ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 24.04.2024
Просмотров: 25
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
| 1-бөлім. Сәндік - қолданбалы өнер | Мектеп: «Айдарлы ОМ МДШО» КММ | ||||||||||||
| Күні: | Мұғалімнің аты-жөні: Каримжанова Жумагул Абдикаримовна | ||||||||||||
| Сыныбы: 8 | Қатысушылардың саны: | Қатыспағандардын саны: | |||||||||||
| Сабақтың тақырыбы: | Қазақтың ұлттық сәндік- қолданбалы бұйымдарыі (ши току, киіз басу) | ||||||||||||
| Осысабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары(оқу бағдарламасына сілтеме) | 8.1.2.1 - тарихи және мәдени шығу тегі әр түрлі өнер, қолөнер және дизайн туындыларының ерекшеліктері туралы түсінігін көрсету 8.1.3.1 шығармашылық идеяларды дамыту мен іске асыруда өз бетінше таңдаған ақпарат көздерін қолдану | ||||||||||||
| Сабақ мақсаттары | Қазақ халқының қолданбалы өнерінің түрлерін біледі;
| ||||||||||||
| Сабақ барысы | |||||||||||||
| Сабақтың кезеңдері | Педагог іс-әрекет | Оқушы іс-әрекеті | бағалау | Ресурстар | |||||||||
| Сабақтың басы | Ұйымдастыру бөлімі: Оқушыларды орналастыру, амандасу. Интерактив тақтасында сабақтың тақырыбы, мақсаты көрсетіледі. Зергердің құралдары мен жабдықтарын оқушыларға таныстыру және олардың қолдану тәсілдерін көрсету. Зергер жұмысы туралы видео көрсету. Сабақтың мақсатымен танысу. - Бізге мұра болып қалған аталарымыз бен әкелеріміздің өз еліміздің тарихын, салт-дәстүрін, еліміздің әрбір азаматы білуі тиіс. Сондықтан, бүгін сабақта біз сіздермен қазақ халқының дәстүрлі сәндік-қолданбалы өнер түрлері туралы айтатын боламыз. | Оқушыларға суреттер көрсетіледі. Суретті топтастырады. Түсінік береді. - Слайдқа қарап біздің бүгінгі сабақтың тақырыбын анықтаңыз. | Өзара бағалау | Презентациямен танысу үшін арналған Слайд. көрнекіліктер: суреттер мен фотосуреттер, киіз бұйымдары | |||||||||
| Сабақтың ортасы + | Жаңа материалды зерттеу кезеңі. Қазақтардын халық кәсіпшілігі мен қолөнер бастауы тұңғиық ғасырларға кетеді. Оқушылар сәндік-қолданбалы өнер үлгілер атауын анықтайды. - теріні өңдеу,зергерлік,сүйек кесу,тасты өңдеу, ағаш өңдеу. -кілем тоқу, ши току және киіз бұйымдарын жасау - киіз басу. Кілемдердін түрлерін зерттейік: басылған (киіз), өрме (қамысты) және тоқыма. - Тоқыма кілемдер түкті, алаша және тақыр түрлерімен ерекшеленеді. - Басылған кілемдерге киіздер, тұскиіздер, сырмақ, сырдақ, текемелер жатады. - Өрме кілемдер - бұл шым ши, өре ши және шабақ ши. Ши тоқу үшін ши талдарынан қамыс өріледі - Алдымен әр талды жеке берілген ою бойынша түрлі-түсті жіппен орайды. Талдарды бірге орағанда ерекше кілем шыгады. Ал киіз басу өндірісі де қызықты қажет ететін күрделі үдеріс, белгілі бір дағдыларды қажет етеді. Киіз басу және өндіру, бірнеше кезеңдерден тұрады: * жүн дайындау; ыстық су шашу; дайын киіз жасау. - Киіз үйдің ішкі көрінісің зерттейк. -Балалар, киіз уйде қандай заттар көріп тұрсындар? - Кілемнің ерекше сырмақ түрін туралы әңгімелесейік. 1-ТАПСЫРМА. Мәтінді оқып, сұрақтарға жауап беріңдер. -Қазақ халқында ертеден бастау алған қандай өнер? -Ол өнер түрі немен байланысты? -әшекей бұйымдар не үшін қажет? -Әшекей бұйымдар қыздар үшін не береді? -Әшекей бұйымдарды неден жасаған? Жазылым.Кестені толықтыр.
-Сіздерде неше әшекей заттар бар? -менде төрт-бес сырға, 3-4 шаш қыстарғыш бар. Тәжірбиелік жұмыс кезеңі. Тапсырма: - Балалар, сабақтың соңында әр команда өзінің зерттеу нәтижелерімен бөліседі. Оқушыларға интернетке қосылған ноутбуктер таратылады немесе кітаптар мен журналдар, материалдар ішінен оқушылар тапсырмаға жауаптар таба алады (мәтіндізерттеу үшін суреттер мен парақтарды таратуға болады). - Дұрыс, балалар, жарайсыңдар, киізден жасалатын заттар:токым, ер-тұрман, бас киімдер (қалпақ), киіз етік (байпак) т. б. Киіз кілем – текеметті зерттеніз. Қазақтың ою-өрнектерінің түрлері: зооморфтық, космогониялық, геометриялық, өсімдік. 1. Космогониялық (күн, жұлдыздар, ай); 2. Зооморфтық (жануарлар бейнелерінің элементтері,құстардың бөлшектер); 3. Өсімдік (жапырақтар, гүлдер); 4.Геометриялық ою-өрнек (ромбтар, ирек, үшбұрыш).\ - Киіз бұйымдарының емдік қасиеттерін зерттеніз. | Мына суреттерге қараңызшы. Өнер түрлерін қарастырыңыз және анықтаңыз. Киіз басу тарихы жөнінде слайд көреміз - Қазақ халқы жүнді тұрмыста қалай қолданған? - Дұрыс, жүн жылуды сақтайды? Сондықтан оны киім, көрпенің арасына салған және бесікке де төсеген. - Жүннің қандай түрлерін білесіндер? - Көктермде қырыған және күзде қырқылған жүндердін атаулары бар (жүннің жабағы, күзем). Киіз үйдің ішіндегі заттар туралы оқушыларымен талқылау жұмысын жүргізу. (Видеофильмді көру) Тәжірбиелік жұмысты бастамас бұрын оқушыларға қауіпсіздік техникасымен таныстырыңыз. Жасаған нобайлары мен жоспарын жұпта талқылайды Оқушылардың алдына әшекей заттардың аттары жазылған сөздер беріледі. Сол сөздерді тиісті орындарға орналастыру қажет. Балалар, 2 командаға бөлінеді. Әр топ зерттеу орындайтын болады. * Бірінші командаға киізден жасалған бұйымдардын атауларын анықтау қажет * Екінші команда қазақ ұлттық ою-өрнек түрлерін зерттейді. | дескрипторлар: Киіз басу өнерін зерттейді; Киізден орындалатын бұйымдардын атауларын анықтайды; Киіздің емдік қасиеттерін анықтайды Бұйымдардын атаулары мен суреттерін скетчбукке түсіреді; Өзіңің зерттеу жұмысы туралы баяндайды; Атқарылған жұмыстар туралы қорытындылар жасайды. дескрипторлар: Қазақ халқының ұлттық ою-өрнек -терін зерттейді (космогониялық, зооморфтық, өсімдік, геометриялық); Қазақ халқының ұлттық ою-өрнек түрлерімен айырмашылықтарын анықтайды; Ою атауларымен суреттерін скетчбукке түсіреді;; Өзіңің зерттеу жұмысы туралы баяндайды; Атқарылған жұмыстар туралы қорытындылар жасайды. | Киіз басу өнерінің шығу тарихы туралы мультфильм көру https://youtu.be/D1qoET0oQI0 Киіз үй туралы видеофильм көру 1 фильм https://youtu.be/yu_2aAQEUsY 2 фильм https://youtu.be/3W_PZ2KFLcY Заманауи қазақ үй https://youtu.be/eGxqIBrdsWI  тұскиіз (киіз үй туралы видеофильм)  Кітаптар, журналдар, зерттеу үшін мәтін, фотосуреттер, суреттер.  . | |||||||||
| Сабақтың соңы | Рефлексия .Кері байланысы. Нені білдім, нені үйрендім? - Не түсініксіз? - Немен жұмыс істеу қажет? | Жұмыс орның жинастыру | Өзін-өзі бағалау және өзара бағалау. | стикерлер | |||||||||
| Бөлім 1. Сәндік-қолданбалы өнер | Мектеп: «Айдарлы ОМ МДШО» КММ | ||||||
| Күні: | Мұғалімнің аты-жөні: Каримжанова Жумагул Абдикаримовна | ||||||
| Сынып: 8 | Қатысқандар саны: | Қатыспағандар: | |||||
| Сабақт тақырыбы: | Құрал-саймандар мен материалдар.Бұйымға нобайлар дайындау. | ||||||
| Сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме) | 8.1.5.2 Графикалық, технологиялыққұжаттамасындайындау, әртүрліграфикалықтәсілдердіқолдану;өнімдідайындаудыңсатыларынкөрсету; 8.1.4.1 –Шығармашылықжетістіктіжоспарлау, алғанбілімімендағдысынқолданабілуі, алдағыіс-әрекетінжүйелепкөрсету; | ||||||
| Сабақ мақсаттары | Оқушылар: Киіз өнімдерінен бұйым жасауға қажетті құрал-жабдықтармен танысады; Халық қолөнері түрлері туралы біледі; Бұйымдарды әшекейлеуде қазақтың ұлттық ою-өрнектерін қолдана біледі; | ||||||
| Сабақтың барысы | |||||||
| Сабақ кезеңдері | Педагог іс-әрекет | Оқушы әрекеті | бағалау | Ресурстар | |||
| Сабақтың басы | Сәлемдесу.Түгендеу.психологиялық ахуал орнату. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Сабақ тақырыбы мен сабақ мақсаттарымен таныстыру: - Оқушылар біздер өткен сабағымызда қандай ұғымдармен таныстық? Біз өткен сабақтан нені білдік? - Иә, біз Қазақстанның сәнді-қолданбалы өнері туралы сөз қозғадық. Біз ши тоқу мен киіз өңдеу туралы кеңінен әңгімеледік. Біздің бүгінгі сабағымыз өтілген тақырыппен тығыз байланыста, біз бүгін халықтық өнер түрлерімен танысатын боламыз. . | 1. Мүсіндеу өнеріне жататын қыштан жасалып, отта күйдірілетін өнім. (Керамика) 2. Саз балшықтан ыдыс жасаушы шебер. (Қыш шебері- гончар) 3. Ашық түсті бархаттан жасалатын әйелдерге арналған киім. (Қамзол) 4. Қазақы ою-өрнектермен әшекейленген, дөңгелек пішінді бас киім. (Тақия) 5. Бие сүтін ашыту арқылы алынатын сусын. (Қымыз) 6. Шойыннан жасалатын, ас пісіруге арналған ыдыс. (Қазан) | | қазақтың сәндік-қолданбалы өнеріне жататын бұйымдардың фотосуреті мен суреті. | |||
| Сабақтың ортасы | - Өткен сабақта халқымыздың арасында кеңінен тараған кілем тоқу өнерімен танысқан болатынбыз. Бүгін біз қазақтың сәндік-қолданбалы өнерінің түрлерін қарастыруды жалғастырамыз: -Тері өңдеу өнері - Зергерлік өнер - Сүйек өңдеу өнері - Тас өңдеу өнері - Ұсталық кәсіп - Ағаш өңдеу. - Жүнді басуға арналған материалдарды зерттеу: * инелермен басу: поролон алашасы, тоқыма желім, инелер (№ 36 тәжі; №19 үшбұрышты; №38 жұлдызды; №40 үшбұрышты; №36 үшбұрышты); * сабынмен басу: сабын, жапқыш материал, матаны пішуге арналған қайшы, пульверизатор, қарындаш немесе маркер. Өзіндік жұмыс кезеңі Дамыту, зерттеу, коммуникативтік және шығармашылық дағдыларды дамытуға арналған тапсырма. - Балалар,сіздер 4 командға бөлініп, ою-өрнек жасау тапсырмасын орындайсындар: ТҚЕ сақтау ережелерін еске түсіру. | Оқушылармен қазақ халқының өнері жөнінде әңгімелесу. Қазақ ұлттық ою-өрнек түрлерін зерттеуді жалғастырыңыз. Қазақстандық киім дизайнері Айи Бапанидін шығармашылығын қараныз. * I топ - геометриялық ою-өрнектерді қағаздан оясындар; * II топ - өсімдік ою-өрнектерді оясындар; *III топ - зооморфтық ою-өрнектер; * IV топ - космогониялық ою-өрнектер. | Тапсырмаға дескрипторлар: *Ою-өрнек түрін анықтайды (геометриялық, өсімдік, зооморфтық, космогониялық); *Тиісті тапсырма бойынша қазақ ұлттық ою-өрнектін суретін орындайды (қағазды бүктеп, ою суретін бейнеленіз); *Ою-өрнекті ұқыпты, эстетикалық талаптарға сай қағаздан ояды; *Ою-өрнек үшін фонның түсін сауатты таңдайды (ойып, қағазға жапсырындар). | Дәстүрлі ши тоқу өнері https://youtu.be/2HRi3eWVNuA КИІЗ БАСУ. Киізден жасалған сумка - клатч және сақина. Киіз басып үйренейік. Динара Жанат https://youtu.be/et7-4NOLvTc httpwww.hobby-haus.rusite38 | |||
| Сабақтың соңы. | Рефлексия:Кері байланысы.: - Сабақта қызықты болды ма? - Не ұнады? - Неге үйрендім? – Сабақта не жақсы болды? – Не кедергі жасады? – Өзіне сабақтан нені алар едін? | Әрбір оқушы стикерде жазады | Өзін-өзі бағалау және өзара бағалау. | Стикер | |||
| Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 1 Бөлім. Сәндік-қолданбалы өнер | Мектеп: «Айдарлы ОМ МДШО» КММ | ||||||||||||||||||||||
| Күні: | Мұғалімнің аты-жөні: Каримжанова Жумагул Абдикаримовна | ||||||||||||||||||||||
| Сынып: | Қатысқандар саны: | Қатыспағандар саны: | |||||||||||||||||||||
| Сабақ тақырыбы: | Құрал- жабдықтарды мен материалдар дайындау .Бұйымның нобайын әзірлеу. | ||||||||||||||||||||||
| Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары(оқу бағдарламасына сілтеме) | 8.1.5.2 - Түрлі графика құралдарын пайдалана отырып және бұйымдарды орындау кезектілігі мен тиімді жасау тәсілдерін анықтай отырып, графикалық және технологиялық құжаттаманы әзірлеу. 8.1.4.1 - Өзінің болашақ әрекетін түсіндіріп және алған білімдері мен тәжірибелерін пайдалана отырып, шығармашылық қызметін жоспарлау. | ||||||||||||||||||||||
| Сабақ мақсаттары | Білімдерді тәжірибе жүзінде іске асыру бойынша дағдыларды қалыптастырады; Киізден бұйымдар жасау және ши тоқу техникалары туралы біледі; Киіз басу немесе ши техникаларындағы шығармашылық жұмысқа арнап нобай орындайды; Киізден жасалған бұйымдардың композицияларын зерттейді. | ||||||||||||||||||||||
| Сабақ барысы | |||||||||||||||||||||||
| Сабақ кезеңі | Педагог іс-әрекеті | Оқушы әрекеті | бағалау | Ресурстар | |||||||||||||||||||
| Сабақ басы | Сәлемдесу.Түгендеу.Психологиялық ахуал орнату. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Сабақ тақырыбы мен мақсатымен таныстыру. | Сұрақ-жауап кезеңі | Өзара бағалау, өзін-өзі бағалау | оқулық | |||||||||||||||||||
| Сабақ ортасы | Тапсырма Тәжірбиелік жұмыс. Нобайдағы түстік шешімдерін дұрыс пайдалану. Композицияның пластикалық және түстік шешімдері. Киіз басу немесе ши тоқу бұйымын орындауға байланысты техникалық құжаттың кестесін дайындау. Мысалы;
| оқушыларға жұмыс істеу тәсілдерін көрсетуі; көтермелеу, дәлелдеу, мақұлдау, мақтау. | өзара талдау және бағалау. | акварель қағазы акварель бояуы, гуашь, қылқалам синтетика (3, 5, 8 мөлшерін, үшкір қылқалам), палитра, су. | |||||||||||||||||||
| Сабақ соңы. | кері байланысы - Сабақта қызықты болды ма? - Не ұнады? - Неге үйрендім? – Сабақта не жақсы болды? – Не кедергі жасады? – Өзіне сабақтан нені алар едін? | | кері байланысы жүзеге асырылады: • қателермен жұмыс – түзету, ескертулер, ұсыныстар, кеңестер; | Стикерлер | |||||||||||||||||||
| Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 1 Бөлім. Сәндік-қолданбалы өнер | Мектеп: | |||||||
| Күні: | Мұғалімнің аты-жөні: | |||||||
| Сынып: | Қатысқандар саны: | Қатыспағандар саны: | ||||||
| Сабақтың тақырыбы: | Құрал- саймандармен мен материалдар .Бұйымдарға нобайлар дайындау. | |||||||
| Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары(оқу бағдарламасына сілтеме) | 8.1.5.2 - Түрлі графика құралдарын пайдалана отырып және бұйымдарды орындау кезектілігі мен тиімді жасау тәсілдерін анықтай отырып, графикалық және технологиялық құжаттаманы әзірлеу. 8.1.4.1 - Өзінің болашақ әрекетін түсіндіріп және алған білімдері мен тәжірибелерін пайдалана отырып, шығармашылық қызметін жоспарлау. | |||||||
| Сабақ мақсаттары | Білімдерді тәжірибе жүзінде іске асыру бойынша дағдыларды қалыптастырады; Киізден бұйымдар жасау және ши тоқу техникалары туралы біледі; Киіз басу немесе ши техникаларындағы шығармашылық жұмысқа арнап нобай орындайды; | |||||||
| Сабақ барысы | ||||||||
| Сабақ кезеңі | Педагог іс-әрекет | Оқушы әрекеті | бағалау | Ресурстар | ||||
| Сабақтың басы | Сәлемдесу.Түгендеу.Психологиялық ахуал. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Сабақ тақырыбы мен мақсатымен таныстыру. | Оқушылардың сыни тұрғыдан ойлауын дамытуға және білімдерін өзектендіруге бағытталған сұрақтар | Өзара бағалау | оқулық | ||||
| Сабақ ортасы | Киіз басу және ши тоқу өнері туралы оқушыларымен әңгімелесу. Мұндай бұйымдардын қандайын таңдайсыз? Ойланыныз. Мүмкін, бұл киіз мойынорағыш немесе сөмке болама екен? Бұл сіздің таңдауыныз және бұйымдар сіздің идеяныз – бұл сіздің қиялыныз. Суреттерге қараныз ( мысал суреттер) Сурет қандай кезеңдерден тұрады? ТҚЕ қауіпсіздік техникасымен таныстыру. Тәжірбиелік жұмыс кезеңі. Зерттеу, тәжірбиелік, шығармашылық дағдыларды дамытуға, түспен тәжірбие жасауға арналған тапсырма: Киіз басу (немесе ши тоқу) техникасындағы шығармашылық жұмысқа нобай орындау. Бағалау критерийлкрі және дескрипторлармен таныстыру. Тәжірбиелік жұмыс орындау барысында мұғалімнің кері байланысы жүзеге асырылады: *қателермен жұмыс – түзету, ескертулер, ұсыныстар, кеңестер; *мақұлдау, мақтау. | Өткен сабақтар бойынша оқушылардың білімдерін тексеру. Дифференциация: оқушылардың таңдауы бойынша қарапайым және күрделі нобайлар алынады. тәжірбиелік жұмыс арасында көзге жаттығулыр қолданылады. | дескрипторлар: *Киізден жасалған бұйымдар композицияларын зерттейді; * Киіз басу (техника ши) шығармашылық жұмысына арналған нобайдыА 4 қағаз форматында әдемі эстетикалық талаптарға сай, сауатты орналастыра отырып, орындайды; *Сызық, пішін және бояужаққышта түспен эксперименттер жұмыстарын жүргізеді. | қағаз акварель форматы А 4, акварель, қылқалам синтетика, палитра, су. Бейнетаспа. Құрғақ киіз басу техникасы. https://youtu.be/yfhvfZWGlLI Кітаптар, журналдар, зерттеу үшін мәтін, фотосуреттер, суреттер. Оқушылар үшін: қағаз акварель форматы А 4, акварель, қылқалам синтетика, палитра, су. Стикерлер | ||||
| Сабақ соңы. | Рефлексия. «Жетістік баспалдағы» | | Өзін-өзі бағалау | Стикерлер | ||||
Киіз басу және ши тоқу өнері туралы оқушыларымен әңгімелесу.
-Балалар, киізден дайындалған бұйымдарды атаңызшы.
- Жарайсыңдар, ал киізді қалай жасаған екен?
- Бұл өнер қашан және қалай туындаған?
-Шиді тоқу өнері туралы айтып беріңізші.
Сонымен, балалар, қорытынды жасайық, мұндай бұйымдарды орындау үшін келесі сабақта қандай материалдарды біз алып келуіміз керек????
- Дұрыс, киіз басу яғни дайындау үшін, жүн, орауға арналған тор, кір сабын алып келуіміз керек және су керек.
- Ши тоқу үшін: ши дала қамысы, тас, жүннен жасалған жіптер және ағаштан жасалған станок (сырық) қажет.
- Ши ораудың екі түрі бар.
Біріншісі — тоқулы тұрған даяр шидің өрнегіне сала отырып орау;
Екіншісі — жаңа өрнек сүретінін үлгісімен тоқу.
Шиді бірінші түрмен тоқу үшін оларды бір-бірлеп тоқылған даяр шидің өрнегінің үстіне салып, дәл келтіріп, әр түсті оралған шидің буындарын, санап отырып орайды. Осылай ораған шилерді араласып кетпеу үшін өрнегіне сәйкес келтіріп, өз алдына бөлектел шуда жіппен тізіп отыру керек.
- Және сурет қажет…
- Киіз басу технологиясын еске салайық.
Киіз басуға қойдың күзде қырқып алынған күзем жүнін пайдаланған. Алдымен, киізге арналған жүнді тазалайды. Ол үшін жүнді тулаққа салып, сабау ағашпен тулақтың жан-жағынан отырып алып сабаған. Жүн сабалып болған соң «тулақ шашу» деген ырым жасалады. Жүнді басу үшін, сабынды ыссы сумен ерітіп жүнге жағады. Жүнді қолмен қаңып, пішін бойынша орналастырады. Қазақта оюлы киізді текемет, сырмақ деп екіге бөледі. Текеметтің жай киізден айырмашылығы бір түсті (ақ немесе қара) жүнді шиге төсеген соң бетіне бояған жүннен ою салады. Тұсқа ілінетін өрнектеліп жұқалау қылып жасалған киізді түскиіз деп атаған. Киізден бұдан басқа да тұрмыстық заттар киіз кебенек, киіз қалпақ, байпақ, кесеқап, шәйнекқап, кірқап, сандыққап, жер жастық, асмалдық (түйенің жабуы), тоқым, жабу, т.б. істеген.
- Киіз шамамен бір тәулік ішінде кебеді.
- Фильцевание технологиясы туралы естідіндерме? ( арнайы ине арқылы ойыншықтар жасалады).
- Дұрыс, енді осы бұйымдарды орындауға кірісейік.
- Алдымен нобай дайындаймыз
- Келесі слайдтарға қараныз. Бәрі де киізден жасалған!
- Дизайнерлерді киіз өте қатты қызықтырады…
Енді құрғақ киіз басу техникасына арналған бейнетаспа көрейік.
Біз бүгін А 4 форматтағы қағаз бетінде нобай орындаймыз.
Мұндай бұйымдардын қандайын таңдайсыз? Ойланыныз.
Мүмкін, бұл киіз мойынорағыш немесе сөмке болама екен?
