет.

ТҚК мен АЖ-ң эксплутацияның қасиеттерінің жоғары тұрақтылығы кезектіліктің өзгеруі кейбір электржабдықтардың түрлері үшін ТҚК (АЖ) уақыттын кезектіліктің рұқсат етілген интервал шегінде, 8 [2] суретінде көрсетілген штрихтелген аймақ түрінде, біріктіруге мүмкіндік береді. Мысалы, құрғақ және ылғал бөлмеде электржабдықтардың барлық түрлерінде ТҚК кезектілігі 3 айға, дымқыл және шанды – 2 ай, өте дымқыл және химиялық активті ортада –1,5 айға тең деп алуға болады.

ТҚК мен АЖ-ң жоспарлы санын анықтайды [2, 3] мәліметтері бойынша, оларды қорытынды кезектілікпен орындайды. Жыл бойы толық жұмыс істемейтін электржабдықтар үшін мезгілдік ТҚК пен АЖ-ді қарастырады, мезгілді қолдануға дайындауы қажет. ТҚК пен АЖ-дің орташа жылдық санын келесі кескінмен анықтайды:
,

, (9.3)
Мұнда, , -ТҚК пен АЖ кезектілігі, ай [3], В қосымша;

- электржабдықтарың жыл бойы қолданылған уақыт, ай.
Көріп отырғандай, ТҚК-ң орташа жылдық саны қабылданған кезектілік үшін АЖ санына кемітілген. Егер АЖ-ң орташа жылдық саны бірден аз, онда ТҚК саны есептелгенге тең болады, яғни
(9.4)
ТҚК (9.3) және (9.4) формулалары мен есептелген санын бүтін мәнге дейін дөнгелектейді. АЖ және ТҚК сандарын есептеген нәтижелерді 6, 7 графалардың 9.1 кестесінің бөлігішіне жазады.

10.3 ТЕХНИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТУ МЕН АҒЫМДАҒЫ ЖӨНДЕУДІҢ ЖЫЛДЫҚ КЕСТЕСІН ҚҰРУ
TҚК және АЖ жылдық кестесі техникалық пайдалануды ұйымдастыруда негізге алынатын құжат болып табылады.

Кестені құрудың мақсаты­электр жабдықтарының барлық түрлері үшін ТҚК мен АЖ жүргізудің күнтізбелік мерзімін және санын анықтау­, сондай-ақ техникалық пайдалану үшін қажетті еңбек пен басқа ресурстардың шығындарын есептеу­болып табылады.

Кестені құрудың бастапқы материалы электр жабдықтарын есепке алу картасы, жүйенің нормативтері және электрлендірілген нысандардың жұмыс кестесі.

Кестелерді жасамас бұрын, TҚК және АЖ күрделілігін анықтау керек.

Жыл ішінде жоспарланатын жұмыстардың уақыт интервалы ретінде бір апта қабылданады. Бұл тоқсан мен айға жұмыс көлемін оңай белгілеуге және тоқсандық және айлық кестелерді жасаудан бас тартуға мүмкіндік береді.

Технологиялық процестер үздіксіздігін қамтамасыз ету үшін электр жабдықтарына ТҚК және АЖ технологиялық үзілістерде жүргізіледі. Электр жабдықтарына АЖ орындау технологиялық жабдықтың АЖ-мен бір уақытқа жоспарланады. Маусымдық TҚК және АЖ, сондай­-ақ мал шаруашылығы үй-жайлары мен астық өткізгіштерінің электр сымдарын күрделі жөндеу олар жұмысыз тұратын кезеңге жоспарланады. Бұл жұмыстар өндірістік объектіні пайдалану маусымына дейін аяқталуы тиіс.

Кесте құру кезінде күн ішінде электр монтерлердің толық жұмыспен қамтылуына, жыл бойына ЭТС біркелкі жүктелуіне қол жеткізу, объектілер арасындағы электр монтерлер өтетін және жүретін жолға жұмсалатын уақытты барынша азайту, орындаушыларды құралдармен, материалдармен және қосалқы бөлшектермен қамтамасыз етуге қол жеткізу қажет­. Бұл ретте әр апта сайын­жедел және ұсақ монтаждау жұмыстарын орындау үшін жұмыс уақытының жалпы апталық қорының шамамен 20% резервілеу ұсынылады.

Осы аталған талаптардың орындалуын қамтамасыз ету үшін­ алдымен ірілетілген кестені, содан кейін шЭЖАЖ жүйесі ұсынған кестені құруға кеңес беріледі.

Ірілетілген кестеде жоспарланған және жедел қызмет көрсетуді, сондай-ақ бөлімше, бригада немесе жалпы шаруашылық салаларының электр жабдықтарын ағымдағы және күрделі жөндеуді орындау үшін электр монтерларына деген қажеттілік көрсетіледі. шЭЖАЖ жүйесінің кестесі алдын алу жұмыстарының жекелеген түрлерінің жылдық санын және электр жабдықтарының әрбір түрі үшін немесе электрлендірілген объектілер үшін еңбек шығындарын анықтайды. TҚК және АЖ кестелерін есептеу экономиканың әр объектісі бойынша жүзеге асырылады, содан кейін шаруашылық немесе жалпы бөлім бойынша кесте жасалады. Шаруашылық немесе оның бөлімшесі бойынша TҚК және АЖ кестесін жасау маусымдық пайдалану объектілерінен басталуы тиіс. Бұл еңбек­ шығындарын жыл ішіндегі апталарға біркелкі бөлу арқылы жұмысты жеңілдетуге мүмкіндік береді.

Шағын объектілерде әртүрлі үлгідегі, бірақ­орындау кезеңділігі бірдей электр жабдықтарын бір топқа біріктірген жөн және еңбек сыйымдылығын тұтастай бір топқа қатысты есептеген жөн.

Жыл бойы электр монтерларды біркелкі жүктеу және жүруге-өтуге жұмсалатын уақыт шығынын қысқарту үшін профилактикалық іс-шаралардың нормаланған кезеңділігінен, бірақ ± 35% - дан аспайтын ауытқуларға жол беріледі. шЭЖАЖ кестесін құру ерекшеліктерімен танысуға болады

19-кесте. АЖ және ТБ жылдық күнтізбесі

	Апталар
	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26
1		O													O
2		O													O
3		O

---

	Апталар
	27	28	29	30	31	32	33	34	35	36	37	38	39	40	41	42	43	44	45	46	47	48	49	50	51	52
1		O													O
2															O
3		O

---

Смотрите также файлы

• Управление персоналом.doc

• Общие требования к розничной реализации лекарственных препаратов.docx

• Задача 4.docx

• Речевая норма как центральное понятие культуры речи. Словари и речевая культура.docx

• Эпоха, стиль Хронологические и территориальные границы.docx