ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 16.03.2024
Просмотров: 35
Скачиваний: 0
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
5. Буын
Тапсырма №1. Кестені толтыр
| Ашық | Тұйық | Бітеу |
| Ла А | Ас Ант | Мал Төрт |
Тапсырма№2. Адасқан буындарды тауып, сөздер құрастыру:
Ға, тық, ба, кар, қы, ұ, қа, тан, дос, лет, шақ,тор, сұл, та, пыш, рыш
________________________________________________________________________________________________________________________________________________Тапсырма№3. Тапқыр болсаң, тауып көр.
М. Жұмабаевтың Мен жастарға сенемін өлеңіндегі тасымалдап жаз.
Арыстандай айбатты,
Жолбарыстай қайратты–
Қырандай күшті қанатты.
Мен жастарға сенемін!
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Тапсырма№4. Берілген сөздерді буын түрлеріне қарай (ашық буын, тұйық буын, бітеу буын) бөліп жаз.
Ата, ал, ақ, бас, қарт, ұлт, ыдыра, бұлт, өрт, ас, желі, қант, ай, бет, жаға, тас, әже, ат, баласы, көз, ант, бет, далада, төрт, қол.
| Ашық буын | Тұйық буын | Бітеу буын |
| | | |
-
Орфография және орфоэпия
| Жазылуы | Айтылуы |
| Көзілдірік | |
| Өлең | |
| Жұлын | |
| Қара ала | |
| Ақ ешкі | |
| Шекара | |
| Жер – көк | |
| Қоян – қолтық | |
ІІ тарау.
Лексика
Тапсырма№1. Лексика саласынан тест тапсырмалары
-
Архаизм сөзді тап.
А) Саяжай В) Бетеге С) Маржан Д) Адырна Е) Шаңырақ
2. Мақалды тап.
А) Құс аяған көкке қарар.В) Алтын алма, алғыс ал.
С) Пішуіне қарай тігісі. Д) Ит ашуын тырнадан алады.
Е) Үндемеген ит қабар.
3. Тұрақты сөз тіркесін тап.
А) Жонына таспа тілу. В) Кішкене тарақ. С) Толықша келіншек.
Д) Жаңбырлы күн. Е) Томағасын сыпыру.
4. Омоним бола алмайтын сөзді тап.
А) Өзек В) От С) Кітап Д) Қазы Е) Орыс
5. Көнерген сөзді тап.
А) Өзі оңбаған ант ұрған. В) Ол жанын шүберекке түйді.
С) Отаның мен халқыңа еңбек ет.
Д) Жақсылық ағаш басында, жамандық аяқ астында.
Е) Сексен түйе үстінде
Алтын жағлан орнаған.
6. Мақалды көрсет.
А) Көптің құрығы ұзын. В) Ат тұяғын тай басар.
С) Ақылы асқанды аға тұт. Д) Құрғақ қасық ауыз жыртар.
Е) Ақ түйенің қарны жарылды.
7. Мақалдың тақырыбын анықта.
Білімді өлмес – қағазда аты қалар. Ұста өлмес – сітеген заты қалар.
А) Ерлік. В) Достық. С) Адамгершілік. Д) Денсаулық. Е) Өнер-білім.
8. Синонимдік қатарды тап.
А) Біреу, кейбіреу, әркім. В) Келесі, ендігі, бұрынғы.
С) Кенет, тосын, мүлде. Д) Жақсы, тәуір, оңды.
Е) Көкшіл, көгілдір, жасыл.
9. Араб тілінен енген сөзді көрсет.
А) Бос, бер, жұлдыз. В) Бала, берік, жақсы. С) Әдемі, көркем, жаман.
Д) Ине, ер, сұлу. Е) Емтихан, кітап, мұғалім.
10. Синоним сөздерді көрсет.
А) Сынау, зерттеу. В) Таңдау, таныс. С) Несібелі, ырысты.
Д) Әңгіме, ертегі. Е) Таңертең, түсте.
11. Диалект сөздерді көрсет.
А) Қара, ат. В) Орман, тоғай. С) Бөз, боз. Д) Оның, соған, тасбиық.
Е) Көпшік, дарбаза.
12. Басқа тілден енген сөздер қатарын көрсет.
А) Секунд, пиала, кеуірт. В) Иман, үшбұрыш.
С) Класс, күрке, ханзада. Д) Кірпіш, билет, пальто.
Е) Әдебиет, зымыран, жүйе.
13. Омоним болатын сөзді тап.
А) Кел. В) Қозы. С) Буын. Д) Сызғыш. Е) Елп.
14. Терминдерге тән белгілерді тап.
А) Көнерген сөздекр болады.
В) Ғылым, техника салаларына телінген сөздер.
С) Белгілі мекенде қолданылатын сөздер.
Д) Жаңа сөздер болады. Е) Кәсіпке байланысты сөздер.
15. Тура мағыналы сөзді тап.
А) Сен менің оң қолымсың. В) Қолды болып жүрме.
С) Ол қол ұшын берді. Д) Қолы жеңіл. Е) Қолыңды көтер.
16. Омоним бола алатын сөзді көрсет.
А) Неге? В) Бес-бестен. С) Тәрбие. Д) Мін. Е) Құдірет.
17. Антоним болатын сөздерді көрсет.
А) Шыбын-шіркей. В) Бұлғақтау-бұралаңдау. С) Көктем-жазғытұры.
Д) Аштық-тоқтық. Е) Аға-әке.
18. Тұрақты сөз тіркесін тап.
А) Жазғы жайлау. В) Таза жүру. С) Жол торабы.
Д) Сын және сынау. Е) Жұлдызы қарсы болу.
19. Қарамен жазылған сөздер – мағынасына қарай қандай сөздер, дұрысын тап.
Үлкен бастар. Кіші қостар.
А) Омоним. В) Ауыспалы мағына. С) Көп мағыналы. Д) Синоним. Е) Антоним.
20. Диалект бола алатын сөзді көрсет.
А) Ас. В) Жедел хат. С) Шалбар. Д) Ауқат. Е) Демеуші.
21. Сіріңке, тәрелке, кәмпит сөздері қай елдікі, анықта.
А) Монғол. В) Иран. С) Парсы. Д) Орыс. Е) Араб.
22. Көп мағынаға ие бола алатын сөзді көрсет.
Ол – сыныбымыздағы мінезі ауыр жігіт.
А) Ауыр В) Мінезі С) Ол Д) Жігіт Е) Сыныбымыздағы
23. Тура мағыналы сөзді көрсет.
А) Терезенің көзі. В) Жуан ауыл. С) Істің төркіні. Д) Адамның басы. Е) Жұмсақ мінез.
24. Ауыспалы мағыналы сөзді тап.
А) Қисық бұтақ. В) Білімді оқушы. С) Қызыл гүл. Д) Қара сиялы қалам. Е) Қоңыр дауыс.
25. Тұрақты сөз тіркесін көрсет.
А) Тас жүрек. В) Ашық күн. С) Жұлып тастады. Д) Бас сүйек. Е) Қара торы.
26.Мына сөздердің ішінен синонимдік қатарды тап.
А) Қайрат, жігер, ел. В) Жаратылыс, табиғат, дүние.
С) Өлең, жыр, ән, терме, күй. Д) Бет, жүз, он, ауыз. Е) Еңбек, іскер, жалқау.
27. Антонимді тап.
А) Ақ – қызыл. В) Көп – қыруар. С) Бұзу - жөндеу. Д) Дос – жолдас. Е) Халайық - әлеумет.
28. Синоним сөзді көрсет.
А) Шын, өтірік. В) Жаңбыр, дауыл. С) Қарулы, нашар.
Д) Оқулық, оқушы. Е) Құнды, бағалы.
29. Сөйлемдерден омоним сөздерді тап.
А) Театрға жастар көп келді.
В) Бүгін кеш ояндық. Бүгін емтихан болады.
С) Кеш көңілді өтті. Қателігімді кеш.
Д) Көктем ерте шықты. Ол көктемде ауылына барады.
Е) Менің басым ауырады. Бас ауырса, дәрі ішу керек.
30. Антонимді тап.
А) Соқтығыс – қақтығыс. В) Маңдай алды – бетке ұстар.
С) Нәтижелі – жемісті. Д) Жомарт – сараң. Е) Жоламау – жуымау.
Тапсырма№2. Берілген сөйлемді дәптеріңе көшіріп, ішінен тұрақты сөз тіркесінің астын сыз.
Тапсырған жұмысқа ат үсті қарауға болмайды. Жабай бұл түнді кірпік ілместен өткізді. Әлия мен Дана тонның ішкі бауындай болатын.
Тапсырма№3. Тұрақты сөз тіркестерін көшір де, тұсына мағынасын жаз.
Үлгі: Тілі шығу – сөйлеу.
Арасынан қыл өтпейтін –
Бармағын шайнау –
Ит арқасы қиянда –
Екі езуі екі құланда –
Жұлдызы қарсы –
Қас пен көздің арасында жоқ болу –
Бетінен оты шықты –
Ағаштан түйін түю –
Қырғи қабақ болу –
Жүрегі зу ету –
Тапсырма№ 4. Төмендегі тұрақты сөз тіркестерін қатыстырып сөйлемдер ойлап жаз.
Көзі жеткізу. Қолды болу. Мысы құру. Қыр көрсету. Сабасына түсу. Көңіліне келу.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Тапсырма№5. Мына сөздердің қайсылары тұрақты тіркеске жатады? Астын сыз.
Ақ халатты абзал жандар, дала кемесінің капитаны, былғары қолғап шебері, адам жанының инженері, мектептің жүрегі, қас-қабағын аңду, қолы ұзын, жүрегінің түгі бар, көзі ашық, ит арқасы қиянда, түйе үстінен сирақ үйту.
Тапсырма№6. Мына сөздер қай мамандық иелеріне қатысты
| Кәсіби сөздер | Мамандық иелері |
| Сот, жаза, үкім, айыпкер, тергеу | |
| Дәрі, науқас, емхана, дәрігер | |
| Сабақ, тоқсан, баға, оқулық | |
| Томаға, тұзақ, қанжыға | |
Тапсырма№7. Тапқыр болсаң, тауып көр.
Белгілі кәсіпке байланысты сөздерді кім көп айтады?
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Тапсырма№8. Бедре, бақыр, шекер, сым, дөкей, қалақ, сібірткі, леген, кірлен,әпше, оттық, азан, дәке сөздерінің мағынасын тап
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Тапсырма №9. Әр ғылымға тән термин сөздерді ата
| Қазақ тілі | |
| Математика | |
| География | |
| Биология | |
Тапсырма №10. Қазақ тілінің мемлекеттік тіл мәртебесін алғаннан кейінгі жаңа сөздерді жаз.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Тапсырма №11. Қазіргі кезде төмендегі кірме сөздердің қайсысының баламасы бар
Тауып жаз.
Үлгі: Самолет- ұшақ,....
Фонтан, вертолет, помидор, аптека, гимн, права.т.б.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Тапсырма№12. Кірме сөздерді мағынасына қарай топтап жаз
| Тұрмыс қажетіне қатысты сөздер | Әкімшілік басқару ісіне байланысты сөз | Ғылым мен мәдениетке байланысты сөздер |
| | | |
Тапсырма №13. Бұрын көнерген сөздер қатарында болып қазір қолдалылып жүрген сөздерді жазыңдар.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Тапсырма№14. Көп мағыналы сөздерді теріп жаз.
1.Қанат құстардың ұшып, қонатын дене мүшесі. Алты қанат ақ орданы тігуге кірісті.
2.Көзім ауырып дәрігерге көрініп жүрмін. Иненің көзіне жіп өткізе алмадым.
3.Сөздің басын арыдан бастады. Адамның басы- Алланың добы.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Тапсырма№15. Көп мағыналы сөздердің қатарын жалғастыр
| 1 | Адамның аяғы, |
| 2 | Домбыраның құлағы, |
| 3 | Жараның ауызы, |
| 4 | Пышақтың жүзі, |
Тапсырма №16. Мына омоним сөздермен сөйлем құра.
Біреуі етістік ,біреуі зат есімнен болсын.
Қой , сана, той, күл, бақ.
Тапсырма №17. Шешуі омоним болатын жұмбақты шеш.
1.Түспін көзі жеткенге
Өсемін қар кеткенде.(________)
2.Бірде етік тігемін
Бірде есімдік боламын.(________)
Тапсырма №18. Синонимдерді пайдаланып, «Батыр –ел тірегі» деген тақырыпқа
мәтін жаз.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Тапсырма №19. Мағыналары қарама –қарсы сөздерді жаз.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
ІІІ тарау.
Морфология
Тапсырма№1. Мына сөздерден біріккен сөздер жаса.
Жез, қорған, талды, тау, көк, ала, өніс, ақ, су,төбе,теке, қазған, қозы, тас, құйрық, көз, қазық, қала,бота, темір.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Тапсырма№2. Кім көп біледі?
| Жер-су аттары | Жезқазған |
| Кісі аттары | Ботагөз |
| Дене мүшелері | Асқазан |
| Мезгілге қатысты атау | Биыл |