Файл: 1. Экспериментте жануар йы безіні жолдарын байлап бітеді. Бл асазанішек жолындаы кмірсуларды орытылуына сер ете ме Кмірсуларды орытылуы реакцияларын жазыыз. Кмірсуларды орытылуына атысатын ферменттерді атаыз.docx

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 29.03.2024

Просмотров: 11

Скачиваний: 0

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.

Билет № 1


1.Экспериментте жануар ұйқы безінің жолдарын байлап бітеді. Бұл асқазан-ішек жолындағы көмірсулардың қорытылуына әсер ете ме? Көмірсулардың қорытылуы реакцияларын жазыңыз. Көмірсулардың қорытылуына қатысатын ферменттерді атаңыз.

1.Иә менің ойымша асқазан-ішек жолындағы көмірсулардың қорытылуына өз әсерін тигізеді. Көмірсулардың қорытылуы гликозидазалардың қатысуымен ас қорыту жолдарында жүзеге асады.

Ауыз қуысында слекей алфа амилазаның әсерінен крахмал мен тағам гликогенінің қорытылуымен жүреді. Фермент қысқы уақыт ішінде әсер ететіндіктен ауыз қуысында крахмал толық ыдырамай қалады. Аздаған мөлшерде мальтоза бөлініп шығады.

Асқазанда алфа-амилоза тоқтайды себебі, Асқазан мен рН-ы тұра келмегендіктен.

Ішекте –Рн 8,0-9,0 болғанына байланысты слекей алфа-амилазасы қайта активтенеді де сонымен қатар ұйқы безінің әсері гликоген мальтозаға дейн ыдырайды.
 

2.Глюкозаның пентозофосфатты жолмен тотығуы туралы түсінік, маңызы.

Бұл анаэробты жағдайда СО2 дейін тотығуы. Бауыр, сүт және бүйрекүсті бездерінің қыртысында қанның қызыл жасушалары май тінінде өтеді. Пентозафосфатты цикл

Екі сатыдан өтеді

1)тотығу сатысында НАДФН2 түзіледі,

2)Моносахариттердің Фосфоры туындылары өзара бір-біріне айналуы.

Маноза НАДФН2 –н 50% пентозафосфатты жолда түзіледі НАДФН2 келесі үдерістерге жумсалады. -бос май қышқылдары холестерол және кетон денелерінен биосинтезделеді.

- ксенобиотиттер мен кейбір эндогендер залалсыздандыруға жумсалады.


Билет № 2


1.6 айлық нәрестеде тамақтанғаннан кейін қатты құсу, діріл, ашуланшақтық және жүйкелік тырысу байқалады. Байқалған құбылыстар ана сүтінен фруктозасы бар тағамға ауысқаннан кейін пайда болды.Бала 4 айлығынан бастап жеміс-жидек пен көкөніс пюресімен қоректенгеннен кейін салмағын жоғалтты.

Тексеру үшін ауруханаға жатқызылды, қан анализі бойынша: қан сарысуындағы глюкоза 40 г / дл (норма 60-100), ал плазмадағы лактат 35 г / дл (норма 5-20), бұл дәрігерді фруктозаның тұқым қуалайтын төзімсіздігіне ( В альдолаза ферментінің жетіспеушілігіне) күмәндандырады B) Осы белгілердің пайда болу себептерін түсіндіретін реакция жазыңыз. Осы жағдайда жылдамдығы өзгеретін метаболизм жолдарының сызбаларын құра отырып жауабынызды түсіндіріңіз. Фруктозаны пайдаланғаннан кейінгі гипогликемияның даму себебін және лактаттың жиналуын түсіндіріңіз. Бұл балаға қандай диеталық шектеулер ұсынылады?



1,2 ,3 тапқан жоқпын жоққққ

4.

қант деңгейін бақылау; тұрақты жағдайды бақылау. ет, жұмыртқа және балық. Фруктозаның жоғары мөлшері алма, алмұрт, жүзім, шие, қарбыз, құрма, манго, балда кездеседі. Барлық қантты сусындардан аулақ болу керек, Жемістерге бай тағамдарды шектеу ұсынылады- пияз, сарымсақ, жасымық, қызыл бұршақ, қызылша, бидай өнімдері (нан, макарон, ұннан жасалған кондитерлік өнімдер, печенье). Сондай-ақ, тәттілендіргіштерді (ксилит, маннитол, сорбит, эритритол) алып тастау керек, өйткені олардың барлығы фруктозаның туындылары. Тәттілендіргіштер диеталық сусындарда, Сағызда және кәмпиттерде кездеседі.

2.Қалыпты жағдайдағы қандағы глюкозаның мөлшері. Гипергликемия, гипогликемия, глюкозурия, дегеіміз не, глюкозаның бүйрек межесі.

1. Қалыпты жағдайдағы қандағы глюкозаның мөлшері: 3,4-6,1мМоль/л

2.Гипергликемия дегеніміз қанда глюкоза мөлшерінің қалыпты жағдайдан жоғары көтерілуі болып табылады. Пайда болуына байланысты бөлінеді: алиментарлық эмоциялық,гормондық ,наркоз түрлерінде,симпатикалық орталықтардың қозуындағы гипергликемия болып бөлінеді.Гипергликемия ұқы безінің аурулары мен көмірсу алмасуын реттеуге қатысатын басқа да эндокриндік бездердің функциялары бұзылғанда байқалады.

3.Гипогликемия дегеніміз қандағы глюкозаның деңгейінің 3,5 мольден төмен болуы.Гипогликемия бұл дәрілік заттарды қолданған кезде,инсулин дозасының көбеюінен,бауыр аурулары кезінде,ішекте көмірсулардың сіңірілуінің бұзылуы.

4.Глюкозурия зəрдегі глюкоза мөлшері кенеттен көбейіп кетеді. 33,3-66,6 ммоль/л шамасына дейін жетеді. Мұндай жағдай адамда жəне жануарларда анестезиядан кейін, немесе қант диабеті ауруы кезінде байқалады[

5.Глюкозаның бүйрек межесі нефрон өзекшелерінде эпителий жасушаларының бастапқы несептен глюкозаны кері сіңіріп алу қабілеті сақталатын қандағы глюкозаның деңгейі.Қанда глюкоза 9 ммоль/л болғанға дейін сақталады.


Билет № 3


1.В1 гиповитаминозымен немесе пируватдегидрогеназа комплексінің ферменттерінің тұқым қуалайтын жетіспеушілігімен метаболикалық ацидоз байқалады, бұл қандағы органикалық қышқылдардың: пируват пен лактат концентрациясының жоғарылауынан туындайды. Осы метаболиттердің түзілуінің жоғарылау себептерін түсіндіріңіз.

В1 гиповитаминозы кезінде көмірсулар алмасуының қандай процестері бұзылады? Ол үшін: а) коферменті тиамин болатын ферменттердің қатысуымен жүретін реакцияларды жазыңыз;

в) лактаттың қанда жиналуы қандай жағдайға әкеледі. Неліктен жүйке тіндерінің жасушалары В1 витаминінің жетіспеушілігіне сезімтал? Осы витамин қатысатын процестердің маңызын түсіндіріңіз.



В)қанда лактаттың көбеюі-ацидозға әкеледі.Глюконеогенолиз процесі бұзылады.В1 витамині тиаминтрифосфаттың құрамына кіреді.Ол жүйке импульсінің өтуіне қатысады.В1 витамині пирувайдегидронеаза,2-кетоглутартдегидрохназа ферментінің құрамында болып,2-кетоқышқылдарының декарбоксилдеуіне қатысады.Энергия алмасуына қатысады.

2.Пентозафосфатты циклде үш молекула глюкозо-6-фосфаттан неше молекула НАДФН2 түзіледі. НАДФН2 мен пентозалардың маңызы.

3 глюкоза-6 фосфат->6 НАДФН2+3СО2+ФРА+2 пентоза-6-фосфат

НАДФН2 маңызы:

-БМҚ,холестерол және кето денелерінің биосинтезі

-залалсыздандыру аммиак,ксенобиотик

-алмастыратын АҚ қайта аминдену реакциясы

-қан жасушаларының НАДФН-оксиды жүйесінің жұмысына қатысады.

Пентоза маңызы:

-НҚ.ГАГ түзілуіне қатысады

-артық мөлшері глюкозаға айналып,гликоген түрінде қорға жиналады

Билет № 4

1. Глюкозаның тотығуының 2 жолы бар (гликолиз) - аэробты және анаэробты.

A. Аэробты және анаэробты гликолиздің ерекшеліктерін сипаттаңыз.

Б. Аэробты гликолиздің анаэробты гликолизге айналуын және керісінше ауысу механизмдерін түсіндіріңіз.

B. аэробты (глицерин-фосфатты шөрнек механизмі) және анаэробты гликолиздегі АТФ түзілуінің мөлшері мен механизмін салыстырыңыз.

1 А-Анаэробты гликолиз дегеніміз–ол глюкозаның адамның және жануарлардың тіндерінде оттексіз қүйінде сүт қышқылына дейін ыдырау жағдайын айтамыз.Ол жасушаның цитоплазмасында өтетін болады,сондай-ақ ол он бір реакция бойынша қарастырылады.

Аэробты гликолиз дегеніміз-гликолиздің толық түрде не болмаса оттекті жағдайда ыдырауы.Бұл ішкі мембранада үздіксіз жүріп отыратын процесс болып табылады.Осы реакцияның оттексіз ыдыраудан айырмашылығына келер болсақ ол оттектің қатысымен глюкоза толық ыдырап кетеді,ал соңғы өнім ретінде болып CO2 және H2O түзілетін болады.Ал,энергияның негізгі көзі -ол глюкозаның оттекті ыдырауы кезінде түзілетін болады.

Б-Гликолиз глюкозадан басталатын болса,сонда глюкоза 6-фосфат пен фруктозо-1,6 дифосфаттың түзілу үшін 2 молекула АТФ жұмсалатын болады.Гликолиз жағдайында 4 АТФ түзіледі, 2 АТФ болса қорға жиналып отырады.Ал егерде гликолиз үрдісі гликогеннің ыдырауында түзілген глюкоза-6-фосфаттан басталатын болса, сол кезде 1 АТФ фруктоза-1,6-дифосфаттың түзілу үшін жұмсалады да,3 АТФ қорға жиналатын болады.


В-Шөрнек механизмі

Глицерофасфатты шөрнек механизмінде цитозольдік 2НАДН2 2 сутегін (2Н) ДОАФ-тың 2молекуласына береді, содан глицерофосфатқа дейін тотықсыздандырады, глицерофосфат митохондрия мембранасынан оңай өтетін болады.Глицерофасфот митохондрияда ФП қатысуы арқылы тотығады,содан кайтадан ДОАФ-қа айналатын болады, ол қайта цитоплазмаға өтеді,цитозольді НАДН2 мен әрекеттесетін болады, ФПН2 БТТ тотығады, 2 АТФ түзеді.Глюкозаның 1 молекуласы тотығатын болса 2 цитозольдік НАДН2 түзілетін болады,бұл шөрнек механизмінде 4АТФ түзілетін болады.
2.Бауырдың көмірсулар алмасуындағы рөлі. Қалыпты жағдайдағы қандағы глюкозаның мөлшері.

2-Бауыр қандағы глюкоза мөлшерінің тұрақтылығын сақтап тұрады.Бауырдың глюкостатикалық функциясы үш үрдіс арқылы іске асып отырады.Қанда глюкозаның мөлшері жоғарлайтын болса онда оның артығы гликогеннің түзілуіне (гликогеногенез)жұмсалатын болады.Қанда глюкоза мөлшері төмендейтін болса,гликогенолиз (гликогеннің ыдырауы) жәнеде глюконеогенез жүретін болады.Қандағы глюкоза мөлшерінің 3,4-6,0 мМл тұрақтылығын сақтай отыра,глюкостатикалық фунцияны атқаратын болады. Негізінен көмірсулардың үшінші сатысы аралық алмасу жағдайында моносахаридтер ішекке сіңірілгеннен соң,қақпа венасының қаны арқылы бауырға түсетін болады,енді ішектен бауырға түскен моносахаридтер метаболизмге ұшырайдыда,бауырда гдюкозаға айналатын болады.



Билет № 5

  1. Науқаста аш қарынға гипогликемия байқалады. Бауыр биопсиясын зерттеу кезінде гликоген синтезі жүреді, бірақ оның бүйір тармақтары қысқа молекулалары түзіледі. Бұл патологияның себебі қандай ферменттің жеткіліксіз белсенділігі болуы мүмкін? Жауабыңызды гликогенолиз схемасын жазу арқылы түсіндіріңіз. Бұл процестерге қандай ферменттер мен витаминдер қатысатынын көрсетіңіз. Бауырдағы гликогенолиздің ерекшеліктері.Қалыпты жағдайдағы қандағы глюкозаның мөлшерін көрсетіңіз.

Негізі гликогенолиз 2 жолмен жүреді. Біріншісі фосфоролиз – бұл кезде фосфорилаза ферменті әсерінен гликогеннен – 1фосфат бөлініп , гликоген молекуласы 1глюкозаға қысқарады. Демек нақтырақ айтар болсам, гликогеннен глюкозо-1-фосфат бөлініп шығып, гликоген бос глюкозаға дейін ыдырайды

(Гликоген )n+H3PO4→глюкоза -1фосфат+(гликоген)n -1

Ал екіншісі-гидролиз. Бұл тек бауырда кездесетін γ-амилаза ферментінің көмегі арқылы жүзеге асады.

6Н10О5)n→(С6Н10О5)n-1+глюкоза

Қалыпты жағдайдағы қандағы глюкозаның мөлшері 3,4-6,1моль болады.Ал бұл ситуацияда гипогликемия – қан плазмасындағы глюкоза мөлшерінің төмендеуі болып отыр. Гликогенолиздің бауырдағы ерекшелігіне тоқталсам, бауырда глюкоза-6-фосфат ферменті бар. Бұл тамақтану аралықтарындағы үзілісте глюкозаның қанға бөлініп , ал басқа мүшелердің оны қолдануына мүмкіндік береді. Сонымен қатар бұл процеске мына витаминдер қатысады: В1,В2,В3.

2.Глюкозаның гликолитикалық жіне пентозофосфатты тотығу жолдарының ұқсатығы мен айырмашылығы. Маңызы.

жалпы айтқанда негізі глюкозаның 2 тотығу жолы бар. Олар:

  • Гликолитикалық 2\3 бөлік – анаэробты, аэробты

  • пентозофосфатты 1\3 бөлік – анаэробты, НАДФН, пентозо-5-фосфат.


Гликолитикалық анаэробты гликолиз адам менен жануардың тінінде глюкозаның оттексіз сүт қышқылына дейін ферменттативтік ыдыратады.
С6Н12О6+2АДФ+2Фқ→2СН3СН(ОН)СООН+2АТФ+2Н2О
АЛ ЕНДІ МАҢЫЗЫНА КЕЛЕТІН БОЛСАҚ , гипоксия мен аноксия кезінде улы газбен тыныс алғанда анемияда организмді АТФ пен қамтамасыз ету.

Ал енді айырмашылқтарына айтсам:

  • Гликолитикалық – қайтымды үрдіс

  • Пентозофосфатты – қайтымсыз үрдіс




Билет № 6

  1. Екі студенттің көмірсулар алмасуындағы айырмашылықтарды сипаттаңыз, олардың бірі кешкі астан кейін диванға жатып дем алды, ал екіншісі кешкі астың орнына 20 минут жүгірді. Осы 2 студентте көмірсулар алмасуында қандай процестер жүретінін түсіндіріңіз? Осы метаболизм жолдарының сызбаларын келтіріңіз. Осы процестерге қандай ферменттер мен витаминдер қатысатынын және энергия құндылығын көрсетіңіз.

Бірінші студентте көмірсу алмасуы қарқынды жүріп,қорға жиналған гликоген дене қимылы кезінде глюкозаға ыдырап,энергия ретінде пайдаланылып жатыр.Бірақ бұл процесстер организмде баяу жүріп жатыр.Екінші студенттің организмінде көмірсу алмасу процесі баяяу жүріп жатыр. Көмірсу алмасуы 4 кезеңде өтеді,олар:қорытылу,сіңірілу,алмасу,сыртқа бөліну

1-Қорытылу: Ауыз қуысында сілекей α-амилазасының әсерінен крахмал мен тағам гликогенінің қорытылуы басталады. Крахмал (Гликоген) + Н2------n мальтоза

2-Сіңірілу: Моносахаридтер ащы ішек эпителийінің микробүрлері арқылы әр түрлі жылдамдықпен сіңіріледі: галактоза > глюкоза > фруктоза > пентозалар

3-Алмасу-сіңірілген заттардың жасушаларда өзгеріске ұшырауы

4-сыртққа бөліну-соңғы өнімдердің сыртқа шығуы.



Бұл процеске қатысатын ферменттер:Альфа амилаза,мальтаза,лактаза,сахараза,глюкоза-6-фосфатаза,глюкогенсинтетаза.ф

Қатысатын витаминдер:30 шақты витамин бар:майда еритін А,Д,Е витаминдері, суда еритін В тобы,С,Р витаминдері жатады.

  1. Көмірсулар алмасуының бірқатар ферменттерінің жетіспеуі әртүрлі аурулардың дамуына әкеліп соғады. Келесі ферменттерде ақаулар болған кезде пайда болатын көмірсулар метаболизміндегі аурулар мен бұзылуларды көрсетіңіз: Галактоза-1-фосфат-уридилилтрансфераза, гликоген синтаза. Көмірсулар алмасуының қандай процестері бұзылады?

Галактоза-1-фосфат-уридилилтрансферазаның бұзылысынан галактоземия ауруы пайда болады. Галактоземия - организмде галактоза мен оның метаболиттерінің (галактоза-1-фосфат және галактитол) артық мөлшері жиналаған пайда болатын,көмірсулар алмасуының тұқым қуалайтын бұзылуы. Бұл ауру өте ерте көрінеді, әсіресе балалар үшін өте қауіпті, өйткені олар үшін көмірсулардың негізгі көзі - лактоза бар ана сүті.

Әртүрлі ағзалар мен тіндерде гликоген жиналып қалуымен
сипатталатын -гликогеноздар организмде гликогенді ыдыратушы ферменттердің тапшылығына байланысты. І типтегі гликогенозда-Гирке ауруы.ІІ типтегі гликогенозда -Помпе ауруы. ІІІ типтегі гликогенозда -Форбс .ІV типтегі гликогеноз -Мак-Ардл ауруы.


Билет № 7

  1. Глюконеогенез - бұл глюкозаның көмірсулар емес басқа заттардан синтезделуі

A. Егер клеткада Кребс циклі және БТ тежелсе, глюконеогенез реакциясы жеткілікті жылдамдықпен жүре ме?

Б. 1 моль глюкозаны глюконеогенез жолымен синтездеуге қажет АТФ мөлшерін есептеңіз. Жоғары энергетикалық қосылыстар қолданылатын реакцияларды жазыңыз.

Б. Глюконеогенез процесін сипаттаныз және осы процеске қатысатын ферменттерді атаңыз. Қандай тіндерде жүреді? Мәні.

A)Кребс циклі және БТ тежелсе глюкогенез жылдамдығы тоқтайдыжәне дұрыс жүрмейді.

Б) 1 моль глюкоза4 AТФ

2 Пируват+4 АТФ+2 ГТФ+2 НАДН2+ 4 Н2Оглюкоза+2 НАД+4 АДФ + 2 ГДФ +6 Н3РО4

Б) Глюконеогенез-глюкозаның көмірсулар,липидтер, белоктар алмасуларының аралық өнімдерінен түзіледі.

процеске қатысатын ферменттер: фруктозо-1,6-дифосфатаза ,Глюкоза-6- фосфатаза(бұл фермент бауырда және бүйрек қыртысында кездеседі)

  1. Шөрнек механизмдері, реакциялары, маңызы. Егер 1 молекула глюкоза гликолитикалық жолмен, глицерофосфатты шөрнек механизмін пайдаланып тотықса, неше молекула АТФ түзіледі?

Реакция:цитозольді НАДН2 ( реакциядағы) глицерофосфатты немесе малат шөрмек механизмдері арқылы митохондрияға тасымалданып тотығады.

Глюкозаның аэробты жағдайда гликолитикалық жолымен тотығуының нәтижесінеде глюкозаның 1 молекуласынан глицерофосфатты шөрнек механизмін қолданғанда молекуласынан глицерофосфатты шөрнек механизмін қолданғанда 36 АТФ түзіледі



Билет № 8

1. Анаэробты жағдайда глюкоза гликолиз арқылы тотығады.

А. АТФ қолданылатын анаэробты гликолиздің реакцияларын көрсетіңіз. Олардың ерекшеліктері мен реттелуін сипаттаңыз.

B. АТФ түзілетін анаэробты гликолиздің реакцияларын көрсетіңіз (АТФ синтезінің механизмі). Олардың ерекшеліктері мен реттелуін сипаттаңыз.

Б. Анаэробты гликолиздің мәнін және сүт қышқылының тағдырын сипаттаңыз.

1.Анэробты жағдайда глюкоза гликолиз арқылы тотығады

А-1-реакция-глюкоза глюкокиназа ферментінің әсерінен фосфорланады




В НЫН ОТВЕТИ





Б-НЫН ОТВЕТИ

Анэробты гликолиз мәні




Сүт қышқылының тағдыры

Сүт қышқылы, ɑ-оксипропион қышқылы, СН3СН(ОН)СООН – бір негізді оксикарбон қышқылы. Сүт қышқылы жануарлардың бұлшық еттеріндегі гликолиз процесінің соңғы өнімі болып саналады. Бұлшық еттің шаршауы ондағы гликогеннің азайып, сүт қышқылының көбеюіне байланысты. Егер оттек жеткілікті болса, сүт қышқылы СО2 мен Н2О-ға дейін тотығады, нәтижесінде қалған сүт қышқылының гликогенге айналуына керекті энергия бөлінеді. Сүт қышқылы және оның тұздары тоқыма, тері илеу өнеркәсібінде, медицинада, т.б. қолданылады.

2.ПЖҚ тотығудан декарбоксилдену реакциясы.Осы процеске қатысатын ферменттер мен витаминдерді атаңыз.

Глюкозаның 1 молекуласы аэробты жолмен тотыққан кезде 2 молекула ПЖҚ түзіледі.Ол митохондрияға түсіп тотығудан декарбоксилденіп 2АСҚ және 2 НАДН2 түзіледі.Осы НАДН2 БТ да тотығып ТФ нәтижесінде 6 АТФ түзеді.

Витаминдер-тиамин,рибофлавин,

никотнамид,липол қышқылы





Билет № 9

  1. Балада глюкоза-6-фосфатазаның тұқым қуалайтын ақауы анықталды. Бұл балада қандай белгілер байқалады? Мұндай жағдайда тамақтанғаннан кейін бауырда гликоген жиналадыма; тамақ ішпеген кезде гликогеннің ыдырауы және глюкозаның қанға шығуы болады ма ? Осы жағдайда бұзылған реакция теңдеуін жазыңыз.

Бұл ауытқу гликогеноздың Iтипіне тән Гирке ауруы.Оның белгілеріне өсудің тежелуі және жыныстық дамудың тежелуі,лактосацидоз, гиперурикемия, подагра, бауыр аденомалары, нефромегамия,бүйрек жеткіліксіздігі, қабыну мен ішек аурулары жатады. Бұл жағдайда тамақтанған кезде бауырда гликоген жиналады, ал тамақ ішпеген кезде бауырда гликогеннің жиналуынан және гликогенолиз бен глюкогенездің блокадасынан бүйрек және соның шырышты қабаттарының дисфункциясы орын алады. Негізінен гликогеннің ыдырауы оның синтезімен байланысты болады. Көмірсуларға бай тағамдар жесе,гликоген синтезі күшейіп,ыдырауы тежеледі. Ал ашығу кезінде немесе ауыр жұмыспен айналысса,гликогеннің ыдырауы күшейіп, синтезі баяулайды.

Реакциясы: глюкоза-6-фосфаттан – глюкозаның түзілуі

H2O,H3PO4

Глюкоза-6-фосфатаза → глюкоза(C6H22O11)

2.Көмірсулар алмасуында ҮҚЦ рөлі.Қорытынды теңдеуін жазыңыз.

Осы процеске қатысатын ферменттер мен витаминдерді атаңыз.

Глюкозаның аэробты жағдайда гликолитикалық жолмен тотығуы бірнеше сатыдан тұрады: Соңғы сатысы кезінде АСҚ-ның ҮКЦ-де тотығуы жүреді. Ол митохондрияда жүреді.

2aцетил-КоА.ҮКЦ-де тотығуы: 2АСҚ=(3НАДН2+ФПН2+АТФ)*2. нәтижесінде (3*3+2+1)*2=24-АТФ түзіледі.

Қатысатын ферменттер мен витаминдер:АСҚ, (aцетил-КоА),ФПН2+АТФ,НАДН2
Және ҮҚЦ-де тек глюкоза болады. Себебі көмірсу алмасуының 3-ші сатысында моносахаридтер ішекке сіңірілгеннен соң бауырға түседі де, бауырға түскен моносахаридтер метаболизмге ұшырап,осы бауырда глюкозаға айналады.


Билет № 10

  1. Ұсынылған схемаға сәйкес, глюкозаның (А-D) ыдырау кезеңдерінің әрқайсысында қанша моль АТФ синтезделетінін және қолданылатындығын есептеніз.



Глюкоза

А

  1. глицероальдегидфосфат

  • В

  1. пируват

  • С

2 ацетил – КоА

  • D

цитратныйцикл




CO2 и H2O



Глюкозаның аэробты тотығуының энергетикалық әсерін есептеу

«Гликолитикалық» және «пируватдегидрогеназа» NADH, «гликолитикалық» АТФ тотығу нәтижелерін қорытындылай келе, CTX энергиясын шығарып, бәрін 2-ге көбейтсек, біз 32 АТФ молекуласын аламыз.



  1. Глюконеогенез (схема) лактаттан глюкозаның түзілуі, маңызы. Қандай тіндерде өтеді?



Қарқынды жұмыс істейтін бұлшықеттерде және глюкозаның катоболизмі анаэробты жолмен жүретін жасушаларда түзілетін лактат қанға, сосын бауырға түседі. Бауырда жиырылатын бұлшықеттермен салыстырғанда NADH/NAD+қатынасы төмен, сондықтан лактатдегидрогеназдық реакция кері бағытта, лактаттан пируваттың түзілу жағына қарай өтеді.Сосын пируват глюконеогенезге қатысады, ал түзілген глюкоза қанға түседі және қаңқа бұлшықеттерімен сіңіріледі.Бұл тізбекті Кори циклі деп атаймыз.

Бұл циклдің екі маңызы бар : 1) Лактаттың жұмсалуын қамтамасыз етеді. 2)Лактаттың жиналуына кедергі болады, нәтижесінде рН қауіпті төмендеуінен сақтайды.

Бұл процесс бауырда өтеді.


Билет № 10

1. Даниэль мырза Колби байқауына қатысуды жоспарлап отыр және оны жеңіп алғысы келеді. Ол диетаға күніне бірнеше рет шикі жұмытрқаны қосуды бастады. Өкінішке орай, онда жаттығу кезінде лактоацидоз және тамақтану арасында гипогликемия байқалды. Даниелге не болды?

Көмірсулар алмасуының қандай процестері бұзылады?

Б. осы процеске жалпы сипаттама беріңіз.

В. осы жағдайда бұзылған реакцияларды жазыңыз.Бұл процестерге қандай ферменттер мен витаминдер қатысатынын көрсетіңіз.
2.Қандай жағдайда ағзада сүт қышқылы жиналуы мүмкін?Сүт қышқылының тағдыры.



Билет № 11

  1. Адам қарқынды физикалық жұмыс жасайды. Қаңқа бұлшықеттері мен бауырдағы ЛДГ катализдейтін реакциялар қай бағытта жүреді? Қаңқа бұлшықеттері мен бауырдағы ЛДГ катализдейтін реакцияны қамтитын процестердің сызбаларын жазыңыз. Осы процестердің физиологиялық маңыздылығын көрсетіңіз

а) неліктен осы екі тінде гликоген ыдырауының соңғы өнімдері әртүрлі? Жауапты гликогенолиз схемасын жазу арқылы негіздеңіз.
ЛДГ- лактатдегидрогинеза анаэробты метабализм жолының маңызды ферменті . Жасуша цитоплазмасында орналасқан.



ПЖҚ- фермент әсерімен лактатқа дейін тотықсызданады

Гликолиздің 6-шы реаксиясында түзілген НАДН2 пайдаланылады.

+Гликолиздің кезінде бауырда және бұлшық ет сақталған гликоген алдымен

Гликоза-1-фосфатқа содан кейін гликоза-6-фосфатқа айланады.

Бауырда крахмал қор ретінде жиналады бірақ өзіне керектенбиді, ал бұлшық ет жұмыс жасау үшін энергия реттінде қолданылады.

2.Пентозафосфатты циклде 2 молекула глюкозо-6-фосфаттан неше молекула НАДФН2 түзіледі. НАДФН2 мен пентозалардың маңызы.

3 глюкоза-6 фосфат->6 НАДФН2+3СО2+ФРА+2 пентоза-6-фосфат

НАДФН2 маңызы:

-БМҚ,холестерол және кето денелерінің биосинтезі

-залалсыздандыру аммиак,ксенобиотик

-алмастыратын АҚ қайта аминдену реакциясы

-қан жасушаларының НАДФН-оксиды жүйесінің жұмысына қатысады.

Пентоза маңызы:

-НҚ.ГАГ түзілуіне қатысады

-артық мөлшері глюкозаға айналып,гликоген түрінде қорға жиналады


Билет № 12
  1. Глюкоза-6-фосфатдегидрогеназаның тұқым қуалайтын жеткіліксіздігінде күшті тотықтырғыштарды (аспирин, сульфаниламидтер, примахин) қабылдау эритроциттердің гемолизін тудырады. Эритроциттердің метаболизміндегі глюкоза-6-фосфат дегидрогеназаның рөлін түсіндіріңіз.
Фермент глутатионның тотыққан түрін қалпына келтіру үшін маңызды, ал эритроциттерде глутатионның қалпына келу,гемоглобин мен оттегінің, есірткі,инфекция, метаболизм,ацидоз кезінде,яғни сыртқы факторлармен әрекеттесу нәтежиесінде түзілетін тотықтырғыштарды залалсыздандыру үшін қолданылады.
Глюкозаның пентозофосфат жолымен тотығуы схемасын жазып маңызын түсіндіріңіз.

Маңызы:НАДФН2 түзіледі және ол бірқатар биохимиялық процестерге қатысады.Мысалы,холестерол,бос май қышқылы және кетон денелері биосинтезіне қан жасушалары НАДФН-оксидозды жүйе жұмысына және т.б. Сонымен қатар,пентозалар түзіліп,нуклеин қышқылдары түзілуіне,гликозаминогликандар түзіледі де және пентозалардың артық мөлшері,глюкозаға айналу арқылы гликоген түрінде қорға жинадуы мүмкін



2.Гипергликемия, гипогликемия, глюкозурия, бүйрек межесі туралы түсінік.

Гипергликемия- глюкоза мөлшерінің қан құрамында жоғарлауы.

Гипогликемия-глюкоза мөлшерінің қан құрамында төмендеуі.

Глюкозурия-зәрдегі глюкоза мөлшерінің көбеюі.

Бүйрек межесі- бастапқы несептен глюкозаны кері сіңіріп алу қабілеті бар,қан сұйықтығындағы глюкоза мөлшер


Билет № 13

  1. Тәжірибеде бұлшықет гомогенатына глюкоза қосылды. Егер тәжірибеде:

- митохондриясы бұзылған жасушаларды;

- барбитураттар қосылған тіндердің гомогенатын қолданса,

1 моль глюкоза тотыққанда неше моль АТФ синтездеуге болады малат шөрнек механизмі бойынша. Тиісті схемаларды жазыңыз.

Тәжірибедебұлшықетгомогенатына глюкоза қосылды. Егертәжірибеде:

- митохондриясыбұзылғанжасушаларды;

- барбитураттарқосылғантіндердіңгомогенатынқолданса,

1 моль глюкоза тотыққанда неше моль АТФ синтездеугеболадымалат шөрнекмеханизмі бойынша.Тиістісхемалардыжазыңыз.

Цитоплазмада 2АТФ

Митохондрияда 6 АТФ + 24 АТФ

Шөрнек механизмдері 4 немесе 6 АТФ

Сонымен глюкозаның 1 молекуласы тотыққанда 36 немесе 38 АТФ түзіледі.

Малатты шөрнек механизмі



  1. Көмірсулар алмасуының соңғы өнімдерінің бөлінуі, олар түзілетін процесстер.




Билет № 14

        1. Гликоген құрылымы крахмал құрылымымен салыстырғанда тармақталған. Гликогеннің жоғары тармақталған құрылымының биологиялық маңызы қандай?

Сұрақтарға жауап беру үшін: А) гликоген синтезінің сызбасын жазыңыз; б) молекуласы тармақталған жерлерде гликозидті байланыстардың түзілуін катализдейтін ферменттерді көрсетіңіз; в) гликоген синтезі қандай жағдайларда жүреді және олардың биологиялық мәнін көрсетіңіз.

1 а)



b)Гликогенннің тармақталған құрылымы «тармақтау» ферменті деп аталатын амило 1,4 – 1,6 глюкозил трансфераза қатысуымен түзіледі.

в) Гликогеннің синтезі барлық ұлпаларда емес, тек бауыр, бұлшықет және лейкоциттерде ғана өтеді.

Глюкоза-6-фосфат түзілгеннен кейін (гексокиназалық реакция) фосфор қышқылының молекулаішілік орын ауыстыруы өтеді де фосфаттық топ 6-шы жағдайдан 1-ші жағдайдағы көміртегі атомына ауысады. Глюкозо-1-фосфат түзіледі. (фосфоглюкомутаза ферменті катализдейді).
2. Гликолиздің субстраттан фосфорлану реакцияларын жазыңыз.Осы процеске қатысатын ферменттерді атаңыз. Маңызы.

Гликолиздің субсраттан фосфорлануының 2түрлі реакциясы бар: Біріншісі 1,3-дифосфоглицераттағы фосфат қалдығы АДФ-ке беріліп, АТФ пен 3-фосфоглицерат түзілуі. Оған қатысатын фермент- фосфоглицераткиназа

Екінші реакциясы фосфоенолпируваттағы макроэргиялық байланысы бар фосфот қалдығы АДФ-ке беріліп,АТФ пен енолпируват түзіледі.Оған қатысатын фермент-пируваткиназа. Жалпы енолпируваттың өзі ферментсіз күйде қайтымсыз реакция түрінде пируватқа айналады. Ал гликолиздің маңызы бұлшықеттің қарқынды жұмысы кезінде гликолиз жылдамдығы артады әрі гипоксияда яғни анемия,тынысжол,жүрекқантамыр ауруларында энергия көзі болып саналyы.