Файл: Талар медициналы колледжі мекемесі.docx

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 17.10.2024

Просмотров: 2

Скачиваний: 0

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.

«Талғар медициналық колледжі» мекемесі


БЕКІТЕМІН
Басшының оқу ісі жөніндегі

орынбасары

_________

«____»______2022ж.




КЕЛІСІЛДІ

«Талғар медициналық колледжі»

мекемесінің басшысы

.__________

«____» ___________ 2022ж.



Оқу жұмыс бағдарламасы


«МЕЙІРГЕР ІСІ НЕГІЗДЕРІ»
Мамандық: 09130100 – «Мейіргер ісі»

Біліктілік: 4S09130103 «Жалпы практикадағы мейіргер»

Оқыту нысаны: күндізгі, негізгі (жалпы) орта білім базасында

Курс: 3,4 , семестр: 5,7

Жалпы сағат саны 120 , кредит саны - 5

Аудиториялық оқыту 10 сағ

СӨЖ 5 сағ

СОӨЖ 30 сағ

Симуляция 20 сағ

Клиника 55 сағ

Бақылау түрі: Емтихан
Әзірлеушілер: ___________

Әзірлеушілер: ___________

Әзірлеушілер: ___________

Арнайы пәндер циклдік әдістемелік комиссия отырысында қаралды және колледждің әдістемелік кеңес отырысында мақұлданды
«____»______2022ж. Хаттама №
ЦӘК төрайымы____________ Тлемісова А.Б.
Түсіндірме жазба

Оқу жұмыс бағдарламасы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 29.07.2016ж №661 бұйрығымен (ҚР БЖҒ министірлігінің 31.07.2015ж №647 бұйрығына сәйкес өзгерістерімен) бекітілген медициналық және фармацевтикалық мамандықтар бойынша техникалық және кәсіптік білім берудің 09130100 – «Мейіргер ісі» мамандығы бойынша үлгілік кәсіптік оқу бағдарламасы негізінде жасалды.

Мейіргер ісінің негіздері пәні «Мейіргер ісі» мамандығында оқитын білім алушының медициналық этика мен деонтология, медициналық мекемелерде санитарлық , аурухана ішіндегі инфекцияның алдын алу. Білім алушылардың казіргі заманаиу бұйрықтармен, медициналық стандарттарды үйрету.
Белсенді оқыту мұғалімнің дайын білімдерді баяндауына, оларды есте сақтауы мен қайта жаңғыртуына емес, оқушылардың белсенді ойлау және практикалық әрекет үдерісінде өз бетінше білімдер мен біліктерді меңгеруіне бағытталған әдістер жүйесін пайдалануды білдіреді. Кәсіптік қарым – қатынас орнату науқастарға қызмет көрсету мәдениеті, күтім ісінің кіші медбикесінің және жалпы практикадағы мейіргердің құзіреттіліктерінің талаптары, аурухана ішілік жұқпаның алдын – алу, науқас пен мейіргерге қауіпсіз ауруханалық ортаны қамтамасыз ету, хәлі ауыр науқастарды күту, қарапайым мейіргерлік манипуляцияларды игеру бойынша сұрақтарды меңгеруге ерекше көңіл бөліп,енгізілген. Бекітілген медициналық құжаттаманы жүргізу.

- білім алушылардың казіргі заманаиу бұйрықтармен, медициналық стандарттарды үйрету.

- белсенді оқыту мұғалімнің дайын білімдерді баяндауына, оларды есте сақтауы мен қайта жаңғыртуына емес, оқушылардың белсенді ойлау және практикалық әрекет үдерісінде өз бетінше білімдер мен біліктерді меңгеруіне бағытталған әдістер жүйесін
пайдалануды білдіреді.

- кәсіптік қарым – қатынас орнату науқастарға қызмет көрсету мәдениеті, күтім ісінің кіші медбикесінің және жалпы практикадағы мейіргердің құзіреттіліктерінің талаптары, аурухана ішілік жұқпаның алдын – алу, науқас пен мейіргерге қауіпсіз ауруханалық ортаны қамтамасыз ету, хәлі ауыр науқастарды күту, қарапайым мейіргерлік манипуляцияларды игеру бойынша сұрақтарды меңгеруге ерекше көңіл бөліп,енгізілген.

- білім алушыға өткен тақырып бойынша студенттің өзіндік жұмысынтарын береміз.

- білім алушыларға ситуациялық және клиникалық сабақтарды Аудандық ауруханада терапия және нейроинсультық бөлімшелерде өтеміз.

- білім алушыларды бағалау ҚР білім ғылым министірлігінің 18.03.2008 №125 бұйрығына (ҚР БЖҒ министірлігінің 28.08.2020ж №373 бұйрығына сәйкес өзгерістерімен) сәйкес жүргізілді.



Пән/модуль сипаттамасы

Мейіргер ісінің негіздері пәні «Мейіргер ісі» мамандығында оқитын білім алушының медициналық этика мен деонтология, медициналық мекемелерде санитарлық , аурухана ішіндегі инфекцияның алдын алу жүрек тамыр аурулары тыныс алу аурулары алғашқы көмек асқорту жүйесі мәселелеріне, Дәрі-дәрмектерді сәйкес қолдану оларды пайдалану ережелерімен. Емдеу-диагностикалық процесс барысында Аппаратураларды, жабдықтарды және медициналық мақсаттағы бұйымдарды пайдалану ережелерін сақтау. Бекітілген медициналық құжаттаманы жүргізу.Оңалту іс-шараларын жүзеге асыру. Паллиативтік көмек көрсету көп көңіл бөлінеді.

Қалыптастырылатын құзыреттіліктер

Оқушылардың белсенді ойлау және практикалық әрекет үдерісінде өз бетінше білімдер мен біліктерді меңгеруіне бағытталған әдістер жүйесін пайдалануды білдіреді. Кәсіптік қарым – қатынас орнату науқастарға қызмет көрсету мәдениеті, күтім ісінің кіші медбикесінің және жалпы практикадағы мейіргердің құзіреттіліктерінің талаптары, науқас пен мейіргерге қауіпсіз ауруханалық ортаны қамтамасыз ету, хәлі ауыр науқастарды күту, қарапайым мейіргерлік манипуляцияларды игеру бойынша сұрақтарды меңгеруге ерекше көңіл бөліп,енгізілген.

Пререквизиттер

  • Терапиядағы мейіргерлік іс

  • педиатриядағы мейіргерлік іс

  • физиология;

  • хиругия мен реанимациядағы мейіргерлік іс

  • невалогиядағы мейіргерлік іс

Постреквизиттер

  • Терапиядағы мейіргерлік іс

  • анатомия;

  • физиология;

  • латын тілі;

  • невалогиядағы мейіргерлік іс

  • физиотерапиядағы және емдік дене шынықтырудағы мейіргерлік іс.

  • психология және коммуникативті дағдылар негіздері.

Оқытуға қажетті құралдар, жабдықтар

Тақта, оқулық, слайдтар, ғаламторға қосылған смартфон,ноутбук, білімді бақылауға қажетті құралдар (тест тапсырмалары)

Педагогтыңбайланысақпараты

Педагогтың аты-жөні

Шукенов Алиби Нурланович









Оқу жұмыс бағдарламасының мазмұны







Тақырыптар атаулары



Тараулар

оқыту нәтижелері



Бағалау өлшемдері


Барлық сағат



Бағалау тапсырмалары

Аудиторялық

Симуляция

Клиника

СӨЖ

СӨОЖ







1

Мейірбике ісі философиясы. Медициналық этика және деонтология 

Этико-деонтологиялық принциптерді сақтау. Биомедициналық этика. Мейіргердің ішкі және сыртқы мәдениетті сақ-тау. Мейіргердің жағдайының және еңбек талабы. Медициналық постың тағайындалуы және жұ-мыс орнының ұйымдас-тырылуы. Жұмысты қабылдауға және тапсы-руға қойылатын талаптар. Санитарлық-ағарту жұмыстарын жүргізуге қойылатын талаптар

--Дәрігерлік тексеріске палаталарды және пациенттерді дайындау.
-- Дәрігерлік жиналысқа дайындалу ережелері.
-- Санитарлық-ағарту жұмыстарын жүргізуге қойылатын талаптар және пациенттердің демалысын ұйымдастыру




2















Жаңа

сабақ


Тест сұрақтары

Билет

Ситуациалық есептер

2

Медициналық мекемелердің негізгі түрлері. Әртүрлі медициналық мекемелеріндегі мейіргерлер қызметінің негізгі бағыттары.

Бөлмелерге қойылатын жалпы санитариялық талаптар. Медициналық көмек көрсетудің және медициналық ұйымдардың түрлері. Медициналық ұйымдардың құрылымы және олардың жұмысын ұйымдастыру, бөлмелеріне қойылатын талаптар







2














Аралас

сабақ

Тест сұрақтары

Билет

Ситуациалық есептер



3

Қабылдау бөлімшесі мейіргерінің міндеттері.

Қабылдау бөлімшесі мейіргерінің этика және деонтология ерекшеліктері. Қабылдау бөлімшесінде алғашқы сағатта болған науқастың күрделі мәселелерін білу. Науқастарға санитарлы-гигиеналық тазартуды жүргізуді білу. Антропометрия, түсінік.Медициналық құжаттарын толтыруын білу.

-- Медициналық мекемелердің бөлімдерінде жұмыс істеу.
-- Медициналық құжаттарын толтыруды
--Емдеу бөлімдеріне науқастарды тасымалдау түрлері.




2



















4

Қарапайым физиотерапиялық емшараларды қолдану.

Қарапайым физиотерапиялық емшаралар туралы түсінік. Түрлері, әсер етуі, емдік қасиеттері. Жылытқышты және мұз салынған қапшықты қолдану көрсетімдері мен қарсы көрсетімдері.

Гирудотерапия туралы түсінік. Көрсетімдері мен қарсы көрсетімдері.

-- Қарапайым физиотерапия деген не
-- Қыша қағаздарын, қыздыру, дәрілік, салқын және ыстық компрестерді қою
-- мұзбен беру, термокөрпені қолдану мақсаттары қолдану техникасы.




2



















5

Дәрілік заттардың негізгі топтары: жаздырып алу, сақтау, тарату, қолдану әдістері










2



















6

Науқастың функциональды жағдайын бағалау

Науқастың құжат бөлімін толтыру; шағымын жинау; науқастың өмір тарихы; аурудың даму тарихы; науқасты жалпы қарау; антропометриялық көрсеткіштер жүргізу;

--Науқастарды қарау, тексеру.
--Мейіргерлік күтімін ұйымдастыру.
--Мейіргерлік құжаттарды жүргізу.





2



















7

Дәрілік терапия тәсілдері және әдістері










2



















8

Дәрілік заттардың энтеральді және сырттай қолдану әдістері. Дәрілік заттарды парентеральді енгізу жолдары. Емшара бөлмесінің жұмысын ұйымдастыру.

Дәрілік заттардың не-гізгі топтары. Ағзаға дәрілік заттарды енгізу жолдары, олардың артықшылықтары мен жетіспеушіліктері. МҰ емдеу бөлімшелерінде дәріханадан дәрі жазды-рып алу ережелері. Бөлімшелердегі дәрілік заттардың сақталуына қойылатын жалпы талаптар. Емдеу бөлім-шелерінде дәрілерді пациенттерге тарату ерекшеліктері және ережелері

-- Дәрігерлік тексеріске палаталарды және пациенттерді дайындау.
-- Дәрігерлік жиналысқа дайындалу ережелері. Бөлімшеден пациенттерді шығару ережелері.
-- Санитарлық ағарту жұмыстарын жүргізуге қойылатын талаптар және пациенттердің демалы-сын ұйымдастыру




2



















9

Аспаптармен жұмыс және өңдеу этаптары кезінде мейіргердің қауіпсіздігі. Ампуладан, флаконнан дәрілік заттарды алу.

Аспаптармен жұмыс және өңдеу кезеңдер-інде мүмкін болатын жарақаттар. Медициналық аспап-тармен, құралдармен жұмыс істеген кездегі қауіпсіздік ережелері. Жарақат кезіндегі шұғыл көмек көрсету принциптері.

--Ампуладан, флаконнан дәрілік заттарды алу техникасы.
--Манипуляцияны орындау кезіндегі асептика ережелерін сақтау.
--Аскынулар туралы түсінік





2



















10

Тері ішілік және тері астына егу жасау техникасы

Тері ішілік және тері астына егу жасауда көрсеткіштері және қарсы көрсеткіштері. Тері ішілік және тері астына егу жасаудағы анатомиялық орындары

--Мейіргернің және пациентті инъекцияға дайындау.
--Тері ішілік және тері астына егу жасау техни-касы. Егуден кейін болатын асқынулар.
--Алдын алу және емі. Қолданылған жабдықтарды өңдеу.




2



















11

Бұлшықет ішіне егу жасау техникасы

Бұлшықет ішіне егу жасау көрсеткіштері және қарсы көрсет-кіштері. Бұлшықет ішіне егу жасауда анато-миялық орындары.

--Бұлшықет ішіне егу жасау көрсеткіштері және қарсы көрсеткіштері.
--Бұлшықет ішіне егу жасауда анато-миялық орындары.
--Егуден кейін болатын асқынулар. Алдын алу және емі.




2



















12

Көктамырға егу жасау техникасы

Көктамыр пункциясы туралы түсінік. Көктамырішілік инъекция жасаудың көрсеткіштері және қарсы көрсеткіштері. Көктамыр пункциясы-ның анатомиялық орын-дары және көктамыр типтері.

--Көктамыр пункциясына мейіргер мен пациентті дайындау.
--Дәрілік заттар-ды көктамырішіне еңгізу техникасы. Көктамыр пункциясын жасау кезін-де қауіпсіздік техникасын сақтау.

--Егуден кейін болатын асқынулар. Алдын алу және емі. Қолданылған құралдарды өндеу




2



















13

Көктамырдан қан алу техникасы

Қанды биохимиялық зерттеуге алудағы мед-бикенің рөлі. Қанды зерттеуге көрсеткіштері. Көктамыр пункциясын қою орындары және көктамыр типтері. Көктамыр пункциясын орындау кезінде қауіп-сіздік техникасы. Көктамырдан қан алу кезіңде пайда болатын асқынулар және оларды алдын алу. Қанды зертханға тасымалдау ережелері.

---Қан алуға мейіргер мен пациентті көктамыр қанын түрлі зерттеулеріне: (биохимиялық, серологиялық, иммунологиялық, гемостаз, гематологиялық, ПЦР, ИФА гормондарына) дайындау.
--Көктамырдан шприц және жабық вакуумді жүйесі арқылы қан алу техникасы.
--Егуден кейін болатын асқынулар. Алдын алу және емі.




2



















14

Көктамырішілік тамшылы жүйені жинау техникасы. Тамыр ішіне тамшылап құюдың техникасы

Қанды биохимиялық зерттеуге алудағы медбикенің рөлі. Қанды зерттеуге көрсеткіштері. Көктамыр пункциясын қою орындары және көктамыр типтері. Көктамыр пункциясын орындау кезінде қауіпсіздік техникасы. Көктамырдан қан алу кезіңде пайда болатын асқынулар және оларды алдын алу. Қанды зертханаға тасымалдау ережелері.

--Инфузия өткізудің жұмысын ұйымдастыру. Тамшылы жүйені жинау техникасы.
--Көктамырішілік құюға мейіргер мен пациентті дайындау. Көктамырішілік тамшылы құюдын техникасы
--Емшараны және пациент жағдайын қадағалау





2



















15

Венозды катетрлармен жұмыс істеу ережелері.

Көктамыр катетерлерін қою көрсеткіштері. Перифериялық катетерді қою техникасы. Көктамыр катетерлеріне күтім жасау ережелері

--Мейіргерні және пациентті орталық көктамыр және перифериялық катетерлерін қоюға дайындау.

--Көктамыр катетерлері арқылы дәрілік заттарды енгізу және қан алу техникасы.
--Қолданылған құралдарды өндеу.





2



















16

Кей дәрілік заттарды енгізу ерекшеліктері

Кейбір дәрілік заттардың енгізу ерекшеліктері: инсулин, гепарин, бициллин, магний сульфат, хлорды кальции, майлы ерітінділер, жүрек гликозидтері, антибиотиктері.

--Инъекция жасау техникасы.
--Пункция (плевралды, абдоминалды, стерналды, люмбалды, буын ішіне) өткізу кезінде мейіргернің рөлі.
--Емшараны және пациент жағдайын қадағалау





2



















17

Тыныс алу қызметі бұзылған кездегі мейіргерлік үрдіс. Оксигенотерапия

Пациенттін халін жеңіл-дететін жағдай жасау. Дымқыл оттегімен немесе таза ауамен пациентті қамтамасыз ету. Қалта ингаляторы және жеке түкіргішпен қамтамасыз ету. Көп мөлшерде сілті сусын ішуді қамтамасыз ету.

--Оң дренаж үйрету. Қарапайым физио-емшараларын орындау.
--Оксигенотерапия өткізуге арналған жабдықтар және орындау техникасы (от-тегі баллоны, жастық, орталықтандырылған беру).
--Жабдықтарды өндеу




2



















18

Жүрек қан тамыр жүйесінің қызметі бұзылған кездегі мейіргерлік үрдіс.

Жүрек қан тамыр жүйесінің бұзылуының көрінісі: еңтігу, демікпе, жүрек түсының ауруы, жүрек соғысы, жүрек жұмысы кезіндегі іркіліс, перифериялық ісіктер, асцит, АҚ күрт көтерілуі және төмен-деуі, талып қалу.

--Пациенттін халін жеңіл-дететін жағдай жасау.
--Артериалды қысымды өлшеу, пульсты қадағалау.
--Емшараны және пациент жағдайын қадағалау




2



















19

Асқорыту жүйесінің қызметі бұзылған кездегі мейіргерлік үрдіс

Асқазанды шаю.Асқазан және ішек жолдарынан қан кету.

Ас қорыту жүйесінің бұзылуының көрінісі: іштің ауыруы, тенезма-лар, асқазан диспепсиясы: қыжыл, дисфагия, кекіру, тәбеттің бұзы-луы, жүрек айну, құсу, «кофе қою» тәрізді құсу. Ас қорыту жүйесінің бұзылуы кезінде паци-ентке күтім көрсету ерекшеліктері. Ас қорыту жүйесі мүшелерін аспапты зерттеу әдістері.Асқазан шаюдың көрсеткіштері қарсы көрсеткіштері.

---Мейіргерлік тексеру әдістері және тәуелсіз араласу.
--Белсенді және пассивті пациенттерге емшараны өткізу техникасы.

Мейіргер мен пациентті емшараға дайындау. Емшараны орындау техникасы.
--Жабдықтарды өндеу. Стомаларды күту ерекшеліктері.




2



















20

Клизмалар: тазарту және сифонды. майлы, гиперто­ниялық , дәрілік.

«Клизма» түсінігі. Клизма түрлері. Клизма қою мақсаттары. Тазарту және сифон клизмаларын қою көрсеткіштері және қарсы көрсеткіштері.

--Мейіргер мен пациентті емшараға дайындау.
--Тазарту және сифон клизмаларын өткізу техникасы.
--Қолданылған жабдықтарды өндеу




2



















21

Зәр шығару жүйесінің қызметі бұзылған кездегі мейіргерлік үрдіс. Қуыққа катетеризация жүргізу техникасы

Зәр шығару жүйесінің бұзылу-ының көріністері: зәрдің болмауы, зәрді ұстай алмауы, ісіктер, дизурия, полиурия, анурия, олигурия, гематурия, поллакиурия. Зәр шығару жүйесінің бұзылуы кезінде пациентке күтім көрсету ерекшеліктері. Мейіргерлік тексеру әдістері және тәуелсіз араласу.

--Зәржинағыш және дәрет ыдысымен қамтамасыз ету. Жеке гигиенаны және шат аралық терінің тазалығын сақтауды қамтамасыз ету.
-- Емшараны өткізу көрсеткіштері және қарсы көрсеткіштері.
-- Қуықты катетерлеу түсінігі. Әйелдерде және ер адамдарда қуықты катетерлеу техникасы




2



















22

Эндокриндік жүйе қызметі бұзылған кездегі мейіргерлік үрдіс

Эндокриндік мүшелері бұзылуының көріністері. Эндокриндік мүшелері функциясының бұзылуы кезінде пациентке күтім көрсету ерекшеліктері: диабетикалық табан синдромы (подиатриялық күтім), емдік тамақтану, семіздік. Мейіргерлік тексеру әдістері және тәуелсіз араласу.


--Салмақты және күндізгі диурезді санау әдістері. Инсулинді еңгізу ерекшеліктері.
--Пациенттің жағда-йын бақылауды.

АҚ өлшеуді, пульсты қадағалауды қамтамасыз ету.
--Жеке гигиенаны сақтауды қамтамасыз ету.





2



















23

Зертханалық зерттеу әдістері. Бактериологиялық зерттеуге қақырықты, зәрді алуға пациентті үйрету

Зертханалық зерттеу әдістері. Бактериологиялық зерттеу әдістің ұғымы. Бактериологиялық зерттеу әдісіне пациентті дайындау ерекшеліктері. Диагностикалық тестсызықтарын, экспрессәдістерін және экспресс диагностиканының құралдарын қолдану. Өт пигменттерге (Розина сынамасы), глюкозуриялық профильге зәрді зерттеуге алу үшін пациентті дайындау.

Зерттеуге материалды алу және сунгі арқылы процедураларға дайындау кезіңде мейіргернің өзін ұстау этико-деонтологиялық аспектілері.

--Бактериологиялық зерттеуге қақырықты, зәрді алуға пациентті үйрету.
--Пациентті дайындау және жалпы клиникалық анализге, атипиялық жасушы ларға,бактериоскопиялық зерттеуге (туберкулез) қақырықты алу.
--Зерттеуге материалды алу және сунгі арқылы процедураларға дайындау





2



















24

Рентгенологиялық зерттеу әдістері. Эндоскопиялық зерттеу әдістері

Аспапты зерттеу әдістері туралы түсінік. Өкпе мен жүректің, асқазан – ішек жолдары және бүйректің рентгенологиялық зерттеулер әдістерін (рентгеноскопия, рентгенография, ирригоскопия, ирригография, көрнекті урография) өткізу ерекшеліктері.

--Пациентті тексеруге және тексеруден кейін шығарып салу немесе тасымалдау.
--Эндоскопиялық зерттеу әдіс-теріне дайындауда мейіргер міңезқұлығының этика – деонтологиялық аспектілері.




2



















25

Терминальді жағдай. Қарапайым жүрек-өкпелік реанимация

Терминалдық жағдайлар түсінігі және терминалдық жағдайларға алып келетін себептер. Терминалдық жағдайлардың сатылары, клиникалық көріністері. Адамның және онын жанұясының қажеттілігі (психологиялық көмек көрсету).Реанимация туралы түсінік, реанимация көрсеткіштері, қарапайым реанимациялық шараларды өткізу әдістері (бір және екі құтқарушылар).

Терминалдық жағдайлар кезінде шараларды ұйымдастыру (күтім, жағдайының динамикасын бақылау).

Түрлі ургентті жағдайларда шұғыл көмек көрсету және ұйымдастыру. Реанимациялық шаралардың әсерін қадағалау.





2



















26


































27


































28


































29


































30




















































































































































































Білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалау шкаласы
Бақылаудың барлық түрлеріндегі білім алушылардың білім жетістіктері тікелей пропорционалды қатынасқа ие балдық-рейтингтік әріптік жүйесінің бағалауымен анықталады

Дәстүрлі бағалау шкаласына ауыса отырып, білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың балдық-рейтингтік жүйесі


Бағалаудың әріптік жүйесі

Сандық эквивалент

Ұпайлардың мазмұнды пайызы

Дәстүрлі жүйе бойынша бағалау

A

4,00

95-100

Өте жақсы

A-

3,67

90-94

B+

3,33

85-89

Жақсы

B

3,00

80-84

B-

2,67

75-79

C+

2,33

70-74

C

2,00

65-69

Қанағаттанарлық

C-

1,67

60-64

D+

1,33

55-59

D

1,00

50-54

F

0,00

0-49

Қанағаттанарлықсыз


Әдебиеттер мен оқу құралдарының тізімі

Негізгі әдебиеттер:

1. М.Қ.Мұратбеков « Мейіргер ісі негіздері » 2007
2. Морозова Г.И «Основы сестринского дела. Ситуационные задачи: практикум» 2012
3. Прощаев К.И., Ильицкий А.Н., Коновалов С.С. Избранные лекции по гериатрии / Под ред. члена-корреспондента РАМН В.Х. Хавинсона. – СПб.: Прайм-ЕВРОЗНАК, 2008. – 778 с.
Қосымша әдебиеттер:

1. Сестринское дело в гериатрии: методические указания к аудиторной работе для студентов 4 курса по специальности 060109 – сестринское дело (дневная и заочная формы обучения) / сост. Ж.Е. Турчина. – Красноярск: типография КрасГМУ, 2009. – 79 с.
Оқытудың қосымша ұсыныс құралдары:

1. Электронды жэне қағаз нұскадагы оку - әдістемелік қүралдар;


2. Электронды және қағаз нұсқадағы тестілер;

3. Тақырыптық плакаттар жиынтығы.

4. Дидактикалық жане көрнекі құралдар;