Файл: Р. . Ниязбекова, В. Н. Михалченко, Г. . Бектранова, В. А. Донбаева, К. У. Тоызбаев, Л. А. Байбосынова.docx

₃^ = 8...10 жыл жөндеу аралық уақытын және Д = 1/Т_р= 0,1... 0,125 жыл^-1 тоқтаулар жиілігін алуды қамтамасыз етеді.

ӨҚ қателігі өзгеру кезінде Т барлық жөндеу аралық уа- қыттары өзара тең болады, Д = 1/Т метрологиялық тоқтаулар жиілігі тұтыну мерзімінде тұрақты болады. Алайда тәжірибеде бұл орындалмайды.

5.3. Өлшеу құралының метрологиялық сенімділік

көрсеткіштері. Сенімділік және салыстырып тексеру

аралығы

Метрологиялық сенімділік көрсеткіштері біреу және кешенді болуы мүмкін.

Кешенді көрсеткіштер келесілер:

• 
  бұйымның дайындық коэффициенті;
  
• 
  техникалық қолдану коэффициенті;
  
• 
  шұғыл дайындық коэффициенті.
  

Бірлік көрсеткіштері: тоқтаусыз жұмыс істеу ықтималдығы және тоқтауға дейінгі жұмыс.

ӨҚ тоқтаусыз жұмыс істеу ықтималдығы P(t) - t тоқтауға дейінгі уақытта метрологиялық сипатамалары жіберілетін шектен шықпайды. Тоқтауға дейінгі жұмыс - ӨҚ тұтыну уақытынан бірінші тоқтау пайда болғанға дейін жұмыс жасау ұзақтығы, уақыт бірлігімен өлшенеді, мысалға сағат. Тоқтауға дейінгі жұмыс кездейсоқ шама болғандықтан, оны t қандай да бір t.

---

мәнінен аспайтындығы ықтималдығын Р анықтайтын, яғни -да дейінгі t.: F(t) = P(t уақыт аралығында болады, F(t) интегралды таралу заңымен сипаттай аламыз.

F(t) өз аргументінен төмендемейтін функция. Оның мәні t. - де 0-ден ^ -даҒ(Т) = Ғ(-да) = 0-ге дейін және келесіде t. ^ +F(t) = F+да) = 1 дейін жетеді.

Тоқтау және тоқтаусыздық қарама-қайшы ұғымдар, сондықтан да бір ӨҚ бір уақытта бола алмайды. Тоқтаусыз жұмыс істеу ықтималдығы келесіге тең:

Тоқтаусыз жұмыс істеу ықтималдығы P(t) 0-ден 1-ге дейін өзгереді. 1-ге жақын болған сайын ӨҚ-ның тоқтаусыз жұмыс істеуі жоғары. P(t) және F(t)

---

түзулерінің қиылысу нүктесі орташа тоқтауға дейінгі жұмыс істеуді анықтайды. Бұл нүктеде олар 0,5- ке тең.

---

31-сурет. P(t) және F(t) функцияларын анықтау
Қалпына келмейтін (жөнделмейтін) жүйелер үшін тоқтаусыз жұмыс істеудің орташа уақыты (тоқтауға дейінгі орташа жұмыс істеу) - жүйенің тоқтауға дейінгі жұмыс істеу уақытының математикалық күтімі:

(112)

Уақыт теріс болмайтындықтан, жеке емес интеграл шектері 0-ден да-ке дейін болады, f(t) жүйе тоқтауы пайда болу ықтималдығының қалыңдығы немесе қалпына келмейтін элементтікі. P(T) дегеніміз 0 < t уақыт аралығында тоқтаусыз жұмыс жасау ықтималдығы. Бастапқы уақытта Р(Т) ықтималдығы 1-ге тең. Жүйенің ақырғы жұмыс істеу уақытында ол 0-ге тең.





f (t)

dP (t)
dt

(113)
P(T) ықтималдық жүйе тоқтауы пайда болу ықтималдығының қалыңдығы немесе қалпына келмейтін элементімен келесідей байланысты:

Т₀-дің теңдеуін бөлшектеп интергралдап келесіні аламыз:

T₀ =J P (t )dt (114)

---

о

Салыстырып тексеру және калибрлеудің аралық кезеңін орнату шарттары

Салыстырып тексеру аралық кезеңін (СТИ) орнатудың екі шарты бар ӨҚ -метрологиялық сенімділігінің (тұрақсыздық) нормаланған көрсеткіші және СТИ тиімділігінің экономикалық шарты.

ӨҚ метрологиялық сенімділігінің нормаланған көрсеткіші ретінде келесі сипаттамалар қолданылады:

• 
  берілген Р сенімділік ықтималдығы - СТК аралығындағы v'_p ӨҚ МС тұрақсыздығының сенімділік шегінің жіберілетін шегінің мәні;
  
• 
  ӨҚ метрологиялық жөнділік ықтималдығы мәнінің жіберілетін шегі Р'_ми кезекті салыстырып тексеру сәтінде (салыстырып тексеру кезінде ақауланған ӨҚ орташа бөлігінің шегі, 8* = 1- P );
  
• 
  ӨҚ метрологиялық жөнділігі коэффициентінің жіберілетін мәндер шегі ^К ^
  
• 
  СТИ кезіндегі метрологиялық тоқтаусыз ӨҚ жұмыс жасау ықтималдығы мәндерінің шегі P'
  

К _ми сенімділік сипаттамасы - дайындық коэффициенті.

СТИ тиімділігінің экономикалық критериі Т СТИ мәніне тәуелді және уақыт бірлігіне жататын W(T) тұтынудың экономикалық ұстап қалуының шартты минимумы. Бұл эко-

номикалық ұстап қалулар ӨҚ қателігі шығынынан және салыстырып

---