ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 03.02.2024
Просмотров: 145
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
| № | Тарау | Шамалар | Формуласы |
| ІІ | Дене вертикаль жазық тықта қозғалады | Тік вертикаль жоғары, тік вертикаль төмен лақтырылған дененің айнымалы қозғалысы |  ;  |
| Бастапқы жылдамдықсыз дененің еркін түсуі |  ;  ;  | ||
| ІІІ | Дене шеңбер бойымен қозғалады | Айналу периоды |  |
| Айналу жиілігі |  ;  | ||
| Сызықтық жылдамдық |  | ||
| Бұрыштық жылдамдық |  | ||
| Бұрыштық үдеу |  | ||
| Центрге тартқыш (нормаль) үдеу (Жылдамдықтың бағыты бойынша өзгерісін сипаттайды) |  | ||
| Тангенциаль үдеу (жылдамдықтың модулі бойынша өзгерісін сипаттайды) |  | ||
| Тангенциаль (жанама) үдеу мен бұрыштық үдеудің арасындағы байланыс |  | ||
| Толық үдеу |  | ||
| IV | Дененің тең айнымалы айналмалы қозғалысы кезіндегі қозғалыс теңдеуі | Бұрыштық орын ауыстыру (радиустың бастапқы орнынан бұрылу бұрышы) |  |
| Бұрыштық жылдамдық |  Мұндағы  – бастапқы бұрыштық жылдамдық | ||
| V | Көкжиекке бұрыш жасай лақтырыл- ған дененің қозғалысы | Ұшу жылдамдығы |  ;  |
| Ұшу алыстығы |  ;  | ||
| Көтерілу биіктігі |  | ||
| Ұшу уақыты |  | ||
| Көтерілу (құлау) уақыты |  | ||
| h-max |  | ||
 -max |  | ||
| =h |  | ||
| α=300 және α=600 үшін |  |
-
Динамика
| № | Тарау | Шамалар | Формуласы | ||||
| 1 | Механикалық күштер | Ауырлық күші |  | ||||
| Серпімділік күші |  | ||||||
| Сырғанау үйкеліс күші | Fүйк  | ||||||
| 2 | Салмақ | Дененің тыныштықтағы салмағы | P=mg | ||||
| Вертикаль бағытта үдеумен қоз- ғалған дененің салмағы |  ;  | P=mg-ma | |||||
 ; | P=mg+ma | ||||||
 ;  | P=0 | ||||||
| 3 | Қозғалыс заңдары | Ньютонның І заңы |   немесе  | ||||
| Ньютонның ІІ заңы |  ;  | ||||||
| Ньютонның ІІІ заңы | F1=-F2;  | ||||||
| Бүкіл әлемдік тартылыс заңы |  | ||||||
| Жер бетіндегі еркін түсу үдеуі |  | ||||||
| Кеплердің үшінші заңы |  ;Мұндағы  – планеталардың сидерлік айналу периодтары. – планеталардың орбиталарының үлкен жарты осьтері | ||||||
| 4 | Шеңбер бойымен қозғалатын денелердің динамикасы | Центрге тартқыш күш |  ; FцТ=mω2R | ||||
| 5 | Жай механизмдер (Күшті түрлен- діру үшін қолданылатын тетіктер) | Иінтірекке түскен күштердің тепе-теңдігі |  | ||||
| Күш моменті | M=Fl | ||||||
| Жылжымайтын блок (тең иінді иінтірек) | Күштен ұтыс бермейді, F=P | ||||||
| Жылжымалы блок |  Күштен екі есе ұтыс береді | ||||||
| 6 | Механизмнің ПӘК-і |  | |||||
| 7 | Жай механизмдерді пайдаланғандағы дененің алатын үдеуі | Көлбеу жазықтық |  |  | |||
| Абсолютті жылтыр бет  |  | ||||||
| Егер  |  | ||||||
| Жылжымайтын блок |  ;  | ||||||
| 8 | Көлбеу жазықтық |  | |||||
| 9 | Тежелу жолы |  ;  | |||||
| 10 | Тежелу уақыты |  ;  | |||||
| 11 | Қатты дененің динамикасы | Қандай да бір айналу осіне қатысты күш моменті |  Мұндағы – айналу осінен күш әрекет ететін түзу сызыққа дейінгі қашықтық | ||||
| Инерция моменті | Айналу осіне қатысты материалық нүктенің инерция моменті |  Мұндағы  – нүктеден оське дейінгі ара-қашықтық | |||||
| Тұтас біркелкі цилиндрдің (дискінің), оның осіне қатысты инерция моменті |  Мұндағы  – цилиндр радиусы | ||||||
| Жұқа қабырғалы қуыс цилиндр үшін |  | ||||||
| Центр арқылы өтетін оське қатысты радиусы R біртекті шар үшін |  | ||||||
| – ұзындығына перпендикуляр және оның ортасы арқылы өтетін оське қатысты біртекті шыбық үшін |  | ||||||
| Кез-келген оське қатысты инерция моменті (Штейнер формуласы) |  Мұндағы  –дененің массалар центрінен айналу осіне дейінгі қашықтық | ||||||
| Айналмалы қозғалыс динамикасының негізгі заңы |  | ||||||
| Импульс моменті |  Мұндағы  –дененің импульс моменті; –айналмалы қозғалыстағы дененің бұрыштық жылдамдығы | ||||||
| Айналмалы қозғалыстағы дененің кинетикалық энергиясы |  | ||||||
| № | Тарау | Шамалар | Формуласы | |
| 1 | Сұйықтар мен газдардың құбыр дағы қозғалысы | Құбырдың қимасы арқылы өтетін сұйық көлемі |  | |
| Сығылмайтын сұйықтар үшін үздіксіздік теңдеуі |  Мұндағы  – түтік қимасының аудандары | |||
| Тұтқыр сұйықта (газда) төмен түскен шарикке әрекет ететін кедергі күші – Стокс формуласы (ламинарлық қозғалыс үшін) |  Мұндағы  – сұйықтың немесе газдың ішкі үйкеліс коэффициенті (динамикалық тұтқырлық); r – шариктің радиусы | |||
| Ламинарлық қозғалыс кезінде қыл түтік арқылы ағып өтетін сұйықтың (газдың) көлемі – Пуазель формуласы |  Мұндағы  –қысымдар айырмасы | |||
| Бернулли теңдеуі | Қозғалыстағы сұйықтың ішіндегі қысым |  Ағыс жылдамдығы аз жерде қысым көп; және керісінше | ||
| Идеал сығылмайтын сұйықтың орныққан қозғалысы үшін |  Немесе  Мұндағы h – геодезиялық (геометриялық) биіктік,  – пьезометрлік биіктік (сұйық бағанасының өзінің салмағымен p қысым түсіретін биіктік);  –жылдамдық биіктігі | |||
| Кішкене саңылаудан ағатын сұйықтықтың жылдамдығы (Бернулли теңдеуінен) |  | |||
| 2 | Механика- лық тербеліс тер | Тербеліс периоды |  | |
| Тербеліс жиілігі | ;  | |||
| Гармониялық тербелістер кезіндегі ығысу (Тербелмелі қозғалыстың теңдеуі) |   | |||
| Математикалық маятниктің тербеліс периоды |  | |||
| Серіппелі маятниктің тербеліс периоды |  | |||
| Математикалық маятниктің тербеліс жиілігі |  ;  | |||
| Серіппелі маятниктің тербеліс жиілігі |  ;  | |||
| Толқын ұзындығы |  | |||
| Толық механикалық энергия |   | |||
-
Физикадағы сақталатын шамалар
| № | Тарау | Шамалар | Формуласы |
| 1 | Импульс | Дене импульсі |  |
| Күш импульсі |  | ||
| Күш импульсі мен дене импульсі арасындағы байланыс |  | ||
| Импульстің сақталу заңы |  | ||
| Ньютонның ІІ заңы (импульс түрінде) |  | ||
| Реактивтік қозғалыс үшін Циолковский теңдеуі |  | ||
| Бірінші ғарыштық жылдамдық |  мұндағы  –Жер радиусы | ||
| Екінші ғарыштық жылдамдық |  | ||
| 2 | Жұмыс | Тұрақты күш жұмысы | A=FScosα |
| Күш жұмысы (кинетикалық энергия өзгерісі туралы теорема) |  | ||
| Ауырлық күшінің жұмысы |  | ||
| Серпімділік күшінің жұмысы |  | ||
| 3 | Механикалық энергия | Кинетикалық энергия |  |
| Кинетикалық энергияның өзгерісі туралы теорема |  | ||
| Деформацияланған серіппенің потенциалдық энергиясы |  | ||
| Толық механикалық энергия |  | ||
| 4 | Механикалық қуат |  | |
| 5 | Бірқалыпты қозғалыстағы қуат | N=F  | |
ІІ. Молекулалық физика
| № | Тарау | Шамалар | Формуласы | |
| 1 | Молекула-кинетика лық теория негіздері | Зат мөлшері |  | |
| Молекула массасы |  ;  | |||
| Молекулалар саны |  | |||
| Газдың молекула-кинетикалық теориясының негізгі теңдеуі |  | |||
| Қысымның тығыздыққа тәуелділігі |  | |||
| Қысымның молекулалық орташа кинетикалық энергиясымен байланысы |  | |||
| Энергиялар қатынасы | Газдарда |   –потенциалдық энергия –кинетикалық энергия | ||
| Сұйықтарда |  | |||
| Қатты денелерде |  | |||
| № | Тарау | Шамалар | Формуласы |
| 2 | Температура – молекула лардың орташа кинетикалық энергиясының өлшеуіші | Газ молекулаларының орташа кинетикалық энергиясы |   |
| Газ қысымының молекулалар шоғырына және температураға тәуелділігі |  ;  | ||
| Газ молекулаларының орташа квадраттық жылдамдығының формуласы |  мұндағы R–универсал газ тұрақтысы R=8.31  | ||
| Молекуланың орташа арифметикалық жылдамдығы |    –ықтимал жылдамдық (ең көп молекулалар ие болатын жылдамдыққа жуық жылдамдық) | ||
| Молекуланың еркін жүру жолының орташа ұзындығы |  ;  ; мұндағы  –молекуланың бірлік уақыттағы соқтығысу саны;  ; p– қысым | ||
| 3 | Идеал газ күйінің теңдеуі | Идеал газ күйінің теңдеуі (Менделеев-Клапейрон) |  |
| Клапейрон теңдеуі (Газ күйінің біріккен заңы) |   | ||
| 4 | Газ заңдары | Бойль-Мариотт заңы (изотермиялық процесс) | PV=const. T=const. P1V1=P2V2; m=const |
| Гей-Люссак заңы (изобаралық процесс) |  ; P=const. m=const | ||
| Шарль заңы (изохоралық процесс) |  ;  V=const.; m=const | ||
| Дальтон заңы. Үлестік (парциаль) қысым |  Мұндағы  үлестік қысымдар (бір ыдыстың көлемін алып тұрған газ қоспасындағы әр газдың қысымы) | ||
| Авогадро заңы (бірдей қысым мен температурада газдың бірдей көлемдеріндегі молекулалар саны тең) |  | ||
| 5 | Сұйықтар мен газдардың бір-біріне айналуы | Кельвин шкаласы | T=t+273 |
| Цельсий, Реомюр, Фаренгейт шкалаларының байланысы. | n0C=0.8n0R=(1.8n+32)0F | ||
| Ауаның салыстырмалы ылғалдығы |  ;  - берілген температурадағы қаныққан будың қысымы;  | ||
| 6 | Беттік керілу, жұғу, капилярлық | Беттік керілу коэффициенті |  ;  |
| Капилярлардағы (қылтүтіктегі) сұйықтың көтерілу(жұғу), түсу (жұқпау) биіктігі |  Немесе  Мұндағы  –шеттік бұрыш | ||
| Лаплас формуласы (көпіршіктердің радиусына кері пропорционал болатын көпіршік бетінің қисықтығынан туатын лапластық қысым) |  Мұндағы R1және R2– сұйық бет қисықтығының сәйкесінше максимал және минимал радиусы  – беттік керілу коэффициенті | ||
| 7 | Қатты денелер | Абсолютті ұзару |  |
| Салыстырмалы ұзару |  | ||
| Механикалық кернеу |  | ||
| Шамалы деформациялар үшін Гук заңы |  Е-Юнг модулі (бірінші текті серпімділік модулі) | ||
| Материал қатаңдығы |  | ||
| Беріктік қоры (қауіпсіздік коэффициенті) |  мұндағы  – пропорционалдық шек – максимал кернеу | ||
| Қатты денелердің температуралық сызықтық ұлғаюы |   –заттың сызықтық ұлғаюының температуралық коэффициенті | ||
| Дене көлемінің температураға тәуелділігі |  Мұндағы  – дененің көлемдік ұлғаюының температуралық коэффициенті изотропты дене үшін |
