Файл: Лекция 12 рлеулік материалдар Халыаралы білім беру корпорациясы.ppt

ЛЕКЦИЯ № 12

Әрлеулік материалдар


Халықаралық білім беру корпорациясы
Қазақ бас сәулет-құрылыс академиясы
2022-2023 оқу жылы
Лекция №12
Арнайы тағайындалатын құрылыс материалдары
3-бөлім. Әрлеулік материалдар
Пән Құрылыс материалдары
Ассоциацияланған профессор,
Техника ғылымдарының кандидаты
Г.Б. Ибраимбаева

Лекция жоспары

Әрлеулік материалдар өндірудегі және қолданудағы заманауи тенденциялар: көпфункционалдылық.
Әрлеулік материалдардың технологиялық және сәулеттік-құрылыс классификациясы.
Табиғи және жасанды тастар, керамика, әйнек және металлдар, ағаш және полимерлік материалдары негізіндегі әрлеулік материалдар. Жасанды мәрмәр
Лакбояулық материалдар: классификациясы, құрамы, негізгі қасиеттері. Лакбояулық жамылғының құрылымы.
.


Өңдеулік материалдардың 350-ден астам түрі бар, олар негізінен келесі белгілермен сиптатталады:
- технологиялық, негізгі шикізат түрі бойынша;
- сәулеттік-құрылыстық, конструкцияда қолданылу бойынша.
Технологиялық топтама бойынша өңдеулік материалдар мен бұйымдардың түрлері: бояулар, табиғи және жасанды тастар, керамика, әйнек, металл, орман материалдары, полимерлер және т.б.
Сәулеттік – құрылыстық топтама бойынша түрлері:
- ішкі өңдеу,
- сыртқы өңдеу жұмыстары үшін,
- едендік және
- арнайы мақсаттарға арналған.


Өңдеулік материалдарға қойылатын негізгі талаптар:
- қоршаған орта әсерінен қорғау;
- сәулеттілік беру;
- ерекше санитарлық- гигиеналық жағдай туғызу, шаңдануды, ластануды, ылғалдануды тежеу, шудан қорғау және т.с.с.
- коррозия, аяз әсерлерінен тозған, механикалық және химиялық ақаулары бар, радиациядан, үйкелуден және т.б. әсерлерген беттердің қайта қалпына келтіріле алуы.


 8 – сурет. Беттік керамикалық кірпіштер  а) қуыс денелі және толық денелі кірпіштер;
ә) дөңгелек қуысты кірпіштер;
б) жалаң қабат және қалыңдатылған қуысты кірпіштер;
в) классикалық және арнайы түсті кірпіштер;
г) беті тегіс және бұдырлы кірпіштер;
ғ) фасонды кірпіштер


Паркеттік тақтайлар төменгі рейкалық негізден және негізіне суда ерімейтін синтетикалық желіммен берік желімделінген үстіңгі (бет жағы) паркеттік тіліктерден (планкалардан) тұрады.

---

Паркеттік тақтайларды өзара тығыздап қосу үшін төменгі қабатында саңылаулары мен жоталары болады.
Паркеттік тақтайлардың ұзындығы 1200-3000 мм; ені 145 және 160 мм; қалыңдығы 25-27 мм болуы мүмкін.


Мозаикалық паркет кілемінің құрылымы
 1 - паркет планкасы;
2 - мозаикалық паркеттің элементарлық квадраттары;
3 - жылуоқшаулағыш материал

2- сурет. Паркеттік қалқаншалар

2- сурет. Паркеттік қалқаншалар

5 - сурет. Ламинаттың құрылымы:

5 - сурет. Ламинаттың құрылымы:
1 - бұзылып, зақымдануға төзімді үстіңгі қабат немесе overlay;
2 - декоративті қабат; 3 - ылғалға төзімді тақта;
4 – тұрақтылықты қамтамасыз ететін төменгі тегістейтін қабат

Ламинат класы	Пайдаланылатын орны
АС1/21	Аз адам жүретін тұрғын бөлмелер (жатын бөлме, кабинет, қоймалық бөлме)
АС2/22	Орташа мөлшердегі адам саны болатын бөлмелер (қонақ күтетін бөлме, балалар бөлмесі)
АС3/23	Көп адам қозғалысы болатын бөлмелер (кіре-беріс, ас үй (кухня), асхана

Ламинаттың төменгі классты түрлері

3 - сурет. Паркет қалқаншаларына беттік қабат ретінде
қолданылатын планкалар мен шпондардың түрлері

9 - сурет. Мозаикалық панно

9 - сурет. Мозаикалық панно
Глазурьленген кірпіштер
Торкреттелген кірпіш


Керамогранит (керамический гранит, керогранит) — искусственный отделочный материал.
Производится прессованием глины при давлении 400-500 кг/см2, с последующим обжигом при температуре 1200-1300 °C.
Используется два вида глины — одна более пластична, богата иллитом, другая менее пластична, богата каолинитом.


Сайдинг (англ. siding — наружная облицовка) — не горючий материал облицовки стен зданий и выполняющий две функции: утилитарную (защита здания от внешних воздействий, таких как дождь, ветер, снег, солнце) и эстетическую (декорирование фасада дома).


Перфорацияланған металл панельдерден жасалған баспалдақ қоршауы


Сурет. 1. Ағаш панельдер: а – ағаш-жоңқа тақталары негізінде (ДСП), б – ағаш талшық тақталар негізінде(ДВП)


Полимерлік орама материалдар

---

Линолеумнің түрлері
Поливинилхлоридті линолеум – қолданылу мерзімі 10 жыл
Полиуретан қабатымен көмкерілген поливинилхлоридті линолеум – қолданылу мерзімі 7-15 жыл

ЛАК-БОЯУ МАТЕРИАЛДАРЫ

ЛАК-БОЯУ МАТЕРИАЛДАРЫ
Боялатын немесе лакталатын бетке сұйық күйде жұқа қабатпен жағылатын және кепкеннен кейін боялған бетпен тығыз жабысып, біртұтас қабат құрайтын құрамды лак-бояу (сыр) материалдары деп айтады.
Сырлайтын материалдар негізгі екі компоненттен - кұрғақ және байланыстырғыш (тұтқыр) заттан тұрады
Құрғақ заттың құрамына пигмент пен ұнтақ толықтырғыш жатады, ал байланыстырғыш зат ретінде әртүрлі тұтқыр заттар және еріткіштер қолданылады.
Байланыстырғыш заттың тегіне байланысты сырлайтын материалдар — майлы, эмальді, полимерлі, әкті, желімді болып бөлінеді.
Сыр материалдарының негізгі қасиеттері: ыңғайлы жағылғыштығы, беріктігі, тұтқырлығы, боятыштығы.


Материал бетін бояудың негізгі операциялары: грунттау, сылақ жағу, бояу жағу
Лак – ұшпа еріткіштегі шайыр қоспасы
Эмаль бояуының құрамы: пигмент пен лак
Табиғи минералдық пигменттер: охра, мумия, сурик
Эмульсиялық бояулар дегеніміз - полимердің судағы пигменттелген дисперсиясы
Өсімдік майынын жасалатын олифа негізінде майлы бояу түрлері дайындалады


Бояулар мен лактардың (жабындардың) негізгі компоненттері - пленкалар, пигменттер, толтырғыштар, пластификаторлар, еріткіштер, құрғатқыштар, қоспалар.


Негізгі байланыстырғыш түріне сәйкес лак-бояу жабындар келесі түрлерге бөлінеді:
Поликонденсация шайырларына негізделген бояулар мен лактар ​​
АУ — Алкидноуретан
УР — Полиуретан
ГФ — Глифталь
ФА — Фенолоалкид
КО — Кремнийорганикалық
ФЛ — Фенолдық
МЛ — Меламин
ЦГ — Циклогексанон
МЧ — Мочевина (карбамид)
ЭП — Эпоксид
ПЛ — Полиэфир қаныққан
ЭТ — Этрифталь
ПФ — Пентафталь
ЭФ — Эпоксиэфир
ПЭ — Полиэфирные қанықпаған


Полимеризациялық шайырлар негізінде
АК — Полиакрилат
АС — алкид-акрил бояулары
МС — Майлы және алкидностиролды
ВА — Поливинилацетат
НП — Мұнай полимерлі
ВЛ — Поливинилацеталь
ФП — Фторопласт
ВС — винил ацетат сополимерлері
ХВ — Перхлорвинил
КЧ — Каучук
ХС — Винилхлорид сополимері

---

Табиғи шайырларға негізделген бояу:
БТ — Битум
ШЛ — Шеллак
КФ — Канифоль
ЯН — Янтар
МА — Майлы
Целлюлоза эфирлері негізіндегә бояулар:
АБ — Ацетобутиратоцеллюлоза
НЦ — Нитроцеллюлоза
АЦ — Ацетилцеллюлоза
ЭЦ — Этилцеллюлоза


На упаковке после букв через дефис стоят цифры, указывающие, для каких работ этот материал предназначен:
Қаптамада сызықша арқылы жазылған әріптерден кейін материал қандай жұмысқа арналғаны көрсетілген:
0 - праймер
00 - сылақ
1 - атмосферға төзімді (сыртқы қолданыс үшін)
2 - атмосфераның шектеулі тұрақтылығы (ішкі пайдалануға арналған)
3 - консервацияға арналған бояулар
4 - су өткізбейтін
5 - арнайы эмальдар мен бояулар
6 - мұнай мен бензинге төзімді
7 - химиялық төзімді
8 - ыстыққа төзімді
9 - электр оқшаулағыш және өткізгіш

Термин	Түсіндірме
Отделочные материалы	Құрылыстық конструкцияны қоршаған орта әсерінен қорғау, оған сәулеттік беру, ерекше тазалық жағдайларын беру, тозаңдануды, ластануды, ылғалдануды азайту, шудан, радиациялық сәулеленуден қорғау үшін қолданылатын материалдар
Әрлеулік материалдар
Disengage materials
Красочные материалы	Металл, темірбетон, ағаш, кірпіш негізіндегі құрылыс материалдарының бетіне жұқалап жағылатын көпкомпонентті тұтқыр-сұйық құрамдар
Бояушы материалдар
Colorific materials
Олифа	Ауа оттегімен тотығу арқылы кебетін, өсімдік майларын қайта өңдеу жолымен алынған табиғи байланыстырғыш
Drying oil
Лак	Органикалық ерітінділердегі синтетикалық және табиғи шайырлардан тұратын қабыршақтандыратын ерітінді
Varnish, lacquer
Эмаль	Пигментің лактағы суспензиясы
Жалтыр бояу
Enamel colour
Светостойкость	Пигменттің ультракүлгін сәулелер әсерінене өз түсін жоғалтпай сақтау қабылеті
Жарыққа төзімділік
Fastness to light

---

Д 12 П 12 Зерт.12

СӨЖ 12 Әрлеулік материалдардың көркемдік қасиеттерін бағалаудың стандартты әдістері. Жазбаша жауап

ОСӨЖ 9 1. Заманауи лакбояулық материалдар. Ауызша жауап 2. № 12 зертханалық жұмысты қорғау

Әдебиет :

Әдебиет :
Парикова Е.В., Фомичева Г.Н., Елизарова В.А. Материалтану (құрғақ құрылыс): Оқулық / М.: Академия, 2018.- 308 б.
2. Ибраимбаева Г.Б. Табиғи гипс тасы негізіндегі өңдеулік тақталар технологиясы және қасиеттері: Монография. – Алматы: ҚазБСҚА, 2016. – 82 бет.
3. Ибраимбаева Г.Б., Есельбаева А.Г., Байсариева А.М. Құрылыс материалдары: Зертханалық жұмыстарды орындауға арналған әдістемелік құрал. – Алматы: ҚазБСҚА, 2014. – 2 бөлім.
4. Жақыпбеков Ш.Қ., Ибраимбаева Г.Б. Әрлеу материалдарының технологиясы: Оқу құралы. – Алматы: ҚазБСҚА, 2012. – 188 б.


Дворкин Л.И., Дворкин О.Л. Строительное материаловедение: Учебное пособие, Изд-во Инфра-Инженерия, Москва. 2013 – 832 с.
Основин В.Н., Шуляков Л.В., Основина Л.Г. Справочник современных строительных материалов и конструкций. – М.: Феникс, 2010. – 432 с.
Информационный научно-технический журнал «Строительные материалы, оборудование, технологии XXI ВЕКА», 2009-2020 гг.
Научно-технический и производственный журнал «Строительные материалы», 2009-2020 гг.

---