Файл: Бааналы жасушалар ымы жне оларды асиеттері (айта жааруы, жіктелуі).pptx

Бағаналы жасушалар ұғымы және олардың қасиеттері

(қайта жаңаруы, жіктелуі).

11.2.3.1 - бағаналы жасушалардың мамандану үдерісін және олардың практикалық қолданылуын түсіндіру

Миға шабуыл

1.Адамдағы ауруларды емдеуде бағаналы жасушалардың мыңыздылығы қандай?
2. Бағаналы жасушаларды алудың қандай әдістері бар?
3. Тәжірибеде бағаналы жасушаларды қолоданылуын айтып беріңдер.


Бағаналы жасушалар ұғымына анықтама береді
Жасушаның көбеюін сипаттайды.
-тапсырмаға анықтама береді
-сипаттайды

1-Тапсырма

1.Бағаналы жасушалардың медицинада қолдану мүмкіндігін түсіндіреді.
2.Бағаналы жасушалар көмегімен емделуге мысалдар келтіріңдер.
3.Бағаналы жасушалардың негізгі қасиеттерін талдайды.


4. Тұқым қуалайтын ауруды емдеуде бағаналы жасушалардың маңыздылығын түсіндіріндер.
-тапсырмаларды түсіндіреді.
-мысалдар келтіреді және талдайды

2-Тапсырма

1. Бағаналы жасушалардың өздігінен өзгеруі (саралануы). Сұлбамен жұмыс


2.Бағаналы жасушадан организм ұлпасының түзілу реттілігін көрсетеді.
-сұлбамен жұмыс жасайды
-кестені түсіндіреді.


«Еркін микрофон»

Бағаналы жасушалардың түрлері: эмбрионалды және соматикалық. Практикада қолданылуы. Этикалық аспектісі

11.2.3.1 - бағаналы жасушалардың мамандану үдерісін және олардың практикалық қолданылуын түсіндіру

Миға шабуыл

1. Эмбрионалды бағаналы жасушаларға сипаттама беріңдер.
2.Феталдық бағаналыжасушаларды алу мүмкіндігінің әдістерін сипаттаңдар.
3.Хоуминг деген не?
4. Бағаналы жасушалардың практикадақолдануындағы маңызын айтыңдар.
5.Бағаналы жасушаларды зертеудеэлитикалық аспектілерді сипаттайды.
6.Бағаналы жасушалардың қасиеттері қандай?


1.Эмбриондық және ферталдық жасушаларды алуды сипаттайды
2.Бағаналы жасушалардың медицинадағы қажеттілігі қандай?
Дескриптор: Жалпы – 4 балл.
-тапсырманы сипаттайды
--сұрақтарға жауап береді.

№1-тапсырма.

№1-тапсырма.

1. Бағаналы жасушалардың дамуын түсіндіреді.


2. Донор мен реципинеттің медицинада бағаналы жасушаларды қолдану мүмкіндігін түсіндіреді.
3.Бағаналы жасушаларды қолданып, емдік шараларды жүргізуге мысал келтіреді.

---

4. Эмбрионалды бағаналы жасушаларды алуды үйрену
-тапсырманы түсіндіреді
-сұлбалармен жұмыс жасайды.

№2-тапсырма.

1.Бағаналы жасушалардың медицинада қолданылу мүмкіндігін түсіндіреді.
2. Неліктен ғалымдар адам организмінен плюрипотентті жасушалар бөліп алуға тырысатынын дәлелдеңдер.
3. Бағаналы жасушалардың алу әдістерін патенттерге рұқсат етпейтінЕуропалық соттың үкімін айтып,дәлелдейді.


4.Организимдегі бағаналы жасушалар қандай қызмет атқарды.
Дескриптор: Жалпы - 2 балл.
-сұрақтарға жауап береді.

Бір ауыз сөз

Бір ауыз сөз

Жеке жұмыс:

Оқушылар бір ауыз сөзбен сабақ туралы өз ойларын түсіндіріп береді. Бір ауыз сөздеріне сабақты бағалайтын келесі сөздерді айтуға болады ұнады, пайдалы, қажет, білдім, үйрендім, қызықтым, ұмтылдым, есте сақтадым, жасай аламын. т.б.

Дезоксирибонуклеин қышқылының кездейсоқ мутациясы.

11.2.4.1 - дезоксирибонуклеин қышқылы рекомбинациясы мен мутациялардың арасындағы байланысын табу

Миға шабуыл

1. Кездейсоқ мутагенез дегеніміз?

2.Кездейсоқ мутациялар нешеге бөлінеді?

3.Мутагенездің эндогендік механизмдерін анықта?

1.Репарация және мутациялық процесс ұғымдарына анықтама береді.
2.Гендік мутацияларды және олардың пайда болу жолдарын түсіндіреді.
Дескриптор: Жалпы - 3 балл.
- анықтама береді;
-тапсырманы түсіндіреді

1-Тапсырма

1.Хромосомдық мутацияның геномдық мутациядан айырмашылығын анықтайды.
2.ДНҚ репарациясын сипаттайды.
-Тапсырмаларды орындайды.

№2-тапсырма:

№2-тапсырма:
.1. Делеция мен дупликация арасындағы айырмашылықты дәлелдейді.


2.Сыртқы ықпалдардың мутациялық процеске әсеріне сипаттама береді.
3. Мутацияның жіктелуін негіздейді.
- Тапсырмаларды орындайды.

Еркін микрофон

Оқушылар бүгінгі сабақтың мақсаты, тақырыбы бойынша өз ойын айту арқылы сабаққа қорытынды жасайды.

Генетикалық үдеріс қателері:

репликация

11.2.4.1 - дезоксирибонуклеин қышқылы рекомбинациясы мен мутациялардың арасындағы байланысын табу

Миға шабуыл

1. Гендік мутациялар дегеніміз?
2.Транзицилар қалай жүзеге асады?

Сабақтың ортасы.Мағынаны ашу.

Оқулықтағы жаңа сабақтың мәтінін оқуға тапсырма береді

---

Тірек сөздермен танысып, өз дәптерлеріне жазып алады.
1.Таутомерлеу механизімін талдайды.

-Мәтін мазмұны аясында пікірталас ұйымдастырады.

-Топта жұмыс жасайды.

1-Тапсырма

Гендік мутациялық өзгерістері бар сызбаны талқылайды.

-Тапсырманы талдайды, сұлбамен жұмыс жасайды.

2-Тапсырма

1. Тірі организимдер эволюциясы үшін мутацияның маңызы туралы пікірталас ұйымдастырады. Мутациялық процестің кездейсоқтылығын дәлелдейді.
- Мәтіндегі ақпараттың дұрыс бұрысын анықтап, пікірталас болады.

Еркін микрофон

Оқушылар бүгінгі сабақтың мақсаты, тақырыбы бойынша өз ойын айту арқылы сабаққа қорытынды жасайды.

Халықаралық "Адам геномы" жобасы. Адамның геномдық Дезокси-рибонуклеин қышқылын секвенирлеу

11.2.4.2 - Халықаралық "Адам геномы" жобасының маңызын талқылау

Миға шабуыл

1.Секвенирлеу дегеніміз не?
2.Химиялық деградация әдісі дегеніміз не?


1.Секвенирленуге анықтама береді.
2.Химиялық секвенирлену әдістерін түсіндіреді және сипаттайды.
- Ойларың еркін айтады.
- Тапсырманы сипаттайды және түсіндіреді.

2-Тапсырма

1. ДНҚ нуклеотидтерін тадаудың химиялық деградация негізін сипаттайды.
2. Жеке организімді молекулалық анықтау мүмкіндігін түсіндіреді.
3. Геномды зерттеу әдістерін негіздейді.
- Ойларыңды еркін айтады.
- тапсырманы түсіндіреді.

Бір ауыз сөз

Оқушылар бір ауыз сөзбен сабақ туралы өз ойларын түсіндіріп береді. Бір ауыз сөздеріне сабақты бағалайтын келесі сөздерді айтуға болады ұнады, пайдалы, қажет, білдім, үйрендім, қызықтым, ұмтылдым, есте сақтадым, жасай аламын. т.б.

Жоба аясында жүргізілген зерттеулердің маңызы.

11.2.4.2 - Халықаралық "Адам геномы" жобасының маңызын талқылау

Миға шабуыл

1. Химиялық деградация әдісін ойлап тапқан ғалымдар кімдер?
2.Ферменттік әдіс дегеніміз не?


Оқулықтағы жаңа сабақтың мәтінін оқуға тапсырма береді.
Тірек сөздермен танысып, өз дәптерлеріне жазып алады
Салысырмалы геномиканы түсіндіреді.

- Тапсырманы сипаттап түсіндіреді.

1-Тапсырма

1. Адамның қалыпты кариотипін сипаттайды.
- дерексөздерді пайдалана отырып. Берілген уақыт ішінде тапсырмаларды орындайды.
-сұрақтара жауап береді.

2-Тапсырма

1. «Адам геномын зерттеудегі перспективалар» тақырыбында талқылау дайындайды.

---

2. Адам геномын зерттейтін және зақымданған гендерді түзетуге тырысатын зерттеушілерге қойылатын этикалық талаптарды әзірлейді.
- Талқылау дайындайды.
-Этикалық талаптар әзірлейді.

Аяқталмаған сөйлем

- бүгін сабақта қуантқаны.....
- мен өзімді.....үшін мақтар едім.
- маған ерекше ұнағаны.....
- сабақтан соң маған........келді
- бүгін маған..........сәті түсті.
- қызықты болғаны.....
- ......қиындық тудырды.
- менің түсінгенім.....
- енді мен......аламын.


11.4.2.1 - микрофотография қолданып жасушалардың негізгі компоненттерін анықтау және сипаттау

Миға шабуыл

1. Тірі организимдер үшін жасушаның маңызы қандай?
2. Тірі организм жасушаларындағы процестерді айтыңдар?
3. Прокариотты және эукариотты организимдерге мысал келтіріңдер?


Жасушаның құрылысы және жасуша органоидтерінің маңызын түсіндіреді.
-Суретпен жұмыс.

1-Тапсырма

1. Қос мембраналы және бір мембраналы, мембранасыз органоидтердің құрылыс ерекшеліктерін сипаттап, қызметін түсіндіреді.
2.Жасушада су мен басқа да заттардың енуі қалай жүреді?
-Тапсырманы талқылайды.
-Мұғалімнің қойған сұрақтарына жауап береді.
-Топпен бірлесіп жұмыс жасайды.

2-Тапсырма

1. Жасыл балдырлардың басқа организимдерден айырмашылығы неде?
2. Жасуша құрылысының сызбасын сызып, жасуша органоидтерін жазып шығады.
3. Жасуша органоидтері қандай қызметтер атқаратынын сипаттайды.


4. Жасуша құрылысының ерекшеліктерін сипаттайды (өсімдіктер, саңырауқұлақтарда, жануарларда). Кестені дәптерге сызып толтырады.
1.Тапсырмаларды орындайды., ерекшеліктерін сипаттап түсіндіреді.
2. Кестені дәптерге сызып алады.

Еркін микрофон

Оқушылар бүгінгі сабақтың мақсатына жеткізетін тапсырмалар орындауына қарай, өз түсінгенін, пікірін, өз ойын айту арқылы сабаққа қорытынды жасайды.


11.4.2.1 - микрофотография қолданып жасушалардың негізгі компоненттерін анықтау және сипаттау

Миға шабуыл

1.Жасуша құрылысы және жасуша органойдтерінің маңызы қандай?
2. Прокариоттар және эукариоттардар дегеніміз не?


.
Зертханалық жұмыс. «Жасушалардың негізгі компоненттерін микрофотографияларды қолданып сипаттау».


Мақсаты: микрофотографияларды оқып түсіну, қызметіне байланысты оргаоидтерге тән белгілерді көрсету, суретін салу, «жасуша құрылымы» сұлбасын құру.
Құрал-жабдықтар: 1-4-суреттер.

---

Жұмыс барысы:

1.Оқулықтағы микрофотографияларды түсіну.

2. Жасуша құрылысының ерекшелігін анықтау.

3. Микрофотографияларда табылған барлық жасуша органоидтерінің суретін салу.

1-сурет. Көршілес жатқан екі жасушаның біріккен қабықша бөлігі және оның маңындағы цитоплазма бөліктері.Шырша тамыры қабықшасының паренхима жасушасы. А.Е.Васильевтің электрондық микрофотографиясы (х75000 ұлғайтылған).


2-сурет. Қияр жапырағы жасушасының хлоропласты. Е.А.Мирославовтың электрондық микрофотографиясы (х48000 ұлғайтылған).


3-сурет. Өсімдік жасушаларының құрылымы цитоплазмасындағы түйіршікті электроплазмалық тор. М.Ф.Данилованың электрондық микрофотографиясы (х103000 ұлғайтылған).


4-сурет. Жасуша вакуоліндегі кальций қымыздық қышқылының кристалдары. Сол жқта-корольдық бегония жапырақ қалемшесінің жасушасы. Оң жақта-кіші балдыршөп жасушасы.


Қорытынды. Микрофотогафиялардан жануар жасушасында кездеспейтін қандай жасуша органоидтерін көрдіңдер?
-зертханалық жұмысты орындайды.

Аяқталмаған сөйлем

Жеке жұмыс: - бүгінгі сабақта мен....түсіндім, ...білдім, ....көзімді жеткіздім.
- бүгін сабақта қуантқаны.....
- мен өзімді.....үшін мақтар едім.
- маған ерекше ұнағаны.....
- сабақтан соң маған........келді
- бүгін маған..........сәті түсті.
- қызықты болғаны.....
- ......қиындық тудырды.
- менің түсінгенім.....
- енді мен......аламын

Органелдердің сызықтық ұлғаюын есептеу

11.4.2.2 - жасушалардың компоненттерінің нақты мөлшерін анықтау

Миға шабуыл

1.Биологиядағы сызықтық ұлғаю ұғымына сипаттама беріңдер.
2. Микроскоп жұмысының принциптерін айтыңдар.
3. Нысан-микрометр немесе окуляр-микрометр көмегімен органеллалардың өлшемін алуды білесіңдер ме?


Оқулықтағы жаңа сабақтың мәтінін оқуға тапсырма береді.
Тірек сөздермен танысып, өз дәптерлеріне жазып алады.
Жарықтың физикалық қасиеттеріне сипаттама береді.
-Сұрақтарға жауап береді.
-Тапсырманы сипаттайды.

1-Тапсырма

1. Микроскоппен жұмыс істеу барысындағы сызықтық ұлғайту принциптеріне сипаттма береді.
2. Окуляр-микромерт және объектив-микрометрді қолдану ерекшелігін түсіндіреді.
3. Микроскоппен жұмыс істеу тәртібін түсіндіреді.


4. Микроскоптың оптикалық сұлбасын сипаттап түсіндіріп береді.

.

1. Сұрақтарға жауап береді, түсіндіреді.
2. Суретпен жұмыс жасайды.

---