Файл: Физикалы сайыс брейнринг.ppt

Физика,
Математика


Информатика


және


АПТАЛЫҒЫ

Физикалық сайыс «БРЕЙН-РИНГ»

Қатысушылар: 7 сынып оқушылары
Армысыздар, қадірлі ұстаздар мен білім мен өнерге құштар оқушылар!
Адам баласы тек білім, ғылым арқылы өз орнын табады. “Білегі күшті бірді жығады, білімі күшті мыңды жығады”, “Көптің күші бірлікте” деген дана халық. Болашақ ғасырда білім теңізінен жүзіп өткендер ғана еліміздің тірегі, сүйініші болады деп ойлаймыз. Сондықтан бүгінгі “Брейн -ринг” атты сайысымызға қош келдіңіздер!


Физика – тілдесер табиғаттың тілі екен ғой, 
Көз тартар табиғаттың сыры екен ғой,
Салғаннан айтылған сөз ішілген ас, 
Бәрінің бағынары физика ғой.


БРЕЙН-РИНГ

Ойын ережесі

Жеребе арқылы алғашқы екі команда сайысқа түседі, одан кейін келесі екі команда сайысады, қорытындысында жеңген командалар арасында сайыс өтеді.
Бір команда ғана ЖЕҢІМПАЗ болып саналады.

Күш, өнер, білімменен алысуға.

Күш, өнер, білімменен алысуға.
Бар өнерді салайық ортамызға,
Қанеки, кім шығады сайысуға,–дей отырып, білім жарыстыратын осы сайысымызға қатысатын 7 сынып оқушыларын ортаға шақырайық!

Бірінші раунд

Берілген өлшем бірліктерді дұрыс ретімен орналастыру керек. Ойлануға жалпы 2 минут беріледі. Бірақ, жауабын бірінші тапқан команда алдарыңыздағы батырманы басып, жауап берулеріңізге болады. Қай команда бірінші басса, сол бірінші жауап беру құқығына ие болады. Қате жауап берген жағдайда, жауап беру мүмкіндігі екінші топқа көшеді.


Берілген уақыттың өлшем бірліктерін өсу ретімен орналастырыңдар:
ғасыр
жыл
минут
секунд
тәулік
(5 ұпай)

ДҰРЫС ЖАУАБЫ

секунд
минут
тәулік
жыл
ғасыр


Берілген массаның өлшем бірліктерін өсу ретімен орналастырыңдар:
грамм
килограмм
миллиграмм
тонна
центнер
(5 ұпай)

Дұрыс жауаптары

миллиграмм
грамм
килограмм
центнер
тонна

Екінші раунд – «Есімдер»

Екінші раундың сұрақтары командаларға 3 тен 15 ұпайға дейін ұпай әкелуі мүмкін. Ұпай саны берілген көмектерге байланысты болады. Қойылған сұраққа бірден жауап берсе 15 ұпай, бірінші көмекті алып жауап берсе 12 ұпай, екінші көмектен кейін жауап берсе 9 ұпай, т.с.с.

---

Екінші раунд – «Есімдер»

Қай ғалым екендігін табыңыз
Ол – соғыста қызмет еткен ең бірінші ғалымдардың бірі. Ғылым адамдарының арасындаға соғыстың алғашқы құрбаны.
Оның ғылыми қызығушылығы: математика ғылымы, механика, оптика, астрономия.
Айтқан сөзі: “Маған жердің тірек нүктесін көрсетіңіз, мен Жерді төңкеріп тастайын”.
Көптеген аңыз – әңгімелер бойынша ол елеулі бір жаңалығын ашқаннан кейін “Эврика!”, деп айқай салған.
Ежелгі грек ғалымы.

ДҰРЫС ЖАУАБЫ

АРХИМЕД

Екінші раунд – «Есімдер»

Қай ғалым екендігін анықтаңыз
Алғаш орыс тілінде ғылыми және техникалық терминологияның негізін салушы орыс ғалымы.
Ресейде алғаш рет түрлі-түсті шыныларды жасап шығаруды қолға алған.
Орыс тіліне алғаш «физика» ұғымын енгізді.
Алғашқы орыс академигі.
Ол адам туралы А.С. Пушкин «Алғашқы орыс университетін қалыптастырған. Ол өзі біздің алғашқы университетіміз болды» деп жырлады.

ДҰРЫС ЖАУАБЫ

М.В.ЛОМОНОСОВ


Берілген аквариумдағы судың массасын анықтаңыздар. Егер аквариумның өлшемдері 20*50*35 см болса.?
(10 ұпай)

ДҰРЫС ЖАУАБЫ

Аквариумдағы судың массасы
35 кг


Суда жүзіп жүрген адам су түбіне қарай сүңгейтін болса, құлағы тұнып қалады. Неліктен?
(10 ұпай).

ДҰРЫС ЖАУАБЫ

Судың қысымы оның тереңдігіне байланысты болады, сондықтан су тереңдеген сайын қысым артады


Суретке қарап қандай кілт сөзі жасырылғандығын айтуыңыз керек. Әр дұрыс жауап
(5 ұпай)

ДҰРЫС ЖАУАБЫ

ТРАЕКТОРИЯ

ДҰРЫС ЖАУАБЫ

ТЕМПЕРАТУРА


1722 жылы Ұлы орыс патшасы Петр І Қазан қаласына келді. Оның келу құрметіне Петропавлов соборы тұрғызылды. Патша дәліздерді аралай жүріп 30 минутта 12 км жүрсе, оның жылдамдығы қандай болған? Жауабы ХБЖ –де берілуі керек.
(5 ұпай).


Екі таба берілген. Әр табаға 1 табанан сыйады. 3 табанан (екі жағынан айналдырып) пісіру керек. Табананның әр жағын пісіруге 1 мин уақыт кетеді. Бұл жұмысқа кем дегенде қанша уақыт кетеді?
(5 ұпай).

«БРЕЙН-РИНГ»

Қорытынды шығару.


ПОЛИГЛОТ


Біреудің бір ұлы бір қызы бар
Біледі ол екеуін дүние жүзі
Ұйықтайды ұлы түнде, қызы күндіз
жүргенде басқан ізі білінбейді


Жауабы: Ай мен Күн, луна, солнце, moon, sun

---

2. Бір түкті кілем, бір түксіз кілем.


Жауабы: Аспан мен жер, небо и земля, sky, earth


3. Үй үстінде ақ аю билейді


Жауабы: Түтін, дым, smoke


4. Жылт, жылт еткен, жылғадан өткен


Жауабы: Су, вода, water


Жауабы: Қырау, иней, hoor-frost


БРЕЙН-РИНГ

КЕЛЕСІ БӨЛІМ

Келесі 3-ші және 4-ші топтарды ортаға шақырамыз


Берілген ұзындық өлшем бірліктерін өсу ретімен орналастырыңдар:
метр
километр
дециметр
миллиметр
(5 ұпай)

Дұрыс жауабы

миллиметр
дециметр
метр
километр


Күштің өлшем бірліктерін өсу ретімен орналастырыңдар:
МегаНьютон
Ньютон
килоНьютон
декаНьютон
(5 ұпай)

Дұрыс жауабы

Ньютон
декаНьютон
килоНьютон
МегаНьютон

Екінші раунд – «Есімдер»

Бұл сұрақ – атақты ғалым туралы. Ол кім?
Оны барлығы сер деп атайтын.
Ол классикалық механиканың атасы.
Бүкіл әлемдік тартылыс заңының авторы…
Оның құрметін күштің өлшем бірлігі аталған…

ДҰРЫС ЖАУАБЫ

Исаак Ньютон


Қайнап тұрған шәйнектегі суға екі бала бір түйір мұз салып жіберді. Мұз ерімей тұрғандай айта аласыздар ма шайнектегі су неше күйде болады?
(10 ұпай)


Су үш күйде болады, сұйық, қатты және газ. Бірақ шайнектегі су осы үш күйде ұзақ бола алмайды


Коньки неліктен еденге қарағанда мұз бетінде жақсы сырғанайды?
(10 ұпай)

Үшінші раунд – Дұрыс жауабы

Коньки мұзға жанасып сырғанағанда үйкеліс әсерінен температурасы артады, нәтижесінен мұз ери бастайды. Су өте жақсы үйкелісті кемітеді


Суретке қарап қандай кілт сөзі жасырылғандығын айтуыңыз керек. Әр дұрыс жауап
(5 ұпай)


Массасы 78 кг сортшы шаңғы үстінде тұр, әр шаңғының ұзындығы 1,95 м, ал ені 8 см болса, спортшы қарға қандай қысым түсіреді? Еркін түсу үдеуі 10 Н/кг. Жауап ХБЖ –де болуы керек.
(5 ұпай).


Төрт бала 4 сағат домино ойнады. Әр оқушы қанша сағат домино ойнады?
(5 ұпай).

«БРЕЙН-РИНГ»

Қорытынды шығару.


ПОЛИГЛОТ


5. Өнері жоқ қолы жоқ, сурет салуды біледі


Жауабы: Қырау, иней, hoor-frost


6. ............ баласы болма,
Адамның баласы бол.


Жауабы: атаның –дедушка-grandfather

---

7. Қабат – қабат қатталған
Асыл сөзбен апталған
Парағы бар сөйлейтін
Ол қазына өлмейтін


Жауабы: кітап, книга, book


БРЕЙН-РИНГ
финал

Бірінші раунд – «Физикалық эксперимент»

Ермексаздан жасалған фигураның тығыздығын қалай анықтаймыз?
Құралдар:
Жұмыс барысы:
Есептелуі:
Жауабы:
(10 ұпай).

Бірінші раунд – Дұрыс жауабы

Мезуркадағы суды және таразыны қолдану арқылы орындайды.
Дененің массасын, көлемін анықтаймыз, оны бірдей ХБЖ аударамыз, формула арқылы тығыздықты табамыз.


Суретке қарап қандай кілт сөзі жасырылғандығын айтуыңыз керек. Әр дұрыс жауап
(5 ұпай)

Үшінші раунд – «Десерт»

100 алмаз тас берілген. Олардың тек біреуі ғана жалған (жалған тас әрине басқаларына қарғанда жеңілдірек). Гірсіз берілген таразы табақшаларына ең аз дегенде қанша рет өлшеу арқылы жалған тасты анықтауға болады.
(20 ұпай).


4 рет өлшейміз. (әр өлшеудің алдыңда барлық тастарды үш бөлікке бөліп отырып, екеуін өлшейміз)

Брейн –ринг қорытындысы

---