Файл: Білім беру йымыны атауы арашатау жобб мектебі Пні.docx

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 03.05.2024

Просмотров: 18

Скачиваний: 0

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.



Қысқа мерзімді жоспар

Сабақтың тақырыбы: Еркін және еріксіз тербелістер, резонанс


Бөлімі:

9.3 В Тербелістер және толқындар

Педагогтің аты-жөні:




Күні:




Сыныбы:

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Еркін және еріксіз тербелістер, резонанс

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

9.2.5.10 еріксіз тербеліс амплитудасының мәжбүрлеуші күштің жиілігіне тәуелділігін график бойынша сипаттау;

9.2.5.11 резонанс құбылысын сипаттау

Сабақтың мақсаты:

Барлық оқушылар істей алады: Еркін және еріксіз тербеліске сипаттама береді.

Көптеген оқушылар істей алады: Резонанс құбылысын түсіндіреді

Кейбір оқушылар істей алады: резонанстың пайдасы мен зиянына мысал келтіреді

Сабақтың барысы:




Сабақ кезеңі/

Уақыты

Педагогтің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

10 минут



Ұйымдастыру – сыныптағы оқушыларды түгендеу; бүгінгі сабақтың барысы – жоспарымен, орындалатын іс-әрекеттермен таныстыру. Осы тақырыптың алдында өтілген материалдарды пысықтау, үй тапсырмасын еске түсіру мақсатында оқушылармен жұптық жұмыс орындау

Серіппелі маятниктің қозғалысы кезінде энергияның түрленуін қарастырыңыздар. Кестеде келтірілген шамалар қалай өзгеретіндігіне қарай оны толтырыңыздар. Төмендегі белгілерді қолданыңыздар

Нүкте

Серпімділік және ауырлық күшінің тең әрекет күші

Жылдамдық

Потенциалдық энергия

Кинетикалық энергия


































Оқушылар өткен тақырып сұрақтарына жылдам жауап беріп, бүгінгі тақырыппен танысады.

Еркін және еріксіз тербелістерге сипаттама береді

Резонанс құбылысының сипаттамасын сапалы түсіндіреді;

Резонанстың техникадағы және тұрмыстағы қолданылысын түсіндіреді;

Құбылысты тәжірибе жүзінде бақылап, резонатор құралын қолдана алады (мысалы, камертон);

Резонанстың пайдасы мен зияны туралы түсіндіреді

Кестенің толтырылуын тексеру – бағалау – әр жұптағы оқушылар өз жұмыстарын келесі жұпқа бередді, бірін-бірі тексереді, мұғалімнің ұсынған жауаптарымен салыстырады. Бірін-бірі – өзара және өзін –өзі бағалау жүзеге асырылады.

Оқулық

Слайд
Таратпа материал – кестені толтыру


Сабақтың ортасы
25 минут


Жаңа тақырып

Келесі жаңа сабақтың тақырыбы мен мақсаты айқындалады.

Мұғалім тербелістің екі түрімен таныстырылады.

  • Еркін тербелістер

  • Еріксіз тербелістер

Оқушылар осы екі түріне мысалдар келтіреді.

  • Қандай тербелістерді өшетін тербелістер деп атайды?

  • Өшетін тербелістердің бар болуының себептерін атаңыздар.

Демонстрациялық тәжірибе көрсету. Резонанс құбылысын Бартон маятнигі арқылы демонстрациялау. Төмендегі суретте көрсетілгендей тербелмелі жүйені құрастырыңыз. Жүргізуші маятник – ұзындығы 0,5 м темірден немесе басқадай металдан жасалады. Қалған маятниктердің ұзындықтарын 0,25 см-ден 0,75 см-ге дейін әр түрлі ұзындықта алу керек. Жетекші немесе жүргізуші маятникті тепе-теңдік қалпынан шығарып, тәжірибені осы қондыпғыны қырынан қарап тұрып бақылау керек. Сонда тербелістер, амплитудалары жақсы көрінеді.



Оқушыларға резонанс құбылысын анықтап көруді тапсырыңыз. Яғни, фазалық ығысуларды, тербелістердің амплитудаларының кемуін – тербелістің өшуін, тербелістің өшуіне не ықпал ететіндігін өте мұқият бақылаулары керек. Конустық маятниктердің қайсысы жетекші маятникпен резонансқа түседі? - деп сұраңыз.

Маятниктер әр түрлі амплитудамен тербеледі. Конустық маятниктердің ішінде жетекші маятникпен резонансқа жібінің ұзындығы жетекші маятникпен бірдей немесе шамалас маятник қана түседі. Сонымен қатар, резонансқа түскен маятниктің тербеліс фазасы жетекші маятниктің фазасына қарама-қарсы болады.

Резонанс құбылысында да энергияның сақталу заңы орындалады.

Міне, осы тәжірибеден мәжбүр етуші күштің тербеліс жиілігі мен тербелмелі жүйенің меншікті жиілігі дәл келген кездегі еріксіз тербелістер амплитудасының кенет арту құбылысы резонанс деп аталатын құбылысты көреміз.

Резонанс құбылысына сипаттама беретін видео көРeфлексия пирамидаcы:Қарастырылған мәселелерді қаншалықты ұққандығыңды өзің бағалап, пирамиданы толықтыр:


Сабақ соңында әр тапсырманың бағалау критериилері бойынша жалпы баллдық жүйемен бағалаурсетіледі

https://www.youtube.com/watch?v=nQaJloZD-xY

Оқушылар видеоны екі- үш сөйлеммен қорытындылайды.

Резонанстың пайдалы және зиянды әсерлері туралы мағлұмат беріледі. Осыдан кейін резонанстың теріс және пайдалы әсерлері туралы видео көрсетіледі және талданады.

(Т/Ө) Оқушылар ғаламтордың және кітаптардың көмегімен резонансты пайдасы мен зиянын зерттей алады. Олар Такома қаласы арқылы бұғаз туралы видеоны көрген соң резонанс кездесетін басқа мысалдарды ұсынуы мүмкін, мысалы: машина айнасы немесе киім кешекке арналған центрдентепкіш кептіргіш машина, бір мотордағы бір жиілікте вибрацияланатын қозғалтқыш. Өшетін тербелістердің резонансқа ұшырау әсерін білу жер сілкінісі кезінде ғимараттарды зақымдалудан қорғау үшін пайдалы.


Керілген жіпке ілінген бірнеше конустық маятниктерден және жетекші маятниктен тұратын Бартон маятнигі моделі

http://practicalphysics.org/Barton-pendulums.html

Такома көпірінің құлау видеосы:

http://www.youtube.com/watch?v=ASd0t3n8Bnc&list=PL7FC90911A89C6D7F&index=2&feature=plpp_video

немесе

http://www.youtube.com/watch?v=j-zczJXSxnw

Бартон маятнигі-видео

https://www.youtube.com/watch?v=SS1kmiNFbgQ


Сабақтың соңы.

5 мин


Рефлекция


Бағалау


Сабақты қорытындылау.

Рефлексия

Кері байланыс беру.

Сөздерді жалғастырыңыз:

- Бүгінгі сабақта мен ...

- Мен үшін ең қиын болғаны ...

- Енді мен білемін ..

- Маған .... туралы әлі де оқу керек

-§31 Тақырып соңындағы сұрақтарға жауап жазу.26- жаттығу есептері

Сабақты қорытындылау барысында оқушылар өз ойларын үлестірме қағаздарға жазып, пирамиданы кім қай мәселені ұққандығына қарай толтырады.


Жалпы сабақты бағалау критерийлер бойынша ең жоғарғы 10 балл


Үлестірме стикерлер
Оқулық

«Жетістік сатысы» немесе «Жетістік көпірі» немесе «Жетістік ағашы»




Қысқа мерзімді жоспар

Сабақтың тақырыбы: Еркін электромагнитік тербелістер


Бөлімі:

9.3 В Тербелістер мен толқындар

Педагогтің аты-жөні:




Күні:




Сыныбы:

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Еркін электромагнитік тербелістер

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

9.4.4.1 тербелмелі контурдағы еркін электромагниттік тербелістерді сапалық түрде сипаттау

Сабақтың мақсаты:

  1. Барлық оқушылар істей алады: Тербелмелі контурдағы еркін электромагниттік тербелістерді сапалық түрде сипатай біледі

  2. Көптеген оқушылар істей алады: Формулаларды тұжырымдау, есеп шығаруды қолдана біледі

Кейбір оқушылар істей алады: Тербелмелі контур, Томсон теңдеуілерін біледі, есептер шығарады.

Сабақтың барысы:



Сабақ кезеңі/

Уақыты

Педагогтің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

10 минут



Оқушылармен сәлемдесу, оқушыларды түгелдеу. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың назарын сабаққа аудару.

«Миға шабуыл» (4  минут)

  1. Тербелмелі контур дегеніміз не?

2.   Идеал тербелмелі контурды қалай түсінесің?

3.   Тербелмелі контурдағы электромагниттік тербелістерді сипаттап бер?

4.   Еркін тербелістер дегенді қалай түсінесіңдер?

5.   Гормоникалық тербелістер жайлы не білеміз?

6.   Тербеліс амплитудасы, периоды, жиілігі жайлы не білеміз?

Кері байланыс: оқушы-мұғалім, оқушы-оқушы

Бағалау: «Мадақтау» арқылы



Оқушылар өткен тақырып сұрақтарына жылдам жауап беріп, бүгінгі тақырыппен танысады.

Бағалау критерийлері

Тербелмелі контурдағы еркін электромагниттік тербелістерді сапалық түрде сипаттайды

Формулаларды тұжырымдау, есеп шығаруды қолданады

Электромагниттік тербелістермен таныстырып солар жайлы түсінік береді

Дескриптор:

-тербелмелі контурды біледі

-электромагниттік тербелістерді сипаттайды

-еркін тербеліс анықтамасын біледі

-амплитуда, жиілік, период ұғымдарын біледі
Әр дұрыс жауапқа 1 балл

Оқулық

Слайд
Ауызша сұрауға да болады немесе слайд түрінде көрсетіледі

Сабақтың ортасы
25 минут


Жаңа тақырып

Тапсырма: Оқулықпен жұмыс, оқушылар тақырыпты өз бетінше оқып, содан соң , тақырып соңындағы сұрақтарға жауап береді. Тақырыпты сыныппен талқылайды

оқушылар тақырыпты өз бетінше оқып, содан соң , тақырып соңындағы сұрақтарға жауап береді. Тақырыпты сыныппен талқылайды



Тақырып соңындағы сұрақтарға жауап береді

Әр дұрыс жауапқа 1 балл



Оқулық

Таратпа материалдар, есептерді

Жеке жұмыс «Есептер шығару» (10 минут)

1.      Индуктивтілігі 0,1 Гн катушка мен сыйымдылығы 2 мкФ конденсатордан тұратын тербелмелі контурдың меншікті тербелісінің периодын табыңдар?

2.      Индуктивтілігі  0,04 Гн болатын тербелмелі контурдың ерікті тербелістерінің жиілігі 800 Гц. Осы контур конденсаторының сыйымдылығы қандай?

V. Деңгейлік есептер. Жұптық жұмыс

І нұсқа

  1. 6 секунд ішінде материалық нүкте 12 тербеліс жасайды. Тербеліс периоды мен жиілігі неге тең?

  2. Ұзындығы 0,5 м математикалық маятниктің периоды неге тең?

  3. Контурдағы конденсатор сыйымдылығы 200 мкФ, тербеліс периоды 1с. Контурдың индуктивтілігін анықтаңдар?

ІІ нұсқа

  1. Серіппе әрекетінен массасы 100 г жүк 2 Гц жиілікпен тербеледі. Серіппенің қатаңдығын анықта.

  2. Ұзындығы 90 м математикалық маятниктің периоды неге тең?

  3. Контурдағы конденсаторлың сыйымдылығы 400 пФ, ал катушканың индуктивтілігі 10 мГн. Тербеліс периодын анықтаңдар.




Сабақтың соңы.

5 мин


Рефлекция

Бағалау


Рeфлексия пирамидаcы:Қарастырылған мәселелерді қаншалықты ұққандығыңды өзің бағалап, пирамиданы толықтыр:



Сабақ соңында әр тапсырманың бағалау критериилері бойынша жалпы баллдық жүйемен бағалау

Үйге тапсырма§32 27-жаттығу есептері

Сабақты қорытындылау барысында оқушылар өз ойларын үлестірме қағаздарға жазып, пирамиданы кім қай мәселені ұққандығына қарай толтырады.


Жалпы сабақты бағалау критерийлер бойынша ең жоғарғы 10 балл


Үлестірме стикерлер

Дескриптор


Оқулық





Қысқа мерзімді жоспар

Сабақтың тақырыбы: Толқындық қозғалыс


Бөлімі:

9.3 В Тербелістер мен толқындар

Педагогтің аты-жөні:




Күні:




Сыныбы:

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Толқындық қозғалыс

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

9.2.5.12 толқын жылдамдығы, жиілігі және толқын ұзындығы формулаларын есеп шығаруда қолдану; 
9.2.5.13 көлденең және бойлық толқындарды салыстыру


Сабақтың мақсаты:

Барлық оқушылар істей алады: Толқындық қозғалыс туралы мәліметтерді біледі

Көптеген оқушылар істей алады: Толқындық қозғалыстың түрлері және оларды сипаттайтын шамаларды біледі

Кейбір оқушылар істей алады: Толқын жылдамдығы, жиілігі және толқын ұзындығы формулаларын есеп шығаруда қолданады


Сабақтың барысы:

Сабақ кезеңі/

Уақыты

Педагогтің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

10 минут



Оқушылармен сәлемдесу, оқушыларды түгелдеу. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың назарын сабаққа аудару.

Толқын дегеніміз не ?

Толқынның қандай түрлерін білесіңдер ?

Толқынды қайда кездестіресіңдер ?

Үй тапсырмасын сұрау :,,Миға шабуыл,,

1. Маятниктің түрлерін атаңыз.?

2.Математикалық маятник деп нені айтады .?

3.Серіппелі маятник деп нені айтамыз .?

4.Математикалық маятниктің тербеліс периоды неге тең.?

5.Маятник қай жерлерде пайдаланылады?

,,Микрофон,, әдісі арқылы бағалау

Оқушылар өткен тақырып сұрақтарына жылдам жауап беріп, бүгінгі тақырыппен танысады.

Бағалау критерийлері

көлденең және бойлық толқындардың анықтамасын біледі.

көлденең және бойлық толқындарды салыстырады.

толқын жылдамдығы, жиілігі және толқын ұзындығы формулаларын есеп шығаруда қолданады.

Дескриптор:

- толқын анықтамасын біледі

-толқын түрлерін біледі

- толқын кездесетін ортаны біледі

Оқулық

Слайд


Сабақтың ортасы
20 минут


Жаңа тақырып

1. Қыз көпірдің үстінде тұрып суға кіші тасты тастады. 1.1-суретті қараңыз.



1.1-сурет

(а) Тас су бетіне Х нүктеде түседі. 1.2-суретте тас суға түскеннен кейін 0,1 cекунд уақыттан соңғы толқын шебі (фронты) көрсетілген.

(і) Толқынның таралу жылдамдығы 5 см/с. 0,3 с уақытта толқын қандай қашықтыққа таралатынын есептеңіз.

(іі) 1.2-суретте көрсетілген толқын шебінен 0,3 секунд уақыт өткеннен кейінгі толқын шебін сызыңыз.



сурет 1.2



Дискрипторлар

1. Есептің берілгенін дұрыс жазады. (ХБЖ айналдыру)

2. Қажетті формуланы дұрыс қолданады.

3. Есепетеу жолын дұрыс жүргізеді.

4. Жауабын дұрыс жазады.




Толқынды модельдеу:

http://phet.colorado.edu/sims/wave-on-a-string/wave-on-a-string_en.html

Толқындар туралы интерактивті бейнебаян:

http://www.bbc.co.uk/schools/gcsebitesize/science/aqa_pre_2011/radiation/anintroductiontowavesact.shtml


Сабақтың соңы.

10мин


Рефлекция

Бағалау



Бүгінгі сaбaқ кызықты болды мa?


Не ұнaды?

Неліктен?








-§33 Тақырып соңындағы сұрақтарға жауап жазу.28-жаттығу есептерін шығару

Сабақты қорытындылау барысында оқушылар өз ойларын үлестірме қағаздарға жазып, пирамиданы кім қай мәселені ұққандығына қарай толтырады.

Жалпы сабақты бағалау критерийлер бойынша ең жоғарғы 10 балл


Үлестірме стикерлер

Дескриптор


Оқулық





Қысқа мерзімді жоспар

Сабақтың тақырыбы: №4-зертханалық жұмыс. "Беттік толқындардың таралу жылдамдығын анықтау"


Бөлімі:

9.3 В Тербелістер мен толқындар

Педагогтің аты-жөні:




Күні:




Сыныбы:

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

№4-зертханалық жұмыс. "Беттік толқындардың таралу жылдамдығын анықтау"

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

9.2.5.14 су бетіндегі толқындардың таралу жылдамдығын эксперимент түрінде анықтау

Сабақтың мақсаты:

Барлық оқушылар істей алады: судағы беттік толқындардың таралу жылдамдығын анықтайды

Көптеген оқушылар істей алады: толқындарды сипаттайтын ұғымдарды түсіндіреді

Кейбір оқушылар істей алады: серпімді ортада толқындардың таралу жылдамдығын анықтау формуласын есептер шығаруда қолданады


Сабақтың барысы:

Сабақ кезеңі/

Уақыты

Педагогтің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

10 минут



Оқушылармен сәлемдесу, оқушыларды түгелдеу. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың назарын сабаққа аудару.

Оқушылармен бірге ОМ анықтап алу; Мұғалім оқушылармен бірге тақтаға сабақтың мақсатымен сабақ жоспарын және бағалау критерилерін жазады

Тапсырма Оқушыларға есептер мазмұнымен таныстырып, есеп жазылған парақшаларды үлестіреді.



Оқушылар өткен тақырып сұрақтарына жылдам жауап беріп, бүгінгі тақырыппен танысады.

Бағалау критерийлері

судағы беттік толқындардың таралу жылдамдығын анықтай алады;

толқындарды сипаттайтын ұғымдарды түсіндіре алады;

толқын жиілігі мен ұзындығын өлшей алады;

Дескриптор:

-беттің толқындардың таралу түрін біледі

-толқын таралу жылдамдығын біледі

-толқын ұзындықты анықтай алады

Оқулық

Слайд



Сабақтың ортасы
25 минут


Жаңа тақырып

Жұмыстың мақсаты: судағы беттік толқындардың таралу жылдамдығын анықтау.

Құрал-жабдықтар: зертханалық жұмыстарға арналған ұзындығы 0,5-1 м болатын кең ыдыс, қалтқы, пластилин, секундтық бөліктері бар сағат немесе секундомер, сызғыш.

Зертханалық жұмысты нұсқау бойынша орындау. 

Жұмысты орындау:

  1. Ыдысты үстел үстіне қойып, оның ішіне су құйыңдар.

  2. Ыдыс ернеуінің бір шетіне қалтқы салыңдар, ал оның қарсы шетінен су бетіне кішірек тасты тастап жіберіңдер.

  3. Осы кезде пайда болатын толқулардың қалтқыға дейін таралу уақытын белгілеп алыңдар.

  4. Мұндай тәжірибені бірнеше рет қайталап, толқынның қашықтыққа тарайтын уақытының орташа мәнін анықтаңдар.

  5. Толқынның таралу жылдамдығын есептеңдер.

  6. Алынған нәтижелерді кестеге жазыңдар.



 Тәжі-рибе

реті

Уа-қыт,

t, с

Уақыттың орташа мәні, tорт, с

Қашықтық,

l, м

Толқын жылдам-дығы, v, м/с

1.

2.

3.

4.

5.


















Оқушылар су бетіндегі толқынның таралу уақытын және толқын санын білу арқылы толқын жылдамдығын дұрыс есептейді
Әр бір дұрыс есептелінген және зертханалық жұмыста алынған мән үшін 1 балл
Алынған нәтижелер болйынша жұмысты жақсарту жолдарын ұсынады және қорытынды жазады




Суда толқын түрлері бойынша бейнетаспа:http://www.youtube.com/watch?v=AlPqL7IUT6M&list=PLBED3A20925E565A7&index=1&safe=active

Сабақтың соңы.

5мин


Рефлекция

Бағалау


Рeфлексия пирамидаcы:Қарастырылған мәселелерді қаншалықты ұққандығыңды өзің бағалап, пирамиданы толықтыр:



Сабақ соңында әр тапсырманың бағалау критериилері бойынша жалпы баллдық жүйемен бағалау

-Тақырып соңындағы сұрақтарға жауап жазу.

Сабақты қорытындылау барысында оқушылар өз ойларын үлестірме қағаздарға жазып, пирамиданы кім қай мәселені ұққандығына қарай толтырады.


Жалпы сабақты бағалау критерийлер бойынша ең жоғарғы 15 балл


Үлестірме стикерлер

Дескриптор


Оқулық