ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 25.04.2024
Просмотров: 33
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Әлеуметтік белсенді жүріс-тұрыс - бұл құқықтық сана мен кұқықтық мәдениеттің, жауапкершілік пен еріктіліктің жоғары деңгейімен сипатталатын жүріс-тұрыстың жоғарғы нысаны.
Конформисттік жүріс-тұрыс - бұл құқықтық ережелерге оларды терең әрі жан-жақты түсінбестен, жоғары құқықтық белсенділіксіз бағынумен сипатталатын әрекет. Басқаша айтқанда, адам басқалардың да осылай жүріп-тұрғанын көргендіктен, осылайша құқықтық мінез-құлықты таңдайды. Конформистік мінез-құлық - бұл адамның құқық нормаларын пассивті сақтауы, бейімделуі, мінез-құлқына басқалардың пікірі мен іс-әрекетіне бағынуы.
Әдетті жүріс-тұрыс - бұл құқық нормаларының орындалуы әдетке айналып кеткен жағдайда көрініс табатын жүріс-тұрыс.
Маргиналды (маргинал – шекаралық, аралық) жүріс-тұрыс - бұл мемлекеттің мәжбүрлеуінің, жазадан қорқудың нәтижесінде жүзеге асырылатын құқықтық мінез-құлық. Маргиналды мінез-құлқы бар адамдар кез-келген минутта заңнан оңай өтіп кетуі мүмкін, егер жағдай қолайлы болса, құқықтық талаптарды бұзады.
Құқық бұзушылық - бұл қоғамға, мемлекетке немесе жеке тұлғаға зиян келтіретін, содан кейін заңды жауапкершілікке тартылатын адамның кінәлі заңсыз әрекеті (әрекетсіздігі).
Теріс қылықтар - бұл әлеуметтік зияндылық пен қоғамдық қауіптіліктің аз дәрежесімен ерекшеленетін, қоғамдық өмірдің әртүрлі салаларында жасалатын, қол сұғушылықтың әртүрлі объектілері мен заңды салдары бар құқық бұзушылықтар.
Қылмыстар - қоғамдық қауіптіліктің (зияндылықтың) ең жоғары деңгейімен ерекшеленеді. Олар қылмыстық заңнамамен қол сұғушылықтан қорғалатын қоғамның неғұрлым маңызды, елеулі мүдделеріне қол сұғады. Заң қылмыстар үшін ең ауыр жазаларды белгілейді.
Құқыққа қарсы әрекет - адамның еркі мен ақыл-ойының бақылауында болатын және іс-әрекетте немесе әрекетсіздікте көрінетін мінез-құлық.
Кінә - адамның өзі жасаған заңсыз әрекетке және олардың салдарына деген психикалық қатынасы.
Заңды жауапкершілік - бұл құқық бұзушылықтар жасау нәтижесінде туындайтын, мемлекет белгілеген, мемлекеттік органдар ерекше іс жүргізу тәртібімен қолданатын адамға қолайсыз салдарларды қамтитын ықпал ету шаралары.
Құқықтық сендіру – мемлекеттің мүддесіне сәйкес келетін, тұлғаны құқыққа сай жүріс-тұрыс нысанында әрекет етуге түрткі болу мақсатын көздейтін қандай да бір ынталандыру.
Құқықтағы мәжбүрлеу – белгілі бір жүріс-тұрыс нысанын императивті түрде міндеттеу мақсатымен тұлғаның санасы мен еркіне күштеп ықпал ету.
Құқықтық тәртіп - бұл заңға негізделген және заңдылық қағидаттарын жүзеге асыру нәтижесінде қалыптасқан қоғамдық қатынастардың реттілігі, бұл олардың қатысушыларының заңды мінез-құлқы мен іс-әрекеттерінде көрінеді.
Кепілдіктер - бұл құқықтық нормаларды кедергісіз іске асыруға, субъективті құқықтарды пайдалануға және заңды міндеттерді орындауға мүмкіндік беретін шарттар мен тәсілдердің жиынтығы.
Құқықтық құралдар - бұл құқық субъектілерінің мүдделері қанағаттандырылатын, әлеуметтік пайдалы мақсаттарға қол жеткізілетін құқықтық құралдардың жиынтығы. Оларға құқық нормалары, мәжбүрлеу актілері, шарттар, заңды фактілер, субъективті құқықтар, заңды міндеттер, тыйымдар, жеңілдіктер, көтермелеулер, жазалар және т. б. кіреді.
Құқықтық реттеу - бұл арнайы-заңды әсер ету және субъектілердің нақты құқықтары мен міндеттерін белгілеумен, тиісті және мүмкін болатын тікелей ережелермен байланысты және ол құқықтық қатынастар арқылы жүзеге асырылады.
Құқықтық ықпал ету - бұл тек құқықтық емес, сонымен бірге экономикалық, саяси, әлеуметтік қатынастарға әсер ету процесі, олар заңмен реттелмейді, бірақ ол қандай да бір жолмен өз ықпалын кеңейтеді.
Кедергі - бұл қоғамдық қатынастарды реттеу процесіне кедергі келтіретін және құқықтық мақсаттар мен қағидаларға қайшы әрекет ететін фактор.
Құқықтық реттеу механизмі - бұл құқық субъектілерінің мүдделерін қанағаттандыру жолында тұрған кедергілерді еңсеру мақсатында неғұрлым дәйекті түрде ұйымдастырылған құқықтық құралдар жүйесі.
Құқықтық ынталандыру - бұл субъектінің өз мүдделерін қанағаттандыру үшін қолайлы режимді құратын заңға бағынатын әрекеттерге құқықтық ынталандыру.
Құқықтық шектеу - бұл қарсы субъектінің мүдделерін және қоғамдық мүдделерді қорғау мен қорғауға жағдай жасайтын заңсыз әрекетті құқықтық тежеу.
Құқықтық жеңілдік - бұл субъектінің өз мүдделерін толық қанағаттандыруға мүмкіндік беретін және қосымша ерекше құқықтар (артықшылықтар) беруде де, міндеттерден босатуда да көрінетін жағдайды заңды түрде жеңілдету.
Құқықтық көтермелеу - бұл ерікті, лайықты іс-әрекетті заңды мақұлдау нысаны мен шарасы, нәтижесінде субъект марапатталады, ол үшін қолайлы салдарлар пайда болады.
Құкықтық мәртебе дегеніміз
- субъектілердің құқықтары мен міндеттерінің, сонымен қатар, мемлекеттік органдар мен лауазымды тұлғалардың өз әлеуметтік рөлдерін орындауға бағытталған өкілеттіктерінің конституция мен заңнамада танылған жиынтығы.
"Адам" ұғымы оны биологиялық жағынан, белгілі бір физиологиялық қасиеттері бар тірі әлемнің өкілі ретінде сипаттайды. Адам биологиялық және әлеуметтік қағидаларды біріктіретін тіршілік иесі ретінде қарастырылады, оған психиканың даму нысаны - сана тән.
"Тұлға" ұғымы адамды әлеуметтік жағынан өзін, қоғамдағы орны мен рөлін, оның алдындағы жауапкершілікті сезінетіндігін сипаттайды (әр түрлі объективті және субъективті себептерге байланысты адамның жеке қасиеттеріне ие болмайтын жағдайлар болуы мүмкін, мысалы, сот психикалық аурудың салдарынан әрекетке қабілетсіз деп таныған).
"Азамат" ұғымы адамды заңды жағынан белгілі бір мемлекетпен тұрақты құқықтық байланыста деп сипаттайды. Азаматтық адам мен мемлекеттің өзара құқықтары мен міндеттерін сипаттайды.