Файл: Педагогикалы зерттеулер методологиясыны мселелері.doc

Ойлаған тәжірибені іске асыру кезіндегі теориялық ізденістер.

Ғылыми зерттеудің жетекші ойын жасау

Педагогикалық тәжірибенің тапсырмалары мен болжамдары.
Ғылыми зерттеудің жетекші ойын жасау

Тәжірибенің мәселенін таңдау және тақырыпты ізденіс деп – тапсырмаларды, идеяларды жалпылау және қайта қарау арқылы зерттеу міндеттерін шешуді түсінеміз.

Теориялық іздеушілік мектеп практикасымен тығыз байланыста жүреді. Педагогикалық зерттеулер 3 этаптан тұрады: зерттеу жұмысын жасау оны жүзеге асыру және шыққан нәтижені, қорытындыны практикаға ендіру.

Ғылыми зерттеудің жобасы – бұл зерттеу нәтижесінде теорияға және практикаға енгізілетін жаңалықтар (үрдістің даму және өту заңдылықтары, және оны жүзеге асырудағы практикалық ұсыныстар), мен мақсатқа сай жетістікке әкелетін жолдар (жүйелі түрде қарастырылған үрдістердің теориялық талдауы ) туралы түсінік.

Зерттеу идеясы кей жағдайда оның мінезін тереңдігін тұжырымдамасын (концептуальность) анықтайды. Тәжірибенің басталу жолы қаншалықты күшті болса, жобаның жасалу (соншалықты) қажеттіліктері соншалықты жоғары болады. Бұл этап зерттеу мәселелерінің жасалуының мақсаты мен міндеттерін анықтаудан, зерттеу объектісін танып білуден оның бөліктерін белгілеуден тұрады.

Зерттеу объектісі барысында теориялық және практикалық іс-әрекеттің сол және басқа да аспектілері түсіндіріледі.

Кез-келген зерттеудің ақырғы мақсаты - осы объектіні жүзеге асыру. Осы зерттеуді жаңа енгулерін компанентте байланыста, объектінің құрылымында сол зерттеудің заттық іс-әрекетін құрайды. Педагогикалық үрдістегі теориялық зерттеулер тұтас құбылыс ретінде қандай нақты компоненттері, белгілі бір жүйеде, құрылымда байланыстар қызмет ететін қарастыруы керек. Зерттеу нысанасын белгілеу - тұтастай шығармашылық ізденушілікті талап ететін жобаның жауапты этапында табады. Тәжірибенің ролі зерттеудің тапсырмаларын құруға тәуелді. Мысалы; Таным қажеттіліктердің қалыптастыру үрдісін тұтас құбылыс ретінде танып білу қажет болады, ең алдымен оның үрдісіндегі қайталанып келетін жағдайынтүсіндіретін психикалық феномен ретіндегі қажеттіліктерін анықтау.

---

1. 
   Танымдық қажеттіліктің негізін зерттеу, оның деңгейін анықтап дамыту.
   
2. 
   Танымдық қажеттіліктерді тәрьиелеу деңгейін тәрбиелеудегі құрылымын зерттеу, бір-күйден екінші күйге өту динамикасында, жалпы қарым-қатынаспен байланыстырудың құрылымының көп бөлігін кез-келген деңгейде зерттеу.
   
3. 
   Жалпы заңдылықтардың нақты формада көрінуі.
   
4. 
   Зерттеу нәтижесін мектеп практикасында қолдану жолдары.
   

Экспериментті жүзеге асырудағы теориялық ізденістер. Педагогикалық эксперимент болжамының құрылымы.

Педагогикалық тәжірибе – бұл берілген болжамды тексеру, зерттеу нәтижесінде пайда болатын жаңа білім, оның құрамына оқушылпрдың білім алудағы жағымды өзгерістер кіреді.

Эксперименттің бұл түсінігі арқылы мына сұрақтарға жауап табады.

-Кімді тәжірибелі деп сануға болады?

Білім берудің мұғалімнің оригиналды әдістемесі экспериментке сай? Қай кезде сай емес?

Эксперименттік идея – бұл тәжірибе жүргізушінің жоспарланған іс-әрекеттің бағыты, керекті нәтижеге жетуі проблеманы шешу.

Экспериментті жүзеге асыру тәсілі 2 этаптан тұрады тіжңрибе жұмысын жоспарлау және оны жүргізу.

Педагогикалық экспериментті жоспарлау құрамына экспериментті жүргізу этпатары білім беру, және тәрбиелеу тәсілдері.

Эксперимент тапсырмасының зерттеу тапсырмасынан айырмашылығы болашақта алынатын нәтижелердің болжануы. Сондықтан эксперименталды жұмыстың тапсырмасының құрамына ғылыми қорытындылау қарым-қатынас, эаңдылықтар және білім беру, тәрбиелеу процесін дамытудағы ғылыми қорытындылар кіреді.

Педагогикалық эксперименттің әдістемесі және ұйымдастырылуы.

Педагогикалық эксперименттің дайындығы және өтілу кезеңі

Педагогикалық эксперименттің дайындығы және өтілуі кезеңі, әр кезеңінен құрылымы.

Педагогикалық эксперимент жүргізу әдістері

Қажетті экспериментальді объектілерді сандық таңдау.

Эксперименттің барысындағы нақты әдістерді қолдануды таңдау.

Педагогикалық эксперименттің дайындығы және өтілуі кезеңі, әр кезеңінен құрылымы.Осы тақырыптағы алдын-ала жарық көрген жұмыс теориялық анализді қосады. Шешілмеген жағдайларды табу, осы проблеманы шешуде шынайы практиканы зерттеу. Қолданылған теориямен практикалық өлшемді, проблемаларды шешуде көмектеседі. Зерттеудің гипотезасын тұжырымды етіп айту. Экспериментті өткізудегі дайындық мына есептерден тұрады. Экспериментальды объектілердің қажетті сандарынан таңдалады, экспериментті өткізу, объектілердің жағдайын зерттеу үшін, арнайы әдістерді таңдау, саулнама т.б.

---

---

Диагностикалық кезең : мұғалімдердің қиындаған анализі, жетекшілердің басқарушылық бөлімдері, оқу-тәрбие үрдісіндегі проблема жағдайларының анализі қарама-қайшы тұжырымды етіп айту , керекті қажетіліктердің тез арадағы шешімін табу, жаңа әдістемелерді, технологияларды , құрылымдарды, жаңа функционалды және дәледеудің маңыздылығы .

Болжамдық кезең: мақсаттарды орнату, оның композициясындағы есебінің эксперементі, жаңа технологиялардың моделін құру (әдістемелердің құрылымы, жүйенің өлшемі және т.б.) ғылыми болжамдарды тұжырымды етіп айту, болымды болжамдарды болжау, сонымен қатар заралардың мүмкіншілігі, жойылу, негативі орындаушылық компенсациялық механизімдерді ойластыру (мерекелік іс-шаралар және қорлар және т.б.). Эксперименттік дайындалған бағдарламаларын дайындау.

Бағдарламалардың экспертизасы .

Ұймдастырушылық кезең: эксперименттің бағдарламаларын іске асыру үшін шарттарымн қамтамасыз ету, эксперименттің материалдық базасын дайындау, экспериментті қаржымен қамтамасыз ету, басқару функцияларын тарту кадрларды арнайы дайындау ұжымы, эксперименттік жұмысты ғылыммен және әдістемемен қамтамасыз ету, мұғалімдерге моральды және материалды жағдай жасау, эксперимент ұйымдастырушы, ізденіс, ғылыми жетекшіні және консультатты қатыстыру және сайлау.

Практикалық кезең : жүелік өлшемді жүзеге асыру, гипотезада негізгі қаланған, және технологиялардың дамуы, (әдістер, жүйелік өлшем) осының арқасында білімнің көтерілуі нәтижелігі күтімді, тәрбие балалардың дамуы немесе мектептермен басқарылуы.

Егізілген кезең: педагогикалық ұжымда жаңа әэістерді тарату, эксперимент барысында бағыталған ұйымдастырудың тәжірибесін өңдеуді жүзеге асыру.

Экспериментті өткізудің негізгі кезеңдері.

Экспериментті өткізу және тексеру кезінде нәтижені анықтайды, жүйегее өлшем қосады: басталған жүйенің жағдайын оқу, сонымен қатар өткізілген эксперимент, білім және ақыл деңгейі. Тұлғаға немесе ұжым тәрбиенің анықталған сапасы және т.с.с. бағаның жағдайы қатысушыларға педагогикалық әсер етуі, тұжырымды етіп нәтиже ұсынылған жүйелі өлшем етіп айтылады. Экспериментке қатысушыларға оның өткізу нәтижелі шарттары жайында инструкция жүргізу. Эксперименттің нәтижелі жүргізу. Эксперименттің жүйелі өлшемнің жүзеге асуының қортындысын суреттеу эксперименттің жағымды нәтиже беруі, экспериментальды жүйе өлшем кезіндк белгілі –бір шектеулерді қолдануға тексерілген шектеулерді көрсету.

---

Эксперимент өткізу және жеке документтерді тексеруден басталады. Зерттеу әдіскер , сұранушылар, анкета бағдарламалар, әңгіме жүргізу, мәліметтерді жинақтауда таблицалар және матрицияларды тіркеу және сынақ тексеру, документтерге өзгертулер енгізу.

Эксперимент жүргізудегі зерттеудің міндеті:

1. 
   Эксперименттің өту режимін және өзгермейтін қарқынмен қамтамасыз етуде үздіксіз шарттарды ұстап тұру, бақыланған ұжымдардың ұқсастығы мен айырмашылығы.
   
2. 
   Интенсивті факторладың басқару шарттарын бақылау және түрлендіру, соңғы қортындыға бақыланған ықпал жасайды.
   
3. 
   Жүріп жатқан экспериментальды процесстерді тексеру кезнде тазарту, және классификациялау, өлшеу, жүйелі бағалау, оның осындай арнайы моменттерін қосқанда, бақылау объектісі жоспарланған пікірлерді қосады.
   
4. 
   Экспериментпен қатар фактылық материалдармен бірінші өңдеуге жүйе енгізеді. Оның анықтылық бөлшектерімен жаңашылдығын сақтайды.
   

Педагогикалық эксперимент мына кезеңдерден тұрады:

1) Құрастырушы кезең: бұл кезеңнің мақсаты көшірмесін түсіру болып табылады. Схемалық модельді құбылымтардың құрылуы жатады. Қатысандар білімін анықтауды тұрақсыздығымен мәнсіздігіне. Көптеген қателіктер жұмыста өтілген тәртіптер (орфографиялық және математикалық) зерттеушілер мақсатымен осы құбылысты себептерін бөліп алу мақсатымен береді. Мұғалңмнің күнделікті жұмысындағы бақылау қорытындысын құнды факторлардан алуға болады. Бүкіл сыныпен эксперименттік бақылау жұмысы, бөлек группаға қатысушылары мықты және осал, бөлек оқушылармен нақты аныұталған фактілік қатысқандардың білім құрастырушы эксперимент жағдайын ендіреді. Зерттеудің аяғында не басында қолданылады.

2) Педагогикалық эксперимент мына екінші кезеңдегі зерттейді- қалыптастырушы немесе құрастырушы. Зерттеушілер үшін, констациялық фактінің міндеті, педагогикалық құбылыстың ерекше кейбір құрылымдарын, жеткілікті түрде білімнің жағдайын алдын-алу. Сыныптың жіберілген қателіктерімен қарым-қатынас мінездеме береді. Оқушылар педагогикалық зерттеудің міндеті баңынышты ашу болып табылады. Заңдарды, себептерді оқытатын құбылыстарды енгізеді. И.П.Павлов фактіні ізденуде оның жоғарыда қалауға болмайтыны ескертті. Заңдардың қажетьілігін басқаруды іздеу болып табылады. Құрастырушы құбылыстың заңдарымен заңдылықтары жасырынбайды. Бұл кезеңнің жақсы жағдайында ұйымдармен болжамдар тууы мүмкін. Оның тексеруімен бекітілуімен қалыптастыру экспериментімен міндетін құрайды, мұнсызпсихологиялық педагогикалық эксперимент аяқсыз қалады. Кей жағдайда тіпті қалыптастырушы дөрекі экспериментте мәселенің жағдайын алдын-ала оқытады. Педагогикалық зерттеулер мақсаты біріккен звноллар қалыптастырады. Одан әрі ол оны тексереді, оқушылардың оқуы мен тәрбиесін жаңаша құрастырады, мына шарттарды енгізе отырып, оқу және тәрбие жұмысындағы жүргізілетін жоғары нәтижелігін қамтамасыз ететін шарттарды енгізеді. Бұл көп құрамды оқытушылар тобында анықталады және ерекшеленеді. Бірақ бұндай оқытуды құрастыру дәленденбеген болып қалады, алынған қортындылар сол шарттардың іздерінің құбылыстары, сонымен қатар зерттеушінің қайта енгізілуі жаңа психологиялық педагогикалық компонентің шешімін дәлелдеуге экспериментті бірден бірнеше сыныпта жүргізеді. Зерттеуші таза қорытынды алу үшін бұл сыныптарды сәйкестендіруге тырысады.

---