ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 08.02.2024

Просмотров: 8

Скачиваний: 0

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.



Бағалау парағы. Оқушының аты - жөні _________________________________________


Сабақты түсіндіріп беру.

RAFТ әдісі арқылы

Есептер шығару

«Кафель» әдісі арқылы есепті түсіндіру

Жеке тапсырма (есеп шығару)

Қорытынды баға

Түсіндіре алды

2

Жартылай түсіндірді

1

Түсіндіре алмады

0

Есеп шығара алды

2

Жартылай шығарды 1

Шығара алмады 0

Түсіндіре алды

2

Жартылай түсіндірді

1

Түсіндіре алмады

0

Есеп шығара алды

2

Жартылай шығарды 1

Шығара алмады 0

8 –6

5

4 -3

5

4

3













































Физика

Сабақ 54







Сабақтың аты

§60 Генераторлар. Трансформаторлар. Электр энергиясының алыс қашықтықтарға жеткізілуі

Жалпы мақсаты

Генераторлар. Трансформаторлар. Электр энергиясының алыс қашықтықтарға жеткізілуі жайлы мағлұмат беру

Генераторлар. Трансформаторлар. Электр энергиясының алыс қашықтықтарға жеткізілуінің күнделікті өмірде және өндірістерде, есептер шығаруда қолдана білуге үйрету

Күтілетін нәтиже

Генераторлар. Трансформаторлар. Электр энергиясының алыс қашықтықтарға жеткізілуі жайлы мағлұмат алады

Генераторлар. Трансформаторлар. Электр энергиясының алыс қашықтықтарға жеткізілуінің күнделікті өмірде және өндірістерде, есептер шығаруда қолдана білуге үйренеді




Мұғалімнің әрекеті

Оқушының әрекеті

Топқа бөлу

Парталарда суреттер тұрады, оқушылар мұғалімнің үстелінде жатқан суреттерді таңдап, сол сурет орналасқан партаға отырады. Сөйтіп 4 топ құрамыз.

Сол суреттерге байланысты төрт топқа бөлініп отырады

Ынтымақтастық атмосферасы

Шаттық шеңберін жасай отырып оқушыларды санау арқылы топқа бөлу

Оқушының мұндағы мақсаты топтасу санау арқылы өз жұптарын тауып бір топ болып құралу

Бағалау парақшасымен таныстыру

Әр топқа бағалау парағын таратамыз. Онда жалпы бағалау жүйесі мен ұпай көрсеткіштері көрсетілген.

Оқушылар бағалау нұсқаларымен танысады

Үй тапсырмасын пысықтау


Миға шабуыл» әдісі

Үйге берілген тапсырманы сұрақ-жауап арқылы диалогқа түсіру

. Үй тапсырмасын сұрау.) Еске түсіру.

1. Сыртқы магнит өрісін әжептәуір күшейтетін заттар ... деп аталады.

2. Ферромагниттік емес заттар ... және ... болып екіге бөлінеді.

3.Парамагнетиктерге жататындар:

Диамагнетиктерге жататындар:

4.1831 жылы Фарадей магнит өрісін өзгерткенде, электр тогының пайда болу құбылысын ашты. Бұл құбылыс ... деп аталады.

5.Тұйық өткізгіштің контурын тесіп өтетін магнит өрісінің кез келген өзгерісінде өткізгіште... пайда болады және ол ... өрісінің барлық өзгеру процесінде бар болады.  ... құбылысының мәні де осында.

3. Суреттер сөйлейді.

Сабақтың жаңа тақырыбын  хабарлау, мақсатын қою: Оқушыларға сабақтың тақырыбы мен мақсаты хабарланып, тақырып тақтаға жазылады.


Жаңа сабақ

Жигсо» әдісі

арқылы топпен жұмыс жасау

Жаңа сабақты бастамас бұрын ой қозғау мақсатында оқушыларға сұрақ арқылы диалогқа түсіру, солар қылы топен жарыс ұйымдастыру

Жаңа сабақта қаралатын сұрақтар:  

1) І топ. Трансформатордың атқаратын қызметі, құрылысы.

Трансформатор анықтамасы, қызметі, құрылысы

 Шартты белгісі, тарихы,түрлері

2) ІІ топ. Ток генераторы дегеніміз не? Оның негізгі бөліктері мен атқаратын қызметі

Генератор қызметі, құрылысы, анықтамасы, түрлері

3) ІІІ топ. Электр энергиясын тарату және жеткізу

1 топқа. Механикалық энергияны электр энергиясына айналдыратын машиналар генераторлар деп аталады.



Генератордың айналатын бөлігі-ротор, ал қозғалмайтын бөлігі-статор.

2 топқа. Кернеуді арттыруға және кемітуге арналған құрылғыларды трансформаторлар деп атайды.



3 топқа. Электр энергиясының алыс қашықтыққа берілуінің жеңілдетілген сұлбасы:



Қуаттың тұрақты дерлік  мәнінде айнымалы ток кернеуінің ток күшімен қатар өзгеруін айнымалы токтың трансформациясы дейді. Айнымалы токтың трансформациясын жүзеге асыратын құрал трансформатор деп аталады. Ол электромагниттік индукция құбылысының негізінде жұмыс істейді. Бұл құралды орыс ғалымы П.Н.Яблочков (1878 ж.) ойлап тапқан, кейін  оны (1882 ж.) И.Ф.Усагин жетілдірді.

Электр энергиясы айнымалы токтың индукциялық генераторларынан әр түрлі электр станцияларында өндіріледі. Электр энергиясының орны ерекше, себебі энергияның басқа түрлерімен салыстырғандағы, оның бірнеше артықшылықтары электр энергиясын өте аз шығынмен энергияның кез келген басқа түріне оңай айналдыруға және оны алыс қашықтыққа жеткізуге мүмкіндік береді.

Топтық жұмыс.

І топ. Трансформатордың адам өміріне қауіптілігіне байланысты қауіпсіздік ережесін қорытып шығар.

ІІ топ. Трансформаторды құрастырып, әр бір бөліктеріне сипаттама беру. (плакат жасау)

ІІІтоп. Генераторды құрастырып, әр бір бөліктеріне сипаттама беру. (плакат жасау).


Сергіту сәті

«Қаражорға» биі

Оқушылар әуенге билеп,сергиді

Ой толғаныс

Постермен жұмыс

Топтарға жаңа тақырып бойынша сабақты толық меңгерту мақсатында өз пікрлерін сурет арқылы қорғайды, ол үшін конвертке салынған сұрақтар таратылады.

Физикалық жұмбақтар.

Оңынан оқы,

Тіршілік нәрі

Солынан оқы,

Онсыз адам, өсімдік, аң, құс

Әп-сәтте сөнер, тұншығып бәрі. (Ауа)

 Хабар алған алыстан,

Екі өріс табысқан. (Электромагниттік өріс)

  Өзі затты құрайды,

Теңесуге таразыны сұрайды. (Масса)

 Жоғалмайды ешқашан,

Түрлендірсең егерде.

Басқа күйге ауысса,

Жұмыс істейді әрқашан. (Энергия)

 Сырт еткіздім түймені,

Жарқ еткіздім бөлмені,

Шоқтан қолым күймеді. (Электр шамы)

 Кілт ашсақ,

Жұлдыз болып жанады.

Қайта бассаң,

Сөне қалар шамы. (Электр шамы)

 Әуеденкүбітүсті,

Күбініңтүбітүсті. (Найзағай)

 

  Тест.

1. Генератордың айналатын бөлігі қалай аталады?

А) ротор  ә) статор б) якорь

2) Генератордың қозғалмайтын бөлігі қалай аталады?

А) ротор  ә) статор б) якорь

3. Кернеуді жоғарлатуға және төмендетуге арналған құрылғыны  не деп атайды?

А) генератор Ә) трансформатор Б) статор

4. Механикалық энергияны электр энергиясына айналдыратын  машина не деп аталады?

А) генератор Ә) трансформатор Б) статор

5. Трансформатордың жұмыс iстеу принципi ...  негiзделген.

А)жылу құбылысына б) электромагниттiк индукция құбылысына в)жарық құбылысына

6.Генератор неше бөліктен тұрады?

А) 1                 ә) 2                     б)3

7.Электромагниттік индукция дегеніміз не?

А) Өткізгіштердің электр тогымен өзара әрекеттесуі жүзеге асатын материяның түрі

Ә)Б)Контурды тесіп өтетін магнит өрісі өзгерген кезде контурда электр тогының пайда болу құбылысы 


Шығармашылыққа тапсырма

Жеке жұмыс «тест жұмысын орындау»


Үй тапсырмасы



Оқушылар күнделіктеріне жазады

 Бағалау

Кері байланыс :«Екі жұлдыз, бір тілек»

Бағалау парақшасын толтырады

Кеі байланыс




Пәннің аты

Уақыты:

Кабинет:

Мұғалім сабақ 55

Сабақтың аты

§61-62 Жарық. Жарық көздері. Жарық жылдамдығы. Күн -Жұлдыз

Жалпы мақсаты

Жарық. Жарық көздері. Жарық жылдамдығы. Күн –Жұлдызд жайлы мағлұмат беру

Жарық. Жарық көздері. Жарық жылдамдығы. Күн -Жұлдыз жайында күнделікті өмірде және есептер шығаруда қолдана білуге үйрету

Оқушыларға жарық, жарықтың таралуы, жарықтың әсерлері жөнінде түсінік беру, Күннің және Айдың тұтылуының пайда болуын түсіндіру

Күтілетін нәтиже

Жарық. Жарық көздері. Жарық жылдамдығы. Күн -Жұлдыз жайлы мағлұмат алады

Жарық. Жарық көздері. Жарық жылдамдығы. Күн –Жұлдыз жайында күнделікті өмірде және есептер шығаруда қолдана білуге үйренеді

Психологиялық ахуал

Біздің күлкіміз көңілді, (қолдарын еріндерінің шетіне

жақындатады)

Жеткізсін жылу мен шаттықты. (қолдарын жүректерінің

тұсына қояды)

Бөліскен жақсы ғой өмірде, (қолдарын алға созады,

саусақтары күн сияқты)

Қуаныш, мейірім, бақытты. (қолдарын екі жаққа созады).

Оқушылар шеңберде жиналып,мұғаліммен бірге бүгінгі сабаққа сәттілік тілейді.

Топқа бөлу

Сынып оқушыларына жағымды ахуал туғызу

Түгелдеу

«До-ми-соль»-ка мозайка әдісімен топтастыру

Әр топ өзорнына отырып сабаққа дайындалады

Қызығушылықты ояту

Композициялық талдау жасау арқылы сұрақ жауап өткізу

Үй тапсырмасын кайталау

Үйге берілген тапсырманы сұрақ-жауап арқылы оқушылар өзі бір- біріне қоя отырып өткен сабақ туралы не білгендерін ортаға салады

Үй тапсырмасын сұрау (5 минут)

  1. Генератор жайында не білесіңдер?

  1. Трансформатор жайында не білесіңдер?

Талқылау үшін сұрақтар беріледі (2 минут)

  1. Жарық ж айлы не білесіңдер?

  1. Күн жайлы не білесіңдер?




Сергіту сәті

«Қаражорға» биі

Жаңа сабақ

Жарық бөлшектерін фотон деп атайды.

Фотондар ағыны энергияны жарық көзінен жарықталатын денеге тасымалдайды.

Осы энергияны фотон энергиясы деп атайды.

Жарық жылдамдығын өлшеу тәсілдері:

  1. Астрономиялық тәсіл (1676 ж. О.Ремер)

  2. Лабораториялық тәсіл (1849 ж. И.Физо)

Жарық жылдамдығы: с=3·108 м/с

1 а. б. (астрономиялық бірлік)≈1,5·108 км

Күннің сәуле шығаруының толық қуатын оның жарқырауы деп атайды.

Ол 3,8·1023 кВт-қа тең.

Күн көлемі Жер көлемінен 1300000 есе үлкен.

Күн шарының отраша тығыздығы 1410 кг/м3.

Жарық және жарық құбылыстары туралы ілімді физиканың оптика (грек сөзі, көрінетін, көруге болатын дегенді білдіреді) деп аталатын бөлімі қарастырады.

Жарық нені білдіреді?

Жарық –заттың бөлшектерінің табиғатынан бөлек, табиғаты ерекше бөлшектер ағыны болып табылатын фотондар ағыны.

Жарық жылдамдығы әр түрлі заттарда түрліше болады. Тәжірибе арқылы вакуумдегі жарық жылдамдығы с-300 000 км/с-қа тең. Мұндай жылдамдықпен бірде –бір дене, бірде-бір заттың бөлшектері қозғала алмайды.

Вакуумде: с=300 000 км/с, Ауада: с= 299 711 км/с, Суда: с=225 000 км/с, Шыныда: с= 200 000 км/с

Вакуумдегі жарық жылдамдығы – табиғатта мүмкін болатын үлкен жылдамдық.

Жарық көздері – жарық шығаратын денелер.



  1. Тапсырма

§61 оқып келесі кластерді толтыру.




Жарықкөздері

жарық









2 тапсырма: §62 оқы

3 тапсырма: §63 оқып келесі сұрақтарға жауап бер.

  1. Көлеңке мен алакөлеңкенің пайда болуын түсіндір?

  2. Күннің толық тұтылуы ұзағырақ бола ма, әлде Айдың толық тұтылуы ұзағырақ бола ма? Неліктен?

4 тапсырма: Сәйкестікті анықта:

Табиғи жарық көздері: Жасанды жарық көздері:
Газ жандырғысы, Күн, қыздыру электр шамдары, жол белгілері, жарқырауық қоңыздар, шырақ, найзағай, теледидар экраны, электрпісіру оттары, жұлдыздар, су түбіндегі балықтар, күндізгі жарық шамдары, полюстік шұғыла, жарнама түтікшелері.

5 тапсырма:

Ашық күні вертикаль қойылған метрлік сызғыштың көлеңкесі 50см, ал ағаштың көлеңкесі 6 м-ге тең болды. Ағаштың биіктігі неге тең?