Файл: Хаттамаларды толтыру 1 тапсырма. Лейкоциттер ызметтері кестесін толтыру.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 05.02.2024
Просмотров: 7
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
«ГОМЕОСТАЗ ЖӘНЕ ЭКСКРЕЦИЯ» МОДУЛІ БОЙЫНША ФИЗИОЛОГИЯДАН
№ 3ПРАКТИКАЛЫҚ САБАҚ, БОӨЖ ТАПСЫРМАЛАРЫ
Тақырыбы: Қанның қорғаныштық қызметтері. Лейкоциттер. Иммунитет. Тромбоциттер. Қанның ұюы.
ХАТТАМАЛАРДЫ ТОЛТЫРУ:
№1 тапсырма. «Лейкоциттер қызметтері» кестесін толтыру.
| Лейкоциттер | Қызметтері |
| Фагоциттік. | Моноциттер өлген жасушаларды фагоциттеп, ұлпа регенерациясына қатысады. |
| Антитоксиндік | Антитоксиндік қызмет. Эозинофильдер табиғаты белоктық токсиндерді, антиген-антидене кешенін залалсыздандырып, бұзады, аллергия кезінде көбейіп кететін гистаминді бұзатын гистаминаза ферментін жасап шығарады (аллергиялық реакциялар). |
| Белсенді зат түзеді | Биологиялық белсенді заттар түзеді. Базофильдер капиллярлар саңылауын кеңейтетін гистамин және табиғи антикоагулянт - гепаринді жасап шығарады. |
| Адсорбциялап | Лейкоциттер белок алмасу өнімдері мен қоректік заттарды адсорбциялап, тасымалдай алады. |
| Иммундық | Лимфоциттер иммундық жүйенің орталық звеносы болып табылады. |
| Қанның ұюына | Лейкоциттер қанның ұюына қатысады. |
| Интерферон | Нейтрофилдер интерферон жасап шығарады |
№2 тапсырма.«Лейкоцитарлық формула»кестесін толтыру.
«Лейкоцитарлы формула».Лейкоциттік формула – қан жағындысындағы лейкоциттер түрлерінің пайыздық арақатынасы. Қанның лейкоциттік формуласының өзгеруі көптеген ауруларда кездеседі және көбінесе ол арнайы емес болып келеді. Дегенмен, бұл әдістің диагностикалық маңызы зор, себебі ол науқастың жағдайының ауырлығын, жүргізіліп жатқан емнің тиімділігі туралы мәлімет береді.
| Жалпы лейкоциттер саны: | |||||||
| Гранулоциттер | Агранулоциттер | ||||||
| | | Нейтрофилы: | | | |||
| Эозинофилдер | Базофилдер | Миелоциты метамиелоциттер | Таяқшаядролы | Сегментоядролы | Лимфоциттер | Моноциттер | |
| 1-5 | 0-1 | 0-1 | 1-5 | 45-65 | 20-40 | 2-10 | |
| Лейкоцитарлы формуланың жылжуы | |||||||
| Солғақарай | Оңға қарай | ||||||
| Солғақарайжылжунейтрофилдердіңжас ( пішінді ) түрлерініңсаныныңөсуі. Бұлаурудыңпайдаболуыныңқолайлыбелгісіболыптабылады, себебіолпатологияныңқоздырушыагентімениммунитеттіңбелсендікүресінбілдіреді. | Оңғақарайжылжу - нейтрофилдердіңсаныназайту, сегменттелгенжасушалардыңшоғырлануынарттыру, олардыңтұрғындарыныңқартаюы. Бұләдеттебауыр мен бүйрекауруларыныңжанама симптомы, мегалобластикалық анемия. Кейдеқанқұюданкейінгіжағдайдықадағалайды. | ||||||
№3 тапсырма.«Лейкоцитарлы формуланың жылжыуы» кестесін толтыру.
Лейкоцитарлы формуланың жылжуы:
| | Лейкоциттердің көбеюы | Лейкоциттердің азаюы | Физиологиялық маңызы |
| Оңға | Сегмент ядролы лейкоциттер саны көбейсе | жас нейтрофилдер азайса | Лейкопоэздің нашарлағанын көрсетеді. |
| Солға | Қанда метамиелоциттер пайда болып,жас нейтрофилдер көбейсе | Сегмент ядролы лейкоциттер саны азайса | Лейкопоэздің күшейгенін көрсетеді. |
№4 тапсырма. Берілген геммограмалар бойынша регенерация индексін есептеу.
Лейкоцитарлы формуланың кейбір аруларда өзгеруы мүмкін.
Диагностикадарегенерация индексін анықтау өте манызды, оны анықтау формуласы:
Ир= (ж+т/я) ∕ с/я = 0,05-0,1.
(Ис>0,1) жас түрлері көбейгенде солға жылжиды, ал
азайғанда Ис<0,05 оңға жылжиды.
| Гемограмма № 1 | Гемограмма № 2 |
| Гемоглобин - 120 г/л Эритроциттер - 4,24х1012/л Лейкоциттер - 6,0х109/л базофилдер - 1% эозинофилдер - 4% нейтрофилдер: миелоциты - 0% метамиелоциты - 0% таяқшаядролы- 15% сегментядролы - 58% лимфоциттер - 19% моноциттер- 3% Тромбоциттер - 270•109/л | Гемоглобин - 140 г/л Эритроциттер - 5,0х1012/л Лейкоциттер - 6,2х109/л базофилдер - 1% эзозинофилдер - 15% нейтрофилдер: миелоциттер - 0% метамиелоциттер- 0% таяқшаядролы 5% сегментядролы- 56% лимфоциттер - 20% моноциттер - 3% Тромбоциттер- 300•109/л |
Қорытынды:
№ 1 Гемограмма
Ир= (0% +15%) / 58% = 0,3
Яғни бұл Гемограммада 0,3 < 0,05 жас түрлері азайып оңға жылжиды.
Лейкоцитарлыформуланыңоңғажылжуықандакәрі, яғнисегментоядролынейтрофильдердіңкөбеюінатайды. Мұндайкөрінісрадиациялық фоны жоғарыаумақтатұратынсауадамдардабайқалады. Соныменқатар В12 жетіспеушілік анемия, фолийқышқылыныңжетіспеушілігі, өкпеніңсозылмалыаурулары бар жәнеобструктивтібронхитпенауыратынадамдардакездеседі.
№ 2 Гемограмма
Ир = (0% + 5%) / 56% = 0,09
Яғни бұл Гемограммада 0,09 > 0,1 жас түрлері көбейгенде солға жылжиды.
Лейкоцитарлыформуланыңсолғажылжуықалыптыжағдайда тек сүйеккемігіндеболатынжас, жетілмегеннейтрофилдердіңқандапайдаболуыжәнемөлшерініңкөбеюінайтады. Мұндайжағдайжеңілжәнеауыртүрдегіинфекциялықауруларкезінде, қабынуауруларыкезінде (ангина, малярия, аппендицит), соныменқатарқанжоғалтукезінде, дифтерия, пневмония, скарлатина, сепсис және интоксикация кезіндебайқалады
№5 тапсырма.«Тромбоциттер, олардың қызметтері»кестесін толтыру.
Тромбоциттер дегеніміз-қанның ұюын қамтамасыз ететін қанжасушасы, сүйектің қызыл кемігіндегі ірі жасушалар — мегакариоциттерден жетіледі.
Тромбоциттердің қандағы мөлшері –(қан пластинкалары), мөлшері 180-320х109/л (103мкл)
| | Тромбоциттер | Қызметтері |
| 1 | Ангиотрофикалық Креаторлық | қан тамырларды қоректендіру қанның, қантамырлардың табиғи құрылысын сақтауға |
| 2 | Адгезивті агрегациялық Қанның ұюына қатысу | Жабысып үйінді құру тромбоциттік факторлар, ұйытуға қарсы заттар, адреналин, лизоцим, АТФ, АДФ |
| 3 | Ангиотензивтік | серотонин бөліп, қан тамырларды тарылту |
№6 тапсырма. «Тамырлы-тромбоцитарлық гемостаз» кестесін толтыру.
| Кезеңдері | Сипаттамасы |
| 1.Қантамырының гемостазы | Қантамырының рефлекстік жолмен уақытша тарылуы, үзілген қан тамырын қандағы тромбоциттен босап шыққан серотонин мен адреналин тарылтады. |
| 2.тромбоциттер жабысуы | Тамырдың жыртылған жеріндегі оң зарядты, коллаген талшықтарына теріс зарядты тромбоциттер жабысады да тромбоцит үймесі пайда болады.Бұл қанды ұзақ уақыт тоқтата алмайды. |
| 3.тромбоциттер агрегациясы | Жыртылған, үзілген қан тамырынан босап шыққан АДФ, серотонин, адреналин әсерінен тез бұзылатын, тромбоциттен ғана тұратын тығын пайда болады.Осы тығын арқылы плазма ағып тұрады.Тромбоцит мембранасында АДФ, серотонин, адреналнге арналған рецептор болады, олар химиялық заттармен арекеттеседі де тез бұзылатын комплекс құрайды.АДФ тромбоцит мембранасынан жалған аяқ шығуына себепші болады.Бір тромбоцит-актин жіптері, екінші тромбоцит миозиндермен АДФ арқылы байланысады. |
№7 тапсырма. «Коагуляциялық гемостаз»кестесін толтыру.
| Кезеңдері | Сипаттамасы |
| 1.протромбиназа түзілуі | Қан ұюының ең ұзақ кезеңі,сыртқы және ішкі протромбиназаның түзілуі.Сыртқы кезеңінде ең бірінші жарақаттанған қантамырының қабырғасы және оның аймағында тіндерден бөлініп шыққан тіндік тромбопластин әрекет етеді.Тіндік протромбиназа әсерінен аз ғана тромбин пайда болады,протромбиназаның қанда қалыптасуы 5-10 минутқа дейін созылады. |
| 2.тромбин түзілуі | Протромбиназаның бетіне адсорбция протромбин Ca ионының қатысуымен тромбинге айналады. |
| 3.фибриногеннің фибринге айналуы | Тромбин әсерімен алдымен фибриногенне золь тәрізді фибринопептидті фибринмономер түзіледі.Кальций ионы қатысуымен полимерлену процесі басталады.Фибринмономер еритін фибрин полимерге,ал еритін фибрин полимер плазмалық қан жасушалары және жасушалардың фибриназа ферментінің қатысуымен ерімейтін фибринге айналады.Ерімейтін фибриннен қан тромбасы пайда болып ұюы аяқталады. |
№8 тапсырма. «Фибринолиз»кестесін толтыру.
| Кезеңдері | Сипаттамасы |
| Бііріншікезенпроактивті кезен | Бұл кезенде қандағы проактивті заттар белсенді болады белгісізге айналады құрылымы . |
| Екінші кезең Плазминге | Екінші кезеңде ол пдазминге фибронализге құрылымы ауысады. |
| Үшінші кезең фибринолизин | Үшінші кезең фибрин –фибринолизин әсерінен пептидтер мен амин қышқылдарына ыдырайды. |
№9 тапсырма. Ситуациялықесептердішешу.
1. Емделушінің лейкограмма талдауын бағалау: кестеде берілген әрбір қан көрсеткіштерін бағалау (қалыптыдан жоғары болса – ↑, қалыпты болса - N, қалыптыдан төмен болса - ↓ белгілерін қою) және ересек адамдардағы қалыпты мөлшерін жазу. Лейкограмма бойынша жалпы қорытынды жасаңыз.
| Лейкограмма | Лейкограмма көрсеткіштері | Бағалау – (-↑, - N, - ↓) | Қалыпты жағдайдағы көрсеткіштері |
| Лейкоциттер | 2,0 109/л | ↓ | 4,5-9х10л |
| Базофилдер | 0 % | N | 0-1 |
| Эозинофилдер | 8 % | ↑ | 1-5 |
| Таяқша ядролы | 0 % | ↓ | 1-5 |
| Сегментядролы | 0 % | ↓ | 45-65 |
| Лимфоциттер | 77 % | ↑ | 20-40 |
| Моноциттер | 15 % | ↑ | 3-10 |
| Тромбоциттер | 170 109/л | N | 180-320х10л |
Қорытынды: Лейкограммадағы емделушінің талдауын бағалайтын болсам:кестедегі қан көрсеткіштері қалыптыдан жоғары,қалыпты және қалыптыдан төмен болып тұр.Кесте бойынша лейкоциттер,таяқша ядролары,сегмент ядролары қалыпты жағдайдан төмен болып тұр.Базофилдер мен тромбоциттер қалыпты жағдайда.Ал Эозинофилдер, лимфоциттер,моноциттер қалыпты жағдайдан жоғары болып тұр.
2. Науқас Б. (54 жаста) кенеттен пайда болатын және күннің белгілі бір уақытына байланысты емес тұншығу ұстамаларының жиірек болуына шағымданады. Ұстама кезінде дем шығару қиынға соғады, ал науқас дем шығаруды жақсарту үшін мәжбүрлі қалыпты ұстанады: ол қолын сүйейтін жер іздейді. Қан талдауы бойынша: Hb - 130 г / л; эритроциттер - 4,2 х 1012 / л; түсті көрсеткіші - 0,9; лейкоциттер - 5 х 109 / л; базофилдер - 5%; эозинофилдер - 18%; лимфоциттер - 21%; -моноциттер - 7%.
Сұрақтар:
1. Науқастың қанында қандай өзгерістер бар?
2. Олар нені айғақтайды?
Жауаптар:
1.Науқастың қан талдауын қарайтын болсақ гемоглобиннің мөлшері қалыпты, эритроциттердің де мөлшері қалыпты жағдайда,лейкоциттердің мөлшері қалыптыдан төмен түсіп кеткен,базофилдердің мөлшері қалыптыдан жоғарғы деңгейде, эозинофилдердің мөлшері қалыптыдан жоғарғы деңгейде,лимфоциттердің мөлшері қалыпты деңгейде, моноциттердің мөлшері қалыпты деңгейде.
