ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 27.03.2024
Просмотров: 12
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
| өлім | | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Педагогтың аты-жөні | | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Күні | | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Сынып | Қатысушылар саны | Қатыспағандар саны | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Сабақтың тақырыбы | Өсімдік ұлпаларының әртүрлілігі: түзуші, жабын, негізгі, өткізгіш, механикалық, бөліп шығарушы ұлпа. Жануар ұлпаларының әртүрлілігі: эпителий, дәнекер, бұлшықет, жүйке. Зертханалық жұмыс «Өсімдіктердің ұлпаларын жіктеу». Зертханалық жұмыс «Жануарлардың ұлпаларын жіктеу». | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме) | 8.4.2.1 өсімдік пен жануар ұлпаларын жіктеу | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Сабақтың мақсаты | Барлық оқушылар: Өсімдіктер мен жануарлар дүниесі туралы білім деңгейлерін тексеру, әртүрлі тапсырмаларды орындатып білімдерін одан әрі дамытады Оқушылардың басым бөлігі: Өсімдік және жануар энергияны қайдан алатынын және не үшін қолданатынын талдайды. Кейбір оқушылар: Анаэробты және аэробты тыныс алу үдерістерін салыстырып, энергетикалық маңызын тұжырымдайды. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Бағалау критерииі | Тірі табиғаттың бір бөлігі өсімдіктер мен жануарлар туралы әңгімелеу. Тірі ағза үшін энергияның маңызын айта алады. Өсімдік пен жануар үшін энергияның пайда болу жолын талдай алады. Анаэробты және аэробты тыныс алу типтерін салыстырады. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Сабақтың кезеңі/ уақыты | Мұғалімнің әрекеті | Оқушының әрекеті | Бағалау | Ресурстар | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Басы | Ұйымдастыру. Сәлемдесу. Оқушылар түрлі анықтамалар жазылған қағаздарды алып, оны оқып, сол анықтаманың жауабын айта отырып топқа бөлінеді. Мысалы: а) Фотосинтез арқылы қоректенетін ағзалар Жауабы: өсімдіктер -І топ ә) Дайын органикалық затпен қоректенетін ағзалар. Жауабы: жануарлар - ІІ топ б) өлекселермен қоректенетін ағзалар Жауабы: микроорганизмдер - ІІІ топ Осылай 3 топқа бөлініп, топ басшылары сайланады. Әңгімелесу» әдісі. Оқушыларға аузыңыз бен мұрыныңызды бірнеше минутқа жауып қойыңыз. 2-3 минут балалардың сезімін талқылаймыз. 1. Өзіңізді қалай сезінесіз? (Мүмкін болатын жауаптар: ауа жетіспеді, әлсіздік, бас айналады, ауыздың құрғауы) 2. Неге сізде осындай сезімдер туындады? Балалар жауабы: Біз тыныс алмадық, оттегі жетіспеді. Осылайша жаңа сабақтың тақырыбы ашылады. | Оқушы өз жұбын табады Әдіс арқылы қайталау Сұрақ жауап орындайды | Қол шапалақ | дидактикалық материалдар. Интерактивті тақ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ортасы |
Ой шақыру: Өзекті сұрақ: Неліктен жануарлар өсімдіктерсіз, ал өсімдіктер жануарларсыз тіршілік ете алмайды ? Жануарлар мен өсімдіктердің қайсысы маңызды? 1 –топ –Жануарлардың маңыздылығын дәлелдейді . 2-топ –Өсімдіктердің маңыздылығын дәлелдейді. 3-топ –Қорытынды шығарады Табиғат туралы видеоролик көрсету. Оқушыларға сұрақ қою 1.Осы видеороликтен нені ұқтындар? 2.Олар немен қоректенеді? 3.Осылардың барлығының жиынтығын не деп атаймыз? Оқушылар жауап береді.Сонымен балалар бүгінгі сабақта не туралы өтеміз деп ойлайсыңдар? 6.Оқушыларды үш топқа бөлу:1-топ.«Құстар» тобы 2-топ. «Өсімдіктер» тобы 3-топ. «Жануарлар» тобы   INSERT стратегиясы: Тақырыпты өз бетінше оқып, таныс мәліметтерді белгілейді, өзі білмеген мәліметтерді табады да кестені толтырады. V - + ? Білемін Білмеймін Мен үшін жаңалық Мені таң қалдырды Тапсырма -1 (10 минут) «Ойлан-жұптас-бөліс» әдісі. Әр топқа тыныс алу үдерісі бейнеленген суреттер беріледі. Топтарға суретке қатысты үш түрлі сұрақ қойылады. Жеке, сосын жұппен, соңында топ ішінде талқылап, жауап береді.  a) Тыныс алу үрдісін түсіндіріңіз 1-топ b) Тірі ағзалар үшін тыныс алудың маңызын түсіндіріңіз. 2-топ (с) Тыныс алу үрдісінің компоненттерін атаңыз. 3-топ Дескриптор: - Суретке қарап тыныс алу процесін түсіндіреді. - Тірі ағзалар үшін маңызын айтады. - Тыныс алу процесінің компоненттерін дұрыс айтады. Бағалау: «Бас бармақты көтеру» әдісі Оқушыларға ДЖИКСО стартегиясын пайдалану арқылы жаңа сабақты талдау. 1 – топ тапсырмасы. Өсімдіктер мен жануарлардың тіршілік үшін маңызы зор. Жануарлар - жанды табиғат өкілі. Оларда тірі организмге тән белгілердің бәрі бар. Олар тыныс алады, қоректенеді, өседі, көбейеді, қартаяды, өледі. Жануарлар өсімдіктердің және басқа жануарлардың бойында болатын дайын заттармен қоректенеді. 2 –топ тапсырмасы. Өсімдік өз бойына ауадағы көмір қышқыл газын, топырақтан тұз және түрлі қоректік заттарды сініреді. Күн сәулесінің әсерінен алынған қоректік заттардан өсімдік жапырақтарында, оның өсуіне жағдай жасайтын қант, крахмал түзіледі. Адам өсімдіктерді тамаққа және ауырғанда ем ретінде пайдаланады. Өсімдіктер мен жануарларда қоректенеді. 3 –топ тапсырмасы. Өсімдіктер мен жануарлар тіршілігін тоқтатқанда олардың қалдықтары топыраққа түседі. Ол қалдықтар шіріп, қарашірікке айналады. Ұсақ организмдер оларды одан әрі бұзып, түрлі тұздарға айналдырады. Бұл заттармен қайтадан өсімдіктер қоректенеді. Өсімдіктермен жануарлар қоректенеді. Осылайша табиғатта үнемі зат айналымы болып тұрады. Ол ешқашан үзілмейді. 2 –тапсырма (8 минут) «Оң – теріс» әдісі. Кестемен жұмыс ЖЖ
Дескриптор: -Анаэробты ағзалардың сипаттамаларын дұрыс жазады - Аэробты ағзалардың сипаттамаларын дұрыс жазады - Тыныс алу типтерінің айырмашылығын айтады. 3- тапсырма «ПАЗЛ» әдісі(7минут)
1)Өсімдік үшін энергия пайда болатын реакция ?+?=?+? 2)Жануар үшін энергия пайда болатын реакция ?+?=?+? Дескриптор: - Реакцияға қатысатын заттарды атайды. - Өсімдік пайдаланатын энергияны жасайтын реакция компонентін анықтайды - Жануар пайдаланатын энергияны жасайтын реакция компонентін анықтайды - Екі реакцияның пазлын дұрыс құрастырады. Бағалау:_«Таным_ағашы»_әдісі.'>Бағалау: «Таным ағашы» әдісі. | Оқушылардың мұндағы мақсаты берілген тапсырманы өздері талқылап, өз ой-пікірлерімен санаса білуі, топпен жұмыс жасауы. Интербелсеңді тақтадағы бейнероиктегідей жаттығулар жасайды. Оқушылардың мұндағы мақсаты берілген тапсырманы өздері талқылап, өз ой-пікірлерімен санаса білуі, топпен жұмыс жасау арқылы тақырыпты талдау, салыстыру Топтар өзара жарысады, ойларын ортаға салады, тақырыпты жинақтайды Өзін өзі топпн бағалайды | Смаликтер арқылы ҚБ өзін өзі бағалау ҚБ «Бәрекелді,әттеген-ай» Бағалау парақшасын толтырады. ҚБ Бағдаршам | .Р. СОЛОВЬЕВА, Б.Т. ИБРАИМОВА, Ж.Ә. АЛИНА «Биология» Жалпы білім беретін мектептің 7-сыныбына арналған оқулық . Алматы «Атамұра» 2017 Интербелсенді тақта Слайд 2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Сабақтыңсоңы | Сабақты бекіту: 1.Географиялық білім көздеріне нелер жатады? 2.Жергілікті жерді танып білу үшін қандай құралдарды қолданамыз? 3.Жергілікті жердің табиғатын білу қаншалықты маңызды деп ойлайсың? Қаншалықты түсінгенін, түсінбеген жерін, жіберген қателіктерін күнделікке толтыру. (5мин)
Бақылаушының бағалау парағы Рефлексия Оқушы мен мұғалім кері байланысы. Өз-өзін бағалау ауызша жүзеге асады. Оқушылар мына сұрақтарға жауап бере отырып, сабақта туындаған ойларын тізбектейді:
Сонымен біз.................деген шешімге келдік  Бағалау Жетістік критерийлері бойынша Үй жұмысы Жаңа сөздерді жаттау. | Бүгінгі сабақтан түйген ойлары мен тұжырымдарына байланысты кері байланыс жасайды. | | Рефлексия парағы | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Бөлім | | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Педагогтың аты-жөні | | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Күні | | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Сынып | Қатысушылар саны | Қатыспағандар саны | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Сабақтың тақырыбы | Жасушаның негізгі компоненттерінің қызметтері. Жасуша құрылымдары: плазмалық мембрана, цитоплазма, ядро, эндоплазмалық тор, жасуша орталығы, рибосомалар, Гольджи аппараты мен лизосомалар, митохондрия, пластидтер, қозғалыс органоидтары, жасушаның қосындылары. Құрылыстары және атқаратын қызметтері. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме) | 9.4.2.1 - өсімдік және жануар жасушаларының негізгі бөліктерінің құрылысы мен қызметтерін түсіндіру | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Сабақтың мақсаты | Барлық оқушылар білуі керек: жасушаны, ұлпаны, мүшені, мүшелер жүйесін тани біледі. Көптеген оқушылар білу керек: Өсімдік пен жануар ұлпаларының түрлерін ажырата алады. Жасуша органоидтарының құрылысы мен қызметтерін біледі Кейбір оқушылар білу керек: Әр ұлпалардың атқаратын қызметтерін біледі. Өсімдік пен жануар жасушалардың құрылысы мен атқаратын қызметтерін салыстыра алады. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Бағалау критерииі | Оқушы оқу мақсатына жетеді, егер: Жасушалық құрылымдар құрылысы мен қызметін, зертх.жұмыс орындау арқылы цитоплазмадағы құбылысты зерттей алады «плазмолиз бен деплазмолиз» Жасушаның құрылысын біледі. Атқаратын қызметін түсінеді. Қосымша мәліметтер алады.. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Сабақтың кезеңі/ уақыты | Мұғалімнің әрекеті | Оқушының әрекеті | Бағалау | Ресурстар | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Басы | Ұйымдастыру кезеңі 2 минут Топтарға бөлу. Үй жұмысын тексеру Қабырғадағы диктант Қабырғаға үйге берілген тақырып ілініп тұрады Әр топқа берілген сұрақтар бойынша қабырғадағы тақырыптан жауабын жылдам тауып жазу керек Миға шабуыл әдісі арқылы оқушыларға қайталау сұрақтары беріледі
Ферменттер, олардың тіршілік процестерін реттеудегі рөлі. . - Жасуша дегеніміз не? - Жасуша неге тірі? - Жасуша құрылысы неден тұрады деп ойлайсындар? - Органоидтар дегеніміз не? - Жасушаны зерттейтін ғылым қалай аталады? | Оқушы өз жұбын табады Әдіс арқылы қайталау Сұрақ жауап орындайды | Қол шапалақ | дидактикалық материалдар. Интерактивті тақ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ортасы | Білу және түсіну. Ж  асуша бөліктерінің қызметтері.Сыныпқа шағын қағаз парақ көрсетіп: Сіздерде жаңа ағзаларды қалай құрау керектігі көрсетілген сұлбалар жинағы бар деп айту. Қағазды орап, оны пластик контейнерге салу, сосын ішіне үрленбеген, мойыны кең шар салу. Воронка көмегімен шарды жартылай жабысқақ сұйықтықпен толтырып, аузын буу. Сыныпқа сұйықтықтың құрамында өмірге қажетті заттардың бар екендігін айту. Оқушылардан әрқайсысының не істейтіндігін жазуларын сұрау: жоспар, контейнер, қоймалжың шырыш, шар. (D) Слайдтардың қалай жасалатынын көрсету. (I) Әрбір оқушыда жарты тампон мақта болуы керек. Ол нұсқаулық алу керек: ауыз қуысын мақтамен сүрту, сосын заттық шыныға тигізу, сосын тампонды бірден зарарсыздандырғыш сұйықтық құйылған стаканға салу. Заттық шыныларды практикалық жұмыс аяқталғаннан кейін зарарсыздандырғыш сұйықтық құйылған стаканға салу керек. Оқушылар өз бақылауларын, микроскоп астындағы үлкейтілген көрініспен қоса, белгілеулер салынған сұлбалар түрінде жазулары керек. Қосымша тапсырма. Компьютерге қол жетімділікті қамтамасыз ету және оқушылардан жасушалық мембрана, цитоплазма құрылымы, ядро іші туралы көбірек білулерін және олардың атқаратын қызметімен байланыстыруларын сұрау керек. Сарымсақ эпидермисі жасушасының заттық шынысын дайындаудың әрбір кезеңін көрсету. Білімдерді бекіту үшін оқушылардан әрбір кезеңді қайталауды сұрау. Сарымсақтың шамамен 1 шаршы сантиметр бөлігін кесіп алу. Пинцетті пайдаланып, эпидермис бөлігін микроскоптың заттық шынысының ортасындағы кішкене су тамшысына қою. Бір тамшы иод қосып, жамылғы шынымен жабу. Заттық шыныны микроскоп үстеліне орнатып, фокустандыру үшін бекіту. Оқушылар А4 форматты кәдімгі қағаздың жартысына көріп тұрғандарының суретін салу керек. Практикалық жұмыс соңында сауалнама жолымен оқушылардың жасушаға тән сипаттамалық белгілердің барлығын көргендігіне және оларды сәйкестендіре алатынына көз жеткізу. Олардың жануарлар мен өсімдік жасушаларының суреттерін салыстырып, айырмашылықтарын табу. О ларды жануарлар мен өсімдік жасушаларының көлденең кесіндісінің сұлбасымен салыстыру. Оқушылар кестеде жануарлар мен өсімдік жасушалары арасындағы ұқсастықтарды бірінші бағанға, айырмашылықтарды екінші бағанға жазады. Жануарлар жасушаларының бөліктері көрсеткіш тілмен белгіленген сұлба салынған карталарды пайдаланып, олардың қызметтерін сипаттау, атауларын көрсету. Оқушылар тақтайшаларды жасуша бөліктеріне бекітеді. Көздерін байлап, заттарға соғылмас үшін көмекші көмегімен оқушылар карталардың шешуші сөздері жазылған карточкалардың және тақтадағы үлкен суреттің көмегімен «Жасушаға тақтайшаны бекіту» ойынын ойнайды. Әрбір топқа жануарлар мен өсімдіктердің жасушаларын ұсыну. Олар ондағы айырмашылықтар мен ұқсастықтарды анықтаулары тиіс.   Әр топ өз қорытындыларын сыныпқа көрсетіп, таныстырылым жасайды. Топ бір-бірін бағалайды. Оқушылар бір-біріне түсіндіріп, өсімдік пен жануар жасушасы жайлы кесте толтыруын тапсыр  «Плазмолиз және деплазмолиз» құбылыстарының ерекшелігін жазу. 1-топ Плазмалық мембрана, эндоплазмалық тор құрлысы. қызметі 2-топ Гольджи жиынтығы, цитоплазма құрлысы, қызметі 3-топ Лизосома, митохондрия құрлысы, қызметі
Әр топ немесе оқушы өсімдіктің және жануардың жасушасына тән органоидты тауып, мына диаграмманы толтыруы керек. Жануар жасушасы ортақ органоидтар өсімдік жасушасы  2 Тапсырма «Ойлан. Бірік. Бөліс» әдісі (жұптық жұмыс) Оқушылардың жасуша, ұлпа, мүше, мүшелер жүйелері түсініктерін анықтау (Айтылым әрекеті) 1. Суреттерді қарастырыңыз. (а) Тіршілік деңгейін қарапайымнан бастап, күрделену ретін жазыңыз.
5 ............................................ 4 ............................................ 3 ............................................ 2 ............................................ 1 ............................................ (b) Тіршіліктің А және В деңгейіне анықтама беріңіз. ...................................................................................... ...................................................................................... (с) Қалай ойлайсыз ағзада жасуша көп пе әлде ұлпа ма? Жауабыңызды түсіндіріңіз. ...........................................................................................................................................................................................
 Жеке жұмыс 1-тапсырма Кестені толтыр:
2-тапсырмаТүйінді сөздермен жұмыс ДНК Гиалоплазма Хромосома АТФ Бекіту сұрақтары. 1.Жасуша құрамындағы органоидтарды ата? 2.Гольджи жиынтығының қызметі? 3.Жасушадағы жүретін процестар | Арнайы ресурстар арқылы жаңа тақырыпты талдайды Жұп бойынша Жеке, өзара тақырыпты түсінгендерін мұғалімге қол көтеру арқылы білдіреді Слайдта көрсетілген ресурстарды талқылайды Видеороликтан тақырыпқа сай берілген түсініктерді дамыту арқылы, мәтіндегі тапсырмаларды орындау барысында ой өрісін жетілдіру арқылы бәсекелеседі Слайдта берілген сұрақ жауапты орындайды Сұрақ жауап арқылы сұраққа жауап береді, логикалық ойлай білуі мен сыни көзқарасы таныта білу дағдылары қалыптасады | Смаликтер арқылы ҚБ өзін өзі бағалау ҚБ «Бәрекелді,әттеген-ай» Бағалау парақшасын толтырады. ҚБ Бағдаршам | http://ikitap.kz/audiobook/5189-kerqula_atty_kendebaj/5189-kerqula_atty_kendebaj аудиокітап Алты томдық « | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Сабақтыңсоңы | Сабақты қорытындылау. Сабақта оқушылардың жинаған зерттеулеріне қарай тезірек сабақты түсінгендеріне байланысты ерекше мадақтау жасап,әрқайсысына жеке- жеке рефлексия жасау. Рефлексия. «Қажетті сөздің астын сызыңыз»әдісі арқылы оқушылардан бүгінгі сабақ бойынша рефлексия жасауды ұсынамын.
| Бүгінгі сабақтан түйген ойлары мен тұжырымдарына байланысты кері байланыс жасайды. | | Рефлексия парағы | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Бөлім | | |||||||||||||
| Педагогтың аты-жөні | | |||||||||||||
| Күні | | |||||||||||||
| Сынып | Қатысушылар саны | Қатыспағандар саны | ||||||||||||
| Сабақтың тақырыбы | Жасушалардың сызықтық ұлғаюын есептеу. Ұлғаю, жасушаның (органеллалардың) актуальды өлшемі және суреттің нақты өлшемі. Өлшем бірліктерін СИ жүйесіне аудару (сантиметр-миллиметр-микрометр-нанометр).Модельдеу «Микрофотографияларды пайдаланып жасушаның сызықтық ұлғаюын есептеу». | |||||||||||||
| Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме) | 9.4.2.2 - микрофотографияны қолданып, жасушалардың сызықтық ұлғаюын есептеу | |||||||||||||
| Сабақтың мақсаты | Барлық оқушылар:Прокариоттық жасушаның құрылысын біледі Микробиология ғылымының даму тарихымен танысады. Оқушылардың басым бөлігі:Прокариоттық жасушаның құрылысын талдай алады. Алғашқы организмдерді түсінедіне жататынын біледі. Кейбір оқушылар:Прокариотты ағзалар мен эукариотты ағзаларды бір – бірімен салыстыра алады | |||||||||||||
| Бағалау критерииі | Жасуша органоидтері: жасушалық мембрана, эндоплазмалық тор, рибосомалар, митохондриялар, лизосомалар, жасуша орталығы мен қызметі туралы ұғымдары қалыптасады | |||||||||||||
| Сабақтың кезеңі/ уақыты | Мұғалімнің әрекеті | Оқушының әрекеті | Бағалау | Ресурстар | ||||||||||
| Басы | Сыныпта ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру. Топқа бөлу Сабақ мақсатын тұжырымдау үшін сұрақтар қойылады. «бүгінгі сабақта қандай мақсатпен жұмыс жасайсыңдар?», «бүгін біз не үйренуіміз керек?», «нені орындай алуымыз керек?» мұғаліммен бірлесіп сабақ мақсатын тұжырымдау «Ферменттер » тақырыбына роунд-робин жасату арқылы үй тапсырмасын бекіту.
| Оқушы өз жұбын табады Әдіс арқылы қайталау Сұрақ жауап орындайды | Қол шапалақ | Ұялы телефон Және интернет желілері Кітап | ||||||||||
| Ортасы | «РАФТ» стратегиясы бойынша мәтінді оқып, Жасуша органоидтері: жасушалық мембрана, эндоплазмалық тор, рибосомалар, митохондриялар, лизосомалар, жасуша орталығы туралы өз сөздерімен айтқызу. Жасушалық құрылысы бар тірі ағзалар прокариоттар және эукариоттар болып екі топқа бөлінеді. Эукариоттарға (ядросы бар) өсімдіктердің, жануарлардың және саңырауқұлақтардың барлығы жатады. Өсімдік жасушасында пластидтер, ірі вакуоль және жасунықтан тұратын жасуша қабығы бар. Қор заты крахмал. Саңырауқұлақ жасушаларының қабырғасы хитиннен түзілген, пластидтері болмайды. Қорға жиналатын зат-гликоген. Жануар жасушаларында жасуша қабырғасы тығыз болмайды, пластид және нағыз вакуоль жоқ. Бактериялар, олардың ішінде цианобактериялар прокариоттарға (ядросы жоқ, сақиналы ДНҚ-ның тек бір молекуласы ғана болады. Оны жарғақша қоршамайды, сондықтан тікелей цитоплазмада жатады) жатады. Прокариот цитоплазмасында ұсақ, қарапайым құрылысты рибосомалар болады. Прокариот жасушаларында митохондриялар мен хлоропластар жоқ, олардың рөлін арнаулы жарғақша қатпарлары атқарады.    Практикалық бөлім Топтық жұмыс 1 «Миға шабуыл» Мұғалім оқушыларға сұрақтар қояды түрлі суреттермен көрсету арқылы және құпия хат шешуді ұсынады нәтижесінде жаңа тақырып болып табылатын Прокариоттар 1 Прокариоттар дегеніміз қандац ағзалар? 2 Прокариоттар мен эукариоттардың айырмашылығы бар ма? 1 топ: Прокариоттыы ағзаларды атау 2 топ: Микробиология ғылымының даму кезеңдері 3 топ: Үлес қосқан ғалымдар 4 топ: Сұрақтар дайындау Бағалау Әткіншек әдісі арқылы орындалады Жұптық жұмыс Кластер жасау     МикробиологияЕсептер шығару 1.ДНҚ молекуласының учаскесі 10 нм құрайды. Бұл учаскеде неше нуклеотид? 2. ДНҚ –ның бір молекуласындағы цитозинді нуклеотид 26 пайызды құрайды. ДНҚ молекуласы құрамындағы басқа нуклеотидтердің пайыздық құрамын анықта. Бағалау Екі жұлдыз бір тілек әдісі арқылы орындалады Жеке жұмыс 1-тапсырма. Мәтінмен жұмыс.  2-тапсырма. Кестемен жұмыс. Жасуша органоидтарын мембрана санына қарай жіктеу.
Дескриптор
Қ.Б. «Геометриялық фигуралар» арқылы жүзеге асады. 3-тапсырма. «Сандар сөйлейді» әдісі. Плакатқа түрлі түспен боялған сандарды жабыстырып, жанына сол санға қатысты мәліметтерді жинақтайды. 8 – рибосоманың пішіні дұрыс емес 8 санына ұқсайды. 2- рибосома үлкен және кіші деген 2 бөліктен тұрады. 2 – Гольджи жиынтығының ЭПТ-ға ұқсас екі түрлі қызметі бар. 94-95 - энергия сыйымды заттардың 94-95% синтезі митохондрияда жүреді. 3 – пластидтердің үш түрі бар. 50 - ЭПТ жасушада 50 пайызға дейінгі көлемді алып жатады. 3 – эукариоттық жасушаларда мембрана, цитоплазма, ядро деген негізі үш бөлімнен тұрады. 1 – бір мембраналы органоидтар: Гольджи жиынтығы, ЭПТ, лизосома, вакуоль. 2 – екі мембраналы органоидтарға: пластид, митохондрия, ядро жатады. Дескриптор
Қ.Б. геометриялық фигуралар арқылы жүзеге асады. 3-тапсырма. «Суреттер сөйлейді» . Конверт ішінде органоидтар суреті берілген. Әр оқушы бір сурет алады. Алған органоидына сипаттама береді.     Қ.Б. геометриялық фигуралар арқылы жүзеге асады. Дескриптор
3-тапсырма. «Сандар сөйлейді» әдісі. Плакатқа түрлі түспен боялған сандарды жабыстырып, жанына сол санға қатысты мәліметтерді жинақтайды. 8 – рибосоманың пішіні дұрыс емес 8 санына ұқсайды. 2- рибосома үлкен және кіші деген 2 бөліктен тұрады. 2 – Гольджи жиынтығының ЭПТ-ға ұқсас екі түрлі қызметі бар. 94-95 - энергия сыйымды заттардың 94-95% синтезі митохондрияда жүреді. 3 – пластидтердің үш түрі бар. 50 - ЭПТ жасушада 50 пайызға дейінгі көлемді алып жатады. 3 – эукариоттық жасушаларда мембрана, цитоплазма, ядро деген негізі үш бөлімнен тұрады. 1 – бір мембраналы органоидтар: Гольджи жиынтығы, ЭПТ, лизосома, вакуоль. 2 – екі мембраналы органоидтарға: пластид, митохондрия, ядро жатады. Дескриптор
Қ.Б. геометриялық фигуралар арқылы жүзеге асады.   Формативтік және суммативті бағалау Нені үйрендің? Нені үйренгім келеді? Не қызық болды? Не қызық болмады? Үй тапсырмасы Ферменттер тақырыбына қосымша материалдар іздестіру | Оқушылардың мақсаты мұғалімді тыңдау, өз ойлары мен пікірлерін айту Әдіс бойынша жаңа тақырыпты меңгереді және өз пікірлерін ортаға салады. Интербелсеңді тақтадағы бейнероиктегідей жаттығулар жасайды. Берілген тапсырманы уақытылы орындау, сұрақтарға нақты жауап беру керек. Оқып біткен соң әр топтан оқушы ортаға ыстық орындыққа отырып Отаным жайлы сөйлеп не түсінгенін айтады. Бірін – бірі тыңдайды. Әр топтан сөйлеген ортаға шығып оқушыны сол топтың оқушысы толықтырады. | Смаликтер арқылы ҚБ өзін өзі бағалау ҚБ: «Баспалдақ» әдісі 1.Білімім төмен 2.Орташа 3.Орташадан жоғары 4. Жоғары ҚБ: Мұғалім тарапынан жүретін бағалау «Ауызша мадақтау | Тақырыпқа сәйкес суреттер Сол суреттерге қарап, олардың эукариотты, прокариотты екенін ажырату Кластер жасау Есептерге өтілген материалдарды қолданады | ||||||||||
| Сабақтыңсоңы | Екі түрлі түсініктеме күнделігі. Оқушылардан дәптердің бетін (не таратылып берген парақты) ортасынан вертикаль сызықпен бөлу сұралады. Мәтінді оқу барысында олар:
| Бүгінгі сабақтан түйген ойлары мен тұжырымдарына байланысты кері байланыс жасайды. | | Рефлексия парағы | ||||||||||
| Бөлім | | ||||
| Педагогтың аты-жөні | | ||||
| Күні | | ||||
| Сынып | Қатысушылар саны | Қатыспағандар саны | |||
| Сабақтың тақырыбы | Жердегі тіршілік үшін судың маңызы | ||||
| Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме) | 10.4.1.1 - Жердегі тіршілік үшін судың іргелі маңызын түсіндіру | ||||
| Сабақтың мақсаты | Оқушылар: судың тіршілік үшін маңызын біледі; ауызсуды үнемді пайдалану қажеттігін түсінеді. | ||||
| Бағалау критерииі | Суды үнемдеу жолдарын біледі, басқаларға түсіндіре алады. Судың тіршілік үшін маңыздылығын анықтайд | ||||
| Сабақтың кезеңі/ уақыты | Мұғалімнің әрекеті | Оқушының әрекеті | Бағалау | Ресурстар | |
| Басы | «Сәлемдесу.Оқушыларды түгендеу. Үй тапсырмасын қайталау Миға шабуыл әдісі бойынша сұрақ –жуап жүргізу 1 Жеке жұмыс. Су сөзін суретпен сәйкестендіру: Қызыл сызықпен – судың қатты күйі; Жасыл сызықпен – судың сұйық күйі; К  өк сызықпен – судың бу күйіндегі Сабақ тақырыбымен таныстыру. Сабақ мақсатын, бағалау критерийлерін анықтау. Сабақ жоспарымен таныстыру.: - | Оқушы өз жұбын табады Әдіс арқылы қайталау Сұрақ жауап орындайды | Қол шапалақ | Суреттер бейнеленген парақша, түсті қарындаштар | |
| Ортасы | Суды пайдалану . Жұптық жұмыс  Су қайда пайдаланылады? тақырыбында жұппен сурет салу.Әр суретке ат қойып, қабырғаға іледі.     Судың жарамдылығы.Су тапшылығы бейнеленген суреттер көрсету арқылы оқушыларға сұрақтар қою.  
Мұғалімнің түсіндіруі. Тұщы таза су – байлық. Жер шарындағы барлық судың2% ғана тұщы, ал қалған 88 %ащы су. Тұщы суды тек адамдар ішу үшін ғана пайдаланады. Ауызсу – ішуге жарамды су.Дүние жүзінде тұщы суды пайдалану жыл сайын өсіп келеді, сондықтан әлемде ішуге жарамды ауызсудың жетіспеушілігі өзекті мәселеге айналды. Табиғи тұщы су көздерін таза ұстау, оны ластамау, тиімді пайдалану қажет. Қала тұрғыны тәулігіне орташа есеппен 150 л. жуық, ал ауыл тұрғыны 55 литрге жуық су жұмсайды екен. Бірақ көп су тұрмыста тектен-текке жұмсалуда. Әрдайым құбырдан аққан су қажетімізге қарай аға ма? (1 сағ – 12 л.24 сағ – 300 л) Зертте.Суды қалай үнемдеп пайдалануға болады? Топтық жұмыс. Оқушыларды бірнеше топтарға бөлу. Ақпаратты топтың бір бөлігі баспа материалдарынан іздестіреді, қалған топ мектеп қауымдастығы мүшелерінен (мұғалімдерден, оқушылардан және басқа мектеп қызметкерлерінен)сұхбат алады. Ең басты сұрақ: Суды қалай үнемдеп пайдалануға болады? Ақпарат жинақтаған соң топта постер жасау және қорғау. Мәтінмен жұмыс. Мәтінді түсініп оқу. Туындаған сұрақтарды талдау. Ойлан. Жұптасып «Егер су болмаса, Жер бетіндегі тіршілік қалай өзгерер еді, сусыз тіршілік болуы мүмкін бе?» деген сұрақты талқылап, өз пікірлерін айту. Сусыз өз өлкесінің қандай күйде болатыны жайлы әңгіме құрастыру немесе сурет салу. Сен білесің бе?
1 килограмм картоп өсіру үшін 300 литр су жұмсалатынын айту. 2- тапсырма «Борт журналы» әдісі арқылытақырыпты оқып үйренуде өз ойларын жазуға үйрету мақсатында жүргізіледі 1-топқа Ауыз суды үнемді қолдануғажарнама жаса 2-топқа.Судың тіршілік үшін маңыздылығына ереже құрастыр 3-топқа. «Су-тіршілік көзі» шағын сахналық көрініс құрастыр. Дискриптор:
ҚБ: «Судың көлемі»әдісі арқылы бағалау | Арнайы ресурстар арқылы жаңа тақырыпты талдайды Жұп бойынша Жеке, өзара тақырыпты түсінгендерін мұғалімге қол көтеру арқылы білдіреді Мұғалім берген тапсырманы орындау Слайдта жазылған барлық қайталау сұрақтары мен тапсырмалар интерактиті тақтамен беріліп, әр топ өз білгендерін, білетіндерін сыни тұрғыдан ойлау арқылы нақты дәлелдермен жауап береді Оқушылардың мұндағы мақсаты берілген сұрақтарға жауап беріп, өз ой-пікірлерімен санаса білу | Смаликтер арқылы ҚБ өзін өзі бағалау ҚБ «Бәрекелді,әттеген-ай» Бағалау парақшасын толтырады. ҚБ Бағдаршам | http://ikitap.kz/audiobook/5189-kerqula_atty_kendebaj/5189-kerqula_atty_kendebaj энциклопедия газет, журналдар постер жасау үшін ватман, түсті қарындаш, фломастер | |
| Сабақтыңсоңы | «Плюс-минус-қызықты» әдісі. Оқушыларға сабақ соңында кестені толтыру ұсынылады: П(+); М(-); Қ (қызықты). «П»-«плюс» бағанына сабақта ұнаған нәрсе жазылады: ақпарат, жұмыс түрлері, т.с.с. «М»-«минус» бағанына сабақтың ұнамаған немесе түсініксіз сәттері, оқушы пікірі бойынша оған ешқандай қажеттілігі жоқ ақпарат жазылады. «Қ»-«қызықты» бағанына оқушылар сабақта естіген қызықты мәліметтерді жазады, оған қоса тақырып бойынша білгісі келетін мәселелер бойынша мұғалімге сұрақтар жазуға болады. | Бүгінгі сабақтан түйген ойлары мен тұжырымдарына байланысты кері байланыс жасайды. | | Рефлексия парағы | |
| Бөлім | | |||||||||
| Педагогтың аты-жөні | | |||||||||
| Күні | | |||||||||
| Сынып | Қатысушылар саны | Қатыспағандар саны | ||||||||
| Сабақтың тақырыбы | Антиденелердің құрылысы мен құры-лымы. Антиденелердің арнайылығы (белсенді орталығының). | |||||||||
| Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме) | 11.4.1.1 - антиген мен антидененің әрекеттесуін түсіндіру | |||||||||
| Сабақтың мақсаты | Антиденеқұрылысын білу; Антиденелердің арнайылылығын түсіну. | |||||||||
| Бағалау критерииі | Антидене құрылысын біледі; Антиденелердің арнайылылығын түсінеді. | |||||||||
| Сабақтың кезеңі/ уақыты | Мұғалімнің әрекеті | Оқушының әрекеті | Бағалау | Ресурстар | ||||||
| Басы | Ұйымдастыру кезеңі Оқушылармен амандасып, көңіл- күй сұрау, түгендеу. «Пазл» әдісі арқылы 2 топқа бөлу. Оқушылар сандықшадан кезекпен қиынды қағаз бойынша суреттерді құрастыра отырып, топтағы физикалық карталар және оның Қазақстандағы орындарын анықтайды . Оқушылардыңзейініншоғырландыру Адам ағзасынабөтенқантобықұйылса не болады?Сұрағынталқылау Оқушылармен бірге Сабақтың тақырыбын анықтау Сабақтың мақсатын анықтау (оқушылар осы сабақтың оқу мақсатын өз бетінше қалыптастырады) Табысқа жету критерийлерімен танысу Сабақ соңында күтілетін нәтижелерді айқындау «Миға шабуыл» әдісімен жаңа сабақтың тақырыбын ашуға түрткі болатын сұрақтар қойылады. Оқушыларға «жарақаттанғанжараныңорныжазылып, қалпынакелуі» тура Анимацияны көргеннен кейінгі талқыланатын сұрақтар: 1. Ағзаның қорғаныш реакциясы барысында иммунитет қандай рөл атқарады? 2. Ағза үшін бөгде заттар не болуы мүмкін? Оларды атаңыз. | Оқушы өз жұбын табады Әдіс арқылы қайталау Сұрақ жауап орындайды | Қол шапалақ | Ұлпаның жарақаттанудан кейін қалпына келуі туралы анимация (ағылш.) https://www.youtube.com/watch?v=ld_g1bLxCtc | ||||||
| Ортасы | Антиденелер немесе қарсыденелер — адам мен жануарлар организміне енген жат бөгде ірі молекулалы протеиндік заттарға (антигендерге) қарсы иммундық реакциялар нәтижесінде түзіліп, олардың зиянды әсерлерін жоятын протеиндік заттар (негізінен гамма-глобулиндер); адам және жылықанды жануарлар денесінде пайда болған антигендерге қарсы қан плазмасында түзілетін ақуыздық заттар. Антиденелер ағза иммунитетін күшейтуде маңызы үлкен. Антиденелерді лимфоциттер мен плазмоциттер бөледі. Қарсьщенелерге тән қасиет — тек өздерінің түзілуіне әсер еткен антигендермен ғана әрекеттесіп, оларды жояды. Антиденелер — организмде қан сарысуы мен ұлпаларда жинақталады.     Антиденелерді ажырату мақсатында жоғары жылдамдықты центрифугалау әдісі қолданылады. Бұл тәсіл бойынша протеиндердің седиминтация (шөгу) жылдамдығы Сведбергтің (S) бірлігімен өлшенеді. Центрифугалау нәтижесінде антиденелер екі негізгі топқа бөлінеді: шағын молекулалы антиденелер – 7S және үлкен молекулалы антиденелер 19S. Бірінші топтың антиденелері электроффееграмманың гамма – глобулиндік, ал екінші топтағылар бета – глобулиндік фракцияларында болатындығы анықталды. Антидене түрлері
Антиденелердің топтары
Иммуноглобулиндердің кластары Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДҰ) жіктеуіне сәйкес негізгі иммуноглобулиндердің бес класы ажыратылады IgG - қанда болады , барлық антиденелердің 80 пайызын құрайды. Плацента арқылы қанға өтеді . Молекулалық салмағы 160 000 г/моль. Иммунитеттің арнайы факторы ретінде маңызды IgM - барлық антиденелердің 5 – 10 пайызын құрайды .Молекулалық салмағы 950 000 г/моль,функциональды бес валентті , жұқпа жұқтырғаннан соң немесе жануарларды вакциналағаннан кейін бірінші пайда болады, плацентадан өте алмайды IgA - екі түрлі болады: сарысулық және сөлдікк. Қан сарысуында болатын IgA - ның молекулалық салмағы 170 000 г/моль. Сөлдік IgA (SIgA) – құрылымдық қосымша компонентінің болуымен ерекшеленеді, полимер, молекулалық салмағы 380 000 г/моль, шырышты қабатта синтезделеді IgD - қан сарысуындағы концентрациясы 1 пайыздан артық емес, молекулалық салмағы 160 000 г/моль, ұлпалармен байланыспайды IgE - молекулалық салмағы 190 000 г/моль. Термолабильді ұлпа жасушаларымен , ұлпалық базофильдермен берік байланысады, тез дамитын гиперсезімталдық реакциясына қатысады Оқулық беттеріне, Интернет-ресурстарға сілтеме. Антиденелердің құрылысы мен құрылымы» бейнебаянды көреді. https://www.youtube.com/watch?v=ouScaq4oCRQ&list=PLCZ6Ox1-6l5LXm6cS0bzCG3pJbrsASVIO&index=2&t=0s Оқушылардыңалдыңғыбілімдерінбелселендіру Төмендегісұрақтардыталқылау
Оқушыларды сабақтың терминологиясымен таныстыру Мұғалімнің тақырыпты түсіндіруі Антидене құрылысы, белсенді орталығы Бейнеролик көру және оны талқылау Сабақты бекіту мақсатында өзіндік жұмыс Өзін-өзі тексеру және бағалау Оқушылардан антидененің барлық бөліктері мен қызметін жазуды сұраңыз (тыңдау және жазу дағдылары). Антидене бөлшектерінің құрылымы мен қызметі туралы топтық / құрдастық пікірталас өткізіңіз. Бейнені көрсетіп оқушылардан талқылауға қолданылатын маңызды сөздерді, негізгі ұғымдар мен мазмұндарды (тыңдау, жазу және оқу дағдылары) көрсетуді сұрайды. Мұғалімде субтитрді қосу / өшіру мүмкіндігі бар. Бағалау критерийлері: Нәруызды тізбектерді, екі «ауыр» және екі «жеңіл» тізбектерді дұрыс анықтайды; Вариабельды аймақтарды, константалы аймақты және дисульфидті көпіршені дұрыс белгілейді. | Слайдта көрсетілген ресурстарды талқылайды Видеороликтан тақырыпқа сай берілген түсініктерді дамыту арқылы, мәтіндегі тапсырмаларды орындау барысында ой өрісін жетілдіру арқылы бәсекелеседі Слайдта берілген сұрақ жауапты орындайды Сұрақ жауап арқылы сұраққа жауап береді, логикалық ойлай білуі мен сыни көзқарасы таныта білу дағдылары қалыптасады | Смаликтер арқылы ҚБ өзін өзі бағалау ҚБ: «Баспалдақ» әдісі 1.Білімім төмен 2.Орташа 3.Орташадан жоғары 4. Жоғары ҚБ: Мұғалім тарапынан жүретін бағалау «Ауызша мадақтау | Антидененің құрылысы туралы видео (ағылш.): https://www.youtube.com/watch?v=AqIVXXoCSuY https://www.youtube.com/watch?v=ZBy7gfwJUyQ | ||||||
| Сабақтыңсоңы | Екі түрлі түсініктеме күнделігі. Оқушылардан дәптердің бетін (не таратылып берген парақты) ортасынан вертикаль сызықпен бөлу сұралады. Мәтінді оқу барысында олар:
| Бүгінгі сабақтан түйген ойлары мен тұжырымдарына байланысты кері байланыс жасайды. | | Рефлексия парағы | ||||||
| Үйге тапсырма | Үйге тапсырма: БАҚ-тан тіл туралы мақала оқып,өз пікірін дайындау | |||||||||
