ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 08.02.2024
Просмотров: 5
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
«Оңтүстік Қазақстан медицина академиясы» АҚ
«Биология және биохимия» кафедрасы
Ғылыми мақалаға сараптама
Тақырыбы: Эндокриндік жүйенің патологиясы: эндокринопатиялардың этиологиясы және патогенезі. Гипоталамус-гипофиз жүйесінің бұзылуы
Авторы: Литвицкий Петр Францевич
Орындаған: Абдумалик Сымбат
Тобы: ЖМҚБ-05-21
Қабылдаған: Нысанбаева Г.Н.
Шымкент 2023 жыл
Өзектілігі. Гормондар дененің барлық жасушаларының қызметін реттейді. Эндокриндік жүйенің арқасында адам температураның күшті ауытқуларына, тамақтың артық немесе болмауына, физикалық және эмоционалдық стресске бейімделе алады. Ішкі секреция бездерінің физиологиялық әрекетін зерттеу жыныстық функцияның құпиясын және бала туу ғажайыптарын ашуға мүмкіндік берді, сонымен қатар неліктен кейбір адамдар ұзын, ал басқалары қысқа, кейбіреулері толық, басқалары арық, басқалары епті, кейбіреулері күшті, басқалары әлсіз болады деген сұраққа жауап беруге мүмкіндік берді.
Нәтижелер. Ғылыми мақалаға сараптаманы https://cyberleninka.ru/ сайтынан алдым. Мақсалада гипоталамо-гипофизарлық жүйе гормондарының бұзылысы туралы мәліметтер бар.
ГИПОТАЛАМУС- Гипофиз жүйесі функциясының гормоны бұзылыстары.
Гипоталамус-гипофиз жүйесі мыналарды қамтиды:
* гипоталамустың секреторлық нейрондарының перикариондары (олар босату гормондарын немесе либериндерді, антидиуретикалық гормонды, окситоцинді, нейрофизиндерді, орексиндерді синтездейді);
* гипоталамус-гипофиз трактісі (ол нейросекреторлық нейрондардың аксондары арқылы гормондардың тасымалдануын қамтамасыз етеді);
* аксо-вазальды синапстар (АДГ мен окситоциннің гипофиздің артқы капиллярларына қосылуына, либериндердің орта биіктіктегі капиллярларға қосылуына қатысады);
* гипофиздің алдыңғы бөлігі (ол эпителийден шыққан; туберальды және аралық лобтармен бірге аденогипофизді құрайды, тропикалық гормондардың синтезін және проопио-меланокортин генінің экспрессиясын жүзеге асырады);
* ортаңғы биіктік пен гипофиздің алдыңғы бөлігі арасындағы порталдық қан ағымы жүйесі.
Гипопитуитаризм: аденогипофиз патологиясының бір немесе бірнеше гормондарының мазмұнының және/немесе әсерінің жеткіліксіздігімен сипатталатын типтік түрі. Аденогипофиз жасушаларының бұзылуы (толық немесе ішінара): мысалы, неоплазмалармен( қатерлі, қатерсіз, басқа ісіктердің метастаздары); бірнеше кисталармен; хирургиялық араласулармен (мысалы, аденоманы немесе гипофиз кистасын алып тастағанда); аденогипофиздің сәулеленуіне байланысты (мысалы, бірқатар орналасқан ісіктерді немесе аденогипофиздің ісіктерін радиотерапия кезінде); иммундық реакциялардың нәтижесінде аутоагрессия (мысалы, лимфоцитарлық аутоагрессивті гипофизит);
ГИПЕРПИТУИТАРИЗМ
Гиперпитуитаризм: аденогипофиз патологиясының бір немесе одан да көп гормондарының артық құрамымен және/немесе әсерімен сипатталатын типтік түрі. Гиперпитуитаризмнің ең көп тараған себептері:* гипофиздің алдыңғы аденомасы (гиперпитуитаризмнің көп жағдайда);
* аденогипофиздің қатерлі ісіктері;
* гипоталамус патологиясы (либериндердің және/немесе статиндердің гипопродукциясымен бірге жүреді).
ГИПОФИЗ ГИГАНТИЗМІ НЕМЕСЕ МАКРОСОМИЯ
Өсудің, дене мөлшерінің және ішкі ағзалардың шамадан тыс ұлғаюы; онтогенезде пайда болу уақытына сәйкес бұл эндокринопатияның ерте түрі.
Гипофиз гигантизмінің патогенезінің бастапқы буындары:
* центрогендік (соматолиберин мен СТГ шамадан тыс өндірілуіне және/немесе соматостатин өндірісінің төмендеуіне әкелетін кортекс және/немесе гипоталамус нейрондарының зақымдануының нәтижесі);
* бастапқы безді (гипофиз; АДЕНОГИПОФИЗДІҢ ацидофильді жасушаларының СТГ синтезінің жоғарылауының салдары);
* безден кейінгі (олардың ішінде тіндер мен мүшелердің рецепторларының СТГ-ға жоғары сезімталдығына байланысты рецепторлар жиі кездеседі).
Акромегалия (гр. экгоэ-экстремалды, шалғай, megas-үлкен): дененің жеке бөліктерінің (көбінесе қолдар, аяқтар, ішкі ағзалар) мөлшерінің пропорционалды емес ұлғаюы, дененің өмірлік маңызды бұзылыстарымен үйлеседі. Онтогенезде пайда болу уақыты бойынша: эндо-кринопатияның кеш түрі. Ол эпифиздік шеміршектердің сүйектенуі аяқталғаннан кейін дамиды.
Қорытынды: Эндокриндік жүйе-бұл гормондар шығаратын анатомиялық, гистологиялық және цитологиялық тұрғыдан сараланған құрылымдардың жиынтығы. Эндокриндік жасушалар гормон молекулаларын синтездейді және дененің сұйық орталарына (қан, лимфа, жасушааралық сұйықтық, ликер және басқалар) тікелей шығарады. Көп жағдайда гормондар анатомиялық автономды құрылымдарда синтезделеді: эндокриндік бездер немесе ішкі секреция бездері. Оларға гипофиз, эпифиз (эпифиз), қалқанша без, паратироид бездері, бүйрек үсті бездері жатады.
