Файл: Практикалы жмыс технологиялы Жйелер алыптастыруды, Жмыс істеуін талдау, баалау жНЕ ДАМУ баыттары жмысты масаты.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 25.03.2024
Просмотров: 24
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Есепке оларды анықтау әдістемесін көрсететін математикалық өрнектерді жазыңыз.
Еңбек өнімділігінің көрсеткіші (ПП) мынадай формула бойынша есептеледі:
(4.1)мұндағы Т-механикалық өңдеудің жалпы еңбек сыйымдылығы, нормо-сағ;
С – өнеркәсіптік-өндірістік персоналдың саны, адам
Прогрессивті технологиялық жабдықты қолдану көрсеткіші (ПО) мынадай формула бойынша есептеледі:
(4.2)мұнда Тпр – прогрессивті жабдықта механикалық өңдеудің еңбек сыйымдылығы, нормо-сағ; Т – механикалық өңдеудің жалпы еңбек сыйымдылығы.
Жұмысшыларды механикаландырылған және автоматтандырылған еңбекпен қамту көрсеткіші (ПО) былайша анықталады:
(4.3)онда Чм.а – механикаландырылған және автоматтандырылған еңбекпен қамтылған жұмысшылар саны, адам; Чр-өндірістің осы түрі бойынша өндірістік жұмысшылардың жалпы саны, адам
Материалдарды пайдалану көрсеткіші (Пи.м) формула бойынша есептеледі:
(4.4)мұндағы М – бұйымның салмағы, кг; Н – бұйымға материалдың шығыс нормасы, кг.
Өндіріс технологиясының (Ут) деңгейі мынадай формула бойынша анықталады:
, (4.5)мұндағы ki-технология деңгейі көрсеткіштерінің әрқайсысының салмақ коэффициенті; Пі - технологиялық процестің i-ші қасиетін сипаттайтын көрсеткіш; Пі
н – көрсеткіштің нормативтік мәні.
Нақты көрсеткіштер ұйымның статистикалық есебінің деректері негізінде есептеледі (кесте. 4.2). Көрсеткіштердің нормативтік мәндері технологиялық процестердің даму болжамын зерделеудің алдыңғы қатарлы ұйымдарының жұмысы туралы деректерді статистикалық өңдеу негізінде белгіленеді (кесте. 4.3).
Технология деңгейінің әрбір көрсеткішінің салмақ коэффициенті (Ki) тиісті статистикалық деректерді талдау және өңдеу негізінде анықталады. Олар әр көрсеткіштің технология деңгейіне әсер ету дәрежесінің үлесін білдіреді. Жұмыста пайдалану үшін мынадай салмақ коэффициенттерін қабылдау ұсынылады: K1 = 0,4; K2 = 0,3; K3 = 0,2; K4 = 0,1. Оқытушының нұсқауы бойынша салмақ коэффициенттерінің басқа мәндерін қолдануға болады.
3 тапсырма. Өндірістің дамуын техникалық-экономикалық бағалау (ситуациялық есептерді шешу)
2 жұмыст тапсырмасы мәліметтерін, жұмысқа қатысты негізгі мәліметтерді және дәрістер конспектісін қолдана отырып, төмендегі ситуациялық есептерді шешіңіз.
1-тапсырма. Механикалық өңдеу өндірісінің технология деңгейін анықтау
Есепті шешу алгоритмі
1. Оқытушы көрсеткен нұсқаға сәйкес өндіріс технологиясының деңгейін есептеу үшін қажетті көрсеткіштерді қарастырыңыз, олардың мәнін түсіндіріңіз, олардың бастапқы нақты мәндерін жазып алыңыз (кестені қараңыз. 4.2).
4.2-кесте. Механикалық өңдеу өндірісінің технологиясы деңгейі көрсеткіштерін анықтау үшін бастапқы деректер
| Нұсқалар | Көрсеткіштер | |||||||||
| 1-й | 2-й | 3-й | 4-й | 5-й | 6-й | 7-й | 8-й | 9-й | 10-й | |
| Механикалық өңдеудің жалпы еңбек сыйымдылығы, норма-сағ ×10–3 | 343 | 576 | 770 | 385 | 524 | 825 | 975 | 434 | 295 | 624 |
| Өнеркәсіптік-өндірістік персоналдың саны, адам | 248 | 320 | 440 | 250 | 310 | 530 | 625 | 280 | 180 | 410 |
| Жұмысшылар саны, адам | 155 | 200 | 275 | 158 | 195 | 330 | 390 | 175 | 115 | 256 |
| Дайын өнімнің салмағы, кг | 0,26 | 10,2 | 0,5 | 1,9 | 2,25 | 12,2 | 1,66 | 5,12 | 4,6 | 8,35 |
| Бөлшектерге металдың шығыс нормасы, кг | 0,74 | 24,9 | 1,0 | 2,8 | 3,5 | 16,73 | 2,3 | 8,53 | 6,1 | 11,0 |
| Прогрессивті жабдықта өңдеудің еңбек сыйымдылығы, норма-сағ ×10–3 | 206 | 173 | 308 | 230 | 200 | 330 | 340 | 170 | 60 | 220 |
| Механикаландырылған және автоматтандырылған еңбекпен қамтылған жұмысшылар саны, адам | 88 | 125 | 200 | 133 | 120 | 188 | 315 | 120 | 68 | 156 |
2. Өз нұсқаңыздың бастапқы мәліметін қолдана отырып, еңбек өнімділігінің көрсеткіштерін, прогрессивті технологиялық жабдықтарды қолдануды, жұмысшыларды механикаландырылған және автоматтандырылған еңбекпен қамтуды, материалдарды пайдалану көрсеткішін 4.1–4.5 формулалары бойынша есептеңіз.
Есептеу нәтижелерін 4.3 кестедегі тиісті бағандарға жазыңыз.
4.3-кесте. Өндіріс технологиясының деңгейін анықтау нәтижелері
| Көрсеткіштер | Көрсеткіш элементтері, олардың белгілері | Көрсеткіштердің нақты мәні | Көрсеткіштің нормативтік мәні | Салыстырмалы көрсеткіштер Пi × Ki | Пi × Kiтуындысы | ||||
| 1-ші нұсқа үшін | 2-ші нұсқа үшін | 1-ші нұсқа үшін | 2-ші нұсқа үшін | 1-ші нұсқа үшін | 2-ші нұсқа үшін | ||||
| Еңбек өнімділігі | Т, нормо-сағ, А, адам. | 1383 | | 2100 | 0,64 | | 0,26 | | |
| Прогрессивті технологиялық Жабдықты қолдану көрсеткіші | Тпр, нормо-сағ, Т, нормо-сағ | 0,60 | | 0,50 | 1,2 | | 0,66 | | |
| Механикаландырылған және автоматтандырылған еңбекпен жұмысшыларды қамту көрсеткіші | Чм.а, адам,Чр, адам | 0,57 | | 0,80 | 0,71 | | 0,14 | | |
| Материалдарды пайдалану көрсеткіші | М, кг, Н, кг | 0,35 | | 0,70 | 0,50 | | 0,05 | | |
| Технология деңгейі |  | | | | | | 0,81 | | |
| Механикалық өңдеу өндірісі санаттары | Жоғарғы (0,86 ≤ Ут ≤ 1) Бірінші (0,68 < Ут ≤ 0,85) Екінші (Ут ≤ 0,68) | | | | | | |||
3. Салыстырмалы көрсеткіштерді нақты көрсеткіштердің нормативтік көрсеткіштерге арақатынасы түрінде есептеңіз:
. (4.6)4. (4.6) формула бойынша көрсеткіштердің салмақтылық көрсетілген коэффициенттерін қолдана отырып, орташа арифметикалық өлшенген шаманы ескере отырып, технология деңгейін есептеңіз.
5. Жоғары, бірінші және екінші санаттар үшін белгіленген деңгеймен технологияның есептік деңгейлерін салыстырыңыз (4.3 кестені қараңыз) және бағаланатын технологиялар деңгейлерінің санатын анықтаңыз.
6. Көрсеткіштер мәндерінің гистограммасын және осы өндіріс технологиясы деңгейінің мәнін құрыңыз. Гистограмманы құру мысалы 4.5. суретте көрсетілген.
Сур. 4.5. Технология деңгейінің гистограммасын құру мысалы
2-тапсырма. Шығарылатын өнім сапасының деңгейін анықтау
4.4 кесте деректерін пайдалана отырып, тігін өнімінің сапа коэффициентін (сұрыптылық коэффициенті) есептеңіз.
4.4-кесте. Сапа коэффициентін (сұрыптылық) есептеуге арналған деректер)
| Өнім түрі | Шығарылды, мың бірлік | Сорт | Құны, теңге | Барлығы |
| жартылай жүннен жасалған ерлер костюмі | 100 | 1-ші | 27 789 000 | |
| 25 | 2-ші | 25 842 000 | | |
| Зығырдан жасалған жастар шалбары | 200 | 1-ші | 5 664 000 | |
| 50 | 2-ші | 4 956 000 | | |
| Әйелдер жадағайы | 100 | 1-ші | 9 912 000 | |
| 25 | 2-ші | 8 319 000 | | |
| Барлығы | 500 | – | – | |
2-ші сортты өнімдерді шығарудан фабрика қандай соманы ала алмағанын көрсетіңіз.
4 тапсырма . Бақылау
Зерттелген материалды бекіту және жұмыс бойынша есепті қорғау үшін бақылау сынағын орындаңыз. Қойылған сұрақтарға дұрыс жауаптарды таңдаңыз.
1. Технологиялық жүйе дегеніміз не?
Жауап нұсқалары:
а) қосалқы операциялар жиынтығы;
б) жұмыс жүрістерінің жиынтығы;
в) технологиялық операциялардың жиынтығы;
г) өзара байланысты технологиялық процестердің жиынтығы;
д) технологиялық өткелдердің жиынтығы.
2. Технологиялық жүйелерді иерархия деңгейі бойынша қалай жіктейді?
Жауап нұсқалары:
а) параллель, тізбекті, аралас;
б) қатты, жұмсақ, аралас;
в) арнайы, мамандандырылған, әмбебап;
г) механикаландырылған, автоматтандырылған, автоматты;
д) технологиялық процесс, өндірістік бөлімшелер, кәсіпорындар, өнеркәсіп салалары, біртұтас халық шаруашылығы кешені.
3. Технологиялық жүйелерді автоматтандыру деңгейі бойынша қалай жіктейді?
Жауап нұсқалары:
а) механикаландырылған, автоматтандырылған, автоматты;
б) технологиялық процесс, өндірістік бөлімшелер, ұйымдар, өнеркәсіп салалары, бірыңғай халық шаруашылығы кешені;
в) қатты, жұмсақ, аралас;
г) арнайы, мамандандырылған, әмбебап;
д) параллель, тізбекті, аралас.
4. Технологиялық жүйелерді құрылым бойынша қалай жіктейді?
Жауап нұсқалары:
а) қатты, жұмсақ, аралас;
б) арнайы, мамандандырылған, әмбебап;
в) механикаландырылған, автоматтандырылған, автоматты;
г) параллель, тізбекті, аралас;
д) технологиялық процесс, өндірістік бөлімшелер, ұйымдар, өнеркәсіп салалары, біртұтас халық шаруашылығы кешені.
5. Технологиялық жүйелерді мамандану деңгейі бойынша қалай жіктейді?
Жауап нұсқалары:
а) технологиялық процесс, өндірістік бөлімшелер, ұйымдар, өнеркәсіп салалары, біртұтас халық шаруашылығы кешені;
б) арнайы, мамандандырылған, әмбебап;
в) параллельді, тізбекті, аралас;
г) механикаландырылған, автоматтандырылған, автоматты;
д) қатты, жұмсақ, аралас.
6. Технологиялық жүйелерді заттық байланыстардың түрлері бойынша қалай жіктейді?
Жауап нұсқалары:
а) арнайы, мамандандырылған, әмбебап;
б) механикаландырылған, автоматтандырылған, автоматты;
в) параллельді, тізбекті, аралас;
г) қатты, жұмсақ, аралас;
д) технологиялық процесс, өндірістік бөлімшелер, ұйымдар, өнеркәсіп салалары, біртұтас халық шаруашылығы кешені.
7. Параллельді технологиялық жүйенің негізгі ерекшелігі қандай?
Жауап нұсқалары:
а) технологиялық дамуға жоғары бейімділік, бәсекелестіктің болуы;
