ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 17.03.2024
Просмотров: 27
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Туристік сала үшін өңірлік саясаттың негізгі қағидаттары мыналар болуы тиіс:
— республикалық мүдделердің өңірлік, перспективалық мүдделер алдында-ағымдағы мүдделер алдында басымдығы;
- аумақтық орналасу ерекшеліктерін ескере отырып, өңірлердің табиғи байлығын тиімді пайдалану;
- осы аумақта туристік қызметті мемлекеттік ынталандыру тетіктерін құру арқылы проблемалы өңірлердің экономикасын іріктеп қолдау.
Туристік салаға арналған аймақтық саясаттың міндеттеріне мыналар кіруі керек:
- өңірлердің үдемелі және теңгерімді әлеуметтік-экономикалық дамуын қамтамасыз ету;
- орталық және жергілікті басқару органдары арасындағы қатынастарды одан әрі жетілдіру;
- Қазақстан аумағында халықты ұтымды қоныстандыру.
Қазақстанда нарық инфрақұрылымын, кәсіпкерлікті дамыту деңгейі барлық жерде бірдей емес. Аймақтар бір-бірінен коммерциялық құрылымдардың, сыртқы экономикалық қызметтің дамуымен ерекшеленеді.
Сондықтан аймақтық саясатта аймақтардың экономикалық қарама-қайшылығын тежейтін әкімшілік және саяси шаралар ерекше маңызды.
Қазіргі кезеңдегі өңірлік саясаттың маңызды мақсаты өңірлер арасындағы еңбекті ұтымды аумақтық бөлу және экономикалық кооперация болып табылады.
Барлық өңірлер үшін ортақ өңірлік міндеттер-әлеуметтік инфрақұрылым құру, экономиканы дамыту, өңіраралық көлік жүйелерін дамыту, экологиялық қауіпсіз жағдай жасау.
Туризм объектілерін орналастыру және өңірлердің экономикасын дамыту мәселелері күрделене түсуде, ал салалық және аумақтық байланыстарды нарық жағдайында басқару қиындай түсуде. Сондықтан негізгі, түйіндік мәселелерді қамтитын экономикалық-математикалық модельдерді әзірлеу және қолдану қажеттілігі туындайды. Экономикалық және математикалық модельдеудің келесі негізгі бағыттарын ажыратуға болады:
бүкіл ел бойынша туризмді дамытудың аумақтық пропорцияларын модельдеу;
туризм объектілерін орналастыруды модельдеу;
өңірлердің туристік кешендерін қалыптастыруды модельдеу.
Экономикалық-математикалық модельдер мен компьютерлерді пайдалану ең аз еңбек пен уақытты жұмсай отырып, бастапқы деректердің үлкен массивін өңдеуге, мақсатқа сәйкес оңтайлы шешімдерді таңдауға мүмкіндік береді. Алынған нәтижелер одан әрі түсіну мен зерттеуді қажет етеді.
Міндеттің күрделілігі мынада: әр өңірдің елдің бірыңғай туристік кешенінің жұмыс істеуін жақсартуға қосқан үлесін арттырып қана қоймай, сонымен қатар әр өңірдің тұрғындарының мүдделерін барынша толық қанағаттандыруды қамтамасыз ету қажет. Дамып келе жатқан туристік кластерлері бар аймақтар экономикасының кешенділігі туристік сала мен нарықтық Маманданудың басқа салалары, аумақтық кешенді толықтыратын салалар мен қызмет көрсету салалары арасындағы экономикалық байланыстарды нығайтуды көздеуі тиіс
Ұсыныс ретінде Қауымдастықтағы аймақтарды біріктіруді ұсынуға болады. Республика бойынша серіктестер желісін құру турист бөлінбеген кезде кемшілікті артықшылыққа айналдыруы мүмкін, бірақ қосымша қызметтерді ұсына отырып, бір-біріне беру арқылы көбейтіледі.
Яғни, кластерлерді мүмкіндігінше туристік ағындармен біркелкі жүктеу қажет. Мұнда Мен осы мәселені шешудің екі негізгі бағытын ұсынамын.
Бірінші бағыт турларды бірнеше кластерлерді қамтитын етіп жобалау.
Идеал жағдай-барлық кластерлерді қамтитын тур құру. Бірақ Қазақстан жағдайында еліміздің алыс қашықтығы турдың жоғары құнына әкелер еді.
Сондықтан мен екі, үш көршілес кластерлерге турлар ұйымдастыруды ұсынамын. Турлар кезінде туристердің кластерден кластерге туризмге келешегі аз аудандар арқылы көшуі сөзсіз. Біркелкі жұмыспен қамту үшін Мен осы аудандарда жергілікті тұрғындар пикниктер ұйымдастыра алатын, киіз үйлерге баратын немесе жай ғана қонаққа шақыратын аралық аялдамалар жасауды ұсынамын. Сонымен қатар, сіз халық шығармашылығы ансамбльдерінің қойылымдарын, билерді, ат жарыстарын және т. б. ұйымдастыра аласыз.
Бұл жүйе кластерлердің біркелкі жүктелуіне әкеледі, бұл әсіресе бастапқы кезеңде, туристер саны аз болған кезде маңызды. Осы кезеңде Қазақстанға көптеген шетелдік туристерді тарту оңай емес, бірақ егер олардың белгілі бір санын тарту мүмкін болса, оларды бірнеше кластер бойынша өткізген дұрыс. Бұл барлық аймақтар мен кластерлердің біркелкі жарнамасына, оларды туристер тануына әкеледі. Шетелдіктер бірнеше қазақстандық кластерлерде болып, олар туралы ақпаратты өз отандастарына беретін болады.
Автокөлікпен жүретін адам мен автотурист арасындағы басты айырмашылық-олардың сапарының мақсаты. Екінші жағдайда, сапардың мақсаты-демалыс пен рахат, діни, танымдық мақсаттар-табиғи, мәдени және тарихи көрікті жерлермен танысу, және, мүмкін, екеуі де біріктірілген.
Енді автотуристтің басқа жолмен саяхаттайтын туристен айырмашылығы неде екенін анықтайық. Ең алдымен, егер саяхат жеке автокөлікпен жасалса, бұл жеке турист. Таза теориялық және сирек іс жүзінде автотуристер топтарды ұстанады. Көбінесе машинада екі-төрт адам жүреді (отбасы, туыстары немесе жақын адамдар тобы және адамдардың мінез-құлқы мен ойлауына сәйкес келеді). Осы белгі бойынша автотуризмді туризмнің әуесқой түріне жатқызу керек, егер бұл туристік кәсіпорын ұйымдастыратын автотур болмаса.
Өздеріңіз білетіндей, туристік өнім келесі негізгі элементтерден тұрады - туристік қызметтер: тасымалдау, тұру, тамақтану, экскурсиялық қызмет көрсету. Сондай - ақ туризмнің бұл түрі үшін типтік емес туристік профильдің қызметтері, біздің жағдайда-автокөлік жүргізушілеріне арналған инфрақұрылымның нақты қызметтері үлкен маңызға ие. Дүкендер мен машиналарға арналған қосалқы бөлшектер ғана емес, сонымен қатар өнеркәсіптік, спорттық жабдықтар мен азық-түлік өнімдері де маңызды. Осылайша, туристік өнім барлық үш түрдегі классикалық модельдің барлық негізгі белгілеріне ие: қызметтер, жұмыстар және тауарлар. Ең бастысы, осы элементтердің қайсысы туристке ұсынылатын туристік өнімді құрайды.
Әуесқой автотуристің басты айырмашылығы - турдың маңызды құрамдас бөлігі-тасымалдау кезеңі - көлікпен қамтамасыз ету-ол өзінің жеке немесе жалға алынған көлігін қабылдайды және пайдаланады. Кейбір жағдайларда автотурист тұру мен тамақтануды өз бетінше ұйымдастыра алады: өз тәуекеліне бару немесе телефон арқылы қызметтерге тапсырыс беруге тырысу. Бұл шатыр демалысын және отта немесе кемпингтік примуста тамақ дайындауды ұнататындарға көбірек қатысты. Басқа жағдайларда автотуристер туроператорлардың ұсынымдарын, кем дегенде орналастыруды брондау қызметтерін және өзі - өзі саяхаттайтын аймақтың инфрақұрылым қызметтерін пайдаланады [19].
Автокөлік сапарларының ерекшелігі-олардың көпшілігі аймақтың көрікті жерлерін білу үшін қысқа қашықтыққа жасалады. Автокөлік үлесіне барлық әлемдік жолаушылар тасымалының ¾ тиесілі. Батыс Еуропада туристердің шамамен 70% - ы автомобильмен жүреді, АҚШ-та бұл көрсеткіш 90% құрайды. Автомобиль көлігі екі негізгі функцияны орындай отырып, туристік тасымалдардың көшбасшысы болып табылады:
- саяхат пен экскурсияның тәуелсіз түрі;
- көмекші (трансферлік) көлік.
Автокөліктің басқа түрлерге қарағанда артықшылығы: жоғары маневрлік, ұтқырлық, қол жетімділік, салыстырмалы түрде төмен тарифтер, қажеттіліктер бойынша шығу мүмкіндігі, багажды тасымалдау мүмкіндігі, кең шолу, «Есіктен есікке» қызмет көрсету, бұл вокзалдарды, станцияларды, порттарды салуға күрделі шығындарды азайтуға мүмкіндік береді. Осылайша, өзінің ептілігімен және тікелей байланыс қабілетімен автомобиль көлігі туристік саяхат мүмкіндігін едәуір арттырады. Мысалы, автобустармен тасымалдау құны теміржол көлігімен салыстырғанда төмен, бұл олардың бәсекеге қабілеттілігін сақтауға мүмкіндік береді. Рас, автокөлік теміржол көлігінен айырмашылығы маусымдық сипатқа ие, бұл Қазақстанның әртүрлі аймақтарындағы күрделі климаттық жағдайларға байланысты, бұл туристер үшін нақты қауіп төндіреді [20].
Туристік сапарлар үшін жеңіл автокөліктерді пайдаланудың артықшылығы-олар саяхатшыларды уақыт, маршруттар, қозғалыс кестесі бойынша, сондай-ақ туристік топтарға тән ұжымдық мүдделерден тәуелсіз етеді. Бұл автотуризмді жағалау мен теміржолға байланған нысандармен шектелген теміржол көлігіндегі круиздер мен туризмнен ерекшелендіреді.
Айта кету керек, барлық экскурсиялардың 92% - ы автомобиль көлігі арқылы жүзеге асырылады. Айтылғандарға автобустардың тағы бір артықшылығын қосуға болады: автобуста бір экскурсовод 30-50 туристке қызмет көрсете алады.
Рас, ұзақ маршруттарды ұйымдастыру үшін саяхаттар жайлы өмір сүрудің төмен деңгейіне ие (көптеген туристер үшін). Басқа кемшіліктерге төмен сыйымдылық пен пайдалану жылдамдығы, жанармай өнімдерімен қоршаған ортаның ластануы жатады. Соңғы онжылдықтарда мамандар өте жақсы автомобильдер әзірледі.
Автотуризмнің дамуы белгілі бір жағдайлардың болуын талап етеді. Автокөліктің немесе автобустың өзі жеткілікті сенімді және өзінің техникалық сипаттамаларына саяхат мақсаттары мен жол жағдайларына сәйкес келетінін айтпағанда, көптеген ілеспе нысандар мен жағдайлар қажет.
Біріншіден, Бұл дамыған жол желісі, оның жай-күйі бойынша еш қиындықсыз жүру үшін жеткілікті жол жамылғысы, жолдар туралы ақпарат (Жол атластары, карталар, схемалар, туристік маршруттар туралы аңыздар). Автокөлік, тіпті ең жетілдірілген болса да, жанармаймен және басқа жанар-жағармай материалдарымен үнемі жанармай құюды қажет етеді, сонымен қатар ең қолайсыз сәтте сынуға бейім. Сондықтан өңірде және саяхат бағыты бойынша жанармай құю станцияларының, автомобильдерге техникалық қызмет көрсету станцияларының, шиномонтаждың, автомобильдерге арналған қосалқы бөлшектер дүкендерінің жеткілікті желісі қажет. Егер маршрут техникалық қамтамасыз ету проблемалары бар жерде салынса, онда» жалғыз « сапар нақты емес, экспедицияны бірнеше автомобильдерден және техникалық қолдау тобынан жинап, қозғалысты бақылауды жүзеге асыру қажет. Мұнда көптеген Оңтүстік курорттарда кең таралған шөлді джип-сафари түріндегі турларды, тауларға, жолдан тыс көлік жүргізуді үйрету туралы айту керек. Бұл Нұсқаушылар мен гидтердің сүйемелдеуімен, ұйымдастыру мен дайындықтың өте жоғары деңгейімен, сондай-ақ Қызмет бағасымен ерекшеленетін типтік топтық сапарлар.
Сондай-ақ, автотуристке жолдарда (Кемпингтер, турбазалар, қонақ үйлер, мотельдер) ыңғайлы орналастыру құралдары қажет. Жол бойындағы қонақ үйлер әдетте мотельдер деп аталады, олар негізгі магистральдарда, ірі елді мекендерге кірген кезде, автомобиль жолдарының қиылысында орналасады. Олар үшін арнайы қызмет көрсету және қонақ үй сервисі технологиялары әзірленуде. Бұл орналастыру құралдарының өзіндік жіктеу белгілері мен талаптар жүйесі бар. Азық-түлік пункттері, қорғалатын тұрақ орындары маңызды [21].
Айта кету керек, ең бастысы. Жолда автокөлікпен жүру, тіпті ең жақсысы да өз алдына мақсат емес (классикадан «көлік сән-салтанат емес, көлік құралы»екені белгілі). Туристік қызығушылықтың нысаналы объектілері және экскурсиялық көрсетілім, демалыс орындары қажет. Жол жүрудің негізгі шарттарының бірі-ұйымдастыру және дайындық мағынасында минималды проблема, сонымен қатар сапардың жеткілікті қауіпсіздігі.
Қазіргі проблемаларға қарамастан, автотуризм-туризмнің ең қарқынды дамып келе жатқан бағыттарының бірі. Мұндай саяхат түрлері бізде кең таралмады, бірақ олар перспективалы, өйткені күн сайын жеке көлік көбейіп келеді. Өзінің ептілігімен және тікелей байланыс қабілетімен автомобиль көлігі туристік саяхат мүмкіндігін едәуір арттырады. Саяхат кезінде туристер жақындасады, автомобиль тақырыбындағы ортақ мүдделер есебінен олардың өзара оқуы жүреді. Қымбат вокзалдар, мотельдер мен кемпингтер, коммуникациялар инфрақұрылымын оңалту және айтарлықтай жақсарту жөнінде шаралар қабылдау тасымалдардың өзіндік құнын төмендетуге мүмкіндік береді және туризмнің бұл түрі Қазақстан Республикасында неғұрлым танымал болады.
2.2 Қазақстандағы джип турлардың жағдайы мен дамыту перспективалары
Қазақстанның кең аумақтары, жол талғамайтын бірнеше асфальтталған жолдар, бірегей табиғи және мәдени ескерткіштер - мұның бәрі Қазақстанда жол талғамайтын көліктерде турларды ұйымдастыруға ең қолайлы, немесе мұндай сапарларды жиі джип тур деп атайды.
Қазақстандағы барлық джип-турларды туристің жеке қатысу формасына байланысты үш санатқа бөлуге болады: жолаушы ретінде (рульде гид); жалға алынған жол талғамайтын көлікте жүргізуші ретінде (нұсқаушы штурманның орнында), жеке жол талғамайтын көлікте (көлікте нұсқаушы ретінде).
Джип-тур нұсқаларының бұл әртүрлілігі туристерге жол талғамайтын көлікті басқару тәжірибесіне байланысты өз талғамына қарай саяхатты таңдауға мүмкіндік береді: жолдан тыс жерде көлік жүргізуді үйрену немесе жай ғана жету қиын жерлерге экскурсиялық сапар жасау.
Жол талғамайтын көлікті жалға алатын джип турының нұсқасын әдетте шағын жастар компаниялары немесе корпоративтік демалыс мүшелері таңдайды. Мұндай бағдарламалар Алматы және Алматы облыстарында танымал. Әдетте, бұл 1-2 күндік джип-турлар, жеңіл немесе орташа қиындықтағы алдын-ала дайындалған маршруттармен джип турлары. Жеңіл деңгейдегі соқпақтар орманды және қара жолдармен жүреді және бір-екі көркем шалшықтан басқа ешқандай қиын жолдарды қамтымайды. Орта деңгейдегі соқпақтарға шағын фордтар, ағаш кесетін жолдар, шалшық көптігі кіруі мүмкін, бірақ олармен күресу әлсіретпейді, өйткені қозғалыс тұрақты динамиканы қамтиды.
Күрделі трассаларды ерлер компаниялары таңдайды, көбінесе off-road жабдықтарының барлық түрлерін қолдануға үйрету мақсатында.
Демалыс күндеріндегі турлардың бір түрі бай экскурсиялық бағдарламасы бар жол талғамайтын көліктермен отбасылық сапарлар болуы мүмкін.