Файл: аза хандыы дуіріндегі дебиет бойынша зіндік жмыстар тапсырмалар жинаы Оудістемелiк рал Жоары оу орындарында 5В011700 аза тілі мен дебиеті.doc

Скачать файл
Заказать решение

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 02.05.2024

Просмотров: 73

Скачиваний: 0

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.



Қосымша әдебиеттер


  1. Артықбаев Ж.О. Қазақстан тарихы. Оқулық. – Алматы: 2013.

  2. Айдарбаева Р. Қазақстан тарихы. Оқу құралы. – Алматы: 2015.

  3. Бораш Б.Т. Қазақ поэзиясындағы хандар тұлғасы. – Алматы: 2012.     

  4. Сүйiншәлиев Х. Ақындар поэзиясы. – Алматы: Тиопг. КазГУ, 1982, 56-73-беттер.

  5. Мыңжан Н. Қазақтың қысқаша тарихы. – Алматы: “Жалын», 1994, 354-361, 372-398-беттер.

  6. Ысмайлов Е. Жамбыл және халық ақындары. – Алматы: “Санат”, 1996, 3-38-беттер.

  7. Қазақ хандығы. – Алматы: «Аруна» 2009.

  8. Құндақбаева Ж. Кейінгі орта ғасырлар кезеңіндегі Қазақстан тарихы (ХІІІ -ХVІІІ ғ. алғашқы жартысы): Оқу құралы. – Алматы: Қазақ университеті, 2011.

  9. Аяған Б.Ғ. Қазақ хандығы тарихы: құрылуы, өрлеуі, құлдырауы. – Алматы, 2011.


43-тақырып. ШАЛ АҚЫННЫҢ ӨМІРІ МЕН ШЫҒАРМА-ШЫЛЫҒЫНЫҢ ЗЕРТТЕЛУІ
Қамтылуға тиістi мәселелер
Шал ақынның өмiрi, шыққан тегi, өмiр сүрген ортасы туралы қазақ әдебиеттану ғылымы саласындағы алғашқы айтылған пiкiрлер. Шоқан Уәлиханов жазып қалдырған деректер.

Кеңес дәуiрiнiң 60-жылдарына дейiнгi кезеңдегi оның өмiрi мен шығармашылығының зерттелуi, жариялану ерекшелiгi. Ол жөнiнде айтылған пiкiрлер.

Қазiргi кезге, бiзге жеткен шығармаларының көлемi. Олардың жариялану ерекшелiгi. Шал ақын шығармаларының ерекшелiгi, яғни оның қазақ хандығы дәуiрiнiң ХVIII ғасыр әдебиетiндегi алатын орны, ақындық өнердiң аясын кеңейтiп, қазақ поэзиясында өмiр құбылыстарын молынан қамти отырып, өзiндiк ерекшелiгiмен дараланатындығы жөнiнде айтқан Х.Сүйiншәлиев, М.Мағауин, т.б. сол сияқты қазақ ғалымдардың пiкiрлерi. Осы айтылған ғалымдардың ақын шығармашылығының өзiнен бұрынғы жыраулар поэзиясымен үндестiгi, қазақ поэзиясындағы дәстүрдi жалғастырудағы орны, дiнге қатыстылығы, сыншылдығы, жеке басының қасиеттерi жөнiндегi пiкiрлерi.

Мәтін


  1. Шал ақын Құлекеұлы. Шығармалары. Зерттеулер. – Алматы: «Дайк-Пресс», 1999.

  2. Шал ақын. Өлеңдер. Зерттеу деректер. – Алматы: «Арыс» баспасы. 2003.

  3. Арқаның би-шешендері мен ақын-жыраулары. Құраст. Асанов Қ. – Астана: Фолиант, 2013.

  4. Арқаның айтыс ақындары. Құраст. Асанов Қ. – Астана: Фолиант, 2013.

  5. Он ғасыр жырлайды. – Алматы: «Дәуір», 2006.

  6. Қазақ хандығы дәуіріндегі әдебиет. Хрестоматия. Құрастырушы М.Мағауин. – Алматы: “Ана тілі», 1993.

  7. Мағауин М. Алдаспан. – Алматы: «Атамұра», 2006.

  8. Жеті ғасыр жырлайды. Екі томдық. Құрастырған Е.Дүйсенбайұлы. – Алматы: «Жазушы», 2004.

  9. «Ай, заман-ай, заман-ай». – Алматы: «Жазушы», 1991.



Негізгі әдебиеттер


  1. Мағауин М. Қобыз сарыны. – Алматы: «Атамұра», 2006.

  2. Тоқсамбаева А. Қазақ хандығы дәуіріндегі әдебиет: Оқу құралы. – Алматы: 2013.

  3. Нағымов Ш.Н. Қазақ халқының рухани мәдениетінің тарихы. Оқулық. – Алматы: 2012.

  4. Мағауин М. Қазақ хандығы дәуіріндегі әдебиет. Оқулық. – Алматы: "Ана тіл", 1992.

  5. Сүйіншәлиев X. Қазақ әдебиетінің тарихы. – Алматы: «Санат», 1994., 2005.

  6. Қазақ әдебиетінің қысқаша тарихы» І том. Құрастырған: Т.Кәкішұлы. – Алматы: «Қазақ университеті», 2001.


Қосымша әдебиеттер


  1. Артықбаев Ж.О. Қазақстан тарихы. Оқулық. – Алматы: 2013.

  2. Айдарбаева Р. Қазақстан тарихы. Оқу құралы. – Алматы: 2015.

  3. Бораш Б.Т. Қазақ поэзиясындағы хандар тұлғасы. – Алматы: 2012.

  4. Дербісәлин Ә. Әдебиеттуралы толғаныстар. – Алматы: “Ғылым”, 1990, 93-122-беттер.

  5. Сыздықова Р. Қазақ әдебиетiнiң тарихы. – Алматы: «Ана тiлi», 1993, 144-167-беттер.

  6. Сыдықов Қ. Көркемдiк өрнектер. – Алматы: “Рауан», 1992.

  7. Мыңжан Н. Қазақтың қысқаша тарихы. – Алматы: “Жалын», 1994, 354-361, 372-398-беттер.

  8. Мағауин М. Қазақ тарихының әлiппесi. – Алматы: “Қазақстан», 1995, 185-197-беттер.

  9. Ысмайлов Е. Жамбыл және халық ақындары. – Алматы: “Санат”, 1996, 3-38-беттер.


44-тақырып. ШАЛ АҚЫН ШЫҒАРМАШЫЛЫҒЫНДАҒЫ СЫНШЫЛДЫҚ
Қамтылуға тиістi мәселелер
Шал ақынның жалпы шығармашылығы туралы қысқаша түсiнiк берiлген соң, негiзгi тақырыпқа орай басты мәселелерге назар аударылсын.

Ақынның жастай Шал аталуының оның сыншылдығына қатысы. Ол жөнiндегi пiкiрлер.

Адамгершiлiктi, адалдық пен ақындық өнер тазалығын жоғары қоятын Шал ақынның өзi өмiр сүрген қоғамның құбылыстарына сыншылдықпен қарауының шығармаларында бейнеленуi.

Заманының зорлықшыларын, малына сенген сараң байлар мен парақор, әдiлетсiз әкiмсымақтарды сынға алған шығармалары.

Қу, “пысықтар” мен жалған дiншiл молда, ишандардың лас істерi мен екiжүздi қылықтары, мiнездерi бейнеленетiн шығармалары.

Ақынның сыншылдық көзқарасының адамның жас кезеңдерi ерекшелiгiн сипаттау, жекелеген әлеуметтiк топ өкiлдерi туралы айтқан өлеңдерiнде де көрiнетiндiгi.

Шал ақынның, қоғамдық құбылыстарды танып, бағалаудағы өзiндiк ерекшелiгi.

Мәтін


  1. Шал ақын Құлекеұлы. Шығармалары. Зерттеулер. – Алматы: «Дайк-Пресс», 1999.

  2. Шал ақын. Өлеңдер. Зерттеу деректер. – Алматы: «Арыс» баспасы. 2003.

  3. Арқаның би-шешендері мен ақын-жыраулары. Құраст. Асанов Қ. – Астана: Фолиант, 2013.

  4. Арқаның айтыс ақындары. Құраст. Асанов Қ. – Астана: Фолиант, 2013.

  5. Он ғасыр жырлайды. – Алматы: «Дәуір», 2006.

  6. Қазақ хандығы дәуіріндегі әдебиет. Хрестоматия. Құрастырушы М.Мағауин. – Алматы: “Ана тілі», 1993.

  7. Мағауин М. Алдаспан. – Алматы: «Атамұра», 2006.

  8. Жеті ғасыр жырлайды. Екі томдық. Құрастырған Е.Дүйсенбайұлы. – Алматы: «Жазушы», 2004.

  9. «Ай, заман-ай, заман-ай». – Алматы: «Жазушы», 1991.


Негізгі әдебиеттер


  1. Мағауин М. Қобыз сарыны. – Алматы: «Атамұра», 2006.

  2. Тоқсамбаева А. Қазақ хандығы дәуіріндегі әдебиет: Оқу құралы. – Алматы: 2013.

  3. Нағымов Ш.Н. Қазақ халқының рухани мәдениетінің тарихы. Оқулық. – Алматы: 2012.

  4. Мағауин М. Қазақ хандығы дәуіріндегі әдебиет. Оқулық. – Алматы: "Ана тіл", 1992.

  5. Сүйіншәлиев X. Қазақ әдебиетінің тарихы. – Алматы: «Санат», 1994., 2005.

  6. Қазақ әдебиетінің қысқаша тарихы» І том. Құрастырған: Т.Кәкішұлы. – Алматы: «Қазақ университеті», 2001.


Қосымша әдебиеттер


  1. Артықбаев Ж.О. Қазақстан тарихы. Оқулық. – Алматы: 2013.

  2. Айдарбаева Р. Қазақстан тарихы. Оқу құралы. – Алматы: 2015.

  3. Бораш Б.Т. Қазақ поэзиясындағы хандар тұлғасы. – Алматы: 2012.

  4. Дербісәлин Ә. Әдебиеттуралы толғаныстар. – Алматы: “Ғылым”, 1990, 93-122-беттер.

  5. Сыздықова Р. Қазақ әдебиетiнiң тарихы. – Алматы: «Ана тiлi», 1993, 144-167-беттер.

  6. Сыдықов Қ. Көркемдiк өрнектер. – Алматы: “Рауан», 1992.

  7. Мыңжан Н. Қазақтың қысқаша тарихы. – Алматы: “Жалын», 1994, 354-361, 372-398-беттер.

  8. Мағауин М. Қазақ тарихының әлiппесi. – Алматы: “Қазақстан», 1995, 185-197-беттер.

  9. Ысмайлов Е. Жамбыл және халық ақындары. – Алматы: “Санат”, 1996, 3-38-беттер.


45-тақырып. ШАЛ АҚЫННЫҢ ӘЙЕЛДЕР, ҚЫЗДАР ТАҚЫРЫБЫНДАҒЫ ӨЛЕҢДЕРІНІҢ ТӘРБИЕЛІК МӘНІ

Қамтылуға тиістi мәселелер


Ақынның өмiрi туралы қысқаша мәлiмет. Шал ақын шығармашылығының ерекшелiгi. Хандық дәуiр әдебиетiндегi ақындар шығармашылығын дамытуда өзiндiк орны бар ақын екендiгi.

Ақынның жырау, жыршылардан сөз шеберi ретiнде ерекшелiгi.

Шал ақын өлеңдерiнiң қамтитын мәселесi, тақырып аясының кеңдiгi. Шал шығармашылығында әйелдер тақырыбының үлкен орын алатындығының қоғамдық-әлеуметтiк негiздерi. Әдебиетiмiздiң iлкi дәуiрлердегi ескерткiштерiнде (“Құтты бiлiк”, “Қорқыт ата кiтабы”), жыраулар поэзиясында бұл тақырыптың орын алатындығы. Бұл мәселенi жырлаудағы Шалдың өзiндiк ерекшелiгi. “Жақсы”, “жаман” әйелдердi, келiндердi бейнелеудегi ақын ойларының өз заманындағы халықтың салт-сана, дәстүр, ұғым-түсінiктерiмен байланыстылығы.

Қыздардың жас мөлшерiне қарай белгi сипаттарын, ерекшелiктерiн айта отырып, тәрбие мәселелерiмен сабақтастыру ерекшелiгi.

Отбасының берекесi болар жар таңдау, үйлену, әдептi де ибалы, арлы да ұятты, махаббатқа тұрақты әйел табу мәселелерi жөнiндегi ақын ойларының шығармаларындағы көрiнісi.

Бұл тақырыптағы өлеңдерiнiң сыншыл, өсиет, насихат түрінде айтылуы. Экспромт, терме, ұйқас, ырғаққа құрылған қара сөз үлгісiнде де берiлетiндiгi.

Сөз қағысу, сұрақ-жауап, айтыстарында да бұл тақырыпқа қатысты мәселелердiң көрiнетiндiгi.

Шал ақын өлең, сөздерiнiң танымдық-тәрбиелiк мәнi.
Мәтiн


  1. Айтыс. I том. – Алматы: ”Жазушы”, 1988, 248, 254-255-беттер.

  2. Шал ақын Құлекеұлы. Шығармалары. Зерттеулер. – Алматы: «Дайк-Пресс», 1999.

  3. Шал ақын. Өлеңдер. Зерттеу деректер. – Алматы: «Арыс» баспасы. 2003.

  4. Арқаның би-шешендері мен ақын-жыраулары. Құраст. Асанов Қ. – Астана: Фолиант, 2013.

  5. Арқаның айтыс ақындары. Құраст. Асанов Қ. – Астана: Фолиант, 2013.

  6. Он ғасыр жырлайды. – Алматы: «Дәуір», 2006.

  7. Қазақ хандығы дәуіріндегі әдебиет. Хрестоматия. Құрастырушы М.Мағауин. – Алматы: “Ана тілі», 1993.

  8. Мағауин М. Алдаспан. – Алматы: «Атамұра», 2006.

  9. Жеті ғасыр жырлайды. Екі томдық. Құрастырған Е.Дүйсенбайұлы. – Алматы: «Жазушы», 2004.


Негізгі әдебиеттер

  1. Мағауин М. Қобыз сарыны. – Алматы: «Атамұра», 2006.

  2. Тоқсамбаева А. Қазақ хандығы дәуіріндегі әдебиет: Оқу құралы. – Алматы: 2013.

  3. Нағымов Ш.Н. Қазақ халқының рухани мәдениетінің тарихы. Оқулық. – Алматы: 2012.

  4. Мағауин М. Қазақ хандығы дәуіріндегі әдебиет. Оқулық. – Алматы: "Ана тіл", 1992.

  5. Сүйіншәлиев X. Қазақ әдебиетінің тарихы. – Алматы: «Санат», 1994., 2005.

  6. Қазақ әдебиетінің қысқаша тарихы» І том. Құрастырған: Т.Кәкішұлы. – Алматы: «Қазақ университеті», 2001.


Қосымша әдебиеттер


  1. Артықбаев Ж.О. Қазақстан тарихы. Оқулық. – Алматы: 2013.

  2. Айдарбаева Р. Қазақстан тарихы. Оқу құралы. – Алматы: 2015.

  3. Бораш Б.Т. Қазақ поэзиясындағы хандар тұлғасы. – Алматы: 2012.

  4. Дербісәлин Ә. Әдебиеттуралы толғаныстар. – Алматы: “Ғылым”, 1990, 93-122-беттер.

  5. Сыздықова Р. Қазақ әдебиетiнiң тарихы. – Алматы: «Ана тiлi», 1993, 144-167-беттер.

  6. Сыдықов Қ. Көркемдiк өрнектер. – Алматы: “Рауан», 1992.

  7. Мыңжан Н. Қазақтың қысқаша тарихы. – Алматы: “Жалын», 1994, 354-361, 372-398-беттер.

  8. Мағауин М. Қазақ тарихының әлiппесi. – Алматы: “Қазақстан», 1995, 185-197-беттер.

  9. Ысмайлов Е. Жамбыл және халық ақындары. – Алматы: “Санат”, 1996, 3-38-беттер.

46-тақырып. ШАЛ АҚЫН ШЫҒАРМАШЫЛЫҒЫНДА ОНЫҢ ТІЛ, СӨЗ ӨНЕРІ ТУРАЛЫ ОЙ-ПІКІРЛЕРІНІҢ БЕЙЙНЕЛЕНУІ
Қамтылуға тиістi мәселелер


Ақынның сөз өнерiне келу жолы, оның ақындық жолға түсуiнiң негiздерi жөнiндегi деректер. Ол туралы ақынның өз өлеңдерiнде айтылуы. “Өлеңге тоқтамайды Шал дегенiң”, “Күлен шешенге”, “Түседi өлең десе қайғы-шерiм”, “Сөйлеп қал, сөйле тiлiм арыс келдi” сияқты. т.б. өлеңдерiне талдау жасалынсын.

Шал ақынның өмiр бойы ақындық өнердi кедейлiк көрсе де қасиет тұтып, мал табудың құралы деп қарамағандығы. Сөздiң, өлеңнiң қоғамдық мәнiн дұрыс түсiнiп, ақындық өнерде өзiне, сөз шеберлерiне қояр талабының шығармаларындағы көрiнуi.
Мәтiн


  1. Айтыс. I том. – Алматы: ”Жазушы”, 1988, 248, 254-255-беттер.

  2. Шал ақын Құлекеұлы. Шығармалары. Зерттеулер. – Алматы: «Дайк-Пресс», 1999.

  3. Шал ақын. Өлеңдер. Зерттеу деректер. – Алматы: «Арыс» баспасы. 2003.

  4. Арқаның би-шешендері мен ақын-жыраулары. Құраст. Асанов Қ. – Астана: Фолиант, 2013.

  5. Арқаның айтыс ақындары. Құраст. Асанов Қ. – Астана: Фолиант, 2013.

  6. Он ғасыр жырлайды. – Алматы: «Дәуір», 2006.

  7. Қазақ хандығы дәуіріндегі әдебиет. Хрестоматия. Құрастырушы М.Мағауин. – Алматы: “Ана тілі», 1993.

  8. Мағауин М. Алдаспан. – Алматы: «Атамұра», 2006.

  9. Жеті ғасыр жырлайды. Екі томдық. Құрастырған Е.Дүйсенбайұлы. – Алматы: «Жазушы», 2004.


Негізгі әдебиеттер

  1. Мағауин М. Қобыз сарыны. – Алматы: «Атамұра», 2006.

  2. Тоқсамбаева А. Қазақ хандығы дәуіріндегі әдебиет: Оқу құралы. – Алматы: 2013.

  3. Нағымов Ш.Н. Қазақ халқының рухани мәдениетінің тарихы. Оқулық. – Алматы: 2012.

  4. Мағауин М. Қазақ хандығы дәуіріндегі әдебиет. Оқулық. – Алматы: "Ана тіл", 1992.

  5. Сүйіншәлиев X. Қазақ әдебиетінің тарихы. – Алматы: «Санат», 1994., 2005.

  6. Қазақ әдебиетінің қысқаша тарихы» І том. Құрастырған: Т.Кәкішұлы. – Алматы: «Қазақ университеті», 2001.

Смотрите также файлы