Файл: География пнінен есептер шыару План жне карта тарауы бойынша.doc
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 29.03.2024
Просмотров: 24
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Шығарылуы: 1 тонна мұхит суындағы тұздылық 35 ‰, 1000 х 35 = 35000 г.
Өзеннің 1 тонна суы 1000 х 0,2 ‰ = 200 г
Жауабы: 1 т мұхит суы = 35000 г; 1 т өзен суы = 200 г тұз.
11. Егер тұздылығы 18 ‰ болса, Қара теңіздің 1 т суынан әр түрлі заттардың неше грамын
алуға болады ?
Шығарылуы: 1 т = 1000 л 1000 л х 18 ‰ = 18000 Жауабы: 18000 г
12. Каспийдің солтүстігінде тұздылық 14 ‰ болса, 1 т теңіз суынан қанша тұз алуға болады ?
Шығарылуы: 1000 л х 14‰ = 14000 г Жауабы: 14000 г тұз
«Биосфера» тарауы бойынша
1.Орман және ағаш өңдеу өнеркәсібі – орман өндірісі кешенінің бір бөлігі. Оның басқа тармағына орман шаруашылығы жатады. Бұл жеткілікті шикізат базасы жоқ Қазақстандағы бірден – бір өнеркәсіп. Статистикалық материалдарды пайдалана отырып, еліміздің аумағы мен оның жеке бөліктерінің ормандылық көрсеткішін анықтаймыз. Аумақтың «ормандылық көрсеткішін» (О) анықтау үшін орман аумағының (А) жалпы аудан аумағына (А) пайызбен алғандағы қатынасын есептейміз.
| № | Қазақстан аумақтары | Жалпы жер аумағы, млн.га | Орман аумағы, млн.га | Ормандылық (%) |
| 1 | Солтүстік | 56,6 | 1,8 | |
| 2 | Батыс | 70,5 | 0,3 | |
| 3 | Оңтүстік | 70,1 | 8,6 | |
| 4 | Шығыс | 28,3 | 1,8 | |
| 5 | Орталық | 35,6 | 0,1 | |
Батыс Қазақстандағы орман шаруашылығының жоғарыда келтірілген мәліметтердің көмегімен пайыздық үлесін анықтаңыз.
А) 2 % В) 0,4 % С) 1,5 % Д) 4 % В) 2,5 %
Есептің шығарылуы:
Солтүстік Қазақстан бойынша О = А : А = 1,8 : 56,6 = 31,8 %
Батыс Қазақстан бойынша О = А : А = 0,3 : 70,5 = 4,2 %
Оңтүстік Қазақстан бойынша О = А : А = 8,6 : 70,1 = 12,26 %
Шығыс Қазақстан бойынша О = А : А = 1,8 : 28,3 = 6,36 %
Орталық Қазақстан бойынша О = А : А = 0,1 : 35,6 = 0,0028 %
Жауабы: Батыс Қазақстанда 4,2 %
2.Қазақстанның жалпы жер қоры 270 млн га, оның 1 млн га аумағын орманды дала зонасы
алып жатыр. Орманды дала зонасының пайыздық үлесін анықтаңыз.
Шығарылуы: 270 млн га ---------------- 100 %
-
млн га ------------------- Х %
Х = (1млн га ˟ 100 %) : 270 млн га = 0,37 % = 0, 4% Жауабы: 0, 4%
3.Шөл зонасы 120 млн га жерді, ал дала зонасы 77 млн га жерді алып жатыр. Шөл зонасы дала
зонасынан неше есе артық ?
Шығарылуы: 120 млн га : 77 млн га = 1,5584415584 = 1,5 Жауабы: 1,5 есе артық
«Материктер» бойынша
1.Жер шары шеңберінің 1° доғасы қанша км екенін анықта ?
Шығарылуы: 40000 км : 360° = 111 км Жауабы: 111 км
2.Экватор маңында 13° б.б пен 67 ° б.б арасын километр есебімен анықтаңыз.
Шығарылуы: 67 ° б.б - 13° б.б = 54° 54 ° х 111 км = 5994 км Жауабы: 5994 км
3.Африканың батыс жағалауынан шығыс жағалауына дейінгі экватор бойынша градустық
қашықтығы қанша ?
Шығарылуы: 111 км х 34° = 3774 км Жауабы: 3774 км
4. 70° б.б. бойынша Оңтүстік Американың солтүстігінен оңтүстігіне дейінгі қашықтығы
қанша?
Шығарылуы: 111 км х 65° = 7215 км Жауабы: 7215 км
5.50° с.е. бойынша Еуразия материгінің батыстан шығысқа дейінгі ұзындығы қанша ?
Шығарылуы: 141° ш.б. - 2° ш.б. = 139 ° ш.б.
139° ш.б.х 71,7 км = 9966,3 км Жауабы: 9966,3 км
6.Егер шеткі нүктелерінің географиялықлық координаталары 32º с.е. және 35º о.е. болса,
Африканың солтүстіктен оңтүстікке дейінгі арақашықтығы қанша ?
Шығарылуы:
32º с.е. + 35º о.е = 67º 67º * 111 км = 7437 км. Жауабы: 7437 км.
7. Африка материгінің ауданы
| | Ауданы | Жер бетінің барлық ауданымен салыстырғанда (%) |
| Құрлық Африка | 149,1 млн км² 30,3 млн км² | 29 |
А) = 8,89 % В) = 5,89 % С) = 7,89 % Д) = 4,89 % Е) = 3,89 %
Шығарылуы: 149, 1 млн км² -------------- 29 %
30, 3 млн км² --------------- Х %
Х = 30,3 млн км² * 29 % : 149,1 млн км² = 5,89 % Жауабы: В) = 5, 89 %
8. Тынық мұхитының ауданы
| | Ауданы | Жер бетінің барлық ауданымен салыстырғанда (%) |
| Дүниежүзілік мұхит | 361 млн км² | 71 |
| Тынық мұхиты | 178,6 млн км² | ? |
А) 51 % В) 49% С) 35 % Д) 42 % Е) 44 %
Шығарылуы: 361 млн км² -------------- 71 %
178,6 млн км² --------------- Х %
Х = 178,6 млн км² * 71 % : 361 млн км² = 35,12 % = 35 % Жауабы: С) 35%
9.Ауданы Гренландиядан 9 есе үлкен, ал Еуразиядан 3 есе кіші материкті табыңыз:
Шығарылуы. Еуразияның ауданы 54 млн км², ал Гренландияның ауданы 2 млн км².
Гренландияның ауданы 2 млн км² х 9 = 18 млн км² немесе Еуразияның ауданы 54 млн км² : 3
= 18 млн км² болса, яғни бұл материктің ауданы 18 млн км² -қа тең Оңтүстік Америка
материгі болғаны.
Жауабы: Оңтүстік Америка материгі
10. Африканың ауданы 30,3 млн км² құрайды. Оның 10 % орман алып жатыр. Орман алқабының
ауданы қанша ?
Шығарылуы: 30,3 млн км² ---------------- 100 %
Х млн км² ------------------ 10 %
Х = 30,3 млн км² х 10 % : 100 % = 3 030 000 км² = 3,0 млн км²
Жауабы: 3,0 млн км²
«Қазақстанның физикалық географиясы» бойынша
1.Қазақстан шекарасының ұзындығы 15000 км. Оның 12000 км құрлықпен, 3000 км Каспий –
Арал теңіздерінің суы арқылы өтеді. Пайызбен шаққанда қандай болады ?
Шығарылуы: 15000 км --------------- 100 %
12000 км -------------- Х %
Х = 12000 км х 100 % : 15000 км = 80 %
Сонда шекараның 80 % құрлықпен, 20 % су арқылы өтеді. Пайыздық шаманы градустық
өлшемге айналдырамыз.
360° ----------------- 100 %
Х -------------------- 1%
Х = 360° х 1 % : 100 % = 3,6° 1 % = 3,6°
-
% х 3,6° = 288° 20 % х 3,6° = 72°
Жауабы: 80 % құрлық, 20 % су арқылы өтеді.
2.70° ш.б. Қазақстан солтүстіктен оңтүстікке қанша км-ге созылып жатыр ?
Шығарылуы: 55°с.е. - 40° с.е. = 15° с.е. 15° х 111 км = 1665 км Жауабы: 1665 км
3.Егер туристер тәулігіне 30 км/сағ жаяу жол жүретін болса, онда ҚР – ның батысынан
шығысына қарай қанша күн (ай) жүреді ?
Шығарылуы: 3000 км : 30 км = 100 күн (3 ай 10 күн) Жауабы: 3 ай 10 күн
4.Қазақстанның құрлықтағы шекарасының ұзындығы 13394 км. Қытаймен шекараның (1782
км) үлесі қанша ?
Шығарылуы: 13394 км ------------- 100 %
1782 км ------------- X %°
X = 1782 км x 100 % : 13394 км = 13,304464686 =13 % Жауабы: 13%
5.Қазақстан жерінің Өзбекстан жерінен ( 448,9 мың км²) үлкендігі қанша ?
Шығарылуы: Қазақстан жерінің аумағы 2 724 900 км² екенін білеміз. Яғни Қазақстан жерінің
аумағын Өзбекстан жері аумағына бөлеміз.
2 724 900 : 448 900 = 6,0701715304 = 6 есе. Жауабы: 6 есе үлкен.
6.Жер беті шартты түрде 24 сағаттық белдеуге бөлінген, ал әр сағаттық белдеудің арасы қанша
градусқа тең ?
Шығарылуы: 360° : 24 = 15° Жауабы: 15°
7.Жер шары 1 минутта қанша градусқа айналады?
Шығарылуы: 360° : 24 сағат = 15° 60 мин : 15° = 4 мин
60 мин ------------- 15°
1 мин -------------- Х° Х = 15: 60 = 0,25° 1мин = 0,25°
Жауабы: 0,25°
8.15° ш.б жергілікті уақыт 01°° болғанда 30° б.б сағат қанша болады ?
Шығарылуы: 15° + 30° х 4 = 180 180 :60 = 3 сағат
01°° + 24°° = 25°° 25°° - 3°° = 22°° Жауабы: 22°°
9.52° ш.б. жергілікті сағат түскі 12°° болғанда, 83° ш.б. сағат қанша болады ?
Шығарылуы: (83° + 52°) х 4 = 124 минут 124 мин : 60 = 2 сағат 2°° + 12°° = 14°°
Жауабы: 14°°
10.Қазақстан жерінде кеш болғанда АҚШ – та 90° бойлықта қай уақыт болады ?
Шығарылуы: ҚР – сы 4,5 сағаттық белдеуде орналасқан. Яғни, 5-ші сағаттық белдеуде кеш
сағат 18°° болса, батыс жарты шарда орналасқан АҚШ –та 90° б.б сағаттық белдеуде таңғы
05°° болады. Жауабы: таңғы сағат 05°°
11. Астана 71º ш.б. 4-ақпан, сағат 22:00; Токиода 139 º ш.б. –та қай күн, қай сағат ?
Шығарылуы: 139º ш.б - 71º ш.б. = 68º ш.б. 68 :15 = 4,53
Астанада сағат 22:00 болса, Токиода 22 сағат + 4 сағат 53 минут = 26 сағат 53 минут, яғни
5 ақпан түнгі 2 сағат 53 минут.
Жауабы: 5 – ақпан түнгі 2 сағат 53 минут
12.Ұшақ Астана қаласынан Лондон қаласына Астана уақытымен 14°°де ұшып шығады.
Ұшақтың ұшу уақыты 6 сағат болса, Лондон қаласына ұшып келетін уақыты
А) 9°° В) 01°° С) 02°° Д) 21°° Е) 12°°
Шығарылуы: Астана қаласы 71° ш.б –та, ал Лондон қаласы 0° б-та орналасқанын ескерсек,
71°ш.б - 0° б.= 71° 71° : 15 = 4,73 = 5 сағат 13 минут.
14 сағат + 6 сағат = 20 сағат; 20 сағат + 5 сағат 13 мин = 25 сағат 13минут, бұл дегенім
түнгі сағат 01 Жауабы: В) 01°°
13. Егер Орал қаласынан (51º ш.б.) Вашингтондағы жергілікті уақытпен 20 сағ 40 минутта
ұшып шыққан ұшақ 7 сағаттан кейін Вашингтон (77º б.б.) қаласына келіп қонса,
Вашингтонда жергілікті уақыт неше болады?
Шығарылуы: Орал қаласы Гринвичтен шығыста, ал Вашингтон батыста орналасқанын
ескеретін болсақ, 51º + 77º =128º болады. Уақыт айырмасы 128º : 15º = 8,53 (қалдық 7 ˟ 5 =
35), яғни 128º : 15º = 8 сағ 35 мин.
Вашингтон Оралға қарағанда батыста орналасқандықтан, ұшақ ұшып шыққан кезде
Вашингтонда жергілікті уақыт 20 сағ 40 минут – 8 сағ 35 мин =12 сағ 05 мин болады. Ұшып
өтуге кеткен уақыт 7 сағат болса, 12 сағ 05 мин + 7 сағ = 19 сағ 05 мин болады.
Жауабы: 19 сағ 05 мин.
14.Астанада (V сағаттық белдеу) уақыт 12 сағ 30 мин болса, Пекинде қай уақыт болады?
Шығарылуы: Пекин қаласы VІІІ сағаттық белдеуде орналасқанын ескерсек, V және VІІІ
сағаттық белдеулердің айырмасы 3 сағат. VІІІ сағаттық белдеу, V сағаттық белдеуге
қарағанда шығыста орналасқан. Сондықтан Пекинде 12 сағ 30 мин + 3 сағ = 15 сағ 30 мин.
Жауабы: 15 сағ 30 мин.
15. Ұшақ Ақтау қаласынан (51º ш.б.) жергілікті уақыт бойынша 20 сағ 50 минутта ұшты. Төрт
сағаттан кейін Парижге келіп қонды. Парижде сағат неше болады?
Шығарылуы: 20 сағ 50 минут + 4 сағ = 24 сағ 50 мин. Жауабы: 24 сағ 50 мин
16. 60º б.б сағат 18:00 болса, 15º ш.б. уақытты табыңыз.
Шығарылуы: 60º + 15º = 75º Уақыт айырмасы 75º : 15º = 5 сағат. Уақытты есептеген кезде
шығысқа қарай көбейеді, ал батысқа қарай азаяды. 18 сағ + 5 сағат = 23 сағат.
Жауабы: 23 сағат.
17.Егер 180° меридианда жергілікті уақыт 24 сағат болса, нөлдік меридианда дәл уақыт қанша?
Шығарылуы: 180° меридиан ХІІ сағаттық белдеуде орналасқан, онда 24 сағат болса, 0°
меридиан ХХ ІV сағаттық белдеуде орналасқанын білеміз. ХХ ІV – ХІІ = ХІІ. 0°меридианда
сағат 12 болады.
Жауабы: сағат 12.00
18. Орал қаласы 51°ш.б., Өскемен қаласы 82° ш.б. Екі қаланың арасындағы қашықтықты тап.
Шығарылуы: 82°ш.б. - 51° ш.б.= 31°ш.б. 31°ш.б.* 111 км = 3441 км.
Жауабы: 3441 км
19.Іле өзенінің еңістік мөлшерін тап, Н1 = 4000 м, Н2 = 350 м.
Шығарылуы: I = ( Н1 – Н2) : L = (4000 м – 350 м) : 1700 м = 2,6 м.
L – өзеннің ұзындығы; I – еңістігі; H1 – бастаудағы биіктік; H2 – сағадағы биіктік.
Жауабы: 2,6 м
20. Шөл зонасы 120 млн. г жерді, ал дала зонасы 77 млн. га жерді алып жатыр. Шөл зонасы
дала зонасынан неше есе артық ?
Шығарылуы: 120 000 000 : 77 000 000 = 1,5584415584 = 1,5 Жауабы: 1,5 есе
«Қазақстанның экономикалық әлеуметтік географиясы» бойынша
1.Елорданы көшіру жарияланған жылы 225 мың адам тұратын, ал 2013 жылы 784 мың адам
болды, халықтың өсу көрсеткіші
А) 6,5 есе В) 4,5 есе С) 3,5 есе Д) 2,5 есе Е) 5,5 есе
Шығарылуы: 784000 : 225000 = 3,48 = 3,5 есе Жауабы: С) 3,5 есе
2.Егер Қазақстан жер көлемі 2,7 млн км², ал халық – 19 млн адамды құраса, халық тығыздығы
(адам/км²).
А) = 8,0 В) = 3,3 С) = 4,5 Д) = 3,5 Е) = 5,5 Ғ) = 6,3 G) = 4,2 H) = 7,8
Шығарылуы: 17 млн адам : 2,7 млн км² = 6,296 = 6,3 адам/км² Жауабы: Ғ) = 6,3 адам/км²
3.1997 жылғы статистикалық дерек бойынша халық саны 15860 мың, оның 8033 мыңы
қазақтар, 5104 мыңы орыстар, 2723 мыңы өзге ұлт өкілдері. Қазақстан халқының үлттық
құрамының % көрсеткішін есептеңіз.
Шығарылуы: 1) 15860000 ------------- 100 %
8033000 -------------- Х %
Х = 8033000 х 100 % : 15860000 = 50,6 = 51% қазақтар;
2) Х = 5104000 х 100 % : 15860000 = 32 % орыстар;
3) Х = 2723000 х 100 % : 15860000 = 17 % өзге ұлт өкілдері
Жауабы: 51% қазақ, 32% орыс, 17% өзге ұлт
4.Орталық Қазақстанның халқының орташа тығыздығын анықта ?
Шығарылуы: Орташа тығыздықты анықтау үшін халық санын жер көлеміне бөлеміз. Яғни,
1411,7 мың адам : 398,8 мың км² = 3,5 адам Жауабы: 3,5 адам
5.Павлодар облысының халқының саны 755 мың адамның 70% экономикалық белсенді халық,
Оның 53% өндірістік емес салада жұмыс істейді. Өндірістік емес салада жұмыс істейтін адам
