1. 
   бағдарламасында орындайтын қорытынды нәтижесı бар код ұсынылған. (Кıтапта бағдарламаны басып шығаруда пайда болатын жол нөмıрлерı бағдарламаның бөлıгı емес. Жол нөмıрлерı бағдарламаның бөлıктерıне сıлтеме жасау үшıн экспозиция барысында қолданылады.)
   

---

*Бұл бағдарламадағы нұсқаулар бағдарламада жоғарыдан төменге қарай пайда болатын ретпен орындалатынын түсıну маңызды. Бұл бағдарламаны орындау кезıнде бıрıншı нұсқаулық, одан кейıн екıншı нұсқаулық, содан кейıн үшıншı нұсқаулық орындалады.
Жол деректерı және жол литералдары

Бағдарламалар әрдайым деректердıң қандай да бıр түрıмен жұмыс ıстейдı. Мысалы, 2.1 бағдарламасында берıлген деректердıң үш бөлıгı қолданылады:

'Armanay' 'Baitursynov street '

'Shymkent , Kazakhstan'

Бұл деректер бөлıктерı таңбалар тıзбегı болып табылады. Бағдарламалау тұрғысынан деректер ретıнде пайдаланылатын таңбалар тıзбегı немесе жол мәнı немесе жай жол деп аталады. Бағдарламаның жұмыс кодында таңбалар тıзбегı пайда болған кезде оны жол литералы деп атайды. Python бағдарламалық кодында жол литералдары тырнақша белгıлерıмен қоршалуы керек. Жоғарыда айтылғандай, тырнақша белгıлерı жол деректерıнıң қай жерде басталып, қай жерде аяқталатынын белгıлейдı.






Python-да жол литералдарын бıр тырнақшаға (') немесе қос тырнақшаға (") қосуға болады. 2.1 бағдарламасындағы жол литералдары бıр тырнақшаға алынған, бıрақ бұл бағдарлама кодын

2. 
   бағдарламасында көрсетıлгендей жазуға болады.
   

Егер жол литералында бıр тырнақша (апостроф) болуы қажет болса, онда жол литералын қос тырнақшаға алуға болады. Мысалы, 2.3 бағдарламасы

---

апострофтарды қамтитын екı жолды басып шығарады.
Сол сияқты, ıшıнде қос тырнақшалар бар жол литералын бıр тырнақшаға алуға болады (бағдарлама 2.4).










Python жол литералдарын үш тырнақшаға (" " "немесе' ' ') қоюға мүмкıндıк бередı. Ішıнде үш тырнақшаға салынған жолдар бıр және қос тырнақшаларды қамтуы мүмкıн.

print("""О'Генридің әңгімелерінің орнына бүгін мен "Гамлетті" оқимын.""")

Бұл нұсқаулық басып шығарады:

Үштıк тырнақшалар бıр және қос тырнақшаларды қолдануға болмайтын көп жолды жол деректерıн қорытындылау үшıн қолданылады. Мысалы:

print("""Bir Eki

Ush""")

Бұл нұсқаулық басып шығарады:

Бақылау нүктесı

1. 
   Сıздıң атыңызды көрсететıн программа жазыңыз.
   
2. 
   Төмендегı мәтıндı көрсететıн программа жазыңыз: Python - ең жақсы бағдарламау тıлı!
   
3. 
   Төмендегı мәтıндı көрсететıн программа жазыңыз: Мысық "мияу"дедı.
   

Түсıнıктемелер - бұл бағдарламаның жолдарын немесе оның бөлıмдерıн құжаттайтын сипаттамалық түсıнıктемелер. Түсıнıктемелер бағдарламаның бөлıгı болып табылады, бıрақ Python аудармашысы оларды елемейдı. Олар бастапқы кодты оқи алатын адамдарға арналған.
Түсıнıктемелер- бұл бағдарламаның әртүрлı бөлıктерıнде орналастырылған және бағдарламаның осы бөлıктерıнıң

---

қалай жұмыс ıстейтıнıн түсıндıретıн қысқа жазбалар. Түсıнıктемелер бағдарламаның маңызды бөлıгı болғанымен, Python аудармашысы оларды елемейдı. Түсıнıктемелер бағдарламалық кодты оқитын кез келген адамға арналған және компьютерге арналмаған.

Python - да түсıнıктеме тор - # белгıсıнен басталады. Python аудармашысы # таңбасын көргенде, ол сол таңба мен код жолының соңы арасындағы барлық нәрсенı елемейдı.

Мысалы, 2.5 бағдарламасын қараңыз. 1 және 2 код жолдары- бағдарламаның мақсатын түсıндıретıн түсıнıктемелер.

Бағдарлама 2.5

1. 
   # Бұл бағдарламада:
   
2. 
   # адамның аты - жөні және мекен-жайы көрсетеді. 3 print ("Armanay IG")
   

4. 
   print ("Baitursynov street")
   
5. 
   print ("Shymkent , Kazakhstan")
   

Бағдарламаны шығару

Armanay IG Baitursynov street 777

Shymkent,Kazakhstan






Кодта бағдарламашылар көбıнесе соңғы пıкıрлердı пайдаланады. Соңғы түсıнıктеме- бұл код жолының соңында пайда болатын түсıнıктеме. Ол әдетте осы жолда орналасқан нұсқауларды түсıндıредı. 2.6-бағдарламада мысал келтıрıлген, онда кодтың әр жолы түсıнıктемемен аяқталады, Бұл код жолының не ıстейтıнıн қысқаша түсıндıредı.




Жаңадан бастаушы бағдарламашы ретıнде сıз бағдарламаларыңызды түсıнıктемелермен жомарттықпен толтыру идеясына қарсы болуыңыз мүмкıн. Ақыр соңында, ıс жүзıнде бıрдеңе жасайтын бағдарламалық кодты жазу тиıмдıрек болып көрıнуı мүмкıн! Сонымен қатар, түсıнıктеме жазуға қосымша уақыт

---

жұмсау өте маңызды. Бағдарламаны өзгерту немесе жөндеу қажет болғанда, олар сıзге және басқаларға болашақта уақытты үнемдейтıнı сөзсıз. Үлкен және күрделı бағдарламаларды, егер олар дұрыс құжатталмаған болса, оқу және түсıну мүмкıн емес.

1. 
   3
   Айнымалылар

Негıзгı ережелер

Айнымалы-бұл компьютердıң жедел жадында сақталған мәндı бıлдıретıн атау.

Бағдарламалар әдетте деректердı компьютердıң жедел жадында сақтайды және сол деректермен операцияларды орындайды.






Мысалы, интернет-дүкенде сатып алудың әдеттегı тәжıрибесıн қарастырыңыз: сıз веб-сайтты қарап, сатып алғыңыз келетıн заттарды себетке қосасыз. Сıз заттарды қосқан кезде, бұл заттар туралы мәлıметтер жадта сақталады. Содан кейıн, сıз төлем түймесıн басқан кезде, Веб-сайттың компьютерıнде орындалатын бағдарлама жеткıзу құны мен барлық төлемдердıң жиынтық сомасын ескере отырып, сıздıң себетıңıздегı барлық тауарлардың құнын есептейдı. Осы есептеулердı орындау кезıнде бағдарлама алынған нәтижелердı компьютер жадында сақтайды.

Жадта сақталған деректерге қол жеткıзу және оларды басқару үшıн бағдарламалар айнымалыларды пайдаланады. Айнымалы- бұл компьютер жадындағы мәндı бıлдıретıн атау. Мысалы, сатып алынатын тауарларға сату салығын есептейтıн бағдарламада бұл мәндı жадта көрсету үшıн tax (салық) айнымалы атауы қолданылуы мүмкıн. Ал екı

---

Смотрите также файлы

• Название и автор учебника Информатика и икт, 7 класс (фгос), Л. Л. Босова Тема урока Информационные процессы. Обработка информации. Тип урока урок открытия нового знания.doc

• Планконспект проведения занятий по дисциплине психологическая подготовка с личным составом дежурных караулов псч.docx

• Все профессии нужны, все профессии важны.doc

• Протокол 1 От Согласовано Заместитель директора по увр мбоу Нижнеомская сш 2.doc

• Практическая работа 2 Характеристика детского коллектива (5 класс) Всего в классе 35 учащихся девочек 19, мальчиков 16.docx